فضاپیمای جدید بوئینگ برای نخستین بار با موفقیت به ایستگاه فضایی رسید
برای نخستین بار فضاپیمای انسانی استارلاینر بوئینگ بامداد امروز به ایستگاه فضایی بین‌المللی رسید و نقطه عطفی بزرگ را برای این غول صنعت هوافضا در مسیر فرستادن فضانوردان ناسا به مدار رقم زد.
کپسول «استارلاینر» (Starliner) عصر پنجشنبه ۱۹ می (بامداد ۳۰ اردیبهشت) سوار بر موشک اطلس ۵ «ائتلاف پرتاب و راه‌اندازی» پرتاب شد و یک مأموریت بدون سرنشین کلیدی به نام «آزمایش پرواز مداری ۲» (OFT-2) را به سوی ایستگاه فضایی بین‌المللی آغاز کرد.
حدود ۲۲ ساعت بعد، استارلاینر به این آزمایشگاه عظیم مداری نزدیک شد و مجموعه‌ای از مانورها ازجمله نزدیکشدن و عقب رفتن را طبق طراحی انجام داد تا توانایی آن سنجیده شود. این رقص مداری امروز در ساعت ۲۰:۲۸ منطقه‌ی زمانی شرقی (۰۴:۵۸ به وقت تهران) به اوج خود رسید؛ زمانی که هنگامی که سرانجام استارلاینر در بندرگاه جلویی ماژول «هارمونی» (Harmony) به ایستگاه متصل شد.
«رابرت هاینز» (Robert Hines) فضانورد ناسا، پس از پهلو گرفتن کپسول به مرکز کنترل زمینی مأموریت گفت: «استارلاینر در جلوی ایستگاه فضایی زیبا به‌نظر می‌رسد.»
تأخیر در اتصال
پیوستن فضاپیمای بوئینگ به ایستگاه فضایی بیش از یک ساعت دیرتر از زمان برنامه‌ریزی شده انجام شد. ناسا و بوئینگ ابتدا قصد داشتند استارلاینر را در ساعت ۱۹:۱۰ منطقه‌ی زمانی شرقی (۰۳:۴۰ به وقت تهران) به ایستگاه متصل کنند.
اما برای قرارگیری در شرایط روشنایی و ارتباطی بهتر، برنامه‌ریزی تغییر کرد. سپس با تشخیص یک ناهنجاری کوچک، اتصال دوباره به تعویق افتاد تا «سیستم اتصال ناسا» (NDS) بازنشانی کنند. این تنظیم مجدد به‌خوبی عمل کرد در نهایت استارلاینر به بندرگاه ماژول هارمونی متصل شد.
«کتی لودرز» (Kathy Lueders) معاون عملیات فضایی ناسا پس از این عملیات گفت: «چند ساعت گذشته واقعا طاقت‌فرسا بود چون احتمال داشت فضاپیما به ایستگاه نرسد. این یک مأموریت نمایشی واقعا حیاتی است و برای ما مهم بود که داده‌های آزمایشی را به دست آوریم و از هر یک از مراحل در مسیر چیزی بیاموزیم تا بتوانیم توسعه‌ی فضاپیما را به‌سرعت به سرانجام برسانیم.»
او افزود: «گاهی ممکن است سفر کمی طولانی‌تر شود اما هم‌اکنون دیدن این وسیله‌ی نقلیه که اکنون به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل شده است، فوق العاده است.»
این موفقیت استارلاینر شاید برای «استیو استیچ» (Steve Stitch) مدیر برنامه‌ی سرنشین‌دار تجاری ناسا، بهترین هدیه‌ی تولد بود. او امروز ۵۷ ساله شد و تیم‌های ناسا و بوئینگ، پیش از رسیدن استارلاینر به ایستگاه فضایی تولد او را با کیک جشن گرفتند.
استیچ درباره تماشای پرتاب استارلاینر و در نهایت رسیدن به ایستگاه فضایی، حتی با وجود بیش از یک ساعت تأخیر گفت: «من ۲۴ ساعت باورنکردنی را سپری کرده‌ام. برای هدیه‌ی تولدم باید کمی بیشتر صبر می‌کردم اما ارزش صبر کردن را داشت.»
راه طولانی استارلاینر تا ایستگاه فضایی
برای بوئینگ که در سال ۲۰۱۴ قراردادی چند میلیارد دلاری با ناسا امضا کرد تا فضانوردان را با استفاده از استارلاینر به ایستگاه فضایی بین‌المللی ببرد و از آن بازگرداند، پهلوگیری امروز یک لحظه‌ی تاریخی بود. این مأموریت نشان داد که کپسول استارلاینر واقعا می‌تواند به آزمایشگاه مداری برسد؛ کاری که در یک تلاش قبلی نتوانسته بود انجام دهد.
«مارک ناپی» (Mark Nappi) معاون و مدیر برنامه‌ی سرنشین‌دار تجاری بوئینگ در این زمینه گفت: «این واقعا تماشایی بود. دیدن فضاپیما در هنگامی که در نزدیکی ایستگاه بود تا اینکه سرانجام زمان پیوستن فرا رسید، واقعا میخکوب‌کننده بود.»
مأموریت پرواز آزمایشی مداری اصلی که در دسامبر ۲۰۱۹ پرتاب شد، پس از اشکالات نرم‌افزاری فضاپیما و قرارگیری آن در مداری بسیار پایین که امکان اتصال به ISS را فراهم نمی‌کرد، پیش از انتظار به پایان رسید. OFT-2 هم ابتدا قرار بود تابستان سال گذشته انجام شود اما بررسی های پیش از پرتاب نشان داد که ۱۳ دریچه از ۲۴ سوپاپ اکسیدکننده در سیستم پیشرانه‌ی استارلاینر گیر کرده بودند و شناسایی علت مشکل و رفع آن حدود هشت ماه طول کشید.
با وجود موفقیت در رسیدن به ایستگاه، OFT-2 هم تا کنون کاملا مطابق انتظار پیش نرفته است. مقامات ناسا و بوئینگ پس از پرتاب اعلام کردند که یکی از رانشگرهای استارلاینر هنگام سوختن در مدار حیاتی خود، ۳۱ دقیقه پس از برخاستن، دچار نقص شده است.
برای جبران این مشکل، واحد پشتیبان فعال شد اما آن هم پیش از تکمیل عملیات شکست خورد. سپس یک پیشرانه‌ی پشتیبان سطح سوم شروع به کار کرد و در نهایت استارلاینر توانست برای رسیدن به ایستگاه فضایی در مدار مناسب قرار گیرد. به گفته‌ی مقامات ناسا این پیشرانه‌ی پشتیبان برای پشتیبان در طی فرآیند بعدی موتور استارلاینر هم عملکرد خوبی داشت.
معاون و مدیر برنامه‌ی سرنشین‌دار تجاری بوئینگ هم خاطرنشان کرد: «سیستم طوری طراحی شده است که پشتیبانی کافی داشته باشد و همان‌طور که قرار بود، عمل می‌کرد. اکنون تیم در حال بررسی چرایی وقوع ناهنجاری‌های رخ داده است.»
در حال حاضر خرابی دو رانشگر به دلیل افت فشار محفظه‌ی احتراق تشخیص داده شده است. به گفته‌ی بوئینگ سیستم پیشرانش «در تمام نمایش‌های عملکرد رانش به‌طور عادی کار می‌کرد و با درنظر گرفتن موارد پشتیبان، خطری برای دیگر آزمایش‌های پروازی ایجاد نمی‌کند.»
استارلاینر همچنین طبق برنامه‌ریزی پیش از نزدیک شدن به ایستگاه فضایی، آزمایش‌هایی را انجام داد؛ از جمله مانورهای توقف و آزمایش «سیستم ردیابی حسگر الکترواپتیکال مبتنی بر دید» (VESTA) که از آن برای قفل کردن فضاپیما به ایستگاه استفاده می‌کند.
مقامات بوئینگ اعلام کردند: «تیم‌های کنترل پرواز به کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی فضاپیما و عملکرد آن در فضا ادامه می‌دهند. سیستم‌های هدایت، ناوبری و کنترل (GN&C) به‌طور اسمی کار می‌کنند، نرم‌افزار پرواز طبق طراحی اجرا می‌شود و تولید نیرو مثبت است. هرچند برخی رفتارهای غیرمنتظره در یک حلقه‌ی خنک‌کننده‌ی حرارتی شناسایی شده است، اما استارلاینر موفق شده است دمای ثابتی را حفظ کند.»
آمادگی استارلاینر
پس از سال‌ها، اکنون استارلاینر به‌خوبی در ایستگاه فضایی بین‌المللی قرار دارد و قرار است به مدت چهار یا پنج روز در آن بماند. اگر کپسول بتواند نقاط عطف باقی‌مانده‌ی خود را پشت سر بگذارد، ممکن است به‌طور آزمایشی فضانوردان ناسا را شاید حتی پیش از پایان سال ۲۰۲۲ به ایستگاه فضایی منتقل کند.
هاینز فضانورد ناسا در ایستگاه، به مرکز کنترل مأموریت گفت: «امروز نقطه عطف بزرگ است. فراهم کردن دسترسی تجاری اضافی به مدار پایین زمین، حفظ ایستگاه فضایی بین‌المللی و هدف ناسا برای بازگرداندن انسان‌ها به ماه و در نهایت به مریخ را محقق می‌کند.
او با تبریک به تیم بوئینگ خاطرنشان کرد: «دستاوردهای بزرگ در پروازهای فضایی انسان برای مدت طولانی در تاریخ به یادگار مانده‌اند. امروز هم همان‌طور خواهد بود.»
حالا نقاط عطف بعدی OFT-2 شامل باز شدن دریچه‌های بین استارلاینر و ایستگاه فضایی بین‌المللی است و در ادامه فضانوردان ساکن در ایستگاه می‌توانند به فضاپیمای جدید راه یابند. این عملیات امروز حدود ساعت ۱۱:۴۵ منطقه‌ی زمانی شرقی (۲۰:۱۵ به وقت تهران) انجام خواهد شد.
ناسا در سال ۲۰۱۴ قرارداد مشابهی را با اسپیس‌ایکس امضا کرد. شرکت ایلان ماسک اما پیش از این خدمات تاکسی فضانوردی خود را راه‌اندازی کرده است و تا امروز موفق به انجام چهار مأموریت سرنشین‌دار عملیاتی برای ناسا شده است. با موفقیت بوئینگ، حالا اما کپسول فضایی دراگون اسپیس‌ایکس یک رقیب تجاری خواهد داشت.
عکس‌ها: کپسول استارلاینر بوئینگ هنگام پهلو گرفتن در ایستگاه فضایی
Credit: NASA
منبع: Space
