فرصت رصد اجرام اعماق آسمان در هفته‌ی اول خرداد ۱۴۰۳
در هفته‌ی اول خرداد ۱۴۰۳ ماه در آسمان عصرگاهی حضور ندارد و اگر هوا ابری نباشد، فرصت مناسبی برای رصد اجرام اعماق آسمان فراهم است.
آسمان هفته‌ی اول خرداد ۱۴۰۳ رویدادهای قابل توجهی ندارد اما فرصت مناسبی برای آشتی با آسمان شب است و در مناطقی با آلودگی نوری کم‌تر می‌توانید بسیاری از اجرام اعماق آسمان را با استفاده از نقشه‌های آسمان رصد کنید.
رویدادهای نجومی هفته‌ی اول خرداد ۱۴۰۳
شنبه ۵ خرداد
بسته به عرض جغرافیایی شما، می‌توانید پس از تاریک شدن هوا ستاره‌ی «سروش» (Capella) را در شمال غربی ببینید. این یکی از ستاره‌های درخشان آسمان است، با این حال همچنان باید به «نسر واقع» (Vega) و «سماک رامح» (Arcturus) به عنوان درخشان‌ترین ستاره‌های آسمان عصر اشاره کرد که به ترتیب در شمال شرقی و جنوب آسمان می‌درخشند.
آسمان بامدادی ابتدای هفته‌ی اول خرداد ۱۴۰۳
درست پس از تاریک شدن کامل هوا پیش از طلوع ماه، اگر به یک سوم مسیر میان سماک رامح به نسر واقع نگاه کنید، می‌توانید صورتواره‌ی «تاج بورئالیس» را به شکل نیم‌دایره‌ای ببینید. ستاره‌ی «فکه» (Alphcca) از قدر ۲ جزو درخشان‌ترین ستاره‌های آن است. اگر این مسیر را یک سوم دیگر هم ادامه دهید، به تاج کم‌نورتر هرکول می‌رسید.
برای بررسی لبه‌ی بالای این صورتواره می‌توانید از دوربین دوچشمی یا تلسکوپ استفاده کنید. یک سوم مسیر از سمت چپ به سمت راست به M13 با قدر ۶ می‌رسید که یکی از دو خوشه‌ی ستاره‌ای کروی بزرگ صورت فلکی هرکول است و در دوربین دوچشمی به صورت یک توپ پنبه‌ای درخشان دیده می‌شود. این کهکشان در فاصله‌ی ۲۲ هزار سال نوری دورتر از صفحه‌ی کهکشان راه شیری قرار دارد و متشکل از چند صد هزار ستاره در گروهی به وسعت حدود ۱۴۰ سال نوری است.
یکشنبه ۶ خرداد
امشب هم نسر واقع در حال ارتفاع گرفتن در شرق و شمال شرقی آسمان است. به دنبال صورت فلکی کم‌نور شلیاق باشید که از آن آویزان شده و به سمت پایین سمت راست آن کشیده شده است. آشناترین بخش آن از یک مثلث متساوی‌الاضلاع کوچک است که در کنار یک متوازی‌الاضلاع بزرگ‌تری قرار گرفته است. کل طول این صورت فلکی به اندازه‌ی حدود ۴ انگشت در امتداد بازوی کشیده است.
دو ستاره‌ی پایینی متوازی الاضلاع، بتا و گاما لیرا، دو ستاره‌ی درخشان این صورت فلکی پس از وگا هستند. گاما در دورترین فاصله از وگا قرار دارد.
امشب ماه غول پیکر هم که رو به کاهش فاز قرار دارد، حوالی نیمه شب طلوع می کند. هنگامی که خوب ارتفاع گرفت، آن را با نوک انگشت خود بپوشانید تا ببینید که در وسط قوری صورت فلکی «کمان» (Sagittarius) قرار دارد.
دوشنبه ۷ خرداد
با رفتن ماه از آسمان عصرگاهی، احتمالا بتوانید خوشه‌ی ستاره ای بزرگ و کم‌نور «گیسو» را ببینید که این عصرها، در جنوب غربی آسمان با ارتفاع زیاد حضور دارد. کل خوشه تقریبا ۴ درجه یا ۵ درجه عرض دارد که در آسمان نسبتا تاریک به صورت یک درخشش بزرگ و کم‌نور دیده می‌شود و تقریبا نمای دید دوربین دوچشمی را پر می‌کند.
سه‌شنبه ۸ خرداد
اگر در عرض‌های جغرافیایی جنوبی‌تر زیر ۲۹ درجه‌ی شمالی هستید، این فرصت را دارید که نظاره‌گر ستاره‌ی آلفا قنطورس باشید. این ستاره برای مدت کمی از افق جنوبی شما می‌گذرد. برای دیدن آن، هنگامی که آلفا ترازو، درخشان‌ترین ستاره‌ی این صورت فلکی به سمت جنوب منظره‌ی شما قرار دارد، افق را تماشا کنید.
چهارشنبه ۹ خرداد
تا تابستان یک ماه باقی مانده است و نماد آسمانی این فصل کم‌کم رخ‌نمایی می‌کند. مثلث تابستانی با تاریکی هوا در آسمان شرق و شمال شرقی ارتفاع می‌گیرد و در نیمه شب بیشتر نزدیک به سرسو قرار می‌گیرد. این صورتواره که از ستاره‌های نسر واقع، دنب و نسر طایر تشکیل شده، بهترین نشانه برای شب‌های تابستان است.
آسمان بامدادی پایان هفته‌ی اول خرداد ۱۴۰۳
پنج‌شنبه ۱۰ خرداد
تربیع آخر ماه در ساعت ۲۰:۴۳ به وقت تهران روی می‌دهد. در سپیده‌دم این روز می‌توانید ماه را که در جنوب شرقی آسمان حضور دارد، نزدیک زحل بیابید.
در بیشتر فصل بهار، در عرض های جغرافیایی میانه‌ی شمالی، کهکشان راه شیری دور از دید در سراسر افق کشیده شده است اما اکنون می‌توانید شرق آسمان را تماشا کنید تا آن را ببینید. بخش غنی کهکشان راه شیری سمت صورت‌های فلکی «قو»، «قیفاووس» و «عقاب» اواخر این شب‌ها در سراسر شرق شروع به بالا رفتن می‌کند و زمان آن هر هفته زودتر خواهد بود. این بخش به صورت افقی در زیر نسر واقع و در امتداد پایین مثلث تابستانی قرار دارد.
جمعه ۱۱ خرداد
نسر واقع درخشان‌ترین ستاره در سمت شمال شرقی آسمان است. سماک رامح هم در سرسو جای دارد. یک سوم مسیر میان این دو می‌توانید صورتواره‌ی نیم‌دایره‌ای «تاج شمالی» (Corona Borealis) را ببینید. درخشان‌ترین ستاره‌ی آن با قدر ۲.۲ دیده می‌شود اما اخترشناسان انتظار دارند که شاید در طول یک سال آینده به دو ستاره تبدیل شود چون نواختر متناوب معروف آن یعنی T تاج شمالی، برای نخستین بار از سال ۱۹۴۶ میلادی، در آستانه‌ی دمیدن دوباره قرار دارد.
وضعیت رصدی سیارات در هفته‌ی اول خرداد ۱۴۰۳
مریخ و زحل در اوایل سپیده‌دم قابل مشاهده هستند. مرتفع‌ترین و آسان‌ترین سیاره‌ی این هفته هم زحل است که در جنوب شرقی آسمان حضور دارد. با قدر ۱.۲، وضعیت رصدی نسبتا متوسطی دارد اما با توجه به اینکه هیچ چیز دیگری به این روشنی در نزدیکی آن وجود ندارد، به آسانی قابل رؤیت است.
در پایین سمت چپ زحل، مریخ با فاصله‌ی تقریبا سه مشت در طول بازوی کشیده وجود دارد که با قدر ۱.۱ و به رنگ سرخ خود می‌درخشد.
سیاره‌های دیگر منظومه‌ی شمسی یعنی عطارد، زهره، مشتری، اورانوس و نپتون همگی توسط تابش خیره کننده خورشید از دید ناظر زمینی پنهان شده‌اند.
عکس کاور: سر بر آوردن مثلث تابستانی (Credit: Vito Technology)
منبع: Sky and Telescope
