نزدیک‌ترین سیاهچاله به زمین در حقیقت وجود ندارد
به گفته‌ی دانشمندان منظومه‌ی ستاره‌ای که پیش از این تصور می‌شود نزدیک‌ترین سیاهچاله به زمین را در خود جای داده است، در حقیقت سیاهچاله‌ای ندارد.
در سال ۲۰۲۰ تیمی از ستاره‌شناسان با کمک رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (ESO) نزدیک‌ترین سیاهچاله به زمین را در منظومه‌ی HR 6819 کشف کردند که تنها ۱۰۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد. اما برخی از دیگر دانشمندان در صحیح بودن این یافته‌ها تردید کردند.
اکنون این‌طور که پیداست، منتقدان درست گفته‌اند. در تحقیقات جدید که ۲ مارس (۱۱ اسفند) در مقاله‌ای در نشریه‌ی «استرونومی اند استروفیزیکس» (Astronomy & Astrophysics) منتشر شده است، یک تیم پژوهشی بین‌المللی به سرپرستی «ابیگیل فراست» (Abigail Frost) از دانشگاه کاتولیک لون (KU Leuven) بلژیک وجود سیاهچاله در منظومه‌ی ستاره‌ای HR 6819 را رد کردند.
در پژوهش اولیه که سال ۲۰۲۰ ارائه شد، «توماس ریوینیوس» (Thomas Rivinius) ستاره‌شناس رصدخانه‌ی جنوبی اروپا، اعلام کرد که HR 6819 یک منظومه‌ی سه‌گانه است که یک ستاره نزدیک به یک سیاهچاله و یک ستاره‌ی دیگر در مداری گسترده‌تر می‌چرخد. اما یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ توسط «جولیا بودنشتاینر» (Julia Bodensteiner) دیگر همکار فعلی ESO، نشان داد این سامانه می‌تواند فقط دو ستاره داشته باشد اگر یکی از آن‌ها در فاصله‌ی دوری از مرکز جرم قرار داشته باشید و ماده‌ی ستاره‌ی دیگر را به سوی خود بکشد. پدیده‌ای که گاهی با نام «خون‌آشام ستاره‌ای» (Stellar Vampirism) از آن یاد می‌شود.
این سه پژوهشگر برای بررسی دقیق‌تر HR 6819 تیمی تشکیل دادند. ریوینیوس گفت: «سناریوهایی که به دنبال آن بودیم، نسبتا واضح، بسیار متفاوت و به‌آسانی با ابزار مناسب قابل تشخیص بودند. ما ابتدا توافق کردیم که دو منبع نور در منظومه وجود داشته باشد، بنابراین پرسش این بود که آیا آن‌ها مانند سناریوی ستاره‌ی تخلیه‌شونده، در فاصله‌ای نزدیک دور یکدیگر می‌چرخند یا مانند سناریوی وجود سیاهچاله از یکدیگر دور هستند.»
در حالی که تحقیقات اولیه‌ی ریوینیوس بر اساس مشاهدات جمع‌آوری شده توسط یک تلسکوپ نسبتا کوچک بود، تیم جدید برای تحقیقات خود از تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) و تداخل‌سنج بسیار بزرگ (VLTI) روی آوردند. دو ابزار قدرتمند مستقر در بیابان آتاکاما شیلی که می‌توانند داده‌های علمی دقیق‌تری نسبت به ابزارهای قبلی استفاده شده، تولید کنند. با رصدهای قوی‌تر، وضعیت در سامانه‌ی HR 6819 واضح بود. تنها دو ستاره در مداری نزدیک وجود دارند و این منظومه شامل هیچ سیاهچاله‌ای نیست.
نبود سیاهچاله با ناامیدی همراه نیست. بودنشتاینر گفت: «بهترین تفسیر ما تاکنون این است که این منظومه‌ی دوتایی را در یک لحظه پس از اینکه یک از ستارگان اتمسفر ستاره‌ی همراه خود را مکیده بود، دیده‌ایم.» تفسیری که نظریه‌ی خون‌آشام ستاره‌ای را هم تأیید می‌کند.
فراست خاطرنشان کرد: «ثبت چنین مرحله‌ای پس از یک برهم‌کنش قوی بسیار دشوار است زیرا زمان کوتاهی دارد. این موضوع، یافته‌های ما را برای HR 6819 بسیار هیجان‌انگیز می‌کند، چون اکنون گزینه‌ای عالی برای مطالعه‌ی چگونگی اثرگذاری این نوع خون‌آشام ستاره‌ای بر تکامل ستارگان عظیم و به نوبه‌ی خود بر شکل‌گیری پدیده‌های مرتبط با آن‌ها، مانند امواج گرانشی و انفجارهای شدید ابرنواختری است.»
عکس کاور: طرحی گرافیکی از سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی HR 6819
Credit: ESO/L. Calçada
منبع: Space
