آنچه در آسمان پایان بهار و آغاز تابستان روی می‌دهد
در هفته‌ی آخر خرداد ۱۴۰۲ ماه و خورشید رویدادهای جذابی را شکل می‌دهند؛ هم ماه نو می‌شود و هم مدار زمین به دور خورشید، انقلاب تابستانی را شکل می‌دهد تا رسما تابستان را آغاز کند.
تابستان یکی از هیجان‌انگیزترین زمان‌ها برای علاقه‌مندان به آسمان شب است چون نه تنها هوای مناسب امکان رصد زیر آسمان شب را می‌دهد بلکه رویدادهای نجومی قابل توجهی هم منتظر نگاه رصدگران است.
به نوشته‌ی مجله نجوم در هفته‌ی آخر خرداد و روزهای ابتدای تیر ۱۴۰۲ خورشید در نقطه‌ی انقلاب تابستانی قرار می‌گیرد تا تابستان در نیمکره‌ی شمالی (و البته زمستان در نیمکره‌ی جنوبی) آغاز شود. در ابتدای هفته هم ماه نو شکل می‌گیرد و بنابراین هلال ماه در طول هفته هم‌نشینی زیبایی با سیارات معروف منظومه‌ی شمسی یعنی ناهید و مریخ خواهد داشت.
رویدادهای نجومی هفته‌ی اول تیر ۱۴۰۲
شنبه ۲۷ خرداد
ساعت ۰۴:۰۴ هلال آخر ماه ذی القعده ۱۴۴۴ به آسانی با چشم غیرمسلح دیده می‌شود و در همین حدود هم فرصت کمی برای رصد آن در فاصله‌ی ۴.۸ درجه‌ای از سیاره‌ی عطارد است.
طبق اعلام اسکای اند تلسکوپ، پس از تاریکی هوا می‌توانید ستاره‌ی «قلب العقرب» (Antares) را به رنگ نارنجی-قرمز مشاهده کنید که در سمت جنوب و جنوب شرقی آسمان حضور دارد. این ستاره با قدر ۱ می‌درخشد. در اطراف و سمت راست بالای آن هم ستاره‌های سفیدتر دیگر صورت فلکی عقرب قرار دارند. به آسانی می‌توانید الگوی این صورت فلکی را در آسمان تشخیص دهید.
ستاره‌ی معروف «سماک رامح» (Arcturus) هم می‌توانید در سمت جنوب با ارتفاع زیاد مشاهده کنید. به اندازه‌ی سه مشت زیر آن «سماک اعزل» (Spica) قرار دارد و سمت راست پایین آن هم چهار ستاره‌ی صورت فلکی «کلاغ» (Corvus) دیده می‌شوند.
یکشنبه ۲۸ خرداد
ماه نو در ساعت ۰۸:۰۷ روی می‌دهد و ساعت ۱۸:۳۰ هم سیاره‌ی زحل در اقامت اول قرار می‌گیرد. عصرگاه ساعت ۱۹:۴۱ با ابزار اپتیکی قوی می‌توان هلال اول ماه ذی الحجه را رؤیت کرد.
صورت فلکی شیر بی‌تردید یک صورت فلکی متعلق به اواخر زمستان و بهار است اما هنوز آسمان را ترک نکرده است. با آغاز شب سمت چپ بالای سیاره‌ی زهره و مریخ را نگاه کنید تا «قلب الاسد» (Regulus) را بیابید. این درخشان‌ترین و در حال حاضر پایین‌ترین ستاره‌ی صورت فلکی شیر است.
شکل داس-مانند این صورت فلکی به سمت راست و بالای قلب الاسد امتداد دارد. غروب این صورت فلکی به زودی به غروب آفتاب نزدیک‌تر خواهد شد تا سرانجام از آسمان شب پنهان شود.
دوشنبه ۲۹ خرداد
ساعت ۰۷:۲۴ سیاره‌ی نپتون در تربیع غربی قرار می‌گیرد و از ساعت ۰۱:۳۰ فرصت مناسبی برای رصد آن با ابزار اپتیکی خواهد بود.
اما حالا که یک روز از آغاز ماه نو گذشته، هلال آن در ساعت ۱۹:۴۸ با چشم غیرمسلح به آسانی دیده می‌شود.
در این زمان از سال پس از تاریک شدن هوا، صورت فلکی کم‌نور «خرس کوچک» (دب اصغر) مستقما بالای ستاره‌ی قطبی فرار می‌گیرد. با این حال در حضور آلودگی نوری شهرها، تنها چیزی که ممکن است از این صورت فلکی ببینید، خود ستاره‌ی قطبی و ستاره‌ی «کوکب» (Kochab) به عنوان لبه‌ی کاسه‌ی آن است. بقیه‌ی ستارگان آن با قدر ۳ تا ۵ نسبتا کم‌نور هستند.
سه شنبه ۳۰ خرداد
ستارگان مرکزی صورت فلکی کوچک «شلیاق» (Lyra)، که یک مثلث و متوازی‌الاضلاع کوچک را تشکیل می‌دهند، در سمت راست پایین‌تر از ستاره‌ی درخشان «نسر واقع» (Vega) قرار گرفته‌اند و برای دیدن آن‌ها باید ارتفاع بالا در جهت شرق آسمان را نگاه کنید.
ساعت ۲۰:۳۰ هم می‌توانید ماه را در کنار ستاره‌ی پولوکس (سرپسین) مشاهده کنید.
چهارشنبه ۳۱ خرداد
اگر در هنگام غروب به سمت غرب آسمان نگاه کنید می‌توانید هلال رو به افزایش ماه را که به زیبایی با سیاره‌ی درخشان ناهید جفت شده است، ببینید. با آغاز شب، همچنین سیاره‌ی مریخ و ستاره‌ی قلب الاسد یک هم‌نشینی زیبا را شکل می‌دهند. اما هفته‌ی آخر خرداد ۱۴۰۲ میزبان یک رویداد مهم دیگر هم هست.
به تابستان خوش آمدید! انقلاب تابستانی در این روز ساعت ۱۸:۲۸ به وقت تهران روی می‌دهد. این زمانی است که خورشید در دورترین نقطه‌ی شمالی سال در آسمان زمین قرار دارد و بازگشت شش ماهه‌ی خود را به سمت جنوب آغاز می‌کند. تابستان به‌طور رسمی در نیمکره‌ی شمالی آغاز می‌شود و برای نیمکره‌ی جنوبی آغاز زمستان است. بدین ترتیب ساکنان نیمکره‌ی شمالی، شاهد طولانی‌ترین روز و کوتاه‌ترین شب سال خواهند بود.
ساعت ۲۰:۳۰ هم می‌توانید اجتماع ماه را با دو سیاره‌ی ناهید و مریخ و همچنین خوشه‌ی ستاره‌ای کندوی عسل (M44) مشاهده کنید که البته برای رصد کامل آن نیاز به ابزار اپتیکی هم خواهید داشت.
پنج‌شنبه ۱ تیر
در عصر این روز ماه یک خط مستقیم را با مریخ و زهره که در سمت راست پایین آن قرار دارند، تشکیل می‌دهد. قلب الاسد هم با قدر ۱.۳ در همان نزدیکی و درخشان‌تر از مریخ با قدر ۱.۷ دیده می‌شود.
جمعه ۲ تیر
دو ستاره‌ی درخشان تابستان، سماک رامح و نسر واقع اندکی پس از تاریکی هوا، تقریبا در ارتفاع یکسانی دیده می‌شوند با این تفاوت که سماک رامح در سمت جنوب غربی و نسر واقع در سمت شرق قرار دارد.
این دو ستاره به ترتیب ۳۷ و ۲۵ سال نوری از ما فاصله دارند و دو نوع متداول ستاره‌های قابل رؤیت با چشم غیرمسلح را نشان می‌دهند: سماک رامح یک غول از نوع K با رنگ زرد-نارنجی است و نسر واقع یک ستاره‌ی سفید رشته‌ی اصلی از نوع A است. این دو به ترتیب ۱۵۰ و ۵۰ برابر روشن‌تر از خورشید هستند که در کنار فاصله‌ی نزدیک آن‌ها باعث شده جزو درخشان‌ترین ستارگان آسمان شب باشند.
ساعت ۲۱:۰۰ هم می‌توانید ماه را با فاصله‌ی ۴.۱ درجه در کنار ستاره‌ی قلب الاسد مشاهده کنید.
وضعیت سیارات در هفته‌ی آخر خرداد ۱۴۰۲
عطارد در نزدیکی طلوع خورشید در ارتفاع پایین قرار دارد و برای رصد آن باید با دوربین دوچشمی حدود ۳۰ دقیقه پیش از طلوع سمت افق شرق و شمال شرقی آسمان را جست‌وجو کنید. برای رصد آن می‌توانید از مشتری کمک بگیرید که سمت راست بالای آن قرار دارد.
زهره با قدر ۴.۶- همچنان در صورت فلکی سرطان است و به آسانی از کمی پیش از تاریکی هوا دیده می‌شود. با استفاده از تلسکوپ می‌توانید هلال ضخیم ناهید را که حدود ۲۹ ثانیه‌ی قوسی طول دارد، مشاهده کنید.
مریخ با قدر ۱.۷ هم فاصله‌ی زیادی با زهره ندارد و در حال عبور از صورت فلکی سرطان به شیر است. این دو در هفته‌های آینده به نزدیک‌ترین فاصله می‌رسند و یک شبه مقارنه را شکل می‌دهند. در نمای تلسکوپی، چون مریخ در سمت دور مدار خود نسبت به زمین قرار دارد، فقط به صورت یک حباب کوچک به قطر ۴.۳ ثانیه‌ی قوسی دیده می‌شود.
مشتری با قدر ۲.۲- در صورت فلکی حمل قرار دارد و به صورت نقطه‌ای درخشان در سمت شرق هنگام بامداد و پیش از سحر حضور دارد.
زحل با قدر ۰.۹ در صورت فلکی «دلو» (Aquarius) در ابتدای بامداد و حدود ساعت ۰۱:۰۰ طلوع می‌کند. ارباب حلقه‌های منظومه‌ی شمسی در ابتدای سحر در ارتفاعات جنوب شرقی نمای جذابی در تلسکوپ خواهد داشت.
اورانوس با قدر ۵.۸ در صورت فلکی «حمل» قرار دارد و در ابتدای سحر باید با ابزار رصدی سمت شرق و شمال شرقی در ارتفاع پایین دنبال آن باشید.
نپتون هم با قدر ۷.۹ در مرز دو صورت فلکی دلو و حوت جای گرفته است و پیش از سپیده‌دم در سمت جنوب شرقی دیده می‌شود.
