دایره‌ی کنترل چیست و چگونه می‌توانیم آن را توسعه دهیم؟

آیا تاکنون محاسبه کرده‌اید که زمانی که روی مسائلی که هیچ کنترلی روی آن‌ها ندارید فکر کردید، چه‌قدر بوده است؟ فقط تصور کنید که مانند باغبانی فکر می‌کنید که تمام تلاشش را برای پرورش گیاهان انجام می‌دهد و سایر موارد را به دست طبیعت می‌سپارد. در این صورت تغییرات بسیار مثبتی روی زندگیتان اعمال خواهد شد. در صورتی که می‌خواهید احساس ضعف و ناتوانی را کنار گذاشته و کنترل زندگی خود را دوباره به دست بیاورید، حتما ادامه‌ی مطلب را مطالعه کنید؛ زیرا مفهوم دایره‌ی کنترل و مزایایی که به همراه دارد را معرفی کرده‌ایم.

دایره‌ی کنترل چیست؟

کتاب هفت عادت مردمان موثر از استفان کاوی از این شیوه‌ی تفکر الهام گرفته که تمرکز باید به صورت کامل روی دایره‌ی کنترل باشد. به گفته‌ی کاوی همه‌ی مشکلات در یکی از این دو دسته قرار می‌گیرند:

• دایره‌ی نگرانی؛ هر چیزی که فرد را دچار نگرانی و مشکل می‌سازد و فرد تاثیری بر این مسائل ندارد را نشان می‌دهد.
• دایره‌ی تاثیر؛ هر چیزی که می‌توانیم کنترل کنیم یا بر آن اثر بگذاریم را نشان می‌دهد. دایره‌ی تاثیر فرد اغلب درون دایره‌ی کنترل قرار دارد و ناحیه‌‌ای را نشان می‌دهد که نگران آن هستید اما نمی‌توانید آن را تغییر دهید.

به خاطر داشته باشید تنها چیزی که می‌توانید کنترل کنید میزان تلاشتان است.

انرژی خود را کجا باید متمرکز کنیم؟

این مدل به ما کمک می‌کند که بدانیم زمان و انرژیمان را کجا متمرکز کنیم. دایره‌ی درونی شامل دایره‌ی تاثیر و دایره‌ی بیرونی شامل دایره‌ی نگرانی است. هنگامی که دایره‌ی تاثیر بزرگ‌تر می‌شود، دایره‌ی نگرانی در آن غرق می‌شود. همین‌طور برعکس، هنگامی که دایره‌ی نگرانی بزرگ می‌شود دایره‌ی تاثیر در آن غرق می‌شود.

متمرکز کردن انرژی روی چیزهایی که می‌توانیم تغییر دهیم، اثرات سازنده‌تری روی زندگی خواهند داشت. این کار دایره‌ی تاثیر را گسترده‌تر می‌سازد، اما هنگامی که انرژی خود را روی چیزهایی که تحت کنترلتان نیست متمرکز می‌کنید دایره‌ی تاثیر را در دایره‌ی نگرانی غرق می‌کنید.

دلیل این مسئله این است که فکر کردن به چیزهایی که هیچ کنترلی روی آن‌ها ندارید، هدر دادن زمان است. شما زمان، انرژی و آرامش ذهنی خود را صرف مواردی از این قبیل می‌کنید و هیچ‌گاه مقدار کافی از آن‌ها را برای تمرکز روی جنبه‌های مثبت زندگی شامل رشد و پیشرفت، امیدواری و اعتماد به نفس نخواهید داشت. علاوه بر این در ادامه متوجه خواهید شد که دیگران از تعامل با فردی که مدام در حال صحبت کردن از مشکلات زندگی است اجتناب می‌کنند.

اما راهکار این موضوع چیست؟ باید انرژی خود را روی چیزهایی که تحت کنترلتان هستند متمرکز کنید. چیزهایی که می‌توانید روی آن‌ها اثر بگذارید. در صورتی که زندگی رضایت‌مندی می‌خواهید باید توجه خود را روی این موارد متمرکز کنید. روی چیزهایی که می‌توانید کنترل کنید کار کرده و نگران چیزهایی که تحت کنترل‌تان نیستند، نباشید.

افرادی که دایره‌ی تاثیر بزرگی دارند به عنوان افراد تاثیرگذار مثبت در نظر گرفته می‌شوند. همچنین در صورتی که چرخه‌ی تاثیر کوچکی داشته باشید به عنوان فردی که اثرات منفی بیشتری دارد دیگران از شما دوری می‌کنند.

• ۱۰ واکنش عصبی در افراد که ناشی از اضطراب و ترامای کودکی هستند

دایره‌ی نگرانی، تاثیر و کنترل

بیایید نگاه عمیق‌تری به درک این موضوع با مطالعه‌ی سه دایره داشته باشیم:

• دایره‌ی نگرانی
• دایره‌ی تاثیر
• دایره‌ی کنترل

بیایید مطلب را با چیزی که برای یک فرد مهم است آغاز کنیم. این مورد مهم با عنوان دایره‌ی نگرانی شناخته می‌شود و همه‌ی سه ناحیه‌ی بزرگ را در برمی‌گیرد.

دایره‌ی نگرانی

دایره‌ی نگرانی شامل هر مسئله‌ی خارجی از جمله جنگ، سیاست، بیماری واگیردار و مشکلات آب و هوا است. این دایره شامل عواملی است که ممکن است یک فرد از آن‌ها تاثیر بگیرد یا آن‌ها را کنترل کند.

دایره‌ی تاثیر

از آن‌جایی که انسان‌ها مخلوقات اجتماعی‌ای هستند، دایره‌ی نگرانی فرد می‌تواند تحت تاثیر دیگران قرار بگیرد. این همان دایره‌ی تاثیر است و به کیفیت ارتباط و گفتگوهای افراد با دیگران مربوط می‌شود. رفتار تیمی که در آن مشغول به کار هستید، فرهنگ کاری شرکت و جنبه‌های ارتقای شغلی همه‌ی این‌ها مثال‌هایی از دایره‌ی تاثیر هستند. ممکن است درباره‌ی ساعت‌های کاری طولانی نگران باشید که این مربوط به دایره‌ی نگرانی است، اما اینکه چگونه می‌تواند بار کاری خود را کاهش دهید در دسته‌ی دایره‌ی تاثیر قرار می‌گیرد.

دایره‌ی تاثیر یک ابزار عالی برای جهت‌دهی موثر زمان و انرژی است که پتانسیل بهبود کارایی، پیشرفت شخصی و لذت بردن بیشتر از زندگی را دارد.

دایره‌ی کنترل

دایره‌ی کنترل شامل چگونگی پاسخ فرد به موقعیت‌های خارجی است. افکار، نگرش‌ها و اشتیاق‌ها چیزهایی هستند که دایره‌ی کنترل را تشکیل می‌دهند. این‌ها همان چیزهایی هستند که قدرت کنترل آن‌ها را دارید. کنترل به چیزی باز می‌گردد که با تصمیم فرد به صورت مستقیم و بدون توجه به موافقت یا مخالفت دیگران اتفاق می‌افتند. دایره‌ی کنترل با خود ما و خود آگاه ما در ارتباط است.

کنترل به صورت جدایی‌ناپذیری با تصمیم آگاهانه گره خورده است. در واقع کنترل به معنای آگاهی به همراه تصمیم است و در نتیجه فرد تنها می‌تواند بر قسمت‌هایی از زندگی خود که از آن‌ها آگاه است کنترل داشته باشد. اغلب افراد بدون تامل آگاهانه درباره‌ی رفتار، الگوهای رفتاری فرسوده و قدیمی را اجرا می‌کنند؛ زیرا بسیاری از کارهایی که انجام می‌دهند از روی عادت است.

رفتار و عمل به این شیوه به این معنا است که خارج از کنترل فوری خود عمل می‌کنیم. این نکته‌ی مهم را به خاطر داشته باشید که عادت‌ها فراتر از رفتارهای جسمی ساده هستند همچنین می‌توانند شامل دیدگاه و تفسیر ما از محیط پیرامون هم باشند. بنابراین، هر چقدر خودآگاهی بیشتری داشته باشیم توانایی تحت کنترل گرفتن رفتارهایمان بیشتر می‌شود.

چرا دایره‌ی کنترل مهم است؟

تمرکز کردن روی دایره‌ی کنترل باعث می‌شود روان سالم‌تری داشته باشیم. به عبارت دیگر، هنگامی که زندگی خود را فقط متمرکز بر چیزهایی که تحت کنترلتان هست قرار دهید حال روحی بهتری خواهید داشت. همه‌ی افراد باید از دایره‌ی نفوذ و تاثیر خود آگاه باشند و زمان قابل قبولی را در آن سپری کنند. همچنین باید به افراد و مجموعه‌هایی که به صورت روزانه با آن‌ها در ارتباط هستیم توجه بسیار زیادی داشته باشیم.

از سوی دیگر دایره‌ی نگرانی باید نادیده گرفته شود. باید قبول کنیم که هیچ کنترلی روی آن نداریم. البته گفتن این موضوع بسیار ساده‌تر از انجام دادن آن است. داشتن این ذهنیت به تنهایی برای مقابله با نگرانی‌ها کافی نیست. این قانون خوبی است که در بسیاری از جنبه‌های زندگی باید آن را رعایت کنیم. چه رویکردی از این بهتر که زمان کمتری را صرف کارهایی که روی آن‌ها کنترلی نداریم کرده و بهره‌وری بیشتری داشته باشیم.

در ادامه دلایلی که مهم بودن دایره‌ی کنترل را توضیح می‌دهند را بیان کرده‌ایم:

۱. ذهنیت واکنش‌گرا در مقابل ذهنیت واکنش‌پذیر

افراد واکنش‌گرا (افرادی که دوست دارید با آن‌ها تعامل داشته باشید) همیشه به دنبال افرادی هستند که دایره‌ی تاثیر بزرگتری داشته باشند. این در حالی است که افراد واکنش‌پذیر در پاسخ به رویدادهای خارجی دچار افکار منفی می‌شوند. داشتن ذهنیت واکنش‌گرا اهمیت بسیار زیادی برای بهبود تمرکز و بهره‌وری و ایجاد روابط بزرگتر دارد.

افراد واکنش‌گرا (افرادی که دوست دارید با آن‌ها تعامل داشته باشید) همیشه به دنبال افرادی هستند که دایره‌ی تاثیر بزرگتر و بالاتری دارند. آن‌ها از افرادی که منفی‌باف هستند دوری می‌کنند. شناختن دایره‌ی تاثیر خود بسیار مهم است و تغییرات ضروری بسیاری را در راستای جذب موارد مثبت در زندگی به همراه دارد.

افراد واکنش‌گرا از افرادی که ذهنیت منفی دارند دوری می‌کنند. شناخت نوع دایره‌ی تاثیر خود و انجام تغییرات لازم در دیدگاهی که نسبت به زندگی دارید برای جذب چیزهای خوب در زندگی لازم است.

۲. تقویت تمرکز و بهره‌وری

هنگامی که بدانید باید روی چه چیزهایی متمرکز شوید به صورت خودکار نگرانی‌هایتان کاهش پیدا می‌کنند. در این فرایند همچنین بهره‌وری بیشتری خواهید داشت، زیرا دیگر نگران چیزهایی که تحت کنترلتان نیستند نخواهید بود. افزایش تمرکز یکی دیگر از مزایای استفاده از دایره‌ی کنترل است. زیرا توجه و تمرکزتان معطوف به چیزهایی که تحت کنترلتان است و می‌توانید تغییر دهید باقی خواهد ماند. بنابراین کارایی و بهره‌وری بیشتری در همه‌ی جنبه‌های زندگی خود خواهید داشت.

۳. بهبود حال روحی

هنگامی که این فرایند بهبود تدریجی را آغاز می‌کنید سخت‌ترین کار فکر کردن به موقعیت‌های مبهم و نامشخص است. ذهن شما به بازسازی بدترین سناریوها ادامه داده و باعث ایجاد احساس بد در شما می‌شود. این دقیقا همان جایی است که باید به داشتن برنامه‌ی عملیاتی درباره‌ی چیزهایی که قابل کنترل هستند فکر کنید. انجام کار سازنده نیازمند تمرکز روی آن کار و شکستن چرخه و دایره است. این کار همچنین به از بین بردن تنش با انجام فعالیت‌های فیزیکی کمک می‌کند. بزرگترین مزیت نگرانی کمتر، شادمانی بیشتر است.

• ۵ راه مقابله با ترس‌های غیرمنطقی ناشی از اضطراب

چگونه دایره‌ی کنترل را در زندگی خود اعمال کنیم؟

پس از یادگیری همه‌ی چیزها درباره‌ی دایره‌‌های کنترل، نگرانی و تاثیر متوجه خواهید شد چگونه آن را در زندگی خود پیاده‌سازی کنید؟ داشتن اطلاعات و آگاهی درباره‌ی جنبه‌های مختلف زندگی بسیار مفید است، زیرا از قبل آماده‌ی برخورد با موقعیت‌های مختلف زندگی خواهید بود.

هنگامی که دچار احساس نگرانی درباره‌ی رویدادهای خارجی زندگی می‌شوید به سادگی می‌توانید با تمرکز کردن روی چیزهایی که تحت کنترلتان هستند ذهنیت خود را تغییر دهید. همچنین یاد گرفته‌اید که چیزهایی که تحت کنترلتان نیستند ارزش نگران شدن ندارند.

هنگامی که احساس می‌کنید بیش از حد تحت فشار هستید باید تمرکز و اولویت‌های خود در زندگی را شناسایی کنید. این کار این امکان را فراهم می‌کند که روی چیزهایی که برایتان مهم هستند متمرکز بمانید و این نکته را یادآوری می‌کنند که چرا باید تعادل روحی خود را حفظ کنید.

هنگامی که هر چیزی که برنامه‌ریزی نشده یا غیرقابل کنترل است مانند پاندمی رخ می‌دهد به سادگی روی چیزی که می‌توانید کنترل کنید یا روی آن تاثیر بگذارید تمرکز کنید. بسیاری از افراد به ذهن خود اجازه می‌دهند غرق در منفی‌بافی شود. آن‌ها به جای تمرکز روی چیزهاییی که می‌توانند کنترل کنند خود را درگیر افکار مربوط به بدترین سناریوها می‌کنند. در چنین مواقعی تنها کاری که می‌توان انجام داد مراقبت بیشتر و داشتن ایمنی بیشتر با فاصله گرفتن از افراد است. این تنها چیزی است که کنترل آن در دست خود فرد است و هر چیز دیگری غیر از آن در دایره‌ی نگرانی قرار می‌گیرد.

افرادی که بیشتر تمرکزشان روی دایره‌ی کنترل است اعتماد به نفس بیشتر و دیدگاه مثبت‌تری به زندگی دارند. آن‌ها منعکس‌کننده‌ی امیدواری و پیشرفت هستند. اما در صورتی که روی دایره‌ی نگرانی، ترس‌ها و افکار «چه می‌شود اگر» تمرکز کنیم غرق در افکار و نگرانی‌هایمان خواهیم شد. همه‌ی این چیزها در دایره‌ی نگرانی‌مان قرار می‌گیرند.

هنگامی که روی چیزهایی که تحت کنترلمان نیستند تمرکز می‌کنیم دچار استرس بیشتری شده و بیشتر در معرض اضطراب، خشم و قربانی شدن قرار می‌گیریم. در صورتی که دوست دارید دایره‌ی کنترل را در زندگی خود اعمال کنید باید یاد بگیرید روی چیزهایی که تحت کنترلتان هستند تمرکز کنید.

چگونه دایره‌ی کنترل خود را توسعه دهیم؟

نخستین چیزی که باید یاد بگیرید این است که چرا باید دایره‌ی کنترل خود را توسعه دهید. تاکنون یاد گرفته‌اید که اعمال دایره‌ی کنترل در زندگی مهم است اما این فقط گام اول است. در صورتی که دوست دارید زندگیتان سرشار از چیزهای مثبت باشد باید دایره‌ی کنترل خود را توسعه دهید. این کار ساده نیست، زیرا باید سیستم باورها و روش زندگی خود را تغییر دهید. البته با دنبال کردن گام‌های زیر می‌توانید این فرایند را ساده‌تر انجام دهید.

۱. هدف خود را پیدا کنید

هنگامی که سعی دارید دایره‌ی کنترل خود را توسعه دهید باید روی پیدا کردن هدف متمرکز شوید. هر چیزی که به آن باور دارید، هدف شما است. احساس نیت و مقصود به طور جدایی‌ناپذیری با هدف زندگی در ارتباط است. تنها تفاوت این است که فقط یک هدف در زندگی دارید. اگرچه حس هدف در همه‌ی قسمت‌های زندگی یکسان نیست اما همه‌ی آن‌ها همگام با یکدیگر هستند. در ابتدا باید کار را با یک هدف کلی آغاز کنید. این مورد یک حس کلی از جهت زندگی است.

نخستین کاری که باید انجام دهید تعیین ماموریت زندگی است که کمک می‌کند هر چیزی را در زندگی همگام با هدف کلی خود پیش ببرید. به عنوان مثال، در صورتی که هدف کلی شما این است که در زندگی آرامش بیشتری داشته باشید برای رسیدن به آن در تمام جنبه‌های زندگی خود تلاش خواهید کرد. ارتباط مثبت خود را با خانواده حفظ می‌کنید و به جای اینکه کاری که سلامت روانتان را کاهش دهد انجام دهید به کاری که سلامت روانتان را بهبود دهد می‌پردازید.

۲. باورهای محدودکننده‌ی خود را بشکنید

سیستم باورها می‌تواند ارزشمندترین دارایی یا بزرگترین مانع هر فرد باشد. در صورتی که سیستم باورهایتان محدودکننده یا دچار سوء‌گیری باشد پیشرفتتان محدود خواهد شد. برای توسعه‌ی دایره‌ی کنترل باید دیدگاه خود را توسعه دهید. به این منظور باید به صورت مداوم تفکر خود را برای بررسی این که آیا فضایی برای توسعه‌ی حوزه‌ی نفوذ و تاثیر وجود دارد یا نه به چالش بکشید.

گاهی اوقات سیستم باورها باعث ایجاد محدودیت در پیشرفت می‌شوند. این رفتارها دشمن توسعه‌ی دایره‌ی کنترل هستند. در صورتی که نیاز به شکستن باورهای محدودکننده وجود دارد شجاعت کافی برای اقدام را داشته باشید زیرا این گام بعدی برای رسیدن به زندگی بهتر است.

۳. ذهنیت رشد (Growth Mindset) ایجاد کنید

ایجاد ذهنیت رشد فواید بسیار زیادی دارد به عنوان مثال فرد را به کنجکاوی، یادگیری و تبدیل موانع به فرصت‌ها تشویق می‌کند. در نهایت به فرد برای توسعه‌ی دایره‌های کنترل و تاثیر کمک می‌کند. افرادی که ذهنیت رشد دارند احساس می‌کنند که می‌توانند مهارت‌ها و هوش خود را بهبود دهند. این افراد فکر می‌کنند با وجود اینکه برخی افراد صفات و استعدادهای ذاتی دارند اما ذهنیت رشد برای هر موفقیتی لازم است. از سوی دیگر افرادی که ذهنیت ثابت دارند، مهارت و هوش را چیزهای ذاتی‌ای می‌دانند که فرد یا به صورت ذاتی دارد یا ندارد.

در صورتی که می‌خواهید ذهنیت رشد داشته باشید کار را با درک موقعیت فعلی آغاز کنید. در صورتی که نمی‌دانید کجا هستید نخواهید دانست که باید به کجا بروید. مشخص کنید که به چه دلیلی می‌خواهید ذهنیت رشد داشته باشید و به دنبال افرادی باشید که این ذهنیت را به کار گرفته‌اند.

در پایان

چیزهای خوب زمانی اتفاق می‌افتند که همه‌ی انرژی خود را روی جنبه‌های مثبت زندگی متمرکز کنید. به عنوان خلاصه‌ای از این مطلب باید این نکته را یادآور شویم که هنگامی که تمرکز کردن روی دایره‌ی کنترل خود را یاد بگیریم ذهن خود را به داشتن دیدگاه مثبت نسبت به زندگی آموزش می‌دهیم. خروجی زندگی‌ای که منعکس کننده‌ی امیدواری و اطمینان است مثبت‌اندیشی خواهد بود. برای افزایش همگام شدن با دایره‌ی کنترل می‌توانید دستورالعمل‌هایی که در این مطلب بیان شدند را به کار بگیرید.

منبع: Lifehack