راه‌هایی برای آغاز گفتوگو با کودک در سنین مختلف
شاید برای شما هم پیش آمده که گاهی، سر میز شام از فرزندتان پرسیده باشید «مدرسه چطور بود؟» و او با بالا انداختن شانه و به شکل غیرکلامی پاسخ داده باشد. آسان است که اجازه دهید گفتوگو با کودک بعد از یک روز طولانی همین جا تمام شود. اما ایجاد ارتباط با فرزندانتان از طریق گفتوگو ارزش بسیار زیادی دارد. گفت‌وگوی رفت و برگشتی می‌تواند دایره‌ی واژگان، مهارت‌های اجتماعی و عزت نفس را در بچه‌ها تقویت کند.
چگونه می‌توان کودکان را زمانی که خسته‌اند و حواسشان پرت است، به حرف زدن وا داشت؟ با استفاده از جملات شروع‌کننده‌ی مکالمه!
این عبارات و سؤالات به عنوان نقطه‌ای برای آغاز بحث عمل می‌کنند. چه آن‌ها را حین ماشین‌سواری، در زمان بازی یا درست قبل از خواب به کار برید، شروع‌کننده‌های مکالمه این توانایی جادویی را دارند که کنجکاوی را برانگیخته و ارتباطی واقعی بین والدین و فرزند ایجاد کنند.
به خواندن ادامه دهید تا درباره‌ی مزایای گفتوگو با کودک و پیشنهادهایی برای شروع مکالمه با کودکان نوپا، پیش دبستانی و کودکان در سن مدرسه بیشتر بدانید. صحبت کردن با کودکان پیوند شما را عمیق‌تر می‌کند و مهارت‌های ارتباطی آن‌ها را توسعه می‌دهد. از این شروع‌کننده‌های گفتوگو با کودک در هر سنی الهام بگیرید.
فواید گفتوگو با کودک
کودکان از طریق تقلید یاد می‌گیرند. حین گفتوگو با کودک آن‌ها مهارت‌های ارتباطی مختلفی را به دست خواهند آورد: گوش دادن فعال، نشانه‌های کلامی و غیرکلامی، حالات چهره، زبان بدن و غیره. آن‌ها همچنین یاد خواهند گرفت که احساسات خود را ابراز کنند و نسبت به دیگران ابراز همدردی کنند.
علاوه بر این، در گفتوگو با کودک، رشد شناختی و پیشرفت تحصیلی او را ارتقا می‌دهید. کیفیت بحث‌های شما نیز مهم است. تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی والدین از واژگان غنی‌تری استفاده می‌کنند، به‌ویژه در گفتوگو با کودک، فرزندانشان مهارت‌های پردازش زبانی بهتری پیدا می‌کنند و واژگان آن‌ها نیز معمولاً پیشرفته‌تر خواهد شد.
اگر به پاسخ‌های فرزندتان به این سؤالات شروع‌کننده‌ی مکالمه علاقه نشان دهید، اعتماد به نفس و عزت نفس او افزایش می‌یابد و این پیامدهای مثبت دیگری نیز دارد. دب هریسون (Deb Harrison) مشاور یادگیری، تغییر و رشد می‌گوید: «توانمندسازی بچه‌ها برای برقراری ارتباط به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند از خودشان و دیگران دفاع کنند.» او اضافه می‌کند که این روش همچنین به بچه‌ها یاد می‌دهد که از یادگیری استقبال کنند و رهبر و همکار شوند.
در نهایت، توسعه‌ی مهارت‌ها از طریق گفتوگو می‌تواند از فرزندان شما در برابر آسیب محافظت کند.
کلسی ام. لاتیمر ( Kelsey M. Latimer)، دکترای روانشناس بالینی و روانشناس مدرسه، می‌گوید: «برای بچه‌ها مهم است که یاد بگیرند چگونه با بزرگسالان مورد اعتماد درباره‌ی چیزهایی صحبت کنند تا احساس امنیت کنند.»
نکاتی برای استفاده از شروع‌کننده‌های گفتوگو با کودک
همانطور که بسیاری از والدین می‌دانند، سؤالات همیشه پاسخی از سوی کودکان دریافت نمی‌کنند. از این نکات برای تشویق مکالمه‌ی رفت و برگشتی سودمند استفاده کنید، سپس برخی از شروع‌کننده‌های مکالمه‌ی زیر را امتحان کنید.
-
لحظه‌ی مناسب را انتخاب کنید
مکالمه را در زمان‌های مناسب شروع کنید. بچه‌ها ممکن است پس از یک روز طولانی مدرسه، زمانی که خسته، گرسنه یا کم فشار هستند کمتر صحبت کنند.
-
به فرزندتان توجه کنید
هنگامی که با او صحبت می‌کنید توجه کامل را به او معطوف کنید. عوامل حواس‌پرتی مانند تلفن همراه یا سایر وسایل را کنار بگذارید و تماس چشمی را حفظ کنید. این نشان می‌دهد که شما برای گفتوگو با کودک ارزش قائل هستید!
-
شنونده‌ی فعالی باشید
گوش دادن بخش مهمی از ارتباط موثر است. با تکان دادن سر، پرسیدن سؤالات تکمیلی و ارائه‌ی نشانه‌های کلامی و غیرکلامی مبنی بر اینکه در حال مکالمه هستید، نشان دهید که فعالانه گوش می‌دهید. همچنین به فرزندتان فرصت دهید تا افکار خود را مرتب کند و پاسخ دهد.
-
مدل ارتباط خوب
الگویی برای ارتباط مؤثر باشید. بچه‌ها با مثال یاد می‌گیرند، بنابراین به آن‌ها نشان دهید چگونه گوش کنند، خودشان را بیان کنند و تعارض‌ها را به طور سازنده حل کنند.
-
سؤالات پایان‌باز بپرسید
با پرسیدن سؤالات پایان‌باز که به چیزی بیش از یک پاسخ ساده‌ی «بله» یا «نه» نیاز دارند، فرزندتان را تشویق کنید تا خود را بیان کند. به عنوان مثال، به جای اینکه بپرسید «روز خوبی در مدرسه داشتی؟» می‌توانید بپرسید: «بهترین بخش روزت در مدرسه چه بود؟»
-
با فرزندتان همدلی کنید
احساسات فرزندتان را درک کرده و تأیید کنید. به آن‌ها اجازه دهید بدانند که احساساتشان اهمیت دارد و اشکالی ندارد که آن گونه احساس می‌کنند. این کار به ایجاد اعتماد و ارتباط کمک می‌کند. هریسون همچنین می‌گوید برای والدین مهم است که شنوندگان خوبی باشند و بلافاصله راه‌حل یا توصیه‌ای ارائه نکنند. او می‌گوید: «گاهی اوقات ارائه‌ی راه‌حل، به‌ویژه برای یک نوجوان، زمانی که ممکن است فقط به زمانی برای برون‌ریزی احساسات نیاز داشته باشد، می‌تواند اشتراک‌گذاری را متوقف کند.»
-
از علایق آن‌ها استفاده کنید
به علایق فرزندتان، کتاب مورد علاقه، سرگرمی یا فعالیت، توجه کنید. با صحبت درباره‌ی چیزی که دوست دارند، احتمال بیشتری وجود دارد که سر صحبت باز شود و بچه‌ها درگیر گفتوگو شوند.
-
مخاطب خود را بشناسید
دکتر لاتیمر می‌گوید: «به یاد داشته باشید که بچه‌ها بزرگسالان کوچک نیستند.» این به معنای حذف اصطلاحات، ساده و باز صحبت کردن و آگاهی از حالات چهره حین صحبت با آن‌ها است.
-
داستان بگویید
به اشتراک گذاشتن حکایات شخصی یا داستان‌های مرتبط با موضوع می‌تواند گفتوگو را جذاب‌تر و مرتبط‌تر کند. بچه‌ها اغلب از شنیدن درباره‌ی والدین یا سرپرست خود لذت می‌برند.
هریسون می‌گوید: «قبل از پرسیدن سؤال، یک مثال مناسب با سن او را از تجربه‌ی خود به اشتراک بگذارید. این کار حس اعتماد را در او تقویت می‌کند.»
-
به مرزها احترام بگذارید
گاهی اوقات ممکن است بچه‌ها تمایلی به صحبت کردن نداشته باشند یا نیاز به تنهایی داشته باشند. به مرزهای آن‌ها احترام بگذارید و اجازه دهید وقتی آماده هستند گفتوگو را آغاز کنند.
به یاد داشته باشید که هر کودکی منحصر به فرد است. رویکرد خود را با سن، شخصیت و ترجیحات او تطبیق دهید. نکته‌ی کلیدی این است که محیطی ایجاد کنید که در آن کودکان احساس ارزشمندی و شنیده شدن کنند و گفتوگو با کودک می‌تواند منبع یادگیری، پیوند و شادی باشد.
پیشنهادهایی برای شروع گفتوگو با کودک نوپا و پیش‌دبستانی
- بهترین دوستت کیست و چه چیز او را دوست داری؟
- بهترین کاری که وقتی بیرون می‌روی دوست داری انجام دهی چیست؟
- خوشمزه‌ترین غذایی که تا حالا چشیده‌ای چه بوده؟
- هیجان‌انگیزترین جایی که تا به حال رفته‌ای کجا بوده است؟
- اگر می‌توانستی هر حیوانی باشی، کدام یک را انتخاب می‌کردی؟
- چیزی که همیشه باعث خنده‌ات می‌شود چیست؟
- بازی مورد‌علاقه‌ات در پارک چیست؟
- کار مورد‌علاقه‌ات برای انجام دادن با دوستانت در بازی چیست؟
- احمقانه‌ترین یا خنده‌دارترین چیزی که تا به حال دیده‌ای چیست؟
- اگر می‌توانستی یک دایناسور به عنوان حیوان خانگی داشته باشی، اسم آن را چه می‌گذاشتی و چه ماجراجویی‌هایی را با هم انجام می‌دادید؟
- چه چیزی را برای ساختن با لگو یا سایر اسباب‌بازی‌های ساختمانی دوست داری و چه چیزی آن را بسیار خاص می‌کند؟
شروع مکالمه‌ی سرگرم‌کننده برای بچه‌ها
- اگر می‌توانستی اتاق خوابت را طراحی کنی، چه‌کار می‌کردی؟
- اگر می‌توانستی هر قدرت مافوق طبیعی داشته باشی، چه قدرتی را انتخاب می‌کردی؟
- اگر می‌توانستی حیوان خانگی داشته باشی، چه حیوانی بود؟
- اگر می‌توانستی به هر جای دنیا سفر کنی، کجا می‌رفتی؟
- بهترین تعطیلاتی که رفتی؟
- چه خوابی دیدی که یادت باشد؟
- اگر می‌توانستی برای شام امشب هر غذایی بخوری، چه غذایی انتخاب می‌کردی؟
- بهترین بخش بچه بودن چیست؟
- اگر می‌توانستی نام جدیدی داشته باشی، چه نامی را انتخاب می‌کردی؟
- اگر می‌توانستی یک روز بدون هیچ قانونی بگذرانی، آن روز را چطور سپری می‌کردی؟
- چه بازی دوست داری اختراع کنی؟
- اگر می‌توانستی وسیله‌ی نقلیه‌ای داشته باشی، چه وسیله‌ای بود؟
- اگر می‌توانستی روز خاصی را به خود اختصاص دهی، چه فعالیت‌هایی را برنامه‌ریزی می‌کردی؟
- بهترین ماجراجویی که در تخیل خود داشته‌ای چیست؟
- اگر می‌توانستی هر چیز جادویی داشته باشی، با آن چه کار می‌کردی؟
- اگر بتوانی یک حیوان به عنوان دوست داشته باشی، آن حیوان کدام است؟
- اگر می‌توانستی آرزویی برآورده کنی، آن آرزو چه بود؟
- خوشمزه‌ترین دسری که تا حالا امتحان کردی چه بوده؟
- اگر می‌توانستی یک توانایی جادویی، مانند پرواز یا نامرئی شدن داشته باشی، چه چیزی را انتخاب می‌کردی؟
- اگر می‌توانستی هر جای دنیا را کشف کنی، کجا می‌رفتی و آنجا چه می‌کردی؟
- اگر می‌توانستی از یک داستان، از دنیایی ساختگی دیدن کنی، چه را انتخاب می‌کردی و چرا؟
- تخیلی‌ترین بازی‌ای که تا به حال با دوستان خود انجام داده‌ای چیست و چطور باید آن را بازی کرد؟
- خنده‌دارترین اتفاقی که تا به حال برایت افتاده چیست؟
- اگر یک عصای جادویی داشتی، چه چیزی را در دنیا تغییر می‌دادی؟
- اگر بتوانی کسی را برای شام دعوت کنی، چه کسی را دعوت می‌کردی؟
- اگر می‌توانستی در زمان سفر کنی، کجا و به چه زمانی می‌رفتی؟
- دوست داری آخر هفته‌ها چه‌کار کنی؟
- استعداد پنهانی‌ات چیست که افراد زیادی درباره‌اش نمی‌دانند؟
جملات شروع‌کننده‌ی مکالمه‌ی متفکرانه برای کودکان
- چه چیزی باعث شد امروز لبخند بزنی؟
- امروز برای چه چیزی سپاسگزاری؟
- چالش‌برانگیزترین چیزی که اخیرا با آن روبه‌رو شده‌ای چیست؟
- کدام حرفه برایت جالب‌تر به نظر می‌رسد؟
- برای امسال چه هدفی داری؟
- آخرین باری که مشکلی را حل کردی کی بود؟
- چه چیزی تو را می‌ترساند و چرا؟
- چه رویداد تاریخی برایت جذاب است؟
- جالب‌ترین چیزی که تا به حال ساخته یا خلق کرده‌ای چیست؟
- ماجراجویانه‌ترین کاری که تا به حال انجام داده‌ای چیست؟
- جالب‌ترین حیوانی که تا به حال درباره‌ی آن چیزی یاد گرفته‌ای چیست؟
- اگر می‌توانستی با یک شخصیت تاریخی گفتوگو کنی، چه کسی بود؟
- واقعاً در چه چیزی مهارت داری؟
- مهم‌ترین خصوصیت یک دوست چیست؟
- مکانی که دوست داری در محله‌ی خود کاوش کنی کجاست؟
- بهترین راه برای پیدا کردن یک دوست جدید چیست؟
- جالب‌ترین شخصی که ملاقات کردی کی است؟
- چالشی که دوست داری در آینده بر آن غلبه کنی چیست؟
- دوست داری در ماه آینده به چه هدفی برسی؟
- جالب‌ترین جایی که تا به حال دیده‌ای کجا بوده است؟
- اگر بتوانی در هر جایی به پیک‌نیک بروی، کجا را انتخاب می‌کنی؟
- بهترین راه برای گذراندن یک روز با خانواده چیست؟
- بهترین راه برای گذراندن وقت با پدربزرگ و مادربزرگ چیست؟
- چه قسمتی از بودن در خانواده‌مان را دوست داری؟
- دوست داری با خواهر و برادرت چه‌کار کنی؟
شروع گفتوگو با کودک درباره‌ی مدرسه
- دوست داری بعد از مدرسه چه‌کار کنی؟
- درس مورد‌علاقه‌ات در مدرسه چیست؟
- هیجان‌انگیزترین اتفاق امروز در مدرسه چه بود؟
- اخیراً چه چیز جدیدی یاد گرفتی؟
- روش مورد‌علاقه‌ات برای یادگیری چیزهای جدید چیست؟
- پروژه یا تکلیف مدرسه مورد‌علاقه‌ات چیست؟
- چه استعداد یا مهارتی را می‌خواهی توسعه دهی؟
- یک رویداد تاریخی که دوست داری در مدرسه درباره‌ی آن بیاموزی چیست؟
- پروژه‌ی هنری مورد‌علاقه‌ات که تا به حال انجام داده‌ای چیست؟
- چیزی که دوست داری درباره‌ی آن بیشتر بدانی چیست؟
- معلم مورد‌علاقه‌ات چه کسی است و چرا؟
- هنگام ناهار درباره‌ی چه چیزی صحبت می‌کنید؟
شروع‌کننده‌های گفتوگو با کودک درباره‌ی چیزهایی که دوست دارد
- بازی مورد‌علاقه‌ات با دوستانت چیست؟
- چه فیلمی دوست داری و چرا آن را دوست داری؟
- چه شخصیت کارتونی را دوست داری؟
- چه کتابی را دوست داری و چرا آن را دوست داری؟
- چه داستانی را قبل از خواب دوست داری بشنوی؟
- چه قسمتی از روز را دوست داری؟
- کدام رستوران را دوست داری؟
- چه رنگی را دوست داری و چرا آن را دوست داری؟
- چه موسیقی یا آهنگی را دوست داری؟
- چه بازی رومیزی برای بازی با خانواده دوست داری؟
- چه ورزشی برای تماشا یا بازی دوست داری؟
- چه دسری دوست داری؟
- تعطیلات مورد علاقه‌ات کدام است؟
- چه فصلی را دوست داری؟
- چه آب و هوایی را دوست داری؟
- چه مکانی را در شهر دوست داری و چرا؟
- شوخی مورد‌علاقه‌ات چیست؟
- روش مورد‌علاقه‌ات برای گذراندن یک روز بارانی چیست؟
- چه سرگرمی یا فعالیتی را دوست داری؟
- خاطره‌ی مورد‌علاقه‌ات از تعطیلات خانوادگی چیست؟
- کجای خانه را بیشتر دوست داری؟
- چطور دوست داری به دیگران کمک کنی؟
- صبح‌ها دوست داری چه‌کار کنی؟
- قبل از خواب دوست داری چه‌کار کنی؟
- چه حیوانی را در باغ وحش دوست داری؟
- چه میوه‌ای دوست داری؟
- روش مورد‌علاقه‌ات برای ابراز وجود چیست؟
- چطور دوست داری مهربانی و علاقه‌ات را به دیگران نشان دهی؟
- راه مورد‌علاقه‌ات برای استراحت و آرامش چیست؟
سخن آخر
سؤالات و جملات شروع‌کننده مکالمه باید طبیعی باشد، نه شبیه بازجویی. اگر کودک خود را سؤال‌پیچ کنید، احتمال دارد که او مکالمه را ادامه ندهد و ساکت شود.
«سؤالات بزرگ» را به یک یا دو تا در روز محدود کنید. زمانی را برای صحبت با فرزندتان درباره‌ی افکار و ایده‌های او اختصاص دهید و به او نشان دهید که علاقه‌مند به شنیدن حرف‌هایش هستید. وقتی فرزندتان متوجه شود که شما برای عقیده‌ی او ارزش قائل هستید، از مکالمه با شما لذت می‌برد، حتی اگر نظر متفاوتی بشنود.
منبع: Parents
