عملیات علمی تلسکوپ فضایی چاندرا ناسا در پی مشکل دوربین متوقف شد
عملیات علمی تلسکوپ فضایی کهنه‌کار چاندرا ناسا که در طیف پرتو ایکس کیهان را رصد می‌کند، به دلیل مشکل برق دوربین وضوح بالای آن موقتا متوقف شد.
«رصدخانه‌ی پرتو ایکس چاندرا» (Chandra X-ray Observatory) که از سال ۱۹۹۹ میلادی (۱۳۷۸ خورشیدی) کیهان را در طیف پرتو ایکس مطالعه کرده است، ۹ فوریه (۲۰ بهمن) با مشکل منبع تغذیه‌ی ابزار دوربین وضوح بالا مواجه شد و در ادامه تیم مأموریت رصدهای علمی تلسکوپ را موقتا متوقف کرد.
تیم مأموریت چاندرا در به‌روزرسانی ۱۶ فوریه (۲۷ بهمن) در این‌باره گفت: «متخصصان مأموریت چاندرا عملیات علمی را متوقف کرده و چهار ابزار علمی را در حالت ایمن (Safe Mode) قرار داده‌اند، در حالی که آن‌ها وضعت را تجزیه‌وتحلیل و راهکار مناسب را تعیین می‌کنند، خود فضاپیما به‌طور عادی کار می‌کند.»
دفتر مدیر مرکز پرتو ایکس چاندرا هم در اطلاعیه‌ای خاطرنشان کرد که دوربین وضوح بالای تلسکوپ فضایی پس از شناسایی وضعیت غیرعادی خاموش شد و علت این مشکل اکنون در دست بررسی است. به گفته‌ی ناسا انتظار می‌رود که این تلسکوپ فضایی در اوایل هفته‌ی آینده با ابزار دیگری به نام «طیف‌نگار تصویربرداری سی‌سی‌دی پیشرفته» (Advanced CCD Imaging Spectrograph) یا ACIS کار عادی خود را از سر بگیرد.
تلسکوپ فضایی پرتو ایکس چاندرا که ۲۳ جولای ۱۹۹۹ (۱ مرداد ۱۳۷۸ خورشیدی) با شاتل فضایی کلمبیا به مدار زمین پرتاب شد، در اصل تنها برای پنج سال طراحی شده بود اما تاکنون بیش از دو دهه را صرف مشاهده‌ی کیهان در محدوده‌ی پرتو X برای مطالعه‌ی ساختار و چگونگی تکامل کیهان کرده است.
مشکل فعلی چاندرا، اولین مشکل دوربین وضوح بالای آن نیست. در آگوست ۲۰۲۰ هم این دوربین به دلیل یک ناهنجاری متفاوت آفلاین شد که ماه‌ها عملیات علمی آن را به تعویق انداخت. کنترل‌کننده‌های چاندرا در نهایت دوربین را به یک مجموعه‌ی الکترونیکی پشتیبان تغییر دادند و پیش از بازگرداندن آن به سلامت کامل در دسامبر ۲۰۲۰ مطالعه‌ی دقیقی روی سیستم انجام دادند. علاوه بر این در سال ۲۰۱۸ هم رصدخانه‌ی فضایی چاندرا با مشکل ژیروسکوپ روبه‌رو شد اما آن هم برطرف شد.
مقامات ناسا گفته‌اند که این تلسکوپ فضایی هم‌اکنون در مأموریت توسعه‌یافته‌ی خود به‌سر می‌برد که تا سال ۲۰۲۵ پشتیبانی می‌شود و می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ هم تمدید شود. تلسکوپ چاندرا در حالی به فعالیت خود ادامه می‌دهد که ناسا در ماه‌های گذشته رصدخانه‌ی پرتو ایکس جدیدی به نام «ایکس‌پی» (IXPE) را پرتاب کرد و در روزهای گذشته هم نخستین تصویر علمی آن با نگاه به کهکشان «ذات‌الکرسی آ» (Cassiopeia A) منتشر شد. قرار است این دو رصدخانه‌ی فضایی پرتو ایکس در کنار هم نگاه بشر را بیش از پیش به نادیدنی‌های کیهان باز کنند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از تلسکوپ فضایی چاندرا
Credit: NASA
منبع: Space
