۱۰ فیلم تماشایی درباره اکتشافات علمی
انسان همواره به دنبال اختراعات تازه و کشف ناشناخته‌ها بوده است و این تمایل به ساخت تجهیزات کارآمد و بازشناسی رازهای طبیعت به‌وفور در آثار سینمایی و تلویزیونی به تصویر کشیده شده است. تاکنون ده‌ها فیلم درباره اکتشافات علمی تولید شده که دامنه‌ای از موضوعات مختلف را پوشش می‌دهند؛ از ابداع یک زبان جدید برای برقراری ارتباط با موجودات بیگانه تا ظهور هوش مصنوعی، برق، رادیوم و سفرهای فضایی ناممکن.
با اکران موفقیت‌آمیز «اوپنهایمر»، بازار فیلم‌ها و سریال‌هایی که به دانشمندان می‌پردازند داغ شده است. اگر منتظر تماشای فیلم مذکور هستید، آثار این مقاله می‌توانند جایگزین موقت مناسبی باشند. برای این فهرست، در کنار فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای، چند اثر علمی-تخیلی را هم انتخاب کرده‌ایم که اگرچه از جهان واقعی فاصه دارند اما اهمیت اکتشافات علمی را بررسی می‌کنند.
۱۰- تسلا (Tesla)
- سال انتشار: 2020
- کارگردان: مایکل آلمریدا
- بازیگران: ایثن هاک، ایو هیوسن، ابن ماس-بچراک، جیم گافیگان، کایل مک‌لاکلن، جیمز اوربانیاک، هانا گراس
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 5.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 58 از ۱۰۰
این ساخته‌ی مایکل آلمریدا، داستان زندگی نیکولا تسلا، مخترع و فیزیک‌دان نابغه‌ی صرب‌تبار را روایت می‌کند و نقش او در تکامل صنعت برق و تاثیرگذاری وی بر علم مدرن را در کانون توجه قرار می‌دهد. همانند ادیسون، تسلا هم اختراعات فراوانی داشت که اکثرشان در دوران حیات او مورد توجه قرار نگرفتند. تسلا ذهن خلاق و خارق‌العاده‌ای داشت و برخی از اکتشافات وی دهه‌ها از زمانه‌ی خویش جلوتر بود. فیلم به رویاپردازی‌ها، چالش‌های زندگی شخصی تسلا و رابطه‌اش با توماس ادیسون نیز می‌پردازد.
ضعف‌های فیلم «تسلا» بر کسی پوشیده نیست و در مقایسه با دیگر این آثار این فهرست، بازخوردهای مثبت کمتری دریافت کرده که قابل درک است اما در مجموع از تلاش‌ها، ناکامی‌ها و دستاوردهای یک مخترع پرآوازه برداشت قابل‌قبولی ارائه می‌دهد.
۹- رادیواکتیو (Radioactive)
- سال انتشار: 2019
- کارگردان: مرجان ساتراپی
- بازیگران: رزمند پایک، سم رایلی، آنیا تیلور-جوی، آنورین برنارد، سایمون راسل بیل، جاناتان آریس، تیم وودوارد
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 6.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 63 از ۱۰۰
«رادیواکتیو» عواقب کشنده و خطرناک برخی از اکتشافات علمی را یادآور می‌شود. اقتباسی از رمان گرافیکی به همین نام نوشته‌ی لرن ردنیس، قصه درباره‌ی ماری کوری، فیزیک‌دان و شیمی‌دان مشهور لهستانی است که دو عنصر پولونیوم و رادیوم را برای نخستین بار شناسایی کرد. کوری استفاده از رادیوم را به دیگران توصیه می‌کرد، آن‌هم بدون اینکه بداند رادیوم باعث مسمومیت و ایجاد سرطان می‌شود.
فیلم همچنین زندگی شخصی و رابطه‌ی عاطفی کوری با همسرش پیر کوری را بررسی می‌کند. رادیواکتیو برای علاقه‌مندان به اوپنهایمر می‌تواند جذاب‌تر باشد زیرا شباهت‌های زیادی میان این دو وجود دارد، اینجا هم با یک کشف علمی روبه‌رو هستیم که به‌درستی درک نشده است و باعث مرگ افراد زیادی می‌شود. برگ برنده‌ی فیلم بی‌تردید رزمند پایک است که در نقش ماری کوری می‌درخشد، یکی از مهم‌ترین چهره‌های علمی قرن بیستم و اولین زنی که جایزهی نوبل دریافت کرد.
۸- مردی که بی‌نهایت را می‌دانست (The Man Who Knew Infinity)
- سال انتشار: 2015
- کارگردان: متیو براون
- بازیگران: دو پتل، جرمی آیرونز، توبی جونز، استیون فرای، جرمی نورثام، کوین مک‌نالی، انزو چیلنتی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 63 از ۱۰۰
«مردی که بی‌نهایت را می‌دانست» داستان واقعی سرینیواسا رامانوجان را روایت می‌کند، جوان نابغه‌ی هندی که بدون آموزش، به استاد ریاضیات محض تبدیل شد. رامانوجان، که در خانواده‌ای فقیر و بی‌سواد از جنوب هند به دنیا آمده بود، با استعداد بی‌نظیر خود به دنیای ریاضی وارد شد و همه را حیرت‌زده کرد. او بعدها در دانشگاه کمبریج انگستان، شاگرد گادفری هارولد هاردی، ریاضی‌دان مشهور انگلیسی شد و تاثیرگذاری‌‌اش بر جهان ریاضی را نمی‌توان نادیده گرفت.
افزون بر این، فیلم به زندگی شخصی و مواجهه‌ی رامانوجان با فقر و نابرابری اجتماعی می‌پردازد و برداشت دقیقی از تلاش‌های جوانی ارائه می‌دهد که به‌رغم محدودیت‌ها، به یکی از بزرگ‌ترین استادان ریاضی عصر مدرن تبدیل شد. رامانوجان که از بیماری‌های مختلفی رنج می‌برد، در سن ۳۲ سالگی جان خود را از دست داد اما میراث ماندگاری از خود بر جا گذاشت.
- ۱۲ پیش‌بینی فیلم‌های علمی-تخیلی که به حقیقت پیوستند
- ۶ فیلم زندگی‌نامه‌ای تماشایی درباره دانشمندان که باید ببینید
۷- نظریه همه‌چیز (The Theory of Everything)
- سال انتشار: 2014
- کارگردان: جیمز مارش
- بازیگران: ادی ردمین، فلیسیتی جونز، چارلی کوکس، امیلی واتسون، سایمن مک‌برنی، دیوید تیولیس، انزو چیلنتی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 80 از ۱۰۰
«نظریه همه‌چیز» قصه‌ی یکی از تاثیرگذارترین فیزیک‌دانان و کیهان‌شناسان تاریخ، استیون هاوکینگ را روایت می‌کند. داستان از دوران دانشجویی هاوکینگ در دانشگاه کمبریج آغاز می‌شود، روزهایی که به دنبال موضوعی برای پایان‌نامه‌ی دکترا است و ناگهان به‌دلیل ابتلا به بیماری نورون حرکتی از حرکت می‌ایستد. این بیماری نادر باعث می‌شود که او به‌تدریج قدرت تکلم، حرکت کردن و غذا خوردن را از دست بدهد.
در فیلم، ما شاهد رویارویی هاوکینگ با چالش‌ها و دشواری‌هایی هستیم که می‌تواند هر کسی را به پایان خط برساند اما او نه تنها تسلیم نمی‌شود بلکه با استعداد و نبوغ خود، در حوزه‌ی فیزیک قدم‌های مهمی برمی‌دارد و تئوری‌های بزرگی را در حیطه‌ی علم کیهان‌شناسی مطرح می‌کند. ادی ردمین در نقش هاوکینگ، نقطه‌ی عطف فیلم است.
۶- ارقام پنهان (Hidden Figures)
- سال انتشار: 2016
- کارگردان: تئودور ملفی
- بازیگران: تراجی پی. هنسون، اکتاویا اسپنسر، جنل مونی، کوین کاستنر، کریستین دانست، جیمز پارسونز
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 93 از ۱۰۰
این درام زندگی‌نامه‌ای داستان سرگذشت سه زن ریاضی‌دان آفریقایی-آمریکایی را روایت می‌کند که در دهه‌ی ۶۰ میلادی در اداره‌ی کل ملی هوانوردی و فضا (ناسا) شاغل بودند. این سه زن، کاترین جانسون، دورتی واگان و ماری جکسون، با استفاده از مهارت‌های ریاضی و هوش استثنایی خود در حل مسائل پیچیده‌ی محاسباتی، در موفقیت تعدادی از بزرگ‌ترین ماموریت‌های فضایی تاریخ (همانند فرستادن جان گلن به مدار زمین‌مرکزی) نقشی کلیدی داشتند.
فیلم «ارقام پنهان» نه تنها درباره اکتشافات علمی است بلکه به شجاعت و دلاوری این زنان آفریقایی‌تبار نیز می‌پردازد. دستاوردهای این سه زن از این جهت حائز اهمیت است که آن‌ها در روزهایی زندگی می‌کردند که نژادپرستی و تبعیض جنسی شرایط را برای زنان سیاه‌پوست سخت کرده بود. با این حال، آن‌ها از همه‌ی موانع عبور و نبوغ خود را به همگان اثبات می‌کنند. در حالی که همه‌چیز علیه قهرمانان قصه است، آن‌ها نشان می‌دهند که می‌توانند کارهای حیرت‌انگیزی انجام دهند.
۵- ورود (Arrival)
- سال انتشار: 2016
- کارگردان: دنی ویلنوو
- بازیگران: ایمی آدامز، جرمی رنر، فارست ویتاکر، مایکل استولبارگ، تزی ما، مایکل استولبارگ، ابیگیل پنیوسکی
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 94 از ۱۰۰
یک فیلم خوش‌ساخت دیگر درباره اکتشافات علمی که داستان ورود سفینه‌های موجودات فضایی به کره‌ی زمین را روایت می‌کند، انسان‌ها که از انگیزه‌ها و اهداف این موجودات باخبر نیستند، می‌خواهند راهی برای برقرار ارتباط با آن‌ها پیدا کنند. فیلم برخلاف آثار فوق‌الذکر، مبتنی بر شخصیت‌ها و رویدادهای واقعی نیست اما رویکرد واقع‌گرایانه‌ای دارد و تا حد ممکن از تخیل و امضاهای رایج ژانر علمی-تخیلی فاصله می‌گیرد.
لوئیس بنکس (ایمی آدامز)، زبان‌شناسی است که وظیفه‌ی برقراری ارتباط با این موجودات مرموز را برعهده می‌گیرد. با اینکه فیلم از دنیای واقعی فاصله دارد اما «ورود» به مخاطب این حس را می‌دهد که در حال تماشای اکتشافات علمی واقعی است و ما با لوئیس همراه می‌شویم و امیدواریم که بتواند جلوی یک جنگ احتمالی مرگبار میان انسان‌ها و موجودات فضایی را بگیرد.
۴- بازی تقلید (The Imitation Game)
- سال انتشار: 2014
- کارگردان: مورتن تیلدام
- بازیگران: بندیکت کامبربچ، کیرا نایتلی، متیو گود، روری کینیار، چارلز دنس، مارک استرانگ، الکس لاوتر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8 از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 90 از ۱۰۰
اقتباسی از کتاب زندگی‌نامه‌ای «آلن تورینگ: انیگما» نوشته‌ی اندرو هاجز، «بازی تقلید» ما را به دوران جنگ جهانی دوم می‌برد و با رمزنگار و ریاضی‌دان برجسته‌ی انگلیسی، آلن تورینگ همراه می‌شویم که می‌خواهد راهی برای شکستن رمزهای آلمان نازی پیدا کند. او با اختراع ماشین تورینگ، قدم‌های بزرگی در این زمینه برداشت.
بندیکت کامبربچ برداشتی زیبا اما تراژیک از این دانشمند ارائه می‌دهد، نابغه‌ای که علی‌رغم استعدادهای ذاتی‌اش، باید با فشارهای درونی و بیرونی متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کرد. اگر شخصیت‌هایی که شبانه‌روز در حال ایده‌پردازی برای حل معماها و معادلات ریاضی هستند را دوست دارید، «بازی تقلید» یک گزینه‌ی مناسب به حساب می‌آید و همانند اوپنهایمر، چالش‌های نابغه بودن را یادآور می‌شود.
۳- یک ذهن زیبا (A Beautiful Mind)
- سال انتشار: 2001
- کارگردان: ران هاوارد
- بازیگران: راسل کرو، جنیفر کانلی، ویوین کاردن، اد هریس، پل بتانی، آدام گلدبرگ، جاد هیرش، کریستوفر پلامر
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 74 از ۱۰۰
این درام زندگی‌نامه‌ای محبوب، داستان زندگی پرفرازونشیب ریاضی‌دان برنده‌ی جایزهی نوبل، جان فوربز نش را روایت می‌کند. نش که پله‌های ترقی را یکی پس از دیگری طی می‌کند، ناگهان به اسکیزوفرنی از نوع پارانوئید دچار می‌شود و به دلیل رفتارهای ناخواسته‌ی ضداجتماعی و توهمات خطرناک، جایگاه آکادمیک خود را از دست می‌دهد، آینده‌اش نابود می‌شود و روابط شخصی و اجتماعی‌اش تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
بسیاری از آدم‌ها شاید در چنین موقعیتی تسلیم شوند اما جان نش یکی از آن‌ها نیست، او کوتاه نمی‌آید بلکه با کشمکش‌های درونی‌اش روبه‌رو می‌شود و سعی در رفع آن‌ها دارد. «یک ذهن زیبا» فشارهای ناشی از موفقیت را تحلیل می‌کند و یادآور می‌شود که خود‌اکتشافی و خودیابی می‌تواند به اندازه‌ی اکتشافات علمی مهم باشد.
۲- ۲۰۰۱: ادیسه‌ی فضایی (A Space Odyssey)
- سال انتشار: 1968
- کارگردان: استنلی کوبریک
- بازیگران: گری لاکوود، ویلیام سیلوستر، داگلاس رین، تری داگن، لئونارد راسیتر، مارگارت تیزک
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 91 از ۱۰۰
از «۲۰۰۱: ادیسه‌ی فضایی» چه می‌توان گفت؟ یک فیلم جاه‌طلبانه و حماسی که یکی از غول‌های ژانر علمی-تخیلی و یکی از برجسته‌ترین ساخته‌های استنلی کوبریک در نظر گرفته می‌شود، به مضامین پیچیده‌ای می‌پردازد و به اعتقاد اکثر منتقدان، یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ از آغاز تولد سینما است. در سفری مرموز به اعماق فضا، دکتر بُومن و تیمی از فضانوردان متوجه می‌شوند که سیستم کامپیوتری سفینه، رفتارهای نگران‌کننده و عجیبی از خود نشان می‌دهد. این رفتارهای نامتعارف به یک تقابل تعلیق‌آمیز میان انسان و ماشین ختم می‌شود.
فیلم ادیسه‌ی فضایی فارغ از اکتشافات علمی، درباره تکامل، پیامدهای استفاده‌ی نادرست از علم و عواقب احتمالی بلندپروازی است و ایده‌های آن حالا در عصری که هوش مصنوعی در مرکز توجه قرار گرفته است، اهمیت بیشتری دارد. ما اینجا با یک هوش مصنوعی روبه‌رو هستیم که علیه سازنده‌ی خود قیام می‌کند، اتفاقی که شاید روزی در جهان واقعی نیز رخ داد تا جاه‌طلبی‌های انسان، پایان او را رقم بزند.
۱- میان‌ستاره‌ای (Interstellar)
- سال انتشار: 2014
- کارگردان: کریستوفر نولان
- بازیگران: متیو مک‌کانهی، ان هتوی، جسیکا چستین، بیل اروین، الن برستین، مایکل کین، کیسی افلک
- امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 73 از ۱۰۰
کریستوفر نولان موافقان و مخالفان بسیاری دارد اما نباید از کنار درون‌مایه‌هی علمی و فلسفی ساخته‌های او به راحتی عبور کرد. «میان‌ستاره‌ای» به همین منوال، در بعضی از بخش‌ها، فراتر از یک فیلم فضایی بلاک‌باستری است و اکتشافات علمی نیز در آن حضور پررنگی دارد. فیلم شاید یک اثر زندگی‌نامه‌ای نباشد اما سرشار از ایده‌های خلاقانه و نظریه‌های علمی واقعی است.
قصه در آینده‌ای نزدیک اتفاق می‌افتد که کره‌ی زمین در وضعیتی بحرانی به سر می‌برد. منابع زمین کمیاب شده‌اند و تمدن بشری در مسیر نابودی قرار دارد. در این شرایط، گروهی از فضانوردان به رهبری کوپر (متیو مک‌کانهی) به فضا سفر می‌کنند تا شاید بتوانند یک خانه‌ی جدید برای انسان‌ها پیدا کنند. اگر به دنبال یک فیلم درجه‌یک درباره اکتشافات علمی هستید، میان‌ستاره‌ای همه‌ی انتظارات شما را برآورده می‌کند.
منبع: Collider
چطور ۲۰۰۱: ادیسه فضایی رو اول نگذاشتید؟ و اینترستلار رو اول! مگه میشه؟ خود نولان گفته من هیچ وقت به پای بزرگانی مثل کوبریک نمیرسم. بنظرم جای این دو فیلم باید عوض میشد هرچند اینترستلارم خیلی دوس دارم به عنوان کمتر فیلم خوب نولان.