۱۰ ربات برتر فیلم‌های علمی-تخیلی از بدترین تا بهترین

در این مقاله ۱۰ ربات برتر فیلم‌های علمی-تخیلی را کنار هم آورده‌ایم و رتبه‌بندی کرده‌ایم، ربات‌هایی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد و دوست‌داشتنی که خیلی‌ وقت‌ها از شخصیت‌های انسانی فیلم‌ها زنده‌تر و همدلی‌برانگیزتر از آب در آمده‌اند و ما عاشقشان شده‌ایم.

• ۱۰ فیلم علمی‌-تخیلی جسورانه که ارزش بارها دیدن را دارند
• بهترین فیلم‌های علمی تخیلی سال ۲۰۲۰

این روزها ربات‌ها همه جا هستند. می‌توانید آن‌ها را در ویدئوهای کانال یوتیوب Boston Dynamics ببینید، یا در خیابان‌ها و به شکل ماشین‌های خودران یا حتی در منازل به شکل جاروبرقی‌های خودکار. و صدالبته، می‌توانید بی‌شمار ربات جور واجور و متنوع را در فیلم‌ها تماشا کنید.

حتی پیش از اینکه کارِل کپک برای اولین بار عنوان «ربات» را در نمایش‌نامه‌ی علمی-تخیلی R.U.R نوشته‌ی سال ۱۹۲۰ ابداع کند، اندرویدها و آدم‌مصنوعی‌های زیادی در فیلم‌ها حاضر شده بودند و سابقه‌اشان به سال ۱۹۰۷ می‌رسید. محبوبیت ربات‌ها طی سالیان گوناگون بیشتر و بیشتر شد و با گذر دهه‌ها، طراحی و ساختشان دچار تغییرات متعددی شد. از ربات‌های بزرگ و سنگین و خشک بی-مووی‌های دهه‌ی ۵۰ میلادی رسیده‌ایم به ربات‌هایی که خیلی‌هایشان با انسان مو نمی‌زنند و در آثار تازه‌تر سینما دیده می‌شوند.

جدای از شکل و ظاهر، رفتار ربات‌ها هم در فیلم‌های متفاوت با یکدیگر فرق می‌کند. خیلی وقت‌ها آن‌ها را به صورت ماشین‌های پلید و خطرناکی تصویر می‌کنند که هدفشان نابودی نسل بشر است، اما بعضی‌ها هم هستند که به کمک آدم‌ها می‌آیند و شخصیتی دوست‌داشتنی و مهربان دارند. از آنجایی که این ربات‌ها را هم ما انسان‌ها خلق کرده‌ایم، به‌نوعی انعکاس خود ما هستند، نشان‌دهنده‌ی جست‌وجوی تمام‌نشدنی بشر برای خلق چیزی بهتر. جست‌وجویی که مرز بین دانشمند و خدا را محو و محوتر می‌کند.

اگر رباتی که در یک فیلم علمی-تخیلی نشان داده می‌شود طراحی و هدف جذابی داشته باشد و روی ما انسان‌ها تأثیر عمیقی بگذارد، مشمول گذر زمان نخواهد شد و تا سالیان سال در قلب سینمادوستان خواهد ماند. ربات‌هایی که در ادامه می‌آیند، از همین جنس هستند.

۱۰. R2-D2 و C-3PO در فیلم‌های جنگ ستارگان (Star Wars)

انتخاب بین دو تن از مشهورترین و محبوب‌ترین ربات‌های تاریخ سینما واقعا سخت و ناممکن است، برای همین مجبور شده‌ایم هردوی آن‌ها را کنار هم بیاوریم. R2D2 و C3PO به خودی خود ربات‌های دوست‌داشتنی و جذابی هستند، ولی این رابطه‌ی بامزه‌ی بین آن‌هاست که باعث شده جایگاهی ویژه در قلب هواداران پیدا کنند.

اکثرا R2D2 را دوست دارند و دلیل این ماجرا هم ساده است. او یک ربات کوچک و بامزه است، ولی همچنین دوستی صمیمی و وفادار و باهوش. از سوی دیگر C3PO رباتی دم‌دمی مزاج و مدام نگران است که اضطراب‌های عجیب‌وغریبی دارد و تقریبا تنها کسی است که از حرف‌های R2D2 سر در می‌آورد. این دو ربات، چه به تنهایی و چه زمان‌هایی که با هم هستند تعدادی از بهترین لحظات فیلم‌های جنگ ستارگان را رقم می‌زنند و همواره به‌عنوان دو تن از بهترین ربات‌های سینما شناخته می‌شوند.

۹. تارس در فیلم بین ستاره‌ای (Interstellar)

وقتی می‌گوییم تارس یکی از تأثیرگذارترین و به‌یادماندنی‌ترین شخصیت‌های این فیلم علمی-تخیلی کریستوفر نولان است، سطح شوخ‌طبعی‌امان روی صفر درصد تنظیم شده و کاملا جدی هستیم. بین ستاره‌ای هم صحنه‌های پرهیجان و درگیرکننده‌ داشت، هم داستانی شدیدا احساسی و گرم. در کنار تمام این‌ها، یک ربات درجه‌یک هم داشت که به بهترین شکل ممکن طراحی شده بود.

بر خلاف بیشتر ربات‌هایی که در فیلم‌ها دیده‌ایم، تارس با شکل و شمایل انسان‌ها ساخته نشده و بیشتر روی کارآیی آن تمرکز کرده‌اند تا ظاهرش. به سبک و سیاق همیشگی آثار نولان، این ربات هم به شکلی واقع‌گرایانه طراحی شده، از مدل و ظاهر ساده و مؤثرش گرفته تا نقشی که در بین اعضای سفینه ایفا می‌کند.

تارس بارها به داد کوپر (متیو مک‌کانهی) و سایرین می‌رسد، نه به خاطر اینکه انگیزه‌ای پنهانی و شاید پلید دارد، صرفا به خاطر اینکه برای این کار طراحی شده و وظیفه‌اش است. برای اینکه تارس با اعضای سفینه اخت شود، سیستمی درونش طراحی کرده‌اند که به او توانایی شوخی کردن می‌دهد و در نتیجه‌ی این قابلیت بامزه، در جاهایی از فیلم جملات و طعنه‌های خوشمزه‌ای می‌گوید. تارس در جرگه‌ی ربات‌های پلید و بدذات قرار نمی‌گیرد و اتفاقا انگار قلبی (پردازنده‌ای؟) از طلا دارد.

۸. رابی در فیلم سیاره‌ی ممنوعه (Forbidden Planet)

دهه‌ی ۵۰ میلادی پر بود از فیلم‌های کلاسیک علمی-تخیلی که همگی ربات‌هایی جذاب و منحصربه‌فرد داشتند، ولی احتمالا هیچ‌کدام به اندازه‌ی سیاره‌ی ممنوعه ماندگار و به‌یادماندنی نیست. این بی-مووی تماشایی، یک اقتباس عجیب و غیرمتعارف از نمایش‌نامه‌ی طوفان اثر ویلیام شکسپیر با بازی یک لزلی نلسون جوان است. اما ستاره‌ی واقعی این فیلم کسی نیست جز رابی، ربات داستان.

رابی بدنی شبیه بشکه داشت و پاهایی استوانه‌ای، و همین باعث می‌شد با دیدنش حس جالبی داشته باشیم و فوری با او ارتباط برقرار کنیم. رابی ماشینی هوشمند بود که خرد و درایت عجیبی داشت و بهترین و جذاب‌ترین بخش فیلم به حساب می‌آمد. او چنان ربات تأثیرگذاری از آب در آمد که بعدها در فیلم‌های دیگر هم ظاهر شد.

۷. ماریا در فیلم متروپلیس (Metropolis)

بعضی‌ها شاید بگویند ماریا در فیلم متروپلیس ساخته‌ی فریتس لانگ دقیقا یک ربات نیست، ولی تقریبا همه قبول دارند که طراحی و شکل‌وشمایل آن تأثیر فرهنگی عمیقی روی آینده‌ی سینمای علمی-تخیلی گذاشت. در این فیلم کلاسیک محصول سال ۱۹۲۷ ماریا به دست یک مخترع ربوده و تبدیل به Maschinenmensch می‌شود (که به آلمانی یعنی ماشین-انسان).

ماریا تنها یکی از اولین ربات‌ها با شکل‌وشمایل انسانی نبود، بلکه یکی از اولین نمونه‌های آدم‌‌های ماشینی بدون جنسیت بود که ظاهر زنانه داشتند. این لزوما چیز خوبی نبود، ولی بدون شک جریان تازه‌ای در سینمای علمی-تخیلی به راه انداخت. حتی امروزه هم خیلی از ربات‌ها و هوش‌ مصنوعی‌های دنیای واقعی با ظاهر زنانه ساخته می‌شوند و ماریای بیچاره قطعا نقشی در این جریان داشته.

۶. روی بتی در فیلم بلید رانر (Blade Runner)

رپلیکانت قاتل و فیلسوف از فیلم کالت و علمی-تخیلی ریدلی اسکات یعنی بلید رانر، بیشتر از همه به خاطر مونولوگ پایانی و تکان‌دهنده‌اش معروف شده،‌ اما این شخصیت شایسته‌ی توجه بیشتری است. این آدم مصنوعی با نقش‌آفرینی درخشان روتگر هاور شخصیتی واقعا پیچیده دارد و تنها در این مونولوگ خلاصه نمی‌شود.

روی در ابتدا شبیه یک ضدقهرمان سطحی و کلیشه‌ای به نظر می‌رسد (یک آدم ماشینی که راه افتاده و انسان‌ها را می‌کشد) ولی گذشته‌ی غم‌انگیز و تراژیکش باعث شده تا شخصیت عمیق‌تر و پیچیده‌تری پیدا کند و در یادها بماند. آدم‌ها روی را خلق کرده‌اند تا برده‌اشان باشد و در جنگ‌های فضایی جانش را به خطر بیندازد. با اینکه در سفرش برای پیدا کردن خالق چند نفر را به قتل می‌رساند، ولی به خوبی می‌داند که چه زندگی کوتاهی دارد. یک زندگی کوتاه و تهی از معنی. میراث این ربات هرگز مثل اشک‌هایی زیر باران در هیاهوی زمان گم نخواهد شد.

۵. ایوا در فیلم اکس ماکینا (Ex Machina)

در تریلر علمی-تخیلی الکس گارلند با یک ربات فوق هوشمند طرف هستیم که احساسات و انگیزه‌های پیچیده‌ای دارد. ایوا به دست یک مخترع خودشیفته (اسکار آیزاک) ساخته شده، و حالا قرار است با آزمون تورینگ مواجه شود و به شکل عجیبی تمام مؤلفه‌های این آزمون را با موفقیت از سر می‌گذراند.

این انگیزه‌ها و اهداف اسرارآمیز ایوا است که باعث شده چنین شخصیت درگیرکننده و جذابی به نظر برسد. با دیدنش مدام از خودمان می‌پرسیم آیا او صرفا یک ربات آدم‌کش است که مقاصد شوم دارد، یا یک اسیر و زندانی بی‌نوا که تحت آزارهای شدید قرار گفته و حالا هر کاری می‌کند تا زنده بماند؟

به خاطر همین پیچیدگی‌ها و شخصیت چندلایه‌ی ایوا، مخاطب و شخصیت‌های دیگر فیلم نمی‌دانند چه برخوردی با او داشته باشند. هیچ‌وقت نمی‌دانیم وقتی از احساساتش حرف می‌زند، راستش را می‌گوید یا فقط می‌خواهد با روح و روان ما بازی کند. چیزی که می‌دانیم این است: ایوا بدون شک جایش را در بین بهترین ربات‌های تاریخ سینما محکم کرده.

۴. بیشاپ در فیلم بیگانه‌ها (Aliens)

در فرنچایز بیگانه با تعدادی از بهترین آدم مصنوعی‌های سینما آشنا شدیم. اَش و دیوید هر دو ربات‌هایی حقه‌باز با انگیزه‌های پنهانی بودند که به لطف نقش‌آفرینی‌های تأثیرگذار از ایان هولم و مایکل فسبندر معروف شدند. اما بیشاپ در قسمت دوم فرنچایز بیگانه شخصیت متفاوتی داشت. بیخیال ویژگی‌های شرور و پلید شده بود و رباتی همدلی‌برانگیز به حساب می‌آمد.

بر خلاف دیگر ربات‌های فیلم‌های بیگانه، بیشاپ را جوری برنامه‌ریزی کرده‌اند که از جان انسان‌ها محافظت کند و حتی وقتی موظف شده تا روی زینومورف‌ها مطالعه کند، این مسؤولیت را فراموش نمی‌کند. بیشاپ در ظاهر یک ماشین بی‌حس است که هوش برتر دارد، ولی رگه‌هایی از احساسات هم در او دیده می‌شود و با دیدنشان می‌فهمیم بیشتر از آنچه به نظر می‌رسد ویژگی‌های انسانی دارد. به خاطر همین ویژگی‌هاست که سرانجام موفق می‌شود اعتماد ریپلی را (که به خاطر اتفاقات قسمت اول نسبت به ربات‌ها به‌شدت بدبین شده) جلب کند.

۳. غول آهنی در انیمیشن غول آهنی (The Iron Giant)

رباتی که با قلب مهربان و فداکاری‌هایش اشک همه را در آورد. در طول ۹۰ دقیقه‌ی این فیلم انیمیشنی تماشایی و ماندگار، ما متوجه می‌شویم که غول آهنی داستان یک ربات خوش‌قلب معصوم است که شبیه بچه‌ها رفتار می‌کند و شرافت و وجدانی مثال‌زدنی دارد، حتی بیشتر از انسان‌ها.

هیکل بزرگ و ظاهر تهدیدآمیزش غلط‌انداز است و خیلی‌ها را به وحشت می‌اندازد، ولی رفاقت که با هوگارت جوان شکل می‌دهد واقعا گرم و صمیمی و دوست‌داشتنی است.

هم‌زمان که هوگارت به غول آهنی درباره‌ی انتخاب و انجام کار درست می‌گوید، غول آهنی هم با اقدام‌هایش به ما یاد می‌دهد که «شما کسی هستید که خودتان انتخاب می‌کنید باشید». غول آهنی با هدف کشتار جمعی ساخته شده و در واقع یک سلاح عظیم است، ولی تصمیم می‌گیرد که یک موجود خوش‌قلب و مهربان باشد، کسی که به خاطر نجات جان دوست عزیزش خودش را فدا می‌کند.

۲. وال-ای در انیمیشن وال-ای (WALL-E)

این ربات کوچک زباله‌جمع‌کن جوری قلب ما را تسخیر کرد که شاید هیچ شخصیت دیگری نتوانسته. وال-ای حین تمیز کردن زمینی خالی از سکنه، معمولا در موقعیت‌های بامزه و خنده‌داری گیر می‌افتد، با دوست صمیمیش که یک سوسک است وقت می‌گذراند، و یادگاری‌های کوچکی را که هر روز پیدا می‌کند عزیز می‌دارد.

وال-ای شاید در کل فیلم دو سه کلمه هم حرف نزند، ولی با این حال طیف گسترده‌ای از احساسات را به نمایش می‌گذارد و به ما منتقل می‌کند. چشم‌های بزرگش که همیشه مملو از شگفتی و شور زندگی است ما را شیفته‌ی خودش می‌کند و دلمان می‌خواهد محکم بغلش کنیم و جواب مهربانی‌هایش را بدهیم تا قلب ظریف و حساسش نشکند. وال-ای احتمالا دوست‌داشتنی‌ترین، مهربان‌ترین و بامزه‌ترین رباتی است که به عمرمان دیده‌ایم و شاید دیگر موجودی شبیه او خلق نشود.

۱. تی-۸۰۰ در فیلم ترمیناتور (The Terminator)

ترمیناتورهای پیشرفته‌تر و خطرناک‌تری هم در اسکای‌نت حضور دارند، ولی هیچ‌کدام تأثیرگذارتر و مطرح‌تر از این نسخه‌ نیست. تی-۸۰۰ با بازی آرنولد شوارتزنگر در یاد و خاطره‌ی چندین نسل از سینمادوستان زنده است و همیشه هم زنده خواهد ماند.

در قسمت اول، تی-۸۰۰ یک نیروی توقف‌ناپذیر و وحشتناک بود که هیچ‌چیز توانایی مقابله با او را نداشت. پیش می‌رفت و هرکسی جلویش می‌ایستاد را به‌راحتی می‌کشت. اما در قسمت دوم بود که لایه‌های عمیق‌تر و پیچیده‌تری به این ربات اضافه شد. حالا با رباتی طرف بودیم که برنامه‌ریزی شده بود تا از جان کانر محافظت کند، و برای اینکار از همه چیزش می‌گذشت و حتی خودش را هم فدا می‌کرد. آرنولد شوارتزنگر ترمیناتور ۲ همچنان همان ربات و آدم ماشینی بی‌احساس بود که هیچ حسی روی صورتش نشان نمی‌داد، ولی رفتارهایش کاملا فرق کرده بود.

رابطه‌‌ای که بین تی-۸۰۰ و جان کانر شکل می‌گرفت، از جذاب‌ترین و تأثیرگذارترین بخش‌های قسمت دوم ترمیناتور بود. جان کانر این ربات خوش‌قلب را به‌عنوان جایگزینی برای پدرش می‌دید و رفته رفته به او وابسته‌تر می‌شد. همین رابطه‌ی عجیب پدر و پسری است که صحنه‌ی خداحافظی نهایی فیلم را دردناک و غم‌انگیز کرده.

منبع: Space