چگونه مراسم چهارشنبه سوری را به شکل باستانی برگزار کنیم
مراسم چهارشنبه سوری از آن رسومی است که با تمام تغییراتش در سال‌های اخیر، همچنان بخش‌های سنتی خود را حفظ کرده و به عنوان یکی از محبوب‌ترین جشن‌های ایران و فرهنگ ایرانی باقی مانده است. شکل امروزی‌تر این مراسم به صورت آتش‌بازی و ترقه بازی در خیابان و خوردن آش رشته برگزار می‌شود، اما این مراسم بیشتر از این چیزها است و اگر به شکل سنتی انجام شود، بسیار دوست داشتنی است.
حالا که نزدیک چهارشنبه سوری هستیم تصمیم گرفتیم که در این مطلب از دیجی‌کالا مگ درباره‌ی مراسم چهارشنبه سوری صحبت کنیم و به شما بگوییم در اصل باید چه کارهایی در این شبِ پر از نور و شادی انجام شود.
چرا در مراسم چهارشنبه سوری آتش روشن می‌کنیم
اولین چیزی که با شنیدن نام چهارشنبه سوری به خاطر می‌آوریم یک آتش بزرگ و گرم است که همه به نوبت از روی آن می‌پرند. اما چرا چنین رسمی وجود دارد و نیاکان ما به چه دلیلی این مراسم را اجرا می‌کردند؟
آتش نماد پاکی، جنب‌وجوش، زندگی و گرمای شفا بخش است که می‌تواند با شکستن تاریکی به جنگ اهریمن برود و آن را شکست بدهد. مردم با روشن کردن آتش در آخرین شب چهارشنبه‌ی سال این پیام را به همه می‌دادند که سرمای زمستان تمام شده، تاریکی شب‌ها دیگر پایدار نیست و نور آتش اهریمن را شکست داده است. پس از این به بعد روشنی روز طولانی‌تر خواهد بود و گرما به زندگی‌ها بازمی‌گردد.
همچنین اعتقاد داشتند که با پریدن از روی آتش بیماری‌ها و خستگی‌ها از تنشان بیرون رفته و شفا پیدا می‌کنند. به همین دلیل هم بوده که شعرهای زیر را در زمان پریدن از روی آتش می‌خواندند:
زردی من از تو، سرخی تو از من
غم برو شادی بیا، محنت برو روزی بیا
سفره مراسم چهارشنبه سوری
در چهارشنبه سوری هم مثل شب چله و عید نوروز سفره‌ای خاص چیده می‌شود و خوراکی‌های مخصوص این شب روی آن چیده می‌شوند. اعضای فامیل و دوستان بعد از پریدن از روی آتش و شادمانی از فرا رسیدن این شب، دور سفره جمع می‌شوند و در کنار هم خوراکی می‌خورند و گپ می‌زنند. بزرگان فامیل حکایت و قصه‌های اساطیری یا خاطراتشان را تعریف می‌کنند. همچنین گرفتن فال حافظ سر این سفره یک رسم جدا نشدنی از مراسم چهارشنبه سوری است.
خوراکی‌های سفره چهارشنبه سوری
در سفره‌ی چهارشنبه سوری خوراکی‌های زیر قرار داده می‌شوند:
رشته پلو
رشته پلو در این شب خاص معمولا همراه با مرغ یا گوشت زعفرانی و ته‌دیگ نان برشته تهیه سرو می‌شود. همچنین برای خوش رنگ و لعاب‌تر شدن آن معمولا کمی کشمش پلویی و زرشک هم تفت داده شده، روی برنج ریخته می‌شود.
مرصع پلو
مرصع پلو یا پلوی هفت رنگ یکی از محبوب‌ترین غذاهای شب چهارشنبه سوری است. در این غذا از کشمش، زرشک، خلال بادام، خلال پسته، خلال پوست پرتقال و زعفران استفاده می‌شود.
خورش شش انداز
این یک غذای خوشمزه‌ی گیلانی است که با بادمجان، گردو و رب انار تهیه می‌شود و مثل دیگر خورش‌ها همراه با برنج سرو می‌شود.
خورش ترشه تره
ترشه تره هم از غذاهای محلی محبوب شمالی است که معمولا در سفره‌های چهارشنبه سوری دیده می‌شود. این خورش پر از سبزیجات عطری و سیر است که همراه با برنج نیم‌دان و تخم‌مرغ پخته می‌شوند.
آش
پرطرفدارترین آش در چهارشنبه سوری آش رشته است و تقریبا همه جای ایران پخته می‌شود. آش ابودردا و آش چهل گیاه از دیگر آش‌های مخصوص شب چهارشنبه سوری است که برای شفای بیماران و بهبود حال همه‌ی مردم پخته می‌شود.
تنقلات
جذاب‌ترین بخش سفره، تنقلات آن است. آجیل چهارشنبه سوری، نخودچی و کشمش، گردو، تخمه، برگه‌ی زردآلو، باسلوق و چند مدل شیرینی دیگر همراه با میوه‌های زمستانی روی سفره قرار داده می‌شود.
فال گرفتن در مراسم چهارشنبه سوری
فال گرفتن یکی از رسومی است که به شکل‌های مختلف در تمام مراسمات ایرانی انجام می‌شود. در شب چهارشنبه سوری هم سه مدل فال گرفته می‌شود که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.
فال کوزه بولونی
کوزه بلونی یک مدل کوزه‌ی دهان گشاد است که در قدیم برای نگهداری ترشی و ادویه‌جات از آن استفاده می‌شده است. در شب چهارشنبه سوری خانم‌ها و دختران جوان دور هم جمع می‌شدند و هر کدام شعری را در وصف کسی که دوستش داشتند روی کاغذ نوشته، در بلونی می‌انداختند. سپس دختر جوان مجردی را صدا می‌زدند تا دست در کوزه کرده یکی از کاغذها را در آورده و بخواند. فال هر کسی که در می‌آمد به مراد دلش می‌رسید.
فالگوش ایستادن
فالگوش ایستادن در شب چهارشنبه سوری یکی از رسوم زیبایی بود که حتی دختران مجرد برای پیدا کردن بختشان هم از آن استفاده می‌کردند. برای فالگوش ایستادن باید پشت یک دیوار پنهان شده، به صحبت رهگذران گوش دهید. اولین جمله‌ای که به گوش شما می‌رسد فال شما برای یک سال آینده است. به همین دلیل است که همیشه رسم بوده در شب چهارشنبه سوری فقط سخن‌های خوش و زیبا گفته شود تا اگر کسی برای رسیدن به مراد دلش فالگوش ایستاده، سخنان زیبا بشنود و بخت خیر نصیبش شود.
فال حافظ
فال حافظ آشناترین نوع فال گرفتن بین ایرانیان است. در این شب یک نفر، که معمولا دختری جوان و مجرد است، کتاب حافظ را در دست گرفته و بعد از نیت کردن هر فرد کتاب را باز می‌کند. دو شعر حافظ که در دو صفحه‌ی کتاب دیده می‌شود یکی به معنای نیت شخص و دیگری به معنای شاهد یا پاسخ نیت او است.
کوزه شکستن در مراسم چهارشنبه سوری
کوزه شکستن یک نوع فال است که در شب چهارشنبه سوری انجام می‌شود. رسم بر این است که در شب چهارشنبه سوری یک کوزه‌ی آب ندیده را به پشت بام می‌برند و از آنجا در کوچه پرت می‌کنند تا بشکند. مردم معتقد بودند که تمام سختی‌ها و بدی‌ها و بیماری‌های خانه در طول سال در این کوزه حبس شده و وقتی شکسته می‌شود از شر تمام آن‌ها خلاص می‌شوند. در دوران کهن هم اعتقاد بر این بوده که از ظرف سفالی نباید بیشتر از یک سال استفاده کرد چون نشانه‌ی تنگ دستی و سرشکستگی است. پس در شب چهارشنبه سوری ظرف‌های قدیمی را به پشت‌بام برده و از آنجا روی زمین پرت می‌کردند تا بشکند.
قاشق زنی در مراسم چهارشنبه سوری
قاشق زنی در روزگار خیلی قدیم با هدف پخت آش ابودردا انجام می‌شده است. دستور تهیه این آش به پزشک پیامبر به نام «دردا» نسبت داده می‌شود و اعتقاد بر این است که باعث شفای بیماران می‌شود. برای دریافت این شفا هم باید آش در خانه‌ای که فرد مریض حضور دارد پخته شده و به نیت شفا بین همسایگان پخش شود.
دختر و پسر در شب چهارشنبه سوری یک چادر بر سر می‌کشیدند و صورت خود را پنهان می‌کردند. همراه با یک قاشق و یک دیگ به در خانه‌ی تک تک همسایه‌ها و هم محلی‌ها می‌رفتن و با کوبیدن قاشق به دیگ حضورشان را اعلام می‌کردند. صاحبخانه هم مشتی بنشن و حبوبات در دیگ می‌ریخت تا برای پختن آش استفاده شود. اگر در خانه بنشن و حبوبات پیدا نمی‌شد هم کمی پول در دیگ می‌انداخت.
اما در دهه‌های گذشته وقتی کسی برای قاشق زنی به خانه‌ی همسایگان مراجعه می‌کند در دیگ او همه چیز قرار داده می‌شود. از آجیل و شیرینی گرفته تا پول و انواع شکلات‌های خوشمزه و رنگارنگ. اگر شما قصد دارید امسال مراسم قاشق زنی را اجرا کنید دقت کنید که اصلی‌ترین نکته‌ی این رسم ناشناس بودن فرد است. پس حسابی صورت‌تان را بپوشانید و بعد در خانه‌ها را بزنید.
منبع: goirantours
