بهترین رژیم غذایی برای درمان نقرس؛ چه بخوریم و چه نخوریم؟
نقرس نوعی آرتریت است. آرتریت به التهاب مفاصل اشاره دارد. این عارضه افراد زیادی را در سراسر جهان درگیر کرده است. افراد مبتلا به نقرس حملات درد شدید و ناگهانی، تورم و التهاب مفاصل را تجربه می‌کنند. خوشبختانه می‌توان نقرس را با مصرف دارو، دنبال کردن رژیم غذایی مناسب و تغییر سبک زندگی کنترل کرد. در مقاله‌ای که امروز در دیجی‌کالا مگ برایتان تهیه کرده‌ایم، تصمیم گرفتیم شما را با رژیم غذایی نقرس آشنا کنیم. قبل از آن اطلاعات مختصری را درباره‌ی این بیماری به شما می‌دهیم. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
نقرس چیست؟
نقرس نوعی آرتریت است که منجر به متورم و ملتهب شدن مفاصل، همچنین بروز درد شود. در ۵۰ درصد موارد، این بیماری انگشت بزرگ پا را درگیر می‌کند. نقرس همچنین می‌تواند انگشتان دست، مچ دست، زانو و پاشنه‌ی پا را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم نقرس یا علائم حملات نقرس زمانی رخ می‌دهند که اسید اوریک زیادی در خون وجود دارد. اسید اوریک ماده‌ی زائدی است که هنگام هضم بعضی از مواد غذایی توسط بدن تولید می‌شود. زمانی که میزان اسید اوریک در خون بالا می‌رود، کریستال‌های آن در مفاصل جمع می‌شوند. این فرآیند تورم، التهاب و درد شدید مفاصل را به دنبال دارد.
حملات نقرس معمولا در شب رخ می‌دهند و بین ۳ تا ۱۰ روز طول می‌کشند. بیشتر افرادی که به نقرس مبتلا هستند، به این علت علائم ذکر شده را تجربه می‌کنند که بدنشان نمی‌تواند به‌طرز مؤثری اسید اوریک اضافی را خارج کند.
این موضوع منجر به جمع شدن اسید اوریک، کریستال شدن و جمع شدن آن در مفاصل می‌شود. بدن بعضی از افراد مبتلا به نقرس به دلایل ژنتیکی یا دنبال کردن رژیم غذایی نامناسب، اسید اوریک خیلی زیادی تولید می‌کند.
رژیم غذایی چه تأثیری روی نقرس می‌گذارد؟
اگر دچار نقرس هستید، لازم است بدانید که بعضی از مواد غذایی ممکن است از طریق بالا بردن سطح اسید اوریک در خون منجر به حملات نقرس شوند.
مواد غذایی محرک نقرس معمولا حاوی مقدار زیادی پورین هستند. پورین یک ترکیب است که به‌طور طبیعی در مواد غذایی یافت می‌شود. زمانی که پورین را هضم می‌کنید، بدنتان اسید اوریک را به‌عنوان ماده‌ی زائد می‌سازد.
این موضوع برای افراد سالم نگران‌کننده نیست، چون اسید اوریک به‌طرز مؤثری از بدنشان خارج می‌شود. اما این ماده‌ی زائد از بدن افراد مبتلا به نقرس بیرون نمی‌آید. به همین دلیل است که رژیم غذایی حاوی پورین بالا ممکن است باعث جمع شدن اسید اوریک و در نتیجه حملات نقرس شود. خوشبختانه تحقیقات نشان می‌دهند که محدود کردن مصرف مواد غذایی حاوی پورین و مصرف داروهای مناسب می‌تواند از حملات نقرس پیشگیری کند.
مواد غذایی که معمولا حملات نقرس را تحریک می‌کنند، شامل گوشت قرمز و غذاهای دریایی می‌شوند. این مواد غذایی حاوی میزان متوسط تا بالایی از پورین هستند. هرچند توجه کنید که یک استثناء در این زمینه وجود دارد.
تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که سبزیجات حاوی پورین بالا حملات نقرس را تحریک نمی‌کنند. لازم است بدانید که فروکتوز و نوشیدنی‌های شیرین با وجود اینکه سرشار از پورین نیستند، اما می‌توانند احتمال ابتلا به نقرس و حملات نقرس را افزایش می‌دهند.
مواد غذایی ذکر شده ممکن است سطح اسید اوریک را در خون بالا ببرند. یک مطالعه روی بیش از ۱۲۵ هزار نفر به این نتیجه رسید افرادی که فروکتوز بیشتری مصرف کردند، ۶۲ درصد بیشتر در معرض ابتلا به نقرس قرار گرفتند.
از طرف دیگر تحقیقات نشان می‌دهند که محصولات لبنی کم‌چرب، محصولات سویا و مکمل ویتامین C ممکن است از طریق کاهش سطح اسید اوریک خون، به پیشگیری از نقرس کمک کند. به نظر میرسد محصولات لبنی پرچرب یا حاوی چربی بالا روی سطح اسید اوریک خون اثری نمی‌گذارند.
افراد مبتلا به نقرس چه مواد غذایی را نباید بخورند؟
اگر مستعد حملات ناگهانی نقرس هستید، از مصرف مواد غذایی حاوی پورین بالا خودداری کنید. هر ۱۰۰ گرم از این مواد غذایی تقریبا بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم پورین دارد. علاوه بر این باید از مصرف مواد غذایی حاوی فروکتوز زیاد پرهیز کنید، چون هر ۱۰۰ گرم از آن‌ها حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم پورین دارد. این مواد غذایی ممکن است حملات نقرس را تحریک کنند.
در ادامه به چند ماده‌ی غذایی اشاره می‌کنیم که حاوی پورین متوسط تا زیاد و فروکتوز زیاد هستند. افراد مبتلا به نقرس باید دور این مواد غذایی را خط بکشند.
- ماهی مانند ماهی‌های سالمون، ماکارل، تن، ساردین، آنچوی و..
- سایر غذاهای دریایی مثل میگو، صدف و…
- نوشیدنی‌های شیرین از جمله آب میوه و نوشابه
- قند اضافه شده
- قند اضافه شده مثل عسل
- مخمرها مانند مخمرهای غذایی و مکمل مخمرها
علاوه بر این مواد غذایی حاوی کربوهیدرات تصفیه شده مانند نان سفید، کیک و بیسکویت هم باید از رژیم غذایی نقرس حذف شوند. اگرچه این مواد غذایی پورین یا فروکتوز زیادی ندارند، اما ارزش غذایی پایینی دارند و ممکن است سطح اسید اوریک را بالا ببرند.
افراد مبتلا به نقرس چه بخورند؟
در رژیم غذایی نقرس می‌توانید مواد غذایی حاوی پورین کم را میل کنید. مواد غذایی که در هر ۱۰۰ گرم کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم پورین دارند، به‌عنوان مواد غذایی حاوی پورین کم شناخته می‌شوند. در ادامه تعدادی از این مواد غذایی را معرفی کرده‌ایم که مصرف آن‌ها برای افراد مبتلا به نقرس بی‌خطر است.
۱. میوه‌ها
معمولا مصرف میوه‌ها برای افراد مبتلا به نقرس خطری ندارد. آلبالو ممکن است حتی از طریق کم کردن یا کاهش سطح اسید اوریک خون و کاهش التهاب، به پیشگیری از حملات نقرس کمک کند.
۲. سبزیجات
افراد مبتلا به نقرس می‌توانند تمام سبزیجات را در رژیم غذایی خود جای دهند. از جمله‌ی این سبزیجات می‌توانیم سیب‌زمینی، نخود، قارچ، بادمجان و سبزیجات دارای برگ سبز را نام ببریم.
۳. حبوبات
هیچ کدام از حبوبات خطری برای بیماران مبتلا به نقرس ندارند. اگر دچار نقرس هستید، می‌توانید عدس، لوبیا، دانه‌ی سویا و توفو را مصرف کنید.
۴. مغزها
همه‌ی مغزها از جمله بادام، پسته و فندق را می‌توان در رژیم غذایی نقرس جای داد.
۵. غلات غنی شده
غلات غنی شده شامل جو دوسر، برنج قهوه‌ای و بلغور جو می‌شوند.
۶. محصولات لبنی
از جمله محصولات لبنی می‌توانیم به پنیر، شیر و ماست اشاره کنیم. تمام محصولات لبنی برای بیماران مبتلا به نقرس بی‌خطر هستند، اما به نظر میرسد محصولات لبنی کم‌چرب به‌طور ویژه برای این افراد مفید هستند.
۷. تخم‌مرغ
تخم‌مرغ را می‌توانید به‌صورت نیمرو، املت یا آبپز نوش جان کنید.
۸. نوشیدنی‌ها
می‌توانید نوشیدنی‌هایی مثل قهوه، چای و چای سبز را میل کنید.
۹. سبزی‌ها و ادویه‌ها
مصرف تمام سبزی‌ها و ادویه‌ها در رژیم غذایی نقرس مجاز است.
۱۰. روغن‌های گیاهی
روغن‌های گیاهی مانند روغن کانولا، روغن نارگیل، روغن زیتون و روغن کتان خطری برای افراد مبتلا به نقرس به همراه ندارند.
مواد غذایی که افراد مبتلا به نقرس می‌توانند به میزان متعادل مصرف کنند
اگر دچار نقرس هستید، می‌توانید بعضی از انواع گوشت‌ها و ماهی‌ها را به میزان متعادل در رژیم غذایی خود جای دهید. از جمله مواد غذایی که می‌توانید به مقدار متوسط مصرف کنید، می‌توانیم مرغ، گوشت گاو، ماهی سالمون تازه یا کنسروی را نام ببریم که در مقایسه با سایر مواد غذایی پورین کمتری دارند.
می‌توانید هر چند هفته یک بار حدود ۱۱۵ تا ۱۷۰ گرم از مواد غذایی ذکر شده را مصرف کنید. این مواد غذایی پورین متوسطی دارند؛ به طوری که در هر ۱۰۰ گرم از آن‌ها حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم پورین وجود دارد. حواستان باشد که زیاده‌روی در مصرف این مواد غذایی ممکن است حملات نقرس را به همراه داشته باشد.
برنامه‌ی غذایی یک هفته‌ای برای نقرس
دنبال کردن رژیم غذایی نقرس به تسکین درد و تورم مفاصل کمک کرده و از حملات نقرس در آینده پیشگیری می‌کند. در ادامه یک برنامه‌ی غذایی یک هفته‌ای را برای کنترل بیماری نقرس در اختیارتان قرار داده‌ایم.
شنبه
صبحانه
- جو و ماست یونانی و یک چهارم فنجان (تقریبا ۳۱ گرم) توت دلخواه
ناهار
- سالاد کینوا به همراه تخم‌مرغ آبپز و سبزیجات تازه
شام
- پاستای سبوس‌دار با مرغ رست شده، اسفناج، فلفل‌دلمه‌ای و پنیر فتای کم‌چرب
یکشنبه
صبحانه
- اسموتی درست شده با نصف فنجان (۷۴ گرم) توتفرنگی، نصف فنجان (۱۵ گرم) اسفناج، یک چهارم فنجان ماست یونانی و یک چهارم فنجان (۵۹ میلی‌لیتر) شیر کم‌چرب
ناهار
- ساندویچ درست شده با تخم‌مرغ و سالاد
شام
- مرغ و سبزیجات به همراه برنج قهوه‌ای
دوشنبه
صبحانه
- یک سوم فنجان (۲۷ گرم) جو دوسر، یک چهارم فنجان ماست یونانی، یک سوم فنجان (۷۹ میلی‌لیتر) شیر کم‌چرب، یک قاشق غذاخوری (۱۴ گرم) دانه‌ی چیا، یک چهارم فنجان (تقریبا ۳۱ گرم) توت و یک چهارم قاشق چای‌خوری عصاره‌ی وانیل. همه‌ی مواد را از شب قبل با هم مخلوط کرده و صبح روز بعد نوش جان کنید.
ناهار
- سالاد درست شده با نخود و سبزیجات تازه
شام
- ماهی سالمون با سبریجات مختلف و گوجه‌فرنگی گیلاسی
سه‌شنبه
صبحانه
- پودینگ دانه‌ی چیای درست شده با دو قاشق غذاخوری (۲۸ گرم) دانه‌ی چیا، یک فنجان ماست یونانی و نصف قاشق چای‌خوری عصاره‌ی وانیل به همراه چند تکه میوه‌ی دلخواه
ناهار
- ماهی سالمون و سالاد
شام
- سالاد درست شده با کینوا، اسفناج، بادمجان و پنیر فتا
چهارشنبه
صبحانه
- فرنچ‌تست با توتفرنگی
ناهار
- ساندویچ درست شده با تخم‌مرغ آبپز و سالاد
شام
- توفو و سبزیجات با برنج قهوه‌ای
پنجشنبه
صبحانه
- فریتای قارچ و کدو. می توانید طرز تهیه‌ی این خوردنی جذاب را در اینترنت پیدا کنید.
ناهار
- توفو و برنج قهوه‌ای
شام
- همبرگر درست شده با مرغ به همراه سالاد دلخواه
جمعه
صبحانه
- نیمرو با دو عدد تخم‌مرغ، اسفناج و قارچ
ناهار
- سالاد نخود و سبزیجات
شام
- تخم‌مرغ زده شده به همراه اسفناج و فلفل‌دلمه‌ای
سایر تغییرات سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلا به نقرس و حملات نقرس
علاوه بر رژیم غذایی، تغییر در سبک زندگی هم می‌تواند به کم کردن احتمال ابتلا به نقرس و حملات نقرس کمک کند. در ادامه به چند تغییر مهم در سبک زندگی اشاره می‌کنیم که روی نقرس اثر می‌گذارند.
۱. وزنتان را در محدوده‌ی طبیعی نگه دارید
اگر دچار نقرس هستید و اضافه وزن هم دارید، باید تمام تلاشتان را برای کاهش وزن کنید. اضافه وزن می‌تواند خطر ابتلا به حملات نقرس را بالا ببرد. علت این موضوع این است که اضافه وزن می‌تواند بدن را مقاوم به انسولین کند و منجر به مقاومت به انسولین شود.
در چنین وضعیتی بدن نمی‌تواند به‌درستی از انسولین برای خارج کردن قند از خون استفاده کند. مقاومت به انسولین همچنین سطح اسید اوریک را افزایش می‌دهد.
تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که کاهش وزن می‌تواند به کم کردن مقاومت به انسولین و کاهش سطح اسید اوریک خون کمک کند. با وجود اینکه کاهش وزن برای نقرس مفید است، اما نباید به سراغ رژیم‌های به‌‌شدت سختگیرانه بروید که ادعا می‌شود منجر به کاهش وزن فوری می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که کاهش وزن سریع در مدت زمان کم می‌تواند احتمال ابتلا به حملات نقرس را بیشتر کند.
۲. بیشتر ورزش کنید
ورزش کردن منظم یک روش عالی دیگر برای پیشگیری از حملات نقرس به شمار می‌رود. ورزش کردن نه تنها به حفظ وزن در محدوده‌ی طبیعی کمک می‌کند، بلکه اسید اوریک خون را در سطح پایین نگه می‌دارد. یک مطالعه روی ۲۲۸ مرد به این نتیجه رسید افرادی که هر روز بیش از ۸ کیلومتر دویدند، ۵۰ درصد کمتر در معرض ابتلا به نقرس قرار گرفتند. بخشی از این موضوع به دلیل کاهش وزن بود.
۳. بدنتان را هیدراته نگه دارید
هیدراته نگه داشتن بدن می‌تواند احتمال ابتلا به حملات نقرس را کاهش دهد. علت این موضوع این است که نوشیدن آب کافی به بدن در خارج کردن اسید اوریک اضافی از خون و بیرون کردن آن از طریق ادرار کمک می‌کند. اگر زیاد ورزش می‌کنید، باید بیشتر آب بنوشید تا بدنتان هیدراته بماند، چون ممکن است بدنتان از طریق تعریق آب بیشتری را از دست دهد.
۴. مکمل ویتامین C مصرف کنید
تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که مکمل ویتامین C ممکن است به وسیله‌ی کمک به کلیه‌ها در خارج کردن اسید اوریک از طریق ادرار، به پیشگیری از حملات نقرس کمک کند.
هرچند یک مطالعه به این نتیجه رسید که مکمل ویتامین C هیچ اثری روی نقرس نمی‌گذارد. تحقیقات انجام شده درباره‌ی اثرات مکمل ویتامین C روی نقرس جدید هستند و به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است تا بتوانیم نظر قطعی دهیم.
سخن پایانی
نقرس یک نوع آرتریت است که منجر به درد، تورم و التهاب مفاصل می‌شود. خوشبختانه دنبال کردن رژیم غذایی نقرس می‌تواند به تسکین علائم این عارضه کمک کند. مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی که حملات نقرس را تحریک می‌کنند، شامل بعضی از انواع ماهی‌ها و گوشت‌ها، آب میوه، نوشابه و… می‌شوند.
از جمله مواد غذایی مجاز در رژیم غذایی نقرس می‌توانیم به میوه و سبزیجات، غلات غنی شده، محصولات سویا و محصولات لبنی کم‌چرب اشاره کنیم که ممکن است از طریق کم کردن سطح اسید اوریک، از حملات نقرس پیشگیری کنند. تغییر در سبک زندگی هم می‌تواند برای نقرس مفید باشد. حفظ وزن در محدوده‌ی طبیعی، ورزش کردن، هیدراته نگه داشتن بدن و احتمالا مصرف مکمل ویتامین C همگی می‌توانند در جلوگیری از نقرس و حملات آن اثرگذار باشند.
منبع: health line
شما در یک جا فرمودید ماهی سالمون نخورید بعد یک جا تو برنامه غذایی ۲ شنبه گفتید شام ماهی سالمون بخوریم
الان ما چیکار کنم
بسیار عالی و مفید بود استفاده کردم.