فرصت رصد عطارد در هفته‌ی چهارم خرداد ۱۴۰۲
هفته‌ی چهارم خرداد ۱۴۰۲ ماه به تربیع آخر می‌رسد و مقارنه‌های تماشایی با اجرام دیگر از جمله خوشه‌ی پروین شکل می‌دهد اما به جز این فرصت مناسبی هم برای رصد سیاره‌ی گریزپای منظومه‌ی شمسی یعنی عطارد فراهم خواهد شد.
در هفته‌ی چهارم خرداد، هلال رو به کاهش ماه از نور اضافه در آسمان شب می‌کاهد و کم‌کم فرصت رصد اجرام بیشتری از اعماق آسمان فراهم می‌شود. از جمله مقارنه‌های دیدنی که خوشه‌های ستاره‌ای با اجرام منظومه‌ی شمسی شکل می‌دهند.
علاوه بر این در هفته‌ی جاری آسمان صبحگاه میزبان سیاره‌های عطارد و مشتری است و فرصت خوبی برای رصد آن‌ها پیش از طلوع خورشید فراهم است.
رویدادهای نجومی هفته‌ی چهارم خرداد ۱۴۰۲
شنبه ۲۰ خرداد
«سماک اعزل» (Spica) تنها کمی پس از تاریک شدن هوا مستقیما در زیر «سماک رامح» (Arcturus) دیده می‌شود. در سمت راست پایین سامک اعزل، الگوی چهار ستاره‌ای موسوم به «کلاغ بهاری» (Corvus) نسبتا به صورت فشرده قابل رؤیت است. فصل بهار به زودی تمام می شود و باید زودتر این الگوی سماوی را پیش آنکه خیلی در افق پایین بیاید، ببینید.
تربیع آخر ماه در ساعت ۲۳:۰۱ به وقت تهران روی می‌دهد. در سمت چپ بالای ماه هم میدان بزرگ صورت فلکی «اسب بزرگ» (Pegasus) قرار دارد و سمت راست قمر زمین هم سیاره‌ی زحل می‌درخشد. این دو جرم تماشایی، بامداد شنبه در ساعت ۰۰:۲۵ هم یک مقارنه با جدایی زاویه‌ای ۳.۶ درجه خواهند داشت.
یک‌شنبه ۲۱ خرداد
هرچند به تابستان نزدیک می‌شویم اما پس از تاریک شدن هوا در سمت شمال و شمال غربی آسمان همچنان می‌توانید ستاره‌ی زمستانی و درخشان «سروش» (Capella) را مشاهده کنید. هر چه در عرض جغرافیایی شمالی‌تری قرار داشته باشید، ارتفاع آن پایین‌تر خواهد بود. ممکن است برای رصد آن به دوربین دوچشمی نیاز داشته باشید.
دوشنبه ۲۲ خرداد
ساعت ۰۴:۰۰ سیاره‌ی کم‌نور عطارد در فاصله‌ی ۶.۳ درجه‌ای خوشه‌ی ستاره‌ای معروف پروین (M45) قرار می‌گیرد و فرصت کمی برای رصد این هم‌نشینی خواهید داشت.
پس از غروب هم سیاره‌ی زهره در حال عبور از بالا سمت راست خوشه‌ی ستاره‌ای M44 موسوم به «کندوی عسل» در صورت فلکی «سرطان» (خرچنگ) است.
سه‌شنبه ۲۳ خرداد
ساعت ۲۱:۵۱ سیاره‌ی درخشان زهره و خوشه‌ی کم‌نور کندوی عسل با فاصله‌ی ۰.۷ درجه‌ی قوسی از هم جدا شده‌اند و برای رصد آن‌ها باید از دوربین دوچشمی یا تلسکوپ میدان دید باز استفاده کنید. نکته‌ی جالب توجه این است که سیاره‌ی مریخ هم ده روز پیش تقریبا مسیر مشابهی را در آسمان طی کرد.
در ساعات پایانی سه‌شنبه و اوایل صبح چهارشنبه، سیاره‌ی مشتری در چند درجه‌ای سمت راست هلال نازک ماه می‌درخشد.
چهارشنبه ۲۴ خرداد
در ساعت ۰۳:۴۰ سیاره‌ی مشتری و ماه مقارنه‌ای تماشایی خواهند داشت و به فاصله‌ی ۲.۴ درجه‌ای از هم می‌رسند.
«ذنب الاسد» (Denebola) ستاره‌ی دم صورت فلکی شیر هم، با قدر ۲ با ارتفاع در سمت جنوب و جنوب غربی آسمان پس از تاریکی هوا دیده می‌شود که تقریبا یک مثلث متساوی‌الاضلاع را با ستاره‌های سماک اعزل و سماک رامح تشکیل داده است.
پنجشنبه ۲۵ خرداد
نسر واقع درخشان‌ترین ستاره در سمت شرق آسمان پس از تاریکی هواست. اگر به مشاهده‌ی ستاره‌های دوتایی علاقه دارید، «اپسیلون شلیاق» با قدر ۴ یکی از شناخته شده‌ترین آن‌هاست. این ستاره به سختی پایین سمت چپ نسر واقع دیده می‌شود و تقریبا یک مثلث متساوی‌الاضلاع را با نسر واقع و زتا شلیاق تشکیل می‌دهد.
با دوربین دوچشمی به راحتی می‌توانید اپسیلون شلیاق را شکار کنید و در یک تلسکوپ ۴ اینچی با بزرگ‌نمایی ۱۰۰ برابر یا بیشتر، می‌توانید هر یک از اجزای اپسیلون را تشخیص دهید. زتا شلیاق هم یک ستاره‌ی دوتایی است اما رصد اجزای آن با دوربین دوچشمی کمی سخت‌تر است. از سوی دیگر دلتا شلیاق هم که زیر زتا قرار دارد، آسان‌تر دیده می‌شود و با رنگ‌های نارنجی و آبی قابل تشخیص است.
در ابتدای سپیده دم در صبح جمعه، هلال نازک ماه در حال کاهش است و با کمک آن می‌توانید عطارد را که زیر آن جای گرفته با قدر ۰.۸- مشاهده کنید. این فرصت برای تماشای عطارد را نباید از دست بدهید.
جمعه ۲۶ خرداد
ساعت ۰۳:۴۰ بامداد ماه با فاصله‌ی ۲.۶ درجه در کنار خوشه‌ی ستاره‌ای پروین قرار می‌گیرد و به خوبی با چشم غیرمسلح می‌توان این هم‌نشینی را تماشا کرد.
پس از تاریک شدن هوا مثلث تابستانی در سمت شرق رخ‌نمایی می‌کند و نوید یک دوره‌ی باشکوه را می‌دهد. ستاره‌ی بالای آن، نسر واقع (وگا) به آسانی دیده می‌شود و «دنب» (Deneb) در سمت چپ پایین وگا قرار گرفته است. سومین ستاره یعنی «الطیر» (Altair) هم با فاصله‌ی بیشتر در سمت راست پایین نسر واقع می‌درخشد.
اگر آسمان تاریکی در اختیار داشته باشید، می‌توانید کهکشان راه شیری را هم ببینید که از یک سمت به سمت دیگر بخش پایینی مثلث تابستانی گذشته است.
با پیشروی شب، می‌توانید به دنبال صورت فلکی کوچک «دلفین» (Delphinus) باشید که سمت چپ دیده می‌شود.
وضعیت سیارات
عطارد همچنان در نور خورشید به سختی دیده می‌شود اما این هفته از قدر ۰.۳- به ۰.۸- می‌رسد. یعنی تقریبا به همان اندازه‌ای که عطارد در زمانی که قابل مشاهده باشد، دیده می‌شود. بنابراین این هفته می‌تواند فرصت مناسبی برای رصد آن باشد.
برای شکار آن سعی کنید ۳۰ یا ۴۰ دقیقه قبل از طلوع خورشید، در سمت چپ پایین ستاره‌ی درخشان‌تر مشتری را جست‌وجو کنید. این دو سیاره به تدریج از هم دور می‌شوند و از ۲۲ درجه جدایی زاویه‌ای تا ۳۴ درجه در هفته‌های آینده فاصله می‌گیرند.
زهره با قدر ۴.۵- در صورت فلکی سرطان همچنان ستاره‌ی عصرگاهی لقب گرفته است و تا ابتدای شب در آسمان خواهد بود. در یک نمای تلسکوپی، زهره به صورت یک هلال ضخیم و به طرز خیره‌کننده‌ای سفید دیده خواهد شد. هلال ناهید به تدریج نازک‌تر می‌شود اما با توجه به نزدیک شدن در مدار خود به زمین، کم‌کم درخشان‌تر دیده می‌شود.
مریخ با قدر ۱.۷ هم در صورت فلکی سرطان است و سمت چپ بالای زهره، با فاصله‌ی کمی می‌درخشد. اگرچه این دو سیاره‌ی معروف منظومه‌ی شمسی با هم مقارنه ندارند اما در هفته‌های آینده تا ۵ درجه‌ای هم می‌رسند.
مشتری با قدر ۲.۱- در صورت فلکی «حمل» (Aries) پیش از سحر در سمت شرق می‌درخشد.
زحل با قدر ۰.۹+ در صورت فلکی کم‌نور «دلو» (Aquarius) قرار دارد و در بامداد به خوبی در سمت جنوب شرقی دیده می‌شود.
اورانوس با قدر ۵.۸ در سپیده‌دم پنهان است.
نپتون هم با قدر ۷.۹ در مرز صورت‌های فلکی دلو و حوت سمت شرق و جنوب شرقی آسمان و حدود ۲۰ درجه‌ی شرقی زحل قرار دارد.
