کدک صوتی بلوتوث چیست و چرا برای هدفون بی‌سیم اهمیت زیادی دارد؟
تولیدکنندگان گوشیهای هوشمند جک هدفون را از گوشیهای محبوب ما حذف کردند. حالا ما چاره‌ای جز خرید هدفون‌های بی‌سیم که بی‌شک کارآمد هستند، نداریم. اما دیگر گوش دادن به موسیقی به سادگی گذشته نیست. در عوض، باید مطمئن شویم که هدفون‌ها از همان ویژگی‌های گوشیهای هوشمند ما پشتیبانی می‌کنند تا بهترین کیفیت صدا را داشته باشیم. هدفون‌های بی‌سیم مزایای بسیاری را ارائه می‌دهند، اما در مورد کدکهای بلوتوث ابهاماتی وجود دارد. در این مطلب، شما را با هر آنچه که باید در مورد هر کدک صوتی بلوتوث بدانید آشنا خواهیم کرد. در پایان این مقاله، شما می‌توانید کدک صوتی مناسب را با نیازهای خود مطابقت دهید.
کدک صوتی بلوتوث چیست؟
در حال حاضر کدام کدک های صوتی بلوتوث وجود دارند؟
SBC
aptX، aptX HD، aptX Adaptive و aptX LL از شرکت کوالکام
AAC؛ بهترین کدک صوتی بلوتوث برای کاربران آیفون
SSC (کدک صوتی بلوتوث سامسونگ)
LDAC سونی
کدکهای LHDC، LHDC-V و LLAC
LC3
آیا صدای بلوتوثی بدون افت کیفیت فراگیر می‌شود؟
آیا امکان تشخیص تفاوت کدک های صوتی بلوتوث مختلف وجود دارد؟
کدک صوتی بلوتوث چیست؟
کدک صوتی بلوتوث یک رمزگذار و رمزگشای دیجیتال است که داده‌های صوتی را هنگام انتقال از گوشی شما به هدفون‌های بی‌سیم فشرده میکند. در حالت ایده‌آل، یک دستگاه فرستنده (به عنوان مثال، یک گوشی هوشمند) سیگنال صوتی با کیفیت بالا را بدون قطع اتصال به دستگاه گیرنده (به عنوان مثال، هدفون) ارسال میکند.
پیش از اینکه ادامه دهیم، در اینجا چند اصطلاح صوتی وجود دارد که بهتر است با آن‌ها آشنا شوید:
- نرخ نمونه‌برداری (هرتز): نرخ نمونه‌برداری، یا فرکانس نمونه‌برداری، نشان‌دهنده تعداد دفعات نمونه‌برداری یک فایل در یک ثانیه است. یک نرخ نمونه‌برداری رایج ۴۴.۱ کیلوهرتز است. این بدان معناست که صدا کمی بیش از دو برابر حد شنوایی انسان (۲۰ کیلوهرتز) نمونه‌برداری می‌شود، دقیقاً همان چیزی که برای ضبط صدای بی‌نقص نیاز دارید. نرخ‌های نمونه‌برداری بالاتر فرکانس‌های بالاتر را ضبط می‌کنند، اما شما نمی‌توانید آن‌ها را بشنوید.
- عمق بیت (بیت): این تعداد بیت‌های اطلاعات (۱ و ۰) را در هر نمونه نشان می‌دهد. عمق‌های بیت صوتی رایج ۱۶، ۲۴، ۳۲ و گاهی اوقات ۶۴ بیت هستند. عمق بیت بالاتر حاوی اطلاعات بیشتری نسبت به عمق بیت پایین‌تر است. رفتن از صدای ۱۶ بیتی به ۲۴ بیتی باعث ایجاد صدای دقیق‌تر نمی‌شود. در عوض، این جهش در عمق بیت، کف نویز را افزایش می‌دهد.
- نرخ بیت (کیلوبیت بر ثانیه): نرخ بیت نشان‌دهنده تعداد بیت‌هایی است که در یک واحد زمان (معمولاً ثانیه) پردازش می‌شوند. این به صورت «کیلوبیت بر ثانیه» نوشته می‌شود و یک نرخ بیت رایج است. یک فایل صوتی غیرفشرده ۱۶ بیتی/۴۴.۱ کیلوهرتز، ۱,۴۱۱ کیلوبیت بر ثانیه است. بازده با نرخ‌های بیت بالا کاهش می‌یابد.
هنگام بررسی مشخصات کدک بلوتوث هدفون‌های خود، درگیر ذهنیت «هر چه بزرگتر، بهتر» نشوید. انسان‌ها نمی‌توانند چیزی فراتر از صدای ۱۶ بیتی/۴۴.۱ کیلوهرتز را درک کنند؛ ما تنها در صورتی می‌توانیم آن را ثبت کنیم که شنوایی کاملی داشته باشیم. با توجه به اینکه توانایی‌های شنوایی با افزایش سن کاهش می‌یابد، به احتمال زیاد من و شما برخی از سلول‌های مویی آسیب‌دیده داریم. علاوه بر آن، این کدکهای بلوتوث با نرخ بیت بالا (۲۴ بیت یا بیشتر) همیشه بدون اتلاف نیستند. در حال حاضر، به دلیل محدودیت‌های پهنای باند فعلی بلوتوث، اکثر ما با صدای فشرده سر و کار داریم.
گذشته از محدودیت شنوایی انسان، انتقال داده بیشتر همچنین خطر ایجاد اتصالی ناپایدار را به همراه دارد. اگر در منطقه شلوغی پر از افراد دیگری هستید که از هدفون‌های بی‌سیم استفاده می‌کنند، ممکن است تداخل بیشتری وجود داشته باشد. نرخ بیت پایین‌تر فضای بیشتری برای اتصال فراهم میکند، اما همچنین به این معنی است که فایل صوتی نسبت به یک فایل با نرخ بیت بالا بیشتر فشرده می‌شود، اما همه فشرده‌سازی‌ها برابر نیستند.
مسئله دیگری که وجود دارد، تأخیر بلوتوث است. طبق داده‌های گوگل، میانگین تأخیر محبوب‌ترین دستگاه‌های اندرویدی در سال ۲۰۱۷، ۱۰۹ میلی‌ثانیه بود، اما محبوب‌ترین گوشیهای سال ۲۰۲۱ به طور متوسط ۳۹ میلی‌ثانیه تأخیر داشتند. این پیشرفت قابل توجهی است زیرا اکثر مردم تأخیر کمتر از ۲۰ میلی‌ثانیه را درک نمی‌کنند، اما تأخیر چیزی است که باید به آن توجه کنید، به خصوص برای گیمینگ. زیرا بسیاری از کاربران برای کنسول‌های بازی مانند پلی‌استیشن ۵ هم از هدفون‌های بی‌سیم استفاده می‌کنند.
در حال حاضر کدام کدک های صوتی بلوتوث وجود دارند؟
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، کدک های صوتی بلوتوث زیادی وجود دارند، از جمله SBC، مجموعه aptX کمپانی کوالکام، AAC، LHDC/LLAC، کدکهای مقیاس‌پذیر و یکپارچه سامسونگ، LDAC سونی و LC3. تمام کدکهای صوتی بلوتوث نیازمند پشتیبانی یکپارچه هستند، به این معنی که گوشی و هدفون‌های شما باید از یک کدک یکسان استفاده کنند. بیایید نگاهی به تک تک آن‌ها بیندازیم.
SBC
تمامی دستگاه‌های صوتی بلوتوث باید از SBC پشتیبانی کنند. در حالی که کیفیت صدای SBC بهترین نیست، پشتیبانی همه‌گیر آن تضمین میکند که گوشی شما می‌تواند با هدفون‌ها، هدست‌ها یا بلندگوهای شما «ارتباط برقرار کند». سرعت انتقال داده‌های SBC در بالاترین حد خود به ۳۴۵ کیلوبیت بر ثانیه در ۱۶ بیت/۴۸ کیلوهرتز می‌رسد.
aptX، aptX HD، aptX Adaptive و aptX LL از شرکت کوالکام
کمپانی کوالکام مجموعه‌ای از کدکهای اختصاصی aptX را ارائه می‌دهد: aptX، aptX تطبیق‌پذیر (Adaptive)، aptX بدون اتلاف (Lossless)، aptX تأخیر پایین (Low Latency) و aptX با کیفیت بالا (HD). این مجموعه کدک‌ها به بسیاری از دستگاه‌های اندرویدی مجوز داده شده‌اند و کاربران برای دستیابی به کیفیت صدای بهتر و تأخیر کمتر نسبت به SBC به دنبال کدکهای aptX هستند. آیفون‌های اپل فاقد aptX هستند و در حال حاضر هیچ کدام از گوشیهای گوگل پیکسل (Pixel) از aptX Adaptive پشتیبانی نمی‌کنند.
برای دستیابی به کیفیت صدای کمی بالاتر از SBC، از یک جفت هدفون aptX استفاده کنید. خود کدک aptX از داده‌های صوتی ۱۶ بیت/۴۸ کیلوهرتز (۳۵۲ کیلوبیت بر ثانیه) پشتیبانی میکند. aptX تطبیق‌پذیر نرخ بیت را در حین گوش دادن از ۲۷۹ تا ۴۲۰ کیلوبیت بر ثانیه تنظیم میکند که برای پایداری اتصال عالی است. این کدک نسبت به نسخه‌های با کیفیت بالا (HD) یا تأخیر پایین (Low Latency) کارآمدتر است و همواره تلاش میکند تا بهترین کیفیت صدا و قدرت اتصال را ارائه دهد. عملکرد بهینه aptX تطبیق‌پذیر به ۲۴ بیت/۹۶ کیلوهرتز می‌رسد.
از سوی دیگر aptX Lossless از نظر فنی در راستای aptX Adaptive محسوب می‌شود و در دستگاه‌های مبتنی بر Snapdragon Sound در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. شما حداکثر پخش صدای بدون اتلاف ۱.۲ مگابیت بر ثانیه را با حداکثر ۱۶ بیت/۴۴.۱ کیلوهرتز دریافت می‌کنید. aptX Lossless به صورت پویا از ۱۲۰ کیلوبیت بر ثانیه به ۱.۲ مگابیت بر ثانیه تغییر میکند. همچنین می‌توانید صدای فشرده را با نرخ ۹۶ کیلوهرتز نیز استریم کنید.
در ادامه به aptX HD و aptX تأخیر پایین (LL) می‌پردازیم. با aptX تأخیر پایین، می‌توانید از تأخیر تنها ۴۰ میلی‌ثانیه لذت ببرید که برای بازی و پخش زنده ایده‌آل است. این یک کدک ۱۶ بیتی/۴۸ کیلوهرتز با حداکثر نرخ بیت ۳۵۳ کیلوبیت بر ثانیه است. برخلاف کدک تطبیقی، aptX HD نرخ بیت ثابتی دارد.
AAC؛ بهترین کدک صوتی بلوتوث برای کاربران آیفون
AAC تقریباً به اندازه SBC همه‌جاگیر و غالب است. این بهترین کدک صوتی برای دارندگان آیفون محسوب می‌شود و از فشرده‌سازی دیجیتال با اتلاف استفاده میکند. AAC یک کدک صوتی بلوتوث ۱۶ بیتی با حداکثر نرخ نمونه‌برداری ۴۴.۱ کیلوهرتز و نرخ بیت ۲۵۰ کیلوبیت بر ثانیه است. اگرچه اندروید از AAC پشتیبانی میکند، اما عملکرد آن از لحاظ تاریخی به دلیل کیفیت استریم ناپایدار، ضعیف بوده است. میزان رضایت شما از AAC بسته به تلفن هوشمند اندرویدی‌تان و استریم بر بستر AAC ممکن است متفاوت باشد.
از آنجایی که دستگاه‌های صوتی اپل از AAC استفاده می‌کنند، این کدک عملاً به کدک پیش‌فرض بلوتوث در آیفون و آیپد تبدیل شده است. برخی از برندهای صوتی شخص ثالث ممکن است اپلیکیشن‌های اختصاصی خود را ارائه دهند که امکان تغییر به یک کدک بلوتوث متفاوت را فراهم میکند. با این حال، شما به اندازه‌ی اندروید انعطاف‌پذیری نخواهید داشت.
SSC (کدک صوتی بلوتوث سامسونگ)
کدک صوتی بلوتوث یکپارچه سامسونگ (Samsung Seamless Codec) تنها با دستگاه‌های سامسونگ کار میکند. این کدک‌ها مشابه کدک محبوب aptX تطبیقی، نرخ بیتی متغیری دارند (۸۸ تا ۵۱۲ کیلوبیت بر ثانیه). در سال ۲۰۲۲، سامسونگ کدک مقیاس‌پذیر (Samsung Scalable Codec) را به‌روزرسانی و به کدک صوتی یکپارچه سامسونگ تغییر نام داد. دو تغییر عمده‌ی این به‌روزرسانی، افزایش عمق بیت از ۱۶ بیت به ۲۴ بیت و افزایش نرخ نمونه‌برداری از ۴۴.۱ کیلوهرتز به ۴۸ کیلوهرتز است.
برخلاف aptX تطبیقی، این کدک‌ها تنها با هندزفری‌های بی‌سیم سری Galaxy Buds سامسونگ که به یک دستگاه سامسونگ سازگار وصل شده‌اند، کار می‌کنند. برای بهره‌مندی از کدک یکپارچه، نیازمند یک جفت هندزفری Galaxy Buds و یک گوشی با رابط کاربری One UI 3.0 یا بالاتر هستید. تنها راه برای شنیدن پخش صوتی ۲۴ بیت کدک یکپارچه، وصل کردن هندزفری‌های Buds 2 Pro با یک دستگاه سامسونگ است که رابط کاربری One UI 4.0 یا بالاتر را اجرا میکند.
LDAC سونی
LDAC سونی از صدای ۲۴ بیت/۹۶ کیلوهرتز پشتیبانی میکند و دارای نرخ بیت متغیر با سه حالت قابل انتخاب است: ۹۹۰ کیلوبیت بر ثانیه، ۶۶۰ کیلوبیت بر ثانیه و ۳۳۰ کیلوبیت بر ثانیه. در گذشته، دو نرخ بیت بالاتر وفاداری صدا را در فرکانس‌های بالاتر از ۲۰ کیلوهرتز از دست می‌دادند، به همین دلیل فقط برای پخش محتوای با وضوح بالا (Hi-Res) تا حدی مفید بودند، اما به طور کلی هنوز کیفیت خوبی ارائه می‌کردند.
LDAC 330kbps تمایل دارد که از گزینه‌های ۶۶۰ کیلوبیت بر ثانیه و ۹۹۰ کیلوبیت بر ثانیه پایدارتر باشد، اما کیفیت صدای پایین‌تری ارائه می‌دهد. به همین دلیل، بسیاری از دستگاه‌ها به طور پیش فرض حالت ۳۳۰ کیلوبیت بر ثانیه را انتخاب می‌کنند. این موضوع به خصوص در محیط‌های شلوغ شنیداری صدق میکند. شما می‌توانید از طریق گزینه‌های توسعه‌دهنده تلفن Android خود، گزینه‌های نرخ بیت بالاتر را به طور اجباری اعمال کنید.
در زمان عرضه، LDAC یک کدک صوتی بلوتوث کمیاب بود که فقط برای هدفون‌ها و ایربادهای برتر رزرو شده بود. در حال حاضر، برخی از ایربادهای مقرون به صرفه نیز از LDAC پشتیبانی می‌کنند. LDAC در AOSP اندروید تعبیه شده است، به این معنی که عملاً تمام گوشیهای هوشمند از این فناوری پشتیبانی می‌کنند.
کدکهای LHDC، LHDC-V و LLAC
کدک صوتی بلوتوث LHDC که توسط اتحاد صوتی بی‌سیم (HWA) و Savitech توسعه یافته است، عملکردی مشابه با LDAC سونی دارد. این کدک نیز یک کدک با کیفیت بالا (HD) و کم‌تأخیر است که از عمق بیت ۲۴ بیت و نرخ نمونه‌برداری ۹۶ کیلوهرتز پشتیبانی میکند و می‌تواند صدای با نرخ بیت ۹۰۰ کیلوبیت بر ثانیه را منتقل کند.
اکثر دستگاه‌های اندرویدی که از اندروید ۱۰ یا بالاتر استفاده می‌کنند می‌توانند از LHDC استفاده کنند. با وجود اینکه اولین بار LHDC را در اندروید ۱۰ مشاهده کردیم، اما برخی از گوشیهای هوشمند مانند سامسونگ گلکسی و گوگل پیکسل از آن پشتیبانی نمی‌کنند. نسخه جدیدتر این کدک با نام LHDC-V (یا LHDC 5.0) که در دسامبر ۲۰۲۲ معرفی شد، رزولوشن صدا را به ۲۴ بیت/۱۹۲ کیلوهرتز در نرخ بیت ۱ مگابیت بر ثانیه افزایش می‌دهد.
یکی دیگر از کدکهای HWA، کدک صوتی کم‌تأخیر (LLAC/LHDC LL) است که جایگزین مناسبی برای LHDC به شمار می‌رود. این کدک دارای تأخیر بسیار کم (۳۰ میلی‌ثانیه) است و از نرخ بیت‌های ۴۰۰/۶۰۰ کیلوبیت بر ثانیه با حداکثر رزولوشن ۲۴ بیت/۴۸ کیلوهرتز پشتیبانی میکند.
LC3
کدک صوتی بلوتوث LC3 می‌تواند جریان داده ۳۴۵ کیلوبیت بر ثانیه را به ۱۶۰ کیلوبیت بر ثانیه فشرده کند. این کارایی به مراتب بهتری نسبت به استاندارد قدیمی SBC ارائه می‌دهد که داده ۳۴۵ کیلوبیت بر ثانیه را به ۲۴۰ کیلوبیت بر ثانیه فشرده میکند. LC3 نه تنها داده صوتی بیشتری را نسبت به SBC حفظ میکند، بلکه از نظر مصرف انرژی نیز بهینه‌تر است. مانند کدکهای تطبیقی aptX و کدکهای سامسونگ، LC3 یک کدک مقیاس‌پذیر است که برای حفظ اتصال پایدار، نرخ بیت را تنظیم میکند.
برای استفاده از LE Audio، باید دستگاهی سازگار با بلوتوث ۵.۲ داشته باشید. کدک LC3 برای تمام محصولات LE Audio الزام‌آور خواهد بود. با این حال، Classic Audio و LE Audio می‌توانند در یک گوشی هوشمند با هم کار کنند. اندروید ۱۳ در سال ۲۰۲۲ از Bluetooth LE Audio پشتیبانی کرد. اکنون برخی از ایربادها مانند OnePlus Buds Pro 2 با کدک LC3 سازگار هستند. با این حال، Bluetooth LE Audio و LC3 هنوز فراگیر نشده‌اند و تا رسیدن به آن نقطه راه درازی در پیش داریم.
آیا صدای بلوتوثی بدون افت کیفیت فراگیر می‌شود؟
در حالی که کدکهای بلوتوث قدیمی همگی با افت کیفیت همراه بودند، سرانجام دنیای صوت باکیفیت بدون سیم از راه رسیده است. تولیدکنندگان پیشرو گوشیهای هوشمند از جمله موتورولا، سونی و شیائومی به پلتفرم Snapdragon Sound پیوسته‌اند که امکان پخش بلوتوث بدون افت کیفیت را فراهم میکند. برخی از گوشیهای مجهز به جدیدترین پردازنده‌های اسنپدراگون و قابلیت‌های رادیویی تاییدشده، از کدک aptX Lossless نیز پشتیبانی خواهند کرد. برای دریافت aptX Lossless، ایربادها باید از تراشه‌های Snapdragon S3 و S5 استفاده کنند.
در اواخر سال ۲۰۲۲، اوپو از یک تراشه بلوتوث جدید رونمایی کرد که قابلیت انتقال صدای بدون افت کیفیت با رزولوشن ۲۴ بیت/۱۹۲ کیلوهرتز را دارد. این خبر همچنین شامل معرفی کدک جدیدی با عنوان URLC بود. انتظار می‌رود این سیستم تک‌چیپ جدید و کدک URLC در پرچمداران آینده اوپو به کار گرفته شوند. در بخش دیگری از بازار صدا، Nothing Ear 2 از LHDC 5.0 برای صدای ۲۴ بیت/۱۹۲ کیلوهرتز در نرخ بیت ۱ مگابیت بر ثانیه پشتیبانی میکند. با این حال، برای استریم با این کدک، به یک گوشی هوشمند نیاز دارید که از LHDC پشتیبانی کند.
صدای بلوتوث بدون افت کیفیت هنوز در ابتدای راه است؛ همانطور که مشاهده می‌کنید، تعداد کمی از محصولات امروزی از آن پشتیبانی می‌کنند. با این حال، در سال‌های آینده صدای بلوتوثی بدون افت کیفیت رواج بیشتری پیدا خواهد کرد.
آیا امکان تشخیص تفاوت کدک های صوتی بلوتوث مختلف وجود دارد؟
هم بله و هم خیر. اگر از کاهش شنوایی ناشی از صدا رنج می‌برید یا در محیطی بسیار پر سر و صدا به موسیقی گوش می‌دهید، به احتمال زیاد تفاوت بین LDAC (990 کیلوبیت بر ثانیه) و SBC – یا هر گزینه دیگری – را تشخیص نخواهید داد. با این حال، کدکهای باکیفیت مزایای دیگری به غیر از کیفیت صدا دارند، مانند پاسخگویی و پایداری اتصال.
اگر تا به حال با استفاده از کنترل‌های روی هدفون خود آهنگی را رد کرده‌اید و یک ثانیه صبر کرده‌اید تا آهنگ بعدی شروع به پخش شود، به احتمال زیاد دستگاه شما با SBC در حال استریم بوده است. تاخیر صدا می‌تواند تجربه استفاده از هدفون را با مشکل روبرو کند که البته برای همگام‌سازی صدا و تصویر، جبران‌سازی‌هایی در نظر گرفته شده است. با این وجود، این محاسبات پیشگیرانه به طور کامل جلوی پرش‌ها و قطعی‌ها را نمی‌گیرد.
در نهایت، به خاطر سپردن این حجم از اطلاعات کار سختی است. برای خلاصه کردن، aptX و LDAC بهترین کدک‌ها برای کاربران اندروید هستند. در همین حال، کاربران آیفون باید به هدفون‌هایی که از AAC پشتیبانی می‌کنند پایبند باشند. در نهایت برای یادآوری باید بگوییم برای خرید هدفون بی‌سیم می‌توانید به فروشگاه دیجی‌کالا سر بزنید.
منبع: Android Authority
