همه‌چیز درباره‌ی گل شیپوری؛ انواع، خصوصیات و نکات کشت
اگر به دنبال یک گل واقعا منحصر به فرد هستید، گل شیپوری می‌تواند بهترین انتخاب شما باشد. این گل با ظاهری زیبا، متمایز و پیچیده انتخاب خاص‌پسندها است. هدیه دادن یا دریافت یک دسته گل شیپوری شگفت‌انگیز خواهد بود. این گل یک جایگزین با طراوت برای گل‌های رایج‌تر و محبوب‌تر است و برای مواقعی که می‌خواهید در خانه گلی خاص با نگهداری نسبتا آسان داشته باشید، بهترین انتخاب است. در این مقاله، با خصوصیات این گل زیبا، معانی نمادین، موارد استفاده‌ی دارویی و روش نگهداری و تکثیر شیپوری آشنا می‌شوید.
معرفی کوتاه از گل شیپوری
گونه‌های متنوع گل شیپوری با شاخ و برگ‌های بلند شمشیری شکل یکی از گل‌های محبوب برای عروسی‌ها، تزئینات مجالس، ماشین عروس و حتی تزئین غذاها است. شیپوری از یک کلاف گل و یک سنبله‌ی میان‌برگ تشکیل می‌شود. کلاف یک گلبرگ با حالت اصلاح‌شده است در اطراف سنبله پیچیده می‌شود. شیپوری در رنگ‌های مختلفی از جمله سفید، زرد، شرابی، مشکی، قرمز، صورتی و نارنجی وجود دارد. این گل‌ها از ۳۰ تا ۹۰ سانتی‌متر ارتفاع دارند و معمولا از یک ریزوم به قطر تقریبا ۳۰ سانتی‌متر رشد می‌کنند. آشنایی با خصوصیات این گل زیبا و گونه‌های آن به شما در نگهداری بهتر از شیپوری کمک می‌کند.
خصوصیات گیاه‌شناسی
گل شیپوری با نام علمی Zantedeschia aethiopica از خانواده‌ی گل‌شیپوریان است که از طریق ریزوم رشد می‌کند. این گل زیبا و خیره‌کننده در بهترین حالت ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر ارتفاع و ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر عرض خواهد داشت. این گل که در فصل تابستان شکوفا می‌شود، خاک مرطوب زهکشی شده با pH اسیدی و نور کامل تا نیمه‌سایه‌ی خورشید را ترجیح می‌دهد. گل شیپوری را معمولا داخل باغ یا باغچه می‌کارند اما می‌توانید آن را داخل گلدان به عنوان گیاه آپارتمانی هم نگهداری کنید.
انواع گل شیپوری
گل‌های شیپوری معمولی سنبله‌های زرد رنگ دارند و با نام علمی Zantedeschia aethiopica شناخته می‌شوند. این گل‌ها سخت‌ترین نوع گل شیپوری به شمار می‌روند و بزرگترین این گل‌ها هم هستند. ارقام مختلف این گیاه در رنگ‌های مختلف با ارتفاعی کمتر رشد می‌کنند. رایج‌ترین این ارقام عبارت‌اند از:
- شیپوری Edge of Night: گل‌های این گیاه به رنگ بنفش تیره تا سیاه هستند و حالتی مخملی دارند.
- شیپوری Red Alert: این گونه گل‌های نارنجی و قرمز روشن دارد که از اردیبهشت تا شهریور ماه شکوفا می‌شوند.
- شیپوری Picasso: گل‌های سفید با شنبله‌ی بنفش دارد.
- شیپوری Sunshine: گل‌هایی شاد و با طراوت با رنگ زرد روشن دارد.
اهمیت فرهنگی گل شیپوری
این گل زیبا با گلبرگ‌های درخشان از گذشته در فرهنگ‌های مختلف مفاهیم عمیق و پرمعنایی را تداعی کرده است. گل شیپوری قدمتی طولانی دارد و در هر فرهنگ معانی نسبتا متفاوتی از این گل برداشت می‌شود. در ادامه، با مهم‌ترین معانی نمادین پل شیپوری آشنا می‌شوید.
نمادشناسی
نام این گل از کلمه‌ی یونانی «calla» به معنای زیبایی گرفته شده است. بسیاری از مردم دنیا تصویر این گل را به خوبی می‌شناسند چون در تصاویر مذهبی که رستاخیز مسیح را به تصویر می‌کشند، این گل هم به نمایش در می‌آید. به همین علت هم هست که بسیاری از مسیحیان جهان عید پاک را با گل شیپوری می‌شناسند. تصاویری که از حضرت مریم نقاشی می‌شود هم اغلب او را با یک گل شیپوری در دست نشان می‌دهند. یکی دیگر از معانی نمادین گل شیپوری تولد دوباره و رستاخیز است که به ماجرای حضرت عیسی هم اشاره دارد. این گل به خانواده‌های داغ‌دار امید می‌بخشد و به همین علت است که در بسیاری از مراسم‌های تشییع جنازه گل شیپوری به خصوص گل شیپوری سفید رنگ نقش پررنگی دارد.
همچنین گل شیپوری اغلب در دسته گل‌های عروس هم دیده می‌شود زیرا این گل نماد فداکاری و سعادت هم هست. گل شیپوری معمولی برای نشان دادن ششمین سالگرد ازدواج هم به کار می‌رود.
مراجع تاریخی و استفاده‌ها
این گل زیبا در اساطیر یونانی، مصری و رومی مفاهیمی همچون باروری و رشد را دارد و درباره‌ی چگونگی رشد این گل برای اولین بار داستان‌های جالب و مختلفی نقل می‌کنند.
رایج‌ترین رنگ گل شیپوری سفید است اما رنگ‌های زیبای دیگری هم از این گل وجود دارد و هر یک معانی و مفاهیم خاصی را تداعی می‌کنند. مهم‌ترین معانی نمادین رنگ‌های مختلف این گل عبارت‌اند از:
- رنگ سفید نشان‌دهنده‌ی خلوص نیت، وفاداری، معصومیت و تقدس است.
- بنفش جذابیت، سلطنت و اشتیاق را به تصویر می‌کشد.
- زرد نشان‌دهنده‌ی قدردانی و سپاسگزاری است.
- قرمز نشان‌دهنده‌ی شجاعت و زیبایی است.
- صورتی نماد تحسین و قدردانی است.
- مشکی مفهوم ظرافت و رمز و راز را منتقل می‌کند.
زیستگاه و پراکندگی گل شیپوری
گل‌های شیپوری بومی آفریقای جنوبی هستند و به عنوان گیاهان چند ساله‌ی حساس شناخته می‌شوند. این گل‌ها هوای سرد را تحمل نمی‌کنند و فقط در مناطق گرم‌تر کره‌ی زمین رشد می‌کنند. بااینحال، گل‌های شیپوری در مناطق خاصی از جهان مانند کالیفرنیا گیاهانی وحشی به حساب می‌آیند. اگر محل زندگی شما منطقه‌ای با زمستان‌های سرد است باید برای کاشت شیپوری در باغچه‌ی حیاط و فضای باز احتیاط کنید و آن را در داخل خانه پرورش دهید.
آب و هوای مورد علاقه شیپوری
گل‌های شیپوری از آفتاب کامل یا نیمه سایه لذت می‌برند. اگرچه بزرگترین و درخشان‌ترین گل‌ها از کاشت در آفتاب کامل حاصل می‌شوند اما در مناطق گرم‌تر ممکن است در سایه‌ی بعدازظهر بهتر رشد کنند. این گل‌ها خاک مرطوب با مواد آلی و زهکشی خوب را دوست دارند. خاک آن‌ها هم باید مرطوب باشد اما چندان خیس نشود که شرایط مرطوب باعث پوسیدگی ریزوم آن‌ها شود.
اگر قصد دارید گل‌های شیپوری را به عنوان گیاه آپارتمانی نگهداری کنید، آن‌ها را در جایی آفتابی از خانه قرار دهید. پنجره‌ی رو به جنوب که نور آن برای برخی از گیاهان زیاد است، برای گلدانی از گل‌های شیپوری مناسب خواهد بود.
نیازهای خاک
یک خاک غنی، مرطوب و با زهکشی خوب برای حفظ شکوفه‌های شیپوری بهترین است. گل‌های شیپوری اغلب در کنار حوضچه‌ها به خوبی رشد می‌کنند و می‌توانند خاک مرطوب را به بهترین شکل ممکن تحمل کنند. البته، از غرقاب شدن خاک این گیاهان خودداری کنید زیرا ممکن است منجر به پوسیدگی ریشه‌ی آن‌ها شود. برای افزایش تراکم مواد مغذی خاک گل شیپوری خود، قبل از کاشت این گل، آن را با مواد آلی اصلاح کنید.
گل‌های شیپوری در هنگام کاشت و هر بهار در ابتدای فصل رشد نیاز به تغذیه دارند تا گلدهی آن‌ها افزایش یابد. بیشتر کودهای متعادل برای شیپوری‌ها مناسب هستند. از انتخاب کودی که نیتروژن سنگین دارد برای شیپوری خودداری کنید. چنین کودی ممکن است میزان گلدهی این گیاه را کاهش دهد.
باغبانی گل شیپوری
هنگامی که ریزوم‌های این گیاه ایجاد شدند، می‌توانید آن را یک بار در هفته یا بیشتر در صورت داشتن زندگی در منطقه‌ای با آب و هوای گرم یا خشکسالی آبیاری کنید. گیاهان شیپوری که در داخل گلدان قرار می‌گیرند به رطوبت ثابت نیاز دارند زیرا شیپوری‌های داخل گلدان زودتر از گل‌های داخل باغچه خشک می‌شوند.
گل‌های شیپوری نیازی به هرس منظم ندارند اما می‌توانید قسمت‌های پژمرده‌ی این گل را جدا کنید. حذف قسمت‌هایی از این گیاه آن را از بین نمی‌برد. اگر در منطقه‌ای با آب و هوای معتدل یا گرم‌تر زندگی می‌کنید، وقتی در پایان فصل رشد این گل از بین رفت، آن را تا سطح خاک برش دهید و بقایای گیاهی آن را دور بریزید. در بهار شیپوری دوباره جوانه می‌زند. توصیه می‌شود هنگام باغبانی این گیاه از دستکش استفاده کنید تا شیره‌ی آن با دست‌هایتان تماس پیدا نکند.
فصل کاشت شیپوری
گل‌های شیپوری را در بهار پس از تمام شدن خطر یخبندان یا زمانی که خاک تا دمای حداقل ۱۸ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم شده، در آفتاب کامل یا نیمه سایه، بکارید.
روش‌های تکثیر شیپوری
گل‌های شیپوری را می‌توان با تقسیم ریزوم یا کاشت دانه تکثیر کرد. گل‌های شیپوری به صورت توده‌های بزرگ در می‌آیند و می‌توانید این توده‌ها را به گیاهان جدید تبدیل و تقسیم کنید. گیاهانی که از ریزوم رشد می کنند خیلی زودتر از گیاهانی که بذر آن‌ها کاشته شده گل می‌دهند. در ادامه مراحل تکثیر گل شیپوری با تقسیم ریزوم را می‌خوانید:
- اگر گل شیپوری شما در زمین و خاک باغچه کاشته شده است، برای بالا کشیدن ریزوم به یک بیل یا چنگک نیاز دارید. اگر قصد دارید گیاه را برای زمستان در داخل خانه گرم نگه دارید، به خاک گلدان و یک گلدان تمیز نیاز دارید.
- از بیل یا چنگک برای برش دایره‌ای در اطراف ریشه استفاده کنید تا گیاه راحت‌تر به سمت بالا کشیده شود.
- هنگامی که ریشه انباشته شده‌ی شیپوری را بیرون کشیدید، آلودگی‌ها و خاک ریزوم را پاک کنید و آن را برای چند روز در یک منطقه‌ی سایه‌دار و دارای تهویه‌ی مناسب قرار دهید. این ریزوم را خیس یا آبیاری نکنید.
- پس از خشک شدن ریزوم‌ها، از یک چاقوی تیز برای جدا کردن آن‌ها از یکدیگر استفاده کنید. مجبور نیستند آن‌ها را دقیقا از محل اتصال خود به یکدیگر هم جدا کنید اما مطمئن شوید که هر تکه ریزوم حداقل یک ریشه دارد.
- ریزوم‌ها را دوباره در یک خاک باغچه غنی شده با کمپوست و با فاصله‌ی حداقل ۱۵ سانتی‌متر از گیاهان دیگر بکارید یا آن را در گلدانی با خاک مرطوب و دارای زهکشی خوب قرار دهید. می‌توانید ریزوم‌ها را در زمستان در روزنامه بپیچید و در مکانی خشک، تاریک و خنک نگهداری کنید و آن‌ها را در بهار بکارید.
نحوه رشد گل شیپوری از بذر
گلدهی گیاه شیپوری رشد کرده از بذر تا سه سال طول می‌کشد. دانه‌های شیپوری باید قبل از کاشت کمی رشد کرده باشند. می‌توان آن‌ها را لابه‌لای یک حوله یا دستمال کاغذی مرطوب قرار داد تا جوانه بزنند. حوله یا دستمال کاغذی را در مکانی خنک مانند زیرزمین یا انباری قرار دهید. پس از چند روز، روند رشد آن‌ها را بررسی کنید. هر چیزی را که هیچ نشانه‌ای از حیات و جوانه‌زنی ندارد دور بریزید.
بذرهای جوانه زده را در گلدانی با خاک با کیفیت و زهکشی خوب بکارید. خاک گلدان را مرطوب نگه دارید و رشد شیپوری‌ها را زیر نظر بگیرید. به مدت چند هفته این گیاهان را بررسی کنید و ضعیف‌ترین شاخه‌ها را از هر گلدان جدا کنید. توجه داشته باشید که باید در هر گلدان فقط یک نهال شیپوری بکارید.
دستورالعمل‌های مراقبت
برای رشد بهتر گل‌های شیپوری، علاوه بر آنچه درباره‌ی شرایط نوری، آبیاری، کوددهی و هرس این گیاه گفتیم، باید به تعویض به موقع گلدان شیپوری‌های داخل آپارتمان هم توجه کنید.
برای رشد بهتر، اگر ریشه‌های شیپوری از انتهای گلدان بیرون آمده‌اند، باید گلدان آن‌ها را تعویض کنید. این کار باید در پاییز و زمانی که این گیاهان در خواب هستند انجام شود. گلدان گل‌های شیپوری را هر ۱ تا ۲ سال یکبار تعویض کنید. به این ترتیب، هم می‌توانید این گیاهان را در محیطی بزرگتر پرورش دهید و هم امکان تکثیر آن‌ها از طریق ریزوم را خواهید داشت.
هشدار درباره سمیت
تمام قسمت‌های این گیاه از گل آن گرفته تا ریشه برای انسان و حیوانات خانگی سمی است. بنابراین، برای اینکه دچار واکنش‌های آلرژیک نشوید، هنگام تکثیر این گیاه یا باغبانی آن از دستکش استفاده کنید. همچنین، این گیاه باید جایی نگهداری شود که در دسترس کودکان کنجکاو و حیوانات خانگی نباشد.
آفات و بیماری‌های رایج گل شیپوری
هنگام پرورش گل شیپوری ممکن است با چندین مشکل مختلف مواجه شوید. از جمله مهم‌مترین این مشکلات پوسیدگی نرم باکتریایی که روی ریزوم‌های آن تأثیر می‌گذارد. بوتریتیس یا کپک خاکستری هم یک بیماری قارچی است که باعث رشد نوعی کپک خاکستری رنگ روی گلبرگ‌ها، ساقه‌ها و برگ‌های این گیاه می‌شود. برای کاهش خطر ابتلای گل شیپوری به بیماری‌های قارچی، این گیاه را بیش از حد آبیاری نکنید و مطمئن شوید که این گل‌ها را با فاصله‌ی کافی از هم کاشته‌اید تا گردش هوای کافی داشته باشند.
آفات مختلف از جمله حشراتی مانند شته‌ها، حلزون‌های بی‌صدف و کنه‌های عنکبوتی نیز ممکن است برای گل‌های شیپوری مشکل‌ساز شوند. گیاهان آفت‌زده‌‌ی شیپوری را با یک صابون حشره‌کش ملایم یا یک روغن باغبانی مانند روغن چریش درمان کنید.
علائم ناهنجاری‌ها در گیاه
به طور کلی پرورش گل شیپوری آسان است. این گیاه به غیر از آبیاری به مراقبت خاصی نیاز ندارد. بااینحال، اگر نیازهای فزاینده‌ی شیپوری‌ها برآورده نشود، ممکن است آسیب ببینند.
ZANTEDESCHIA aethiopica Flamingo Commonly known as Arum lily Pig lily Trumpet lily Burncoose Nurseries exhibitor stand 220517 22052017 22/05/17 22/05/2017 22 22nd May 2017 Spring RHS Chelsea Flower Show 2017 Great Pavilion photographer Torie Chugg Plant portrait portraits close up Floral Marquee horizontal
لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها
اگر متوجه لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌های شیپوری شدید، ممکن است نشانه‌ی این باشد که کود شما نیتروژن بیش از حد دارد. اگر گیاه شما به سرعت رشد می‌کند و سرسبز به نظر می‌رسد اما دارای برگ‌هایی با لکه‌های قهوه‌ای رنگ است، احتمالا کود سرشار از نیتروژن باعث آن شده باشد. در این صورت، احتمال اینکه گیاه شما گل بدهد هم کاهش می‌یابد.
زرد شدن برگ‌ها، پژمرده شدن یا توقف رشد گیاه
گل‌های شیپوری عاشق آب هستند. اگر آب کافی دریافت نکنند، ممکن است شکوفا نشوند، کم‌پشت به نظر برسند و برگ‌های زرد و پژمرده داشته باشند. گل‌های شیپوری را به طور مداوم و منظم آبیاری کنید تا برای شاخ و برگ‌های آن سالم بمانند و بهتر گل بدهد. البته، کاهش رشد این گیاه ممکن است ناشی از کمبود نور خورشید هم باشد.
آویزان شدن ساقه و گل
افتادگی گیاه شیپوری ممکن است نتیجه‌ی آبیاری کمتر یا بیش از حد باشد. همچنین نیتروژن زیاد کود هم ممکن است منجر به آویزان شدن ساقه و گل شیپوری شود. اگر به گل شیپوری آب کافی نرسیده باشد، آبیاری بهتر و بیشتر می‌تواند به رشد بهتر آن کمک کند.
نتیجه‌گیری
گل‌های شیپوری گل‌هایی ساده و در عین حال خیره‌کننده هستند. آن‌ها از قدیم در دسته گل‌های عروسی، مناسبت‌ها و مراسم‌های مذهبی مسیحیان مانند عید پاک و تشییع جنازه به کار می‌روند و نماد پاکی، رستاخیز و تولد دوباره هستند. این گیاهان چند ساله‌ی لطیف با گل‌های جامی شکل را می‌توان در باغ، باغچه و گلدان کاشت. این گل‌ها می‌توانند گیاهان آپارتمانی زیبایی هم باشند اما باید آن‌ها را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
گل‌های شیپوری در رنگ‌های سفید و سایه‌های صورتی، زرد، نارنجی، رز و قهوه‌ای هستند. برخی نیز لکه‌های سفید زیبایی روی برگ‌های خود دارند. بنابراین حتی زمانی که شکوفه ندارند هم جذاب هستند.
