۱۰ کمدی برتر ناکام در گیشه که تبدیل به فیلم کالت کلاسیک شدند
شاید برایتان عجیب باشد که بدانید بعضی از فیلم‌هایی که امروز میان منتقدان و سینماروها محبوبیت دارند، در اکران اولیه‌ی خود با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه نشدند. حقیقت این است که بسیاری از فیلم‌هایی که امروز بیشترین نقل‌قول‌ها و ارجاعات را درباره‌شان می‌شنویم و می‌بینیم، در زمان اکران در گیشه با شکست مواجه شدند یا حداقل بسیار ناامیدکننده بودند. فیلم‌های دیگری هم بودند که استودیوها به آن‌ها امید داشتند اما پس از اکران در سالن‌های سینما به‌سرعت با شکست مواجه شدند. چند کمدی برتر تاریخ سینما هم در این فهرست وجود دارند؛ کلاسیک‌های محبوبی که به دلایلی مثل خط روایی پیچیده یا شاید فراتر از زمانه‌ی خودبودن، نتوانستند نظر مخاطبان را جلب کنند.
با توجه به اینکه بسیاری از این فیلم‌ها امروز طرفداران خاص خود را دارند، متوجه می‌شویم که ارقام رضایت‌بخش یا ناامیدکننده‌ی فروش در گیشه لزوماً سرنوشت یک فیلم را رقم نمی‌زند. چه بسیار فیلم‌هایی که فروش آن‌چنانی داشتند و امروز دیگر محبوب مخاطبان سینما نیستند (مثلاً فیلمی مثل «تایتانیک») و چه بسیار از میان همین فیلم‌های شکست‌خورده در گیشه که امروز با طرفداران زیاد و ارجاعات بی‌شمار در فرهنگ عامه به کلاسیک‌های کالت تبدیل شده‌اند. در این مطلب، ۱۰ کمدی برتر ناکام در گیشه را که به مرور زمان تبدیل به کالت کلاسیک شدند، معرفی می‌کنیم.
۱۰. دنباله‌ی «شعبده بازی» (Hocus Pocus) تقریباً سی سال بعد از قسمت اول ساخته شد
- سال اکران: ۱۹۹۳
- کارگردان: کنی اورتگا
- بازیگران: بت میدلر، سارا جسیکا پارکر، کتی ناجیمی، امری کتز، تورا برچ، ونسا شا، فیلیپ ولته
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۳۹ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: در شب هالووین سال ۱۶۹۳ سه خواهر جادوگر خبیث (بت میدلر، سارا جسیکا پارکر، کتی ناجیمی) به کمک کتاب جادویشان نیروی جوانی را از جسم دخترکی (تورا برچ) بیرون می‌کشند تا جوان شوند. اهالی دهکده این سه خواهر جادوگر را دار می‌زنند، اما آن‌ها پیش از مرگ می‌گویند که اگر جوان با کره‌ای شمع سیاهی در خانه‌ی آن‌ها روشن کند، دوباره به زندگی باز خواهند گشت.
متأسفانه، هیچ افسون یا طلسم باستانی‌ای نتوانست به داد فیلم «شعبده‌بازی» که سال ۱۹۹۳ در سینماها اکران شد برسد. اینکه فیلمی با مضمون هالووین اواسط تابستان اکران شود، خود تصمیم عجیبی از سوی دیزنی بود، اما نه منتقدان و نه تماشاگران قانع نشدند که به این فیلم، به‌خصوص میان آثار پرفروشی مثل پارک ژوراسیک (Jurassic Park) و «نهنگ آزاد» (Free Willy)، توجه نشان دهند. این چنین شد که فیلم با بودجه‌ی بیست‌و هشت میلیون دلاری، تنها ۸.۱ میلیون دلار در هفته‌ی اول اکران فروش کرد.
با این حال، این فیلم کمدی تخیلی ترسناک، سال ۲۰۰۲ با پخش مجدد نسخه‌ی دی‌وی‌دی و همین‌طور پخش چندباره از کانال دیزنی به مناسبت هالووین دوباره بر سر زبان‌ها افتاد، کم‌کم طرفداران خود را پیدا کرد و حالا یک کالت کلاسیک به‌خصوص در دورات هالووین برای مخاطبان هر سنی به حساب می‌آید. جز این، تقریباً سی سال بعد قسمت دوم فیلم ساخته شد و تاریخ اکرانش برای بیستم سپتامبر تعیین شده است.
۹. کمدی برتر «تاریخچه‌ی جهان: قسمت اول» (History Of The World: Part 1) در زمان اکران با استقبال خوبی مواجه نشد
- سال اکران: ۱۹۸۱
- کارگردان: مل بروکس
- بازیگران: مل بروکس، دام دی‌لوئیس، مدلین کان، هاروی کورمن، کلوریس لیچمن، ماری مارگارت هیومز، فریتس فلد، بلا امبرگ و اورسن ولز در نقش راوی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۱ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: نگاهی طنزآمیز به تاریخچه‌ی جهان از تکامل انسان تا اختراع نیزه، ظهور هنر نقاشی و منتقدی که همزمان با آن زاده شد، موسیقی، ملاقات موسی و خدا در طور سینا و ارائه‌ی ده فرمان از سوی او، دوران طلایی روم باستان، عیسی و حواریونش در شام آخر، قرون وسطا، انقلاب فرانسه و …
«تاریخچه‌ی جهان: قسمت اول» اصلاً اکران خوبی در سینماها نداشت. فیلم با وجود بازیگران کمدی معروف آن زمان در کنار خود مل بروکس و اورسن ولز در نقش راوی نتوانست نظر منتقدان را و همین‌طور تماشاگران به خود جلب کند. منتقدان فیلم را «شرم‌آور» و فقط کمی خنده‌دار دانستند. فیلم با بودجه‌ی یازده میلیون دلاری، تنها ۴/۸ میلیون دلار در هفته‌ی اول اکران فروخت و در ادامه‌ی اکران به دلیل نقدهای منفی‌ای که دریافت کرد نتوانست مخاطبان زیادی را به سالن‌های سینما بکشاند و در نهایت تنها ۳۱/۷ میلیون دلار فروخت.
بسیاری معتقد بودند که بروکس این فیلم را صرفاً با محتوای کارهای قدیمی خود اما با کیفیت پایین‌تر ساخت. با این حال، مخاطبان امروز می‌دانند که شاید فیلم یکی از جواهرات سینما نباشد، اما قطعاً در بهترین حالت خود یک کمدی اسلپ استیک ستایر ناب است. جالب است که با اینکه از ابتدای امر قرار نبود اصلاً قسمت دومی در کار باشد و آنچه در عنوان فیلم آمده فقط بخشی از طنز فیلم است که در پایان فیلم به آن اشاره می‌شود، حالا بعد از نزدیک به چهل سال اعلام شد که قسمت دوم آن قرار است در قالب سریال ساخته شود.
۸. «رابین هود: مردان جوراب‌شلواری‌پوش» (Robin Hood: Men In Tights) حالا محبوب شده است
- سال اکران: ۱۹۹۳
- کارگردان: مل بروکس
- بازیگران: کری الویس، ریچارد لویس، کورنبرگ ریس، امی یاسبک، ایوری شرایبر، دیو چپل،تریسی آلمن، آیزاک هیز، اریک آلن کریمر، کلایو رویل، پاتریک استوارت، دام دی‌لوئیس، مل بروکس
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۴۱ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: قرن نوزدهم میلادی، جایی در فلسطین، رابین هود از زندان فرار می‌کند و با شنا خودش را به انگلستان می‌رساند. بلافاصله باخبر می‌شود که حکومت ملک‌شان را مصادره کرده و تمام خویشاوندانش به قتل رسیده‌اند. رابین شورشی را علیه شاهزاده جان خبیث راه می‌اندازد.
باز هم فیلم دیگری از مل بروکس که گویا در ساخت فیلم‌هایی که در زمانه‌ی خود درست دیده نشدند و بعدها طرفدار پیدا کردند، ید طولایی داد. درباره‌ی «رابین هود: مردان جوراب‌شلواری‌پوش» هم خوانش او از داستان کلاسیک رابین هود در سال ۱۹۹۳ مخاطبان را چندان مجذوب خود نکرد. با این حال، این فیلم را شاید بتوان تنها مناسب طرفداران دوآتیشه‌ی کمدی اسلپ‌استیک دانست.
این کمدی ماجراجویی روی کمدی اسلپ‌استیک ثقیل مانور می‌دهد و با ارجاعات طعنه‌آمیز به نسخه‌های دیگر داستان رابین هود، از هیچ تلاشی برای به تمسخر گرفتن صنعت فیلمسازی فروگذار نمی‌کند. و با اینکه حالا دیگر یک کلاسیک کالت و پنجمین فیلم پرفروش بروکس به شمار می‌رود، در زمان اکران با استقبال خوبی از سوی منتقدان و تماشاگران مواجه نشد.
۷. کمدی برتر «لبوفسکی بزرگ» (Big Lebowski) فیلمی با مخاطب خاص است
- سال اکران: ۱۹۹۸
- کارگردان: برادران کوئن
- بازیگران: جف بریجز، جان گودمن، جولیان مور، استیو بوشمی، جان تورتورو
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۳ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: شخصی به نام دود که یک بیکار امریکایی در لس‌آنجلس امریکاست و با دوستانی همچون خودش دائم بولینگ بازی می‌کند، یک رو با یک میلیونر هم‌نام خودش اشتباه گرفته می‌شود.
کمدی سیاه جنایی برادران کوئن، که به عقیده‌ی عده‌ای بهترین فیلم‌شان است، پس از اکران خود در سال ۱۹۹۸ بازخوردهای متفاوتی دریافت کرد. «لبوفسکی بزرگ» نمونه‌ی بارز یک فیلم خاص است؛ یعنی فیلمی که از پیش مشخص است مخاطب خاص دارد و موفقیتش در گیشه محدود خواهد بود. فیلم با بودجه‌ی پانزده میلیون دلاری خود، تنها توانست هجده میلیون دلار در ایالات متحده بفروشد.
با این حال، «لبوفسکی بزرگ» به خاطر تکیه‌کلام‌ها، میم‌ها و صحنه‌های به‌یاد ماندنی‌اش ماندگار شده است؛ که حتی برای کسانی که فیلم را ندیده‌اند هم آشنا به نظر می‌رسد. خط داستانی بی‌معنی فیلم در زمان اکران به باد انتقاد گرفته شد، اما در حال حاضر فیلم با عنوان «به لحاظ فرهنگی مهم» وارد فهرست ملی ثبت فیلم امریکا شده است.
۶. کمدی برتر «مغازه‌ی کوچک وحشت» (Little Shop of Horrors) به مرور زمان برجسته شد
- سال اکران: ۱۹۸۶
- کارگردان: فرانک اوز
- بازیگران: ریک مورانیس، الن گرین، وینسنت گاردنیا، استیو مارتین، لوی استابز، جیم بلوشی، جان کندی، کریستوفر گست، بیل مری، مایکل جی. شنون
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: یک کارگر گلفروشی گیاه دارای قوه‌ی درک و احساسی را پیدا می‌کند که از خود انسان تغذیه می‌کند.
«مغازه‌ی کوچک وحشت» آن‌قدر کلاسیک کالت است که گویا قرار است دوباره با بازی کریس ایوانس آن را بسازند، اما فیلم اصلی به طور قطع در زمان اکران در سال ۱۹۸۶ طرفداران زیادی نداشت. این کمدی موزیکال ترسناک را که آلن منکن و هاوارد اشمن بر اساس یک نمایش موزیکال خارج از برادوی به همین نام نوشته‌اند، در زمان اکران برای مخاطبان کمی نامتعارف بود. فیلم با بودجه‌ی بیست و پنج میلیون دلاری تنها سی و نه میلیون دلار فروخت و برای کمپانی برادران وارنر تبدیل به شکست در گیشه شد.
«مغازه‌ی کوچک وحشت» با حضور بازیگران ستاره‌ای مثل ریک مورانیس، بیل موری و استیو مارتین در واقع انتظار می‌رفت موفق باشد، اما فقط مورد علاقه‌ی طرفداران فیلم‌های عجیب و غریب قرار گرفت. البته به مروز زمان به خاطر شیوه‌ی قصه‌گویی و موسیقی‌اش دوباره مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفت و حالا طرفدارانش از اینکه قرار است نسخه‌ای تازه از آن دوباره روی پرده برود خوشحالند.
۵. «تینیشس دی در انتخاب سرنوشت» (Tenacious D In The Pick Of Destiny) کمدی آبکی است
- سال اکران: ۲۰۰۶
- کارگردان: لیام لینچ
- بازیگران: جک بلک، کایل گاس، بن استیلر، دیو گرول، تیم رابینز
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۵۲ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: داستانی خیالی درباره‌ی آغاز کار یک گروه راک دهه‌ی ۱۹۹۰ و روند کاری آن‌ها که با پیدا کردن یک مضراب متعلق به شیطان می‌توانند به اسطوره‌ی راک تبدیل شوند.
شاید «تینیشس دی در انتخاب سرنوشت» امروز کالت شده باشد، اما در هفته‌ی اول اکران اولیه‌ی خود رتبه‌ی هفتم جدول فروش را به خود اختصاص داد و به‌سرعت به رتبه پنجاه و نه سقوط کرد. این کمدی موزیکال فانتزی با وجود بودجه‌ی بیست میلیون دلاری تنها ۸/۳ میلیون دلار در گیشه فروخت.
صرف‌نظر از استقبال کم اولیه از فیلم، طنز خنده‌دار و داستان دور از ذهن فیلم حالا مخاطبانی پیدا کرده است. البته نباید تأثیر بازیگران معروفی مثل بن استیلر، ادوارد نورتون، تیم رابینز و دیو گرولِ گروه نیروانا را در این به چشم آمدن دوباره نادیده گرفت. «تینیشس دی» خط روایی آبکی‌ای دارد اما پر از طنز احمقانه است و دقیقاً به همین دلیل است که مخاطبان از آن سیر نمی‌شوند.
۴. کمدی برتر «جان مالکوویچ بودن» (Being John Malkovich) خیلی فراواقعگرایانه بود
- سال اکران: ۱۹۹۹
- کارگردان: اسپایک جونز
- بازیگران: جان کیوساک، کامرون دیاز، کاترین کینر، اورسن بین، جان مالکوویچ، مری کی پلیس
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۴ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: یک عروسک‌گردان (جان کیوساک) توانسته است تونلی را کشف کند که به ذهن جان مالکوویچ بازیگر می‌رسد.
به هر حال نمی‌شود چارلی کافمن در فیلمی نقش داشته باشد و نتیجه چیزی غیرمتعارف و سخت‌فهم نباشد. پیرنگ را ببینید؛ پورتالی، دریچه‌ای، به ذهن جان مالکوویچ، بازیگر سینما، باز می‌شود. جان مالکوویچ هم نقش خود بازیگرش را در فیلم بازی می‌کند. «جان مالکویچ بودن» در سال‌های پس از اکرانش، نامزدی جایزه‌های مهم، ستایش منتقدان و جایگاه یک فیلم کلاسیک بزرگ را به دست آورد. با این حال، زمانی که اکران شد، برای آنکه بتواند مخاطب را تحت تأثیر خود قرار دهد، زیادی فراواقعگرایانه بود. بدین ترتیب، در اکران اولیه در رتبه‌ی هفدهم جدول فروش قرار گرفت و در نهایت، بالاتر از رتبه‌ی هشت هم نرفت.
قصه‌ی فلسفی پیچیده‌ی چارلی کافمن، که همین ایده‌ی کنکاکش در ذهن انسان را در کارهای بعدی‌اش هم ادامه می‌دهد، در اولین هفته‌ی اکران تنها ۶۳۷,۷۲۱ دلار فروخت. با این حال، در گذر سال‌ها همین قصه‌ی عجیب و غریبش و یک سری عوامل دیگر مثل کاترین کینر جوان زیبا طرفداران خاص خود را پیدا کرد و تبدیل به فیلم کالت شد؛ بیشتر میان کسانی که از به تمسخر گرفتن ذهن و طبیعت انسان لذت می‌برند.
۳. نبوغ کمدی فیلم «این اسپینال تپ است» (This Is Spinal Tap) را نمی‌توان نادیده گرفت
- سال اکران: ۱۹۸۴
- کارگردان: راب رینر
- بازیگران: راب رینر، مایکل مک‌کین، کریستوفر گست، هری شیرر، فرن درشر، برونو کیربی
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۵ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: مارتین دی برگی فیلمساز (با بازی راب رینر) در حال ساخت مستندی درباره‌ی یک گروه راک انگلیسی به نام «اسپنیال تب» است. مارتی این گروه را در تور کنسرت ۱۹۸۲ شان در ایالات متحده برای تبلیغ آلبوم جدیدشان Smell the Glove همراهی می‌کند.
«این اسپینال تپ است» یک مستند غیرواقعی یا مستندنما از راب رینر در اولین تجربه‌ی کارگردانی‌اش درباره‌ی یک گروه موسیقی هوی متال خیالی است. فیلم در اولین هفته‌ی اکران فقط پنجاه و پنج هزار دلار فروخت؛ بنابراین آشکارا تماشاگران زیادی در سالن‌های سینما نداشت. اما به این خاطر که بخش عمده‌ای از آن به صورت بداهه، با الهام از گروه‌های هوی متال دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی، شکل گرفته است، موفق شد در زمان اکران تحسین منتقدان زیادی را دریافت کند. اما در گیشه فروش متوسطی داشت. البته بعدها که نسخه‌ی وی‌اچ‌اس آن به بازار آمد، طرفدارانی پیدا کرد و تبدیل به فیلم کالت شد. نبوغ کمدی فیلم یکی از دلایل اصلی‌ای بود که باعث شد فیلم به مروز زمان طرفداران خاص خود را پیدا کند و در رده‌ی فیلم‌های فرهنگی مهم امریکایی قرار بگیرد.
۲. «فیلم راکی هارور» (The Rocky Horror Picture Show) یکی از بهترین فیلم‌های موزیکال تمام دوران است
- سال اکران: ۱۹۷۵
- کارگردان: جیم شارمن
- بازیگران: تیم کوری، نل کمپبل، پیتر هینوود، بری باستویک، چارلز گری، جاناتان آدامز، سوزان ساراندون، ریچارد اوبراین، پاتریشیا کوئین، میت لوف، جرمی نیوسان، هیلاری لبوو، نل کمبل، کریستوفر بیگینس
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۸ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: اتومبیل یک زوج نامزد جوان در شبی بارانی حوالی قلعه‌ای خراب می‌شود. آن‌ها به دنبال تلفن سر از این قلعه درمی‌آورند و آنجا با گروهی غریبه مواجه می‌شوند که در حال بزگراری آئینی سالانه هستند. رئیس این گروه دانشمندی دیوانه است که از قضا موجودی بیگانه و دگرجنس‌پوش (در واقع مردزن است) که از کهکشان ترنسیلوانیا آمده و در آزمایشگاهش مردی ورزیده به نام راکی را خلق کرده است.
«فیلم راکی هارور» بر اساس نمایش موزیکال محصول ۱۹۷۳ «نمایش راکی هارور» نوشته‌ی ریچارد اوبرایان، ادای افتخار پارودی فیلم‌های درجه‌ی دو علمی تخیلی و ترسناک دهه‌ی ۱۹۳۰ تا اوایل ۱۹۶۰ است، که با وجود انرژی و شخصیت‌های بزرگش، در زمان اکران مخاطبان کمی را به خود جلب کرد. فیلم با بودجه‌ی ۱/۲میلیون دلاری، تنها ۲۱۲۴۵ دلار در هفته‌ی اول اکران فروخت. اما با توجه به ماهیت قصه و شخصیت‌هایش به راحتی می‌توان گفت که از زمان خود جلوتر بود و امروز یکی از مهم‌ترین فیلم‌های موزیکال تمام دوران به شمار می‌رود.
بازی تیم کوری در نقش شخصیت اصلی قصه، همان دانشمند دیوانه، یکی از مهم‌ترین و ماندگاترین و بالطبع محبوب‌ترین نقش‌آفرینی‌های او تا به امروز است. «فیلم راکی هارور» از زمان انتشار با بازپخش‌ها و اکران‌های مجدد در واقع در دسته فیلم‌های آخرشبی قرار گرفت و توانست چنان جمعیتی را در سطح جهانی به خود جلب کند که تبدیل به یکی از پرطرفداران فیلم‌های کالت شد. فیلم‌های آخرشبی در سانس‌های آخر وقت سینما یا برنامه‌های شبانه از تلویزیون پخش می‌شوند و «فیلم راکی هارور» بدون شک سزاوار عنوان بهترین موزیکال آخرشبی تمام دوران است.
۱. کمدی برتر «تهیه‌کنندگان» (The Producers) موفق نبود
- سال اکران: ۱۹۶۷
- کارگردان: مل بروکس
- بازیگران: زیرو موستل، جین وایلدر، کنت مارس، دیک شان، استلِ وینوود، رینی تیلور، کریستوفر هووت
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۰ از ۱۰۰
- خلاصه داستان: یک تهیه‌کننده‌ی تئاتر به همراه حسابدارش تصمیم می‌گیرند بدترین موزیکال جهان را با تمرکز بر شخصیت هیتلر و نازیسم بسازند.
کمدی سیاه ستایر مل بروکس جایزه‌ی اسکار بهترین فیلمنامه‌ی اورجینال را برایش به ارمغان آورد، یک اجرای برادوی بر اساسش ساخته شد و یک بازسازی در سال ۲۰۰۵. اما در زمان اکران موفق نبود. منتقدان با فیلم به خاطر موضوعش سختگیرانه برخورد کردند و مخاطبان خط داستانی و محتوای آن را مبتذل و توهین‌آمیز دانستند. بدین ترتیب، «تهیه‌کنندگان» مل بروکس با وجود بودجه‌ی ۹۴۱ هزار دلاری، تنها ۶۰۹۱ دلار در هفته‌ی اول اکران فروخت.
با این حال، فیلم به مرور زمان تبدیل به فیلم کالت شد و به خاطر سبک بیش از اندازه کاریکاتوری‌اش، و حتی خود مل بروکس که اولین تجربه‌ی کارگردانی‌اش را با این فیلم از سر گذرانده بود، طرفداران زیادی پیدا کرد و توانست نظر مثبت منتقدان را به خود جلب کند.
منبع: cbr
