راهنمای کامل نگهداری و تکثیر گیاه حسن یوسف در خانه
حسن یوسف یکی از زیباترین گیاهان آپارتمانی است که تقریبا در خانه‌ی همه‌ی علاقه‌مندان به گل‌وگیاه پیدا می‌شود. این گیاه رشد خوبی در داخل خانه دارد و با برگ‌های زیبا و رنگی طراوت خاصی به خانه می‌دهد. در ادامه با دیجی‌کالامگ همراه باشید تا در مورد حسن یوسف بیشتر بخوانید.
حسن یوسف چیست؟
حسن یوسف یکی از گیاهان بسترشی است. گیاهان بسترشی گیاهانی هستند که برای تزئین باغ‌ها و فضاهای سبز به صورت فصلی کاشته می‌شوند. کاشت حسن یوسف به عنوان گیاه بسترشی سابقه‌ای طولانی دارد و به نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم میلادی برمی‌گردد. حسن یوسف در تمام طول سال برگ‌هایی رنگارنگ دارد و از نظر نور گیاه سازگاری است و به لطف همین ویژگی‌ها این گیاه طرفداران زیادی پیدا کرده است. گیاه حسن یوسف با ساقه‌هایی که مقطع آن‌ها مربع است و برگ‌هایی که کاملاً در مقابل یکدیگر قرار دارند شناخته می‌شود. اگرچه حسن یوسف گل‌های کوچکی می‌دهد که رنگ آن‌ها آبی مایل به سفید است اما معمولاً این گلها برای حفظ انرژی گیاه عمر چندانی ندارند. در این گیاهان رنگ ساقه‌ها و برگ‌ها و همچنین شکل برگ‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشد چرا که پرورش‌دهندگان دائماً گونه‌هایی با شکل‌ها و رنگ‌های غیرمعمول‌تر پرورش می‌دهند.
اگر حسن یوسف در اوایل بهار در فضای باز کاشته شود، رشد سریعی خواهد داشت و در طول یک فصل به اندازه‌ی کامل رشد می‌کند. اگر گیاه در یک شرایط مناسب رشد کند، ارتفاع آن به بیش از ۹۰ سانتی‌متر هم می رسد. کاشتن گونه‌های مختلف حسن یوسف در کنار هم می‌تواند منظرهای چشم‌نواز در باغچه ایجاد کند، منظرهای که شبیه به یک پارچه‌ی رنگارنگ به نظر می‌رسد. علاوه بر تزئین باغچه، می‌توانید از این ساقه‌ها و برگ‌های رنگارنگ برای تزئین فضاهای بسته هم استفاده کنید و گلدان حسن یوسف را کنار پنجره یا در گلدان آویز قرار دهید. هنگام نگهداری از حسن یوسف به این نکته هم توجه کنید که این گیاه برای حیوانات خانگی سمی است.
نگهداری از حسن یوسف
حسن یوسف یک گیاه گرمسیری است که بومی مناطقی است که در مجاورت خط استوا قرار دارند. اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که آب‌وهوای گرمتری دارند، می‌توانید حسن یوسف را در باغچه بکارید و به عنوان یگ گیاه پایا یا چندساله از آن نگهداری کنید. در این شرایط، گیاه شبیه به درختچه‌های کوچک رشد می‌کند و ساقه‌های ضخیم و چوبی خواهد داشت. اگرچه حسن یوسف گرما را ترجیح می‌دهد اما تقریباً در هر شرایطی می‌تواند به عنوان یک گیاه یک‌ساله در باغچه یا گلدان به خوبی رشد کند.
البته گیاه حسن یوسف نمی‌تواند سرما را تحمل کند و نباید برای کاشتن گیاه در باغچه یا انتقال گلدان آن به فضای باز عجله کنید. باید صبر کنید تا نوسانات دمایی کاهش پیدا کند. زمانی که اطمینان پیدا کردید دما به کمتر از ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد کاهش پیدا نمی‌کند برای انتقال یا کاشت گیاه اقدام کنید.
گیاه حسن یوسف در خاک‌های سبک و غنی به خوبی رشد می‌کند. اگر می‌خواهید گیاه را در باغچه یا گلدان بکارید و خاک آن‌ها کیفیت مناسبی ندارد، توصیه می‌شود قبل از کاشت گیاه خاک را با اضافه کردن کمپوست یا پیت‌ماس اصلاح کنید.
نور
حسن یوسف گیاهی است که مکان‌های نیمه‌سایه تا کاملاً سایه را می‌پسندد. البته گونه‌های مختلف این گیاه به میزان متفاوتی از نور نیاز دارند. گونه‌های قدیمی‌تر حسن یوسف که با استفاده از بذر پرورش داده می‌شوند در مکان‌های نیمه‌سایه و کاملاً سایه بهترین عملکرد را دارند؛ اما گونه‌های جدیدتر اگر در مکانی رشد کنند که بتوانند نور بیشتری دریافت کنند، رنگ بهتری خواهند داشت.
البته میزان نوری که حسن یوسف به آن نیاز دارد به شرایط اقلیمی هم بستگی دارد. در مناطق گرم و خشک، همه‌ی گونه‌ها به مقداری سایه نیاز دارند و به ویژه در ساعات بعد از ظهر باید برای آن‌ها این مکان سایه را فراهم کنید. در مناطقی که آب‌وهوای سردتری دارند، گونه‌هایی که مکان‌های سایه را ترجیح می‌دادند باید بیشتر در معرض آفتاب قرار بگیرند تا گرمای مورد نیازشان را دریافت کنند.
حسن یوسف‌هایی که در گلدان و در فضای بسته از آن‌ها نگهداری می‌شود، معمولاً در ماه‌های گرم‌تر سال که بیشتر در معرض نور غیر مستقیم قرار می‌گیرند، به اندازه‌ی کافی نور دریافت می‌کنند؛ اما در طول زمستان با مشکل کمبود نور مواجه می‌شوند. در این شرایط، باید گاهی اوقات گیاه را به مکانی انتقال دهید که در معرض نور غیر مستقیم خورشید قرار بگیرد و نور بیشتری دریافت کند.
خاک
حسن یوسف خاک سبک، غنی و همیشه مرطوب را ترجیح می‌دهد. قبل از کاشت گیاه، خاک را با اضافه کردن کمپوست یا سایر مواد آلی اصلاح کنید. برای کاشتن حسن یوسف در گلدان، خاک مخلوط گلدان که بیشتر آن پیت‌ماس باشد و کیفیت مطلوبی داشته باشد گزینه‌ی مناسبی است. اگر می‌خواهید حسن یوسف را در گلدان بکارید، خاکی را انتخاب کنید که بافت سبکی داشته باشد و میزان pH آن بین ۶ تا ۷ یعنی کمی اسیدی تا خنثی باشد.
همچنین برای گلدان زهکشی مناسبی فراهم کنید تا از خیس ماندن خاک جلوگیری شود. باقی ماندن رطوبت اضافی داخل خاک باعث پوسیدگی ریشه می‌شود.
آب
گیاه حسن یوسف در خاکی که دائماً مرطوب باشد به خوبی رشد می‌کند ولی نباید خاک گیاه همیشه خیس بماند. اگر حسن یوسف برای مدت طولانی رطوبت کافی دریافت نکند، رشد گیاه کند می‌شود و نشانه‌ی این کمبود رطوبت این است که کناره‌ی برگ‌ها قهوه‌ای می‌شوند. برای اینکه رطوبت خاک مدت بیشتری حفظ شود، می‌توانید از مالچ استفاده کنید. البته اگر از مالش‌های طبیعی استفاده می‌کنید، نباید در تهیه‌ی آن از برگ یا پوست درخت سدر استفاده شده باشد چرا که می‌تواند برای حسن یوسف سمی باشد. همچنین مراقب باشید تا مالچ قسمتی از ساقه‌ی گیاه را نپوشاند چرا که می‌تواند پوسیدگی ریشه را به دنبال داشته باشد یا به مکانی برای پنهان شدن لیسه‌ها تبدیل می‌شود. لیسه‌ها جانورانی نرم‌تن و از آفت‌های گیاهان هستند.
اگر از حسن یوسف در فضای باز نگهداری می‌کنید، در هوای گرم ممکن است روزانه به دو بار آبیاری نیاز داشته باشد. اگر از حسن یوسف در فضای بسته نگهداری می‌کنید، هر دو یا سه روز یک بار آبیاری برای گیاه کافی است و اگر در مناطق گرم و خشک زندگی می‌کنید، باید نوبت‌های آبیاری را اندکی افزایش دهید.
دما و رطوبت
به عنوان یک گیاه گرمسیری، حسن یوسف در محیط گرم و مرطوب رشد می‌کند. در آب‌وهوای معتدل، کوچک‌ترین یخ‌زدگی می‌تواند باعث از بین رفتن گیاه شود. قبل از سرد شدن هوا، حتماً قلمه‌ها را برای تکثیر گیاه جدا کنید. اگر در فضای بسته از حسن یوسف نگهداری می‌کنید، مراقب باشید گیاه در معرض هوای سرد قرار نگیرد.
در آب‌وهوای گرم و خشک، گیاه ترجیح می‌دهد رطوبت بیشتری دریافت کند. در این شرایط، قرار دادن گیاه در یک محیط مرطوب مانند حمام یا استفاده از دستگاه رطوبت‌ساز می‌تواند مؤثر باشد.
همچنین اگر می‌خواهید در بهار گلدان گیاه را به فضای باز انتقال دهید، صبر کنید تا دمای هوا به بیش از ۲۰ درجه‌ی سانتی‌گراد برسد.
در زمستان، نباید گیاهانی که در گلدان از آن‌ها نگهداری می‌کنید دائماً در فضای باز بمانند. برای کمک به زمستان‌گذرانی، هر چند وقت یک بار آن‌ها را به فضای بسته انتقال دهید.
کود
اگر برای کاشتن حسن یوسف از یک خاک غنی استفاده کرده‌اید، ممکن است نیاز نباشد گیاه را تغذیه کنید. اما اگر حسن یوسف را در یک خاک ضعیف کاشته‌اید، ماهی یک بار گیاه را با یک کود ترکیبی تغذیه کنید. البته باید کودی را انتخاب کنید که حاوی نسبت‌های یکسانی از ترکیبات باشد و در هر نوبت کوددهی از نصف مقدار توصیه‌شده استفاده کنید. این کوددهی باعث می‌شود برگ‌های گیاه بهترین رنگ خودشان را به نمایش بگذارند.
زمانی که می‌خواهید گلدان حسن یوسف را عوض کنید، مقداری کود آهسته رهش به خاک گلدان جدید اضافه کنید. بعد از تعویض گلدان، هر یک یا دو هفته یک بار گیاه را با کود مایع رقیق‌شده تغذیه کنید. به طور کلی گیاهانی که در گلدان از آن‌ها نگهداری می‌شود نسبت به گیاهانی که در باغچه کاشته شده‌اند به کوددهی بیشتری نیاز دارند چرا که آبیاری‌ها باعث تخلیه‌ی مواد مغذی از خاک گلدان می‌شوند.
هرس
برای اینکه گیاه پرپشتی داشته باشید، بعد از اینکه ارتفاع حسن یوسف از ۱۵ سانتی‌متر بیشتر شد باید گیاه را هرس کنید. برای اینکه گیاه بتواند انرژی خود را برای رشد برگ‌ها استفاده کند، گلها را به همراه مقداری از ساقه‌ی زیر آن‌ها جدا کنید. اگر به این شکل گیاه را هرس نکنید، انرژی گیاه صرف شکوفا شدن گلها و تولید دانه‌ها می‌شود.
گیاهانی که هرس نمی‌شوند ظاهر زیبای خود را از دست می‌دهند چرا که به جای ساقه‌های متراکم با برگ‌های زیاد، ساقه‌هایی بلند و برگ‌های بسیار کمی خواهند داشت. گیاهانی که ساقه‌های بلندتری دارند ممکن است به نور بیشتری نیاز داشته باشند. معمولاً حسن یوسف‌هایی که از آن‌ها در فضای بسته نگهداری می‌شود در طول زمستان با این مشکل مواجه می‌شوند. در این شرایط باید گیاه را به مکانی انتقال دهید که نور بیشتری دریافت کند یا اینکه اگر لازم است از نور مصنوعی استفاده کنید.
تکثیر گیاه حسن یوسف
اگر علاقه دارید حسن یوسف خودتان را تکثیر کنید، می‌توانید این کار را به راحتی و با استفاه از جدا کردن قلمه از ساقه‌ی گیاه و ریشه‌زایی آن انجام دهید.
- با استفاده از یک قیچی باغبانی تیز، ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر از یک ساقه‌ی بلند را قطع کنید. سپس برگ‌های نیمه‌ی پایینی قلمه را جدا کنید.
- انتهای قلمه را در محلول حاوی هورمون ریشه‌زایی قرار دهید و بعد قلمه را در گلدان بکارید. برای کاشت قلمه از خاک مخلوط گلدان استفاده کنید. این خاک باید مرطوب باشد. همچنین باید قلمه را تا جایی داخل خاک قرار دهید که قسمتی از آن که به هورمون ریشه‌زایی آغشته شده است با خاک پوشانده شود.
- گلدان را در یک کیسه‌ی پلاستیکی قرار دهید و مطمئن شوید که کیسه‌ی پلاستیکی با قلمه تماس نداشته باشد.
- گلدان پوشیده‌شده را در مکانی گرم و پرنور قرار دهید تا ریشه‌های جدید رشد کنند. معمولاً این مرحله بین دو تا سه هفته طول می‌کشد.
- گلدان را از کیسه‌ی پلاستیکی خارج کنید، گیاه جدید را در مکانی گرم و پرنور قرار دهید و مراقبت‌های لازم را شروع کنید.
البته بعضی از گونه‌های غیرمعمول‌تر تمایلی به ریشه‌زایی ندارند. اگر می‌خواهید برای تکثیر این گونه‌ها اقدام کنید، باید از تعداد بیشتری قلمه استفاده کنید. در این صورت، احتمال اینکه گیاه جدید داشته باشید بیشتر می‌شود.
تکثیر حسن یوسف با بذر
گونه‌های جدید حسن یوسف، معمولاً گیاهان دورگه‌‌ای هستند که در گلخانه‌ها و با روش قلمه‌زنی پرورش داده می‌شوند، اما می‌توانید بذر بعضی از گونه‌ها را هم تهیه کنید.
اگر می‌خواهید حسن یوسف را از طریق کاشت بذر پرورش دهید و بعد گیاه را به باغچه انتقال دهید، باید ۸ تا ۱۰ هفته قبل از پایان فصل سرما برای کاشتن بذرها در فضای بسته اقدام کنید.
تکثیر حسن یوسف با بذر کار سختی نیست. جوانه زدن بذرها بیش از سه هفته طول نمی‌کشد، کافی است کمی صبر کنید. وقتی نهال‌های بذری از خاک بیرون آمدند، باید سه تا چهار هفته آن‌ها را به یک مکان گرم انتقال دهید تا به اندازه‌ی کافی رشد کنند و به یک گیاه کامل تبدیل شوند.
- یک ظرف مسطح را با خاک مخلوط گلدان پر کنید و بذرها را به آرامی روی خاک بپاشید. سپس روی بذرها را با خاک بپوشانید. برای این کار، کافی است مقداری خاک روی بذرها بپاشید.
- ظرف را با پلاستیک بپوشانید و آن را در یک مکان گرم و پرنور قرار دهید تا بذرها جوانه بزنند. این مرحله نزدیک به دو هفته طول می‌کشد.
- روکش پلاستیکی را بردارید و برای مدتی از نهال‌های بذری مراقبت کنید. باید خاک را دائماً مرطوب نگه دارید.
- هنگامی که تعداد برگ‌های نهال‌های بذری به چهار عدد رسید، آن‌ها را با احتیاط به گلدان‌های جداگانه انتقال دهید. تا وقتی که زمان مناسب برای کاشت نهال‌ها فرا برسد، باید از آن‌ها در گلدان مراقبت کنید تا به اندازه‌ی کافی رشد کنند.
انتخاب گلدان برای حسن یوسف
حسن یوسف رشد سریعی دارد و اگر می‌خواهید از این گیاه در گلدان نگهداری کنید، باید یک گلدان بزرگ انتخاب کنید. در غیر این صورت، خیلی زود مجبور می‌شوید برای تعویض گلدان اقدام کنید. اگر می‌خواهید از حسن یوسف در گلدان سفالی نگهداری کنید، گلدان را با پلاستیک بپوشانید. این کار به حفظ رطوبت خاک کمک می‌کند.
آفت‌ها و بیماری‌های رایج
اگر از حسن یوسف در گلدان و در فضای بسته نگهداری می‌کنید، مراقب باشید؛ این گیاه در معرض هجوم شپشک‌ها، سفیدبالک‌ها و به ویژه شپشک‌های آردی قرار دارد.
معمولاً حسن یوسف دچار بیماری نمی‌شود. اما اگر از گیاه در محیطی با هوای سرد و مرطوب نگهداری کنید، انتظار این را داشته باشید که علائم بیماری‌های قارچی مانند سفیدک را در گیاه مشاهده کنید.
منبع: Thespruce
