بهترین کتاب‌های آشپزی ایرانی که باید بخوانید
آشپزی یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که هر انسانی یاد می‌گیرد. این‌که بتوانیم از پس تهیه غذای روزانه‌مان بربیایم و وعده‌های غذایی خوشمزه درست کنیم، استعداد و پشتکار می‌خواهد. آشپزی کردن برای کسانی که دوستشان داریم نیز یکی از راه‌های ابراز علاقه به آن‌ها است. چراکه نشان می‌دهد ما به عزیزانمان علاقه داریم و دوست داریم که با غذاهای خوب از آن‌ها پذیرایی کنیم. غذا خوردن یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین لذت‌های زندگی هر انسانی است و خوشخبتانه ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که غذاهای به شدت متنوع و خوشمزه در آن به فراوانی یافت می‌شود. رسپی‌ها و دستورهایی که در کتاب آشپزی وجود دارد آنقدر زیاد است که احتمالا اگر تا آخر عمرمان، هر روز یک غذای متفاوت درست کنیم، دستور آشپزی کم نیاوریم و بتوانیم هر وقت اراده کردیم غذای جدید صرف کنیم.
کتاب‌های آشپزی زیادی وجود دارند که با هدف راهنمایی مخاطبان گوناگون نوشته شده‌اند. فرض نکنید که کتاب‌های آشپزی تنها به کار تازه‌کاران می‌خورد، بسیاری از آشپزهای حرفه‌ای هستند که هنوز هم وقتی می‌خواهند مزه تازه‌ای را امتحان کنند یا غذای ریسک‌پذیری بپزند، به سراغ این کتاب‌ها می‌روند.
معرفی بهترین کتاب‌های آشپزی ایرانی
اما بهترین کتاب‌های آشپزی را چطور انتخاب کنیم و از کجا بدانیم که هر کدام از این کتاب‌ها به چه کاری می‌آیند و برای چه طیفی از مخاطبان مناسب‌تر هستند؟
۱. مستطاب آشپزی
بهترین کتاب آشپزی ایرانی، کتاب مستطاب آشپزی است که توسط نجف دریابندری و فهمیه رستکار تالیف شده است. این کتاب حجم باورنکردنی‌ای هم دارد و دستورهای آشپزی فراوانی را در خود جای داده است.
«مستطاب آشپزی» دوجلدی است و همان‌طور که اشاره کردیم حجم بالایی دارد. همین حجم بالا باعث شده تا کتاب قیمت نسبتا زیادی هم داشته باشد. اما در عین حال، حجم دستورهای آشپزی کتاب به حدی زیاد و کارآمد است که به قیمت آن می‌ارزد و حتما به کارتان خواهد آمد.
البته در کنار این‌ها باید به نثر شیرین و نغز ابوالحسن نجفی نیز اشاره کنیم که باعث شده یک کتاب آشپزی به قدری جذاب و دلنشین شود که نتوانید دست از خواندن آن بکشید.
«مستطاب آشپزی» بیش از ۲۰ بار به چاپ رسیده و یکی از پرطرفدارترین کتاب‌های آشپزی در ایران است. این کتاب به ارائه نکات دقیق درباره غذاهای ایرانی و بین‌المللی می‌پردازد، اما بر آشپزی ایرانی تمرکز ویژه‌ای دارد و آن را یکی از مکتب‌های مادر آشپزی می‌داند.
یکی از ایرادهای «مستطاب آشپزی» می‌تواند این باشد که دستورهای ساده و فوری ندارد و از این جهت برای کسانی که به دنبال آشپزی در کمترین زمان ممکن هستند، مناسب نیست.
۲. آموزش آشپزی گیاهی
کتاب «آموزش آشپزی گیاهی» از بزرگمهر گل‌بیدی است که حجم نسبتا زیادی هم دارد. این کتاب برای گیاهخواران یا کسانی که مایل هستند از وعده‌های گیاهی و غیرگوشتی بیشتری استفاده کنند، بسیار مناسب است.
گیاهخواران در کشوری چون ایران با چالش‌هایی روبه‌رو هستند، چراکه پیدا کردن دستور غذاهای خوشمزه گیاهی شاید کار سختی باشد. کتاب «آموزش آشپزی گیاهی» به همین منظور تدوین شده و در خود دستورهای غذاهای گیاهی فراوانی دارد که مناسب ذائقه ایرانی است و درست کردن اکثرشان هم کار بسیار راحتی است.
بازیگران مشهوری چون جرد لتو از رژیم‌های گیاهی پیروی می‌کنند و همین باعث شده این بازیگر در سن پنجاه سالگی طوری به نظر برسد که انگار سی ساله است. رژیم‌های گیاهی علاوه بر خاصیت ضد پیری خود، برای سلامتی شما هم بسیار مناسب هستند.
این رژیم‌ها هم‌چنین برای حفظ محیط زیست نیز بسیار مفیدند و اگر ذغدغه‌های محیط زیستی دارید و دوست ندارید به مقدار زیادی از گوشت قرمز و سایر انواع گوشت‌ها استفاده کنید، کتاب «هنر آشپزی گیاهی» به شما کمک می‌کند تا در این مسیر آسان‌تر قدم بردارید.
۳. انار و گل سرخ
کتاب آشپزی «انار و گل سرخ» با بقیه کتاب‌های معرفی‌شده در این فهرست اندکی تفاوت دارد. این کتاب توسط آریانا باندی، آشپز ایرانی-آمریکایی نوشته شده است. آریانا باندی در زمان انقلاب اسلامی، همراه با خانواده‌اش ایران را برای همیشه ترک کرد و به آمریکا مهاجرت نمود.
بعدها به خاظر استعداد زیادی که در آشپزی داشت بسیار مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. آریانا باندی دو کتاب آشپزی دارد که برای آن‌ها برنده جایزه شده است. این آشپزی به خاطر غذاهای ایرانی منحصربه‌فردی که درست می‌کند مشهور است و از همان ابتدای کارش سروصدای زیادی راه انداخت و بسیار دیده شد.
آریانا باندی در این کتاب، برای هر دستور غذا، داستانی از تجربه خود درمورد آن غذا را نیز تعریف می‌کند. این سبب می‌شود تا خواننده و مخاطب ارتباط عمیق‌تری با نویسنده پیدا کند و غذاهایی به‌یادماندنی درست کند.
آریانا باندی پیش‌تر در برنامه تلویزیونی «آشپزخانه ایرانی با آریانا» آشپزی می‌کرد و در این برنامه خوش درخشید. کتاب حاضر نیز، که توسط سام قریبیان ترجمه شده، دستور غذاهای فوق‌العاده‌ای دارد و یک تجربه منحصربه‌فرد در آشپزی است.
۴. هنر آشپزی
امکان ندارد اهل آشپزی کردن باشید، اما رزا منتظمی را نشناسید. خانم منتظمی از نام‌آشناترین چهره‌های آشپزی است و کتابش از همان قدیم‌الایام نیز معروف بود و در جهیزیه اکثر تازه‌عروسان پیدا می‌شد. همین الان هم اگر بپرسید از دستورهای آشپزی چه کسی استفاده کنید، افراد زیادی رزا منتظمی را پیشنهاد خواهند کرد.
«هنر آشپزی» حدود پنجاه سال پیش چاپ شد، ولی هم‌چنان تجدید چاپ می‌شود و از پرفروش‌ترین کتاب‌های آشپزی است. منتظمی در این کتاب به ارائه ۱۷۰۰ دستور غذای ایرانی و فرنگی می‌پردازد.
از نقاط قوت کار منتظمی این است که دستورالعمل‌هایش بسیار دقیق و واضح هستند و به اصطلاح او لِم پختن غذاهای مختلف را به مخاطبش یاد می‌دهد؛ همان چیزی که جای خالی‌اش در بسیاری از کتاب‌های آشپزی دیده می‌شود.
«هنر آشپزی» حجم زیادی هم دارد و حدود ۸۰۰ صفحه را در بر می‌گیرد. اگر به آشپزی علاقه دارید، واقعا نمی‌توانید کتاب معروف و زبانزد رزا منتظمی را در خانه‌تان نداشته باشید و این کتاب برای هدیه دادن هم گزینه مناسبی است.
۵. کارنامه خورش
نشر اطراف اقدام به چاپ اثری جذاب کرده و آن هم «کارنامه خورش» است. «کارنامه خورش» درواقع مجموعه ای از دستورات غذایی نادر میرزا قاجار است و کتاب علاوه بر اطلاعات بسیار مفیدی که در زمینه آشپزی دارد، اطلاعات تاریخی و فرهنگی جالبی نیز از دوره قاجار را در خود دارد.
نادر میرزا این کتاب را به کمک همسرش تالیف کرده است. او غذاهای ایرانی را به صورت کلی به ۹ دسته تقسیم می‌کند: آش‌ها، پلاوها، مسمن‌ها، بریان‌ها، کوفته‌ها، کوکوها، بورانی‌ها، خورش‌ها و آبگوشت‌ها.
نادر میرزا در کنار مهارتش در آشپزی، به تاریخ و طب و ادبیات هم تسلط مثال‌زدنی‌ای دارد. کتاب او در واقع نوعی تاریخ‌نگاری است و حتی به توضیح حوادث تاریخی‌ای که از سر می‌گذرانده هم پرداخته است. او از شاهدهای شعری نیز استفاده کرده است تا کتابش زیباتر و دلنشین‌تر باشد.
نادر میرزا علاوه بر آموزش غذاهای مختلف و جذاب ایرانی، تاریخچه این غذاها را نیز می‌گوید و از آداب و رسوم مناطق مختلف ایران سخن می‌گوید و به ما چیزهای زیادی می‌آموزد.
خواندن «کارنامه خورش» هم می‌تواند در زمینه آشپزی یاری‌کننده باشد و هم یک سرگرمی جذاب است که ابعادی پنهان از دوره قاجار و غذاهای محبوب ایرانیان در آن دوره را نشان می‌دهد.
۶. دایره‌المعارف آشپزی ایرانی
کتاب «دایره‌المعارف آشپزی ایرانی» توسط ساناز مینایی، ساناز شریفی، سانیا شریفی نوشته شده است و همان‌طور که از اسمش پیداست، دستورهای غذایی جامع و کاملی را از آشپزی ایرانی در خود دارد.
ساناز مینایی در دهه هفتاد برنامه آشپزی‌ای در تلویزیون اجرا می‌کرد که طرفداران زیادی داشت و سروصدا به پا کرده بود.
تقریبا هر دستور غذایی او شاهکار از آب در می‌آمد. خوبی این دستورهای غذایی این بود که افراد عادی هم به راحتی می‌توانستند این غذاها را درست کنند و نیاز به مواد اولیه عحیب و غریبی نداشتند.
کتاب حاضر درواقع تاریخچه‌ای از غذاهای ایرانی است: از غذاهای باستانی ایرانی که تا به حال اسمی از آن‌ها نشنیده‌ایم تا غذاهای محلی، دسرها، مرباها، ترشی‌ها، چاشنی‌ها، و … .
ساناز مینایی از آشپزهایی است که از لحاظ حرفه‌ای بودن در کنار افرادی چون رزا منتظمی و سامان گلریز قرار می‌گیرد و استفاده از دستورهای آشپزی او قطعا می‌تواند کمک‌کننده باشد.
۷. تقویت مغز
کتاب «تقویت مغز» از فرانک لالیس، یکی دیگر از کتاب‌های آشپزی است که حتما به کارتان می‌آید. لالیس در این کتاب معتفد است که غذاهایی که می‌خوریم بر ذهن و حافظه و نحوه عملکرد آن موثر است.
بنابر این دیدگاه، لالیس سعی می‌کند در طول کتاب خود به ارائه دستورهای آشپزی‌ای بپردازد که از مواد غذایی سالمی تشکیل شده‌اند و قرار است سلامتی ما را تضمین کنند. او از منابع غنی پروتئین، فیبر، کلسیم و … استفاده می‌کند و تمام دغدغه‌اش در طول کتاب این است که به هدفش برسد؛ یعنی غذاهایی را آموزش دهد که قرار است به عملکرد بهتر مغز ما کمک کنند.
اگر شما هم دغدغه فرانک لالیس را دارید و بیشتر از این‌که به مزه غذا اهمیت بدهید، به پیامدهای آن و تاثیری که بر بدنتان دارد حساس هستید، پیشنهاد می‌کنیم از کتاب «تقویت مغز» غافل نشوید.
۸. آشپزی روز
امکان ندارد اهل آشپزی کردن باشید و سامان گلریز را نشناسید. گلریز سال‌ها در صدا و سیما برنامه آشپزی داشت و به خاطر روحیه بالا و چهره خندانش در حین آشپزی بسیار پرطرفدار بود. در همان سال‌ها معروف بود که این آشپز نمی‌تواند بدون پنیر پیتزا دستور آشپزی‌ای بدهد.
حالا سامان گلریز تجربیات تمام سال‌های آشپزی‌ای را در کتابی تحت عنوان «آشپزی روز» جمع‌آوری کرده است. این کتاب آشپزی ایرانی از ارزش بالایی برخوردار است، چرا که یک آشپز حرفه‌ای سعی کرده در آن فوت و فن‌هایی را که طی سال‌ها آموخته، به مخاطبش یاد دهد.
گلریز همواره از دستورهای غذایی جدید استفاده کرده و ذوق این را دارد که به جای تکرار غذاهایی که می‌شناسیم، ظرف‌های جدیدی بر سفره ایرانیان بگذارد. اگر از دستورهای غذایی جدید استقبال می‌کنید، کتاب سامان گلریز تحت عنوان «آشپزی روز» حتما به کارتان خواهد آمد.
منبع: دیجی‌کالا مگ
