ایستگاه فضایی چین برای نخستین بار میزبان فضانوردان این کشور شد

سه فضانورد چینی به ایستگاه فضایی تازه پرتاب شده‌ی تیان‌هه چین رسیدند تا ضمن آغاز نخستین حضور انسانی در آن، سه ماه اقامت و آزمایش‌های علمی را در مدار زمین پیش ببرند.

مأموریت «شنژو ۱۲» (Shenzhou 12) چین امروز ساعت ۰۹:۲۲ به وقت پکن (۰۵:۵۲ به وقت تهران) توسط موشک لانگ مارچ ۲اف از مرکز پرتاب ماهواره‌ی جیوچوان به سمت ایستگاه فضایی چین پرتاب شد و در ساعت ۱۶:۲۳ به وقت پکن (۱۲:۵۳ به وقت تهران) به ایستگاه پیوست.

شنژو ۱۲ نخستین پرتاب سرنشین‌دار چین پس از تقریبا ۵ سال است و ۳ فضانوردی چینی را با خود به ایستگاه فضایی تازه تأسیس چین با نام «تیان‌هه» (Tianhe) برد. سه خدمه‌ی ایستگاه قرار است سه ماه را در ماژول اصلی ۱۶٫۶ متری تیان‌هه بگذرانند که از ۲۸ آوریل (۹ اردیبهشت) در مدار زمین قرار دارد.

پرتاب کپسول مأموریت شنژو ۱۲ توسط موشک لانگ مارچ ۲اف
Credit: CCTV

«نی هایشنگ» (Nie Haisheng) فرمانده‌ی این مأموریت گفت: «ما افتخار می‌کنیم که یک سری از مأموریت‌های سرنشین‌دار برای ساخت ایستگاه فضایی را آغاز می‌کنیم و انتظارات زیادی از این مأموریت داریم.»

او افزود: «ما نه تنها از ماژول اصلی به‌عنوان خانه‌ی فضایی استفاده می‌کنیم، بلکه یک سری بررسی‌های کلیدی فناوری هم انجام خواهیم داد و کارها و چالش‌های زیادی پیش رو خواهیم داشت.»

نی پیش از پرتاب امروز دو سفر به مدار زمین داشته است. یک بار در سال ۲۰۰۵ که با مأموریت شنژو ۶ پرواز کرد و یک بار در سال ۲۰۱۳ که فرماندهی شنژو ۱۰ را بر عهده داشت. در مأموریت شنژو ۱۲ هم «لیو بومینگ» (Liu Boming) که در سال ۲۰۰۸ با شنژو ۷ به فضا رفته و «تانگ هونگ‌بو» (Tang Hongbo) که نخستین سفر فضایی را تجربه می‌کند، با او همراه هستند.

طرحی گرافیکی از جداسازی درپوش کپسول سرنشین‌دار شنژو ۱۲ چین
Credit: Mack Crawford, Nasa Space Flight

پرتاب ماژول اصلی تیان‌هه باعث بحث‌های فراوانی شد زیرا موشک پرتابگر آن طی یک هفته، سقوطی کنترل‌نشده به زمین داشت و سرانجام در اقیانوس هند افتاد. حضور انسانی در ایستگاه فضایی چین در حالی آغاز می‌شود که ایستگاه فضایی بین‌المللی سال گذشته ۲۰ سال حضور انسانی را جشن گرفت اما با توجه به قوانین آمریکا چین امکان همکاری مستقیم برای فرستادن فضانوردان یا آزمایش‌های فضایی در این آزمایشگاه کهنه‌کار را ندارد.

برای تکمیل تیان‌هه هشت مأموریت دیگر باقی است که دو مأموریت آن واحدهای آزمایشگاهی «ون‌تیان» (Wentian) و «منگ‌تیان» (Mengtian) را به دو طرف ماژول مرکزی متصل می‌کنند تا یک ایستگاه Tشکل، با حدود ۱۵ درصد وزن ۴۵۰ تنی ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) تشکیل دهند. به گفته‌ی مقامات چین سه مأموریت سرنشین‌دار و سه مأموریت رباتیک دیگر هم برای تکمیل ایستگاه فضایی چین انجام خواهد شد.

رسیدن کپسول سرنشین‌دار شنژو ۱۲ چین به ایستگاه فضایی این کشور
Credit: CCTV

پرتاب سرنشین‌دار قبلی چین در سال ۲۰۱۶ انجام شد و سه فضانورد طی مأموریت شنژو ۱۱ برای یک ماه اقامت به آزمایشگاه فضایی نمونه‌ی «تیان‌گونگ ۲» (Tiangong 2) رفتند. این فضاپیما پس از تیان‌گونگ-۱ که در سال ۲۰۱۱ پرتاب شد،

تیان‌گونگ ۱ با مأموریت‌های شنژو ۹ و شنژو ۱۰ هر بار به مدت دو هفته میزبان فضانوردان چینی بود. تیان‌گونگ ۲ هم تنها یک مأموریت سرنشین‌دار داشت که شامل شنژو ۱۱ بود و چین مأموریت‌های دیگر به این آزمایشگاه مداری را به‌صورت رباتیک پیش برد.

کار هر دو آزمایشگاه مداری چین در سال‌های گذشته به پایان رسید. تیان‌گونگ ۱ در آوریل سال ۲۰۱۸ از کنترل خارج شد و بر فراز اقیانوس آرام سوخت. تیان‌گونگ ۲ هم در جولای ۲۰۱۹ توسط چین بر فراز اقیانوس آرام، این بار به صورت کنترل‌شده سقوط کرد.

تیان‌هه بسیار بزرگ‌تر و پیچیده‌تر از تیان‌گونگ ۱ و تیان‌گونگ ۲ است که هر یک تنها ۱۰٫۴ متر طول داشتند. ماژول اصلی این ایستگاه فضایی دارای سه اتاق خواب جداگانه و سه برابر فضای داخلی بیشتر از دو نمونه‌ی اولیه است.

فضانوردان مأموریت شن‌ژو ۱۲ چین
Credit: Xu Bu/Xinhua

نی، لیو و تانگ در مأموریت سه ماهه‌ی خود ۴ وظیفه‌ی اصلی بر عهده خواهند داشت و کمک می‌کنند تا راه‌اندازی تیان‌هه رسما آغاز شود. فضانوردان ماژول اصلی و سیستم‌های گوناگون آن را آزمایش و تأیید می‌کنند. لباس فضایی را استفاده و آزمایش می‌کنند و دو راهپیمایی فضایی را در خارج از تیان‌هه انجام خواهند داد تا ضمن پیشبرد آزمایش‌های علمی و فناوری و اطلاع‌رسانی کلی، سلامت آن‌ها در این سفر فضایی چند ماهه پایش شود.

چند ماه گذشته برنامه‌ی فضایی چین به صورت گسترده دنبال شده است و این نه فقط به دلیل پرتاب‌های تیان‌هه، تیان‌ژو ۲ و شنژو ۱۱ بلکه شامل فعالیت‌های دیگر این کشور هم می‌شود. برای نمونه ۱۴ می (۲۵ اردیبهشت) نخستین مریخ‌نورد چین بر سیاره‌ی سرخ فرود آمد و از سوی دیگر فعالیت ماه‌نورد چین در نیمه‌ی تاریک ماه همچنان ادامه دارد و باید منتظر داده‌های علمی بیشتری از این مأموریت‌ها باشیم.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از اتصال کپسول مأموریت شنژو ۱۲ به ایستگاه فضایی تیان‌هه چین

Credit: Mack Crawford, Nasa Space Flight

منبع: Space