انواع صرافیهای ارز دیجیتال: راهنمای جامع
با رشد سرسام‌آور بازار ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر، نیاز به صرافیهای ارز دیجیتال به یکی از مسائل کلیدی برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. صرافیهای ارز دیجیتال به‌عنوان پلتفرم‌هایی برای خرید، فروش و تبادل انواع ارزهای دیجیتال شناخته می‌شوند و به‌طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند: صرافیهای متمرکز (CEX)، صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) و صرافیهای هیبریدی. در این مقاله، به طور دقیق‌تری به بررسی این سه نوع صرافی خواهیم پرداخت و مزایا، معایب و ویژگی‌های منحصر به فرد هر کدام را بررسی خواهیم کرد.
صرافیهای متمرکز (CEX)؛ ویژگی‌ها، مزایا و معایب
ویژگی‌های کلیدی صرافیهای متمرکز
معایب صرافیهای متمرکز
صرافیهای غیرمتمرکز (DEX): ویژگی‌ها، مزایا و معایب
ویژگی‌های کلیدی صرافیهای غیرمتمرکز
معایب صرافیهای غیرمتمرکز
صرافیهای هیبریدی (Hybrid): ویژگی‌ها، مزایا و معایب
ویژگی‌های کلیدی صرافیهای هیبریدی
معایب صرافیهای هیبریدی
بهترین نوع صرافی ارز دیجیتال برای ایرانیها
شرایط صرافیهای متمرکز (CEX) برای ایرانیها
شرایط صرافیهای غیر متمرکز (DEX) برای ایرانیها
شرایط صرافیهای هیبریدی برای ایرانیها
صرافیهای ایرانی
انتخاب مناسب‌ترین صرافی؛ وابستگی به سطح تجربه و کشور محل زندگی
صرافیهای متمرکز (CEX)؛ ویژگی‌ها، مزایا و معایب
صرافیهای متمرکز مانند بایننس (Binance)، کوین‌بیس (Coinbase)، کراکن (Kraken) و بسیاری دیگر به عنوان اولین و شناخته‌شده‌ترین صرافیهای ارز دیجیتال در جهان فعالیت می‌کنند. این صرافی‌ها توسط یک نهاد مرکزی اداره می‌شوند که تمامی فرآیندهای معاملاتی، مدیریت حساب‌ها، نگهداری دارایی‌ها و تسویه حساب‌ها را کنترل می‌کند. در صرافیهای متمرکز، کاربران دارایی‌های خود را در داخل حساب‌هایی که در صرافی نگهداری می‌شوند، ذخیره کرده و تراکنش‌ها از طریق سرورهای صرافی انجام می‌شود. برای مثال، در یک صرافی متمرکز، زمانی که کاربر یک ارز دیجیتال را می‌خرد، صرافی آن ارز را در حساب کاربری کاربر ذخیره می‌کند تا زمانی که قصد فروش آن را داشته باشد.
ویژگی‌های کلیدی صرافیهای متمرکز
صرافیهای متمرکز از ویژگی‌های زیر بهره‌مند هستند:
نقدینگی بالا و معاملات سریع
یکی از مزایای برجسته صرافیهای متمرکز، وجود نقدینگی بالا محسوب می‌شود. نقدینگی (Liquidity) به این معنی است که در این صرافی‌ها، کاربران می‌توانند خیلی سریع خرید و فروش ارزهای دیجیتال خود را انجام دهند. این ویژگی برای معامله‌گران حرفه‌ای که به سرعت وارد یا خارج می‌شوند، بسیار حیاتی به حساب می‌آید. به طور کلی، نقدینگی بالا به این معناست که حجم زیادی از کاربران به طور همزمان در حال معامله هستند، که این خود منجر به افزایش حجم معاملات و ایجاد شرایط بهتر برای قیمت‌گذاری می‌شود.
رابط کاربری ساده و مناسب برای مبتدیان
صرافیهای متمرکز عمدتا رابط کاربری ساده‌ای دارند که برای مبتدیان و افرادی که تجربه‌ی کمتری در معاملات ارز دیجیتال دارند، بسیار مناسب خواهد بود. بسیاری از این صرافی‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کاربر به راحتی می‌تواند از امکانات مختلف آنها استفاده کند و هیچ گونه نیاز به دانش فنی خاصی ندارد. این ویژگی موجب می‌شود که صرافیهای متمرکز به محبوب‌ترین گزینه برای افرادی تبدیل شوند که به تازگی وارد دنیای ارز دیجیتال شده‌اند.
پشتیبانی شبانه‌روزی
اکثر صرافیهای متمرکز، پشتیبانی ۲۴ ساعته را به کاربران خود ارائه می‌دهند. این خدمات شامل پشتیبانی از طریق چت زنده، ایمیل یا تماس تلفنی هستند. به عنوان مثال، در صورتی که کاربران با مشکل یا سوالی مواجه شوند، می‌توانند به‌راحتی با تیم پشتیبانی تماس گرفته و پاسخ‌های خود را دریافت کنند.
امکانات مختلف برای کاربران حرفه‌ای
صرافیهای متمرکز امکانات مختلفی مانند معاملات مارجین، معاملات آتی (Futures) و حتی استیکینگ (Staking) را ارائه می‌دهند. این ویژگی‌ها برای معامله‌گران حرفه‌ای و سرمایه‌گذاران بلندمدت که به دنبال بهره‌برداری از فرصت‌های مختلف بازار هستند، بسیار مفید واقع می‌شود.
معایب صرافیهای متمرکز
صرافیهای متمرکز مزیت‌های جذابی دارند اما معایب و چالش‌هایی هم در این مدل صرافی‌ها به وضوح دیده می‌شود.
تهدیدات امنیتی
یکی از بزرگ‌ترین معایب صرافیهای متمرکز، خطر هک شدن است. در حالی که بسیاری از صرافیهای متمرکز تدابیر امنیتی پیشرفته‌ای برای محافظت از دارایی‌های کاربران دارند، هنوز هم خطراتی مانند هک‌ها و حملات سایبری وجود دارد. به عنوان مثال، برخی از صرافی‌ها مانند Mt.Gox در گذشته مورد حملات هکری قرار گرفته‌اند که در نتیجه‌ی این اتفاق‌ها، میلیون‌ها دلار از دارایی‌های کاربران سرقت شد. البته صرافی‌ها به مرور زمان این ضرر و زیان را جبران کرده‌اند.
کنترل بر دارایی‌ها
در صرافیهای متمرکز، کاربران باید دارایی‌های خود را به صرافی منتقل کنند تا بتوانند به انجام معاملات بپردازند. به زبان ساده‌تر، کاربران کنترل کامل بر دارایی‌های خود را از دست می‌دهند و به جای آن باید به صرافی اعتماد کنند. این مشکل برای کسانی که به امنیت دارایی‌های خود حساس هستند، ممکن است مشکل‌ساز باشد.
نظارت‌های قانونی و محدودیت‌های جغرافیایی
صرافیهای متمرکز معمولا تحت نظارت‌های قانونی قرار دارند و ممکن است در برخی کشورها مثل ایران با محدودیت‌هایی مواجه شوند. این محدودیت‌ها می‌توانند به‌ویژه در کشورهایی با مقررات سختگیرانه برای ارزهای دیجیتال به مشکل تبدیل شوند. برای مثال، برخی از کشورها دسترسی به صرافیهای متمرکز را به دلیل مسائل قانونی محدود کرده‌اند.
صرافیهای غیرمتمرکز (DEX): ویژگی‌ها، مزایا و معایب
صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) برخلاف صرافیهای متمرکز، هیچ نهاد مرکزی ندارند و تمامی تراکنش‌ها از طریق قراردادهای هوشمند و به صورت همتا به همتا (P2P) انجام می‌شوند. در صرافیهای دکس، کاربران دارایی‌های خود را در کیف پول‌های شخصی نگهداری می‌کنند و معاملات به صورت مستقیم بین کاربران انجام می‌شود. به عنوان مثال، وقتی یک کاربر در صرافی دکس یک ارز دیجیتال خریداری می‌کند، ارز به کیف پول شخصی او منتقل می‌شود و هیچ نیازی به ذخیره‌سازی آن در صرافی نیست.
ویژگی‌های کلیدی صرافیهای غیرمتمرکز
از ویژگی‌های جذاب صرافیهای دکس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
امنیت بالا
یکی از مزایای عمده صرافیهای غیرمتمرکز، امنیت بالای آنها محسوب می‌شود. برخلاف صرافیهای متمرکز که دارایی‌های کاربران در سرورهای مرکزی ذخیره می‌شود و ممکن است در معرض هک قرار گیرد، در صرافیهای دکس دارایی‌ها همیشه در کیف پول‌های شخصی کاربران باقی می‌مانند. این ویژگی باعث کاهش خطرات امنیتی می‌شود.
حریم خصوصی بیشتر
صرافیهای غیرمتمرکز به کاربران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به احراز هویت و ارائه‌ی اطلاعات شخصی، معاملات خود را انجام دهند. این ویژگی به خصوص برای افرادی که به حریم خصوصی خود اهمیت می‌دهند، بسیار مهم است.
عدم نیاز به اعتماد به نهاد مرکزی
در صرافیهای غیرمتمرکز، به هیچ وجه نیازی به اعتماد به یک نهاد مرکزی نیست. این ویژگی باعث می‌شود که بسیاری از کاربران به این صرافی‌ها روی آورند؛ چرا که کاربرها کنترل کامل بر دارایی‌های خود داشته و دارایی‌هایشان توسط یک نهاد یا شخص ثالث مسدود یا توقیف نخواهد شد.
پوشش گسترده ارزهای دیجیتال
صرافیهای غیرمتمرکز به دلیل این که معمولا در بستری غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند، قادر هستند تا از ارزهای دیجیتال مختلف پشتیبانی کنند که در صرافیهای متمرکز معمولا پشتیبانی نمی‌شوند. این خاصیت رسما به معامله‌گران امکان می‌دهد تا به انواع مختلف ارزهای دیجیتال دسترسی داشته باشند.
معایب صرافیهای غیرمتمرکز
از معایب مهم صرافیهای دکس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کمبود نقدینگی
یکی از بزرگ‌ترین معایب صرافیهای غیرمتمرکز، کمبود نقدینگی به شمار می‌رود. به دلیل اینکه کاربران به صورت مستقل و بدون دخالت نهادهای مرکزی معاملات خود را انجام می‌دهند، حجم معاملات اغلب کمتر از صرافیهای متمرکز است. این امر ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در انجام معاملات بزرگ شود.
هزینه‌های بالای تراکنش‌ها
در برخی از صرافیهای غیرمتمرکز که بر بستر شبکه‌هایی مانند اتریوم فعالیت می‌کنند، هزینه‌های گس (Gas) می‌تواند بسیار بالا باشد. این هزینه‌ها می‌توانند در مواقعی که حجم معاملات زیاد است، به شدت افزایش پیدا کند و معامله‌گران را از انجام معاملات منصرف کنند.
محدودیت در ارائه‌ی خدمات
در حالی که بسیاری از صرافیهای غیرمتمرکز امکان انجام معاملات مختلف را فراهم می‌کنند، هنوز بسیاری از خدمات پیشرفته‌ای که در صرافیهای متمرکز وجود دارد، مانند معاملات آتی یا مارجین، در صرافیهای دکس در دسترس نیست. این ویژگی باعث می‌شود که صرافیهای دکس برای معامله‌گران حرفه‌ای کمتر جذاب باشند.
صرافیهای هیبریدی (Hybrid): ویژگی‌ها، مزایا و معایب
صرافیهای هیبریدی ترکیبی از ویژگی‌های صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز هستند. در این صرافی‌ها، از یک طرف امکانات معاملاتی مشابه صرافیهای متمرکز مانند نقدینگی بالا، سرعت بالا و رابط کاربری ساده وجود دارد، اما از سوی دیگر، امنیت و کنترل دارایی‌ها مشابه صرافیهای غیرمتمرکز حفظ می‌شود. به‌عنوان مثال، در صرافیهای هیبریدی کاربران دارایی‌های خود را در کیف پول‌های شخصی نگهداری می‌کنند، اما معاملات از طریق یک پلتفرم مرکزی انجام می‌شود.
ویژگی‌های کلیدی صرافیهای هیبریدی
از هیجان انگیزترین قابلیت‌های صرافیهای هیبریدی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
نقدینگی بالا همراه با امنیت بیشتر
یکی از ویژگی‌های کلیدی صرافیهای هیبریدی این است که این صرافی‌ها از نقدینگی بالای صرافیهای متمرکز برخوردار هستند، اما از امنیت صرافیهای غیرمتمرکز هم بهره می‌برند. این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد تا بدون نگرانی از مسائل امنیتی، به راحتی به انجام معاملات خود بپردازند.
رابط کاربری ساده و مناسب برای همه کاربران
صرافیهای هیبریدی اکثرا رابط کاربری ساده‌ای دارند که برای هر نوع کاربری مناسب است. این ویژگی باعث می‌شود که حتی کاربران مبتدی هم بتوانند به راحتی از این صرافی‌ها استفاده کنند.
پشتیبانی از انواع ارزهای دیجیتال
صرافیهای هیبریدی معمولا از طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌کنند که شامل ارزهای معروف مانند بیت‌کوین و اتریوم و همچنین توکن‌های جدیدتر و ارزهای کمتر شناخته‌شده می‌شود.
معایب صرافیهای هیبریدی
صرافیهای هیبریدی هم مشکلات و معایبی دارند که بسیاری از معامله‌گران تازه‌کار از وجود آنها بی‌خبر هستند:
پیچیدگی بیشتر نسبت به صرافیهای دکس
صرافیهای هیبریدی در مقایسه با صرافیهای دکس ممکن است پیچیده‌تر باشند؛ به این دلیل که ترکیبی از ویژگی‌های هر دو سیستم را ارائه می‌دهند. این مورد می‌تواند برای برخی از کاربران که به دنبال راه‌حل‌های ساده‌تر هستند، مشکل‌ساز باشد.
هزینه‌های بیشتر
صرافیهای هیبریدی برای پوشش هزینه‌های اضافی و ایجاد تجربه‌ی بهتر برای کاربران، کارمزدهای بالاتری نسبت به صرافیهای غیرمتمرکز دارند. هر چند، این مسئله برای تمامی صرافیهای هیبریدی صدق نمی‌کند.
بهترین نوع صرافی ارز دیجیتال برای ایرانیها
برای کاربران مقیم کشور ایران انتخاب بهترین نوع صرافی ارز دیجیتال باید با در نظر گرفتن عواملی مانند دسترسی به بازارها، امنیت، راحتی استفاده، هزینه‌ها و تحریم‌ها انجام شود. از آنجا که کاربران مستقر در ایران ممکن است با مشکلاتی مثل محدودیت‌های جغرافیایی و تحریم‌ها روبه‌رو شوند، مهم است که صرافی‌ها هم از نظر قانونی و هم از نظر فنی برای آنها مناسب باشد. به طور کلی هر مدل صرافی را در ادامه به طور خلاصه‌وار بررسی می‌کنیم.
شرایط صرافیهای متمرکز (CEX) برای ایرانیها
صرافیهای متمرکز مانند بایننس، کوین بیس، کراکن و هیوبی به دلیل کاربرپسند بودن، حجم بالای معاملات و نقدینگی بالا برای بسیاری از کاربران مناسب هستند. این صرافی‌ها خدمات پشتیبانی ۲۴ ساعته، ابزارهای معاملاتی حرفه‌ای و حتی اپلیکیشن‌های موبایلی را برای راحتی کاربران ارائه می‌دهند. با این اوصاف، برای کاربران ایرانی، دسترسی به این صرافی‌ها به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های جغرافیایی با مشکلاتی مواجه است. کاربران ایرانی برای استفاده از این صرافی‌ها در گذشته از VPN استفاده می‌کردند اما در حال حاضر به دلیل هوشمند شدن سیستم امنیتی صرافیهای متمرکز، حتی در صورت استفاده از VPN نمی‌توان از خدمات صرافیهای متمرکز استفاده کرد. حتی در صورت فریب سیستم‌های نرم افزاری این مدل صرافی‌ها، به محض شناسایی آی‌پی واقعی شما، حسابتان برای همیشه مسدود خواهد شد و سرمایهی شما به استخرهای ارزی صرافی منتقل خواهد شد. بنابراین، اگر در داخل ایران زندگی می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم سمت صرافیهای متمرکز نروید.
شرایط صرافیهای غیر متمرکز (DEX) برای ایرانیها
صرافیهای غیرمتمرکز مانند یونی سواپ، پنکیک سواپ و سوشی سواپ به دلیل این که به هیچ نهاد مرکزی وابسته نیستند، از نظر امنیتی گزینه‌ی بهتری برای کسانی هستند که نگران حریم خصوصی و امنیت دارایی‌های خود هستند. در این صرافی‌ها، کاربران به طور مستقیم با یکدیگر معامله می‌کنند و باید از کیف پول‌های شخصی برای ذخیره‌ی ارزها استفاده کنند. این صرافی‌ها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود محدودیتی در تحریم‌ها ندارند و می‌توانند برای کاربران ایرانی که به دنبال راه‌هایی برای دور زدن محدودیت‌ها هستند، مناسب باشند. با این حال، نقدینگی در این صرافی‌ها به طور معمول کمتر از صرافیهای متمرکز بوده و هزینه‌های تراکنش‌ها، به ویژه در شبکه‌های اتریوم می‌تواند بالا باشد. علاوه بر این موارد، این صرافی‌ها معمولا به کاربران مبتدی توصیه نمی‌شوند؛ چرا که رابط کاربری پیچیده‌تری دارند. همچنین متاسفانه در زمان فعلی برخی از صرافیهای دکس مشهور مثل پنکیک سواپ با آی‌پی ایران باز نمی‌شود اما میتوان از VPNهای مختلف برای ورود به این پلتفرم‌ها استفاده و از قابلیت‌های صرافی بهره‌برداری کرد.
شرایط صرافیهای هیبریدی برای ایرانیها
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شده، صرافیهای هیبریدی ترکیبی از ویژگی‌های صرافیهای متمرکز و غیرمتمرکز هستند. این صرافی‌ها تلاش می‌کنند بهترین ویژگی‌های هر دو نوع صرافی را ترکیب کنند: دسترسی به نقدینگی بالا و سرعت معاملات صرافیهای متمرکز و امنیت و کنترل بیشتر بر دارایی‌ها مانند صرافیهای غیرمتمرکز. صرافیهای هیبریدی می‌توانند به دلیل ویژگی‌های امنیتی بالاتر، برای ایرانیها گزینه‌ای جذاب باشند. با این حال، هزینه‌های بالای تراکنش و پیچیدگی بیشتر در استفاده از این صرافی‌ها ممکن است برای برخی کاربران مناسب نباشد. اگر با محیط صرافیهای دکس برای انجام معاملات با مشکل مواجه هستید، ثبت نام در صرافیهای هیبریدی می‌تواند گزینه‌ی مطلوبی باشد.
صرافیهای ایرانی
برخی از صرافیهای ایرانی به کاربران ایرانی امکان دسترسی به بازار ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به دور زدن فیلترها و مشکلات ناشی از تحریم‌ها می‌دهند. این صرافی‌ها به طور معمول از ریال به عنوان واحد ارزی استفاده می‌کنند و روند خرید و فروش ارزهای دیجیتال را برای کاربران ایرانی ساده می‌کنند. با این حال، محدودیت‌های بازار و نقدینگی ممکن است برای کاربران حرفه‌ای و کسانی که به دنبال تجربه‌ای شبیه به صرافیهای بین‌المللی هستند، مشکل‌ساز باشد.
خلاصه این که در انتخاب بهترین صرافی برای کاربران ایرانی، مهم است که به مسائلی چون امنیت، سهولت استفاده، هزینه‌های تراکنش و دسترسی به ارزهای مختلف توجه شود. همچنین، کاربران باید به دقت به نحوه و شرایط احراز هویت (KYC) و مسائل حقوقی مرتبط با استفاده از صرافی‌ها هم توجه کنند. برخی از صرافی‌ها ممکن است اطلاعات کاربران را به مقامات بین‌المللی گزارش دهند که می‌تواند برای کاربران ایرانی مشکل‌ساز باشد.
در نهایت، بهترین صرافی برای ایرانیها بستگی به سطح تجربه و نیازهای شخصی دارد. افرادی که به دنبال دسترسی آسان و سریع به بازارهای ارز دیجیتال هستند، ممکن است صرافیهای ایرانی را انتخاب کرده و صرفا از نوسانات بازار سود کنند. افراد دیگری هم که می‌خواهند شرایط معامله در حد مقیاس بین المللی داشته باشند، احتمالا از صرافیهای دکس استقبال می‌کنند.
انتخاب مناسب‌ترین صرافی؛ وابستگی به سطح تجربه و کشور محل زندگی
در نهایت، انتخاب بهترین صرافی برای ترید به نیازهای خاص شما بستگی دارد. برای کاربرانی که به دنبال نقدینگی بالا، سرعت بالای تراکنش‌ها و خدمات پشتیبانی ۲۴ ساعته هستند، صرافیهای متمرکز بهترین گزینه خواهند بود. با این حال، اگر امنیت و کنترل کامل بر دارایی‌ها برای شما از اهمیت بالاتری برخوردار است، صرافیهای غیرمتمرکز گزینه‌های مناسب‌تری خواهند بود. از طرفی دیگر، برای معامله‌گرانی که به دنبال ترکیبی از ویژگی‌های هر دو نوع صرافی هستند، صرافیهای هیبریدی می‌توانند گزینه‌ی ایده‌آلی باشند.
به طور کلی، شما باید با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند نقدینگی، هزینه‌های تراکنش، امنیت و سرعت تراکنش‌ها بهترین صرافی ارز دیجیتال را انتخاب کنید. همچنین، اگر به دنبال سرمایه‌گذاری و ترید صرفا روی چند رمز ارز خاص هستید، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا وضعیت صرافی‌ها را بررسی کنید؛ چرا که برخی صرافی‌ها به خصوص صرافیهای ایرانی ممکن است ارزهای دیجیتال مد نظرتان را پشتیبانی نکنند.
منبع: دیجی‌کالا مگ
بیشتر بخوانید:
