۵ کتاب مهم درباره سواد رابطه که باید بخوانید
سواد رابطه به مهارت، اطلاعات و دانشی گفته می‌شود که افراد استفاده می‌کنند تا در ارتباطات میان‌فردی تاثیرگذار باشند و مثبت عمل کنند. مهارت‌هایی که نقش اساسی در ایجاد و حفظ ارتباط سالم ایفا می‌کنند و در کتاب‌های سواد رابطه از آن‌ها نام برده می‌شوند عبارتند از توانایی برقراری ارتباط موثر، درک نیازها و احساسات، حل مشکلات و تعارض‌ها و حفظ ارتباط برقرار شده.
کتاب‌های زیادی در این‌باره نوشته شده تا به افراد کمک کنند رابطه‌ای سالم و موثر برقرار کنند. در این مطلب ۵ کتاب مهم سواد رابطه معرفی شده‌اند.
ویژگی‌های سواد رابطه
- ارتباط مؤثر
ارتباط مؤثر پایه و اساس روابط سالم است. این شامل توانایی گوش دادن فعال به دیگران، ابراز احساسات و نیازهای خود به شکلی واضح و محترمانه و درک و تفسیر پیام‌های غیر کلامی است.
- همدلی
همدلی به معنای توانایی درک و در نظر گرفتن احساسات و تجارب دیگران است. افرادی که همدلی می‌کنند، قادر به ایجاد روابط عمیق‌تر و معنی‌دارتر با دیگران هستند، زیرا می‌توانند از دیدگاه‌های مختلف به موقعیت‌ها نگاه کنند.
- حل تعارضات
اختلافات و تعارضات جزو تعاملات انسانی است. توانایی مدیریت و حل این تعارضات به شیوه‌ای سالم و سازنده یکی از مهارت‌های مهم در سواد رابطه است. این شامل مذاکره، مصالحه، و یافتن راه‌حل‌های مشترک است.
- مرزها و احترام به آن‌ها
شناخت و تعیین مرزهای شخصی و احترام به مرزهای دیگران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این کمک می‌کند تا روابطی سالم و بدون سوءاستفاده ایجاد شود و هر فرد در رابطه احساس امنیت و احترام کند.
- پذیرش و سازگاری
درک این موضوع که هیچ‌کس کامل نیست و همه انسان‌ها نقاط قوت و ضعف خود را دارند، می‌تواند به تقویت رابطه کمک کند. پذیرش تفاوت‌ها و سازگاری با شرایط مختلف نشان‌دهنده بلوغ در روابط است.
- خودآگاهی و خودکنترلی
سواد رابطه همچنین شامل خودآگاهی و توانایی مدیریت احساسات و واکنش‌های خود است. این شامل شناخت احساسات شخصی، کنترل رفتارهای تکانشی، و تنظیم واکنش‌ها به شیوه‌ای مثبت است.
- تقویت و نگهداری روابط
نگهداری و تقویت روابط نیازمند توجه، تلاش و مراقبت مداوم است. این می‌تواند شامل فعالیت‌های مشترک، ابراز قدردانی، و حمایت از یکدیگر در موقعیت‌های مختلف باشد. داشتن سواد رابطه قوی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند، زیرا روابط بین فردی سالم نقش مهمی در رضایت کلی و خوشبختی افراد دارند. به همین دلیل، آموزش و توسعه این مهارت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
۱- «هنر عشق ورزیدن»
همه چیز زیر سر عشق است. به قول شاعر «ای عشق همه بهانه از توست.» این پدیده که به گفته‌ی لسان‌الغیب از هر زبان که شنیده شود نامکرر است ناگهان ظاهر می‌شود، یقه‌ی فرد را می‌گیرد، شوری در سر و دل‌اش می‌اندازد، او را دگرگون کرده و به انسانی متفاوت تبدیل می‌کند. اما هر احساس قوی و زودگذر را باید عشق بنامیم؟
اریک فروم روان‌شناس اجتماعی، جامعه‌شناس و روان‌کاو شناخته شده که یکی از فیلسوفان مکتب فرانکفورت بود، باور داشت انسان سالم به راحتی می‌تواند استعدادها و توانایی‌هایش را به کار بگیرد و از آن‌ها در جهت رشد و ارتقاء خود بهره ببرد.
او در این اثر یکی از کتاب‌های سواد رابطه عشق ورزیدن را هنر و مهارتی متعالی دانسته که اکثر افراد درکی از آن ندارند مگر آن‌که با جدیت تمام برای تکامل شخصیت‌شان بکوشند و به جهت‌بینی سازندده‌ای دست پیدا کنند.
مردم به عشق اهمیت می‌دهند، تشنه‌اش هستند، فیلم‌ها و قصه‌های زیادی درباره‌اش می‌بینند و می‌خوانند اما تا زمانی که همسایه‌شان را دوست نداشته باشند و از فروتنی واقعی، شهامت، ایمان و انضباط بویی نبرده باشند از عشق به فردی دیگر لذت نخواهند برد.
افراد نگاه ساده‌لوحانه‌ای به دوست داشتن دارند. آن‌ها گمان می‌کنند مشکل عشق، مشکل معشوق است در حالی که تبدیل حس اولیه عاشق شدن به حالت دائمی عاشق بودن به آموختن، تمرین و ممارست نیاز دارد.
در بخشی از کتاب «هنر عشق ورزیدن» که با ترجمه‌ی پوری سلطانی توسط نشر مروارید منتشر شده، می‌خوانیم:
«آن که هیچ نمی داند، به چیزی عشق نمی ورزد. آن که از عهده هیچ کاری برنمی آید، هیچ نمی فهمد. آن که هیچ نمی فهمد، بی ارزش است. ولی آن که می فهمد؛ بی گمان عشق می ورزد، مشاهده می کند، می بیند… هرچه بیشتر دانش آدمی در چیزی ذاتی باشد، عشق بدان بزرگتر است… هر که فکر کند همه میوه ها در همان وقت می رسند که توت فرنگی، از انگور چیزی نمی داند.»
۲- «رابطه‌ات را به فنا نده»
اگر بگوییم اکثر افراد به سرعت رابطه‌ای مخرب، نادرست و سمی را قطع می‌کنند، حرف درستی نزده‌ایم. همه تلاش می‌کنند نقاط ضعف و آسیب زننده را ترمیم کنند و شرایط را بهتر کنند اما بیشتر از طرف مقابل به خودشان لطمه می‌زنند.
به خودمان تلقین می‌کنیم که با ادامه دادن رابطه‌ای مسموم و کوشش کردن در از میان برداشتن نقص‌ها به اطرافیان لطف می‌کنیم اما به مرور زمان از پا درمی‌آییم، افسرده، غمگین و ویران می‌شویم.
نویسنده در این اثر، یکی از کتاب‌های سواد رابطه، تلاش کرده در قدم اول خوانندگان را با خودشان روبرو کند تا به خودشناسی برسند. بعد سر فرصت و با جزئیات به مخاطبان می‌آموزد چگونه رابطه‌های مشکل‌دار و بی‌سرانجام را با کمترین آسیب و خسارت به نتیجه و خط پایان برسانند.
همه از خودکم‌بینی، فقدان اعتمادبه‌نفس، نبود عزت نفس، بی‌رزشی، بی‌کفایتی، حقارت و … رنج می‌برند. وجود این حفره‌ها در ذهن و وجود انسان بخشی از توانایی‌هایش را بی‌فایده می‌کند. همه در جست‌و‌جوی کسی هستند کهاین حفره‌ها را با رفتار و کردار مناسب و التیام دهنده پر کند. اما گری جان بیشاپ جست‌و‌جو برای یافتن چنین فردی را بی‌فایده و عبث می‌داند. او معتقد است جست‌و‌جو‌گران به جای تلاش کردن باید طرز فکر و نگاه‌شان را عوض کنند.
در بخشی از کتاب «رابطه‌ات را به فنا نده» که با ترجمه‌ی مصطفی حمیدی توسط نشر مون منتشر شده، می‌خوانیم:
«بهتر است ادبیاتمان را درباره رابطه عوض کنیم: رابطه جنگ نیست. مبارزه نیست. هنگام رویارویی با تمایلات مخربتان، توی رینگ یا قفس یا کوچه‌ای تاریک نیستید. به‌جای اینکه مشت بزنید، بیشتر مثل گامی به بغل است. به‌جای لگد، چرخش است.»
۳- «هشت قاعده‌ی عشق»
عشق زیباست اما به نگهداری نیاز دارد. این پدیده مثل جام شیشه‌ای است که به فرد می‌دهند که باید آن را در مکانی امن و دور از آسیب‌دیدگی حفظ کند. اما اکثر عاشقان به دلیل آن که از کودکی با رویای سر رسیدن نیمه‌ی گم شده یا نشستن همای عشق و سعادت بر شانه بزرگ می‌شوند با روش‌های توجه کردن به آن آشنا نیستند. آن‌ها نمی‌دانند عشق مقوله‌ای پیچیده است که باید تر و خشک‌اش کرد تا از زیبایی و درخشش‌اش لذت برد. اینجاست که جی شتی یکی از نویسندگان محبوب و موفق در این اثر، یکی از کتاب‌های سواد رابطه، به عاشقان و کسانی که در آینده وارد این وادی خواهند شد می‌آموزد چگونه قصه و روایت عاشقانه‌شان را خلق کنند.
عشق موضوعی است که همه گمان می‌کنند همزیستی با آن را بلدند اما بعد از آن‌که دلشکسته، ناامید و مایوس شدند پی می‌برند این‌طور نیست. نویسنده‌ی این اثر به مخاطبان می‌گوید به جای اینکه گول حرف‌ها و وعده‌وعیدهای بی‌پایه‌ی عشاق بی‌مایه را بخورند با بهره گرفتن از قواعدی خاص عشق بورزند و جاودانه شوند.
در بخشی از کتاب «هشت قاعده‌ی عشق» که با ترجمه‌ی مهسا صباغی توسط نشر میلکان منتشر شده، می‌خوانیم:
«ترس از تنهایی چیز تعجب‌آوری نیست. در تمام زندگی‌مان، ما را چنان بار آورده‌اند که از تنهایی بترسیم. به بچه‌ای که تنهایی توی حیاط بازی می‌کرد، می‌گفتند منزوی. آن کودکی که جشن‌تولد می‌گرفت و بچه‌های باحال نمی‌آمدند، احساس محبوب‌نبودن می‌کرد. پیدانکردن همراه برای شرکت در جشن عروسی باعث می‌شود احساس بازنده‌بودن به ما دست بدهد.»
۴- «محکم در آغوشم بگیر»
باید به زوج‌های جوان و میانسال، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و آن‌ها که هنوز ازدواج نکرده‌اند و رابطه‌ی عاشقانه‌ای نساخته‌اند انتشار این کتاب را تبریک گفت. دکتر سو جانسن روان‌شناس و مدیر مرکز زوج و خانواده‌ی اتاوا در این اثر راه و رسم زندگی کردن با عشق را به زنان و مردان در جوامع و فرهنگ‌های گوناگون می‌آموزد.
نویسنده در بخش اول کتاب «محکم در آغوشم بگیر» ماهیت عشق را مفصل و با جزئیات آشکار می‌کند تا افراد به وضوح و روشنی بدانند با چه پدیده‌ای روبرو هستند.
روان‌شناس شناخته شده در بخش دوم، هفت گفت‌و‌گو در دسترس مخاطبان قرار می‌دهد که باور دارد به زبان آوردن‌شان لحظات مهم، تاثیرگذار و سرنوشت‌ساز رابطه‌ی عاشقانه خلق یا مستحکم شده.
مدیر مرکز زوج و خانواده‌ی اتاوا در بخش سوم و پایانی کتاب از قدرت شگفت‌انگیز عشق می‌گوید. دکتر جانسن ایمان دارد عشق مرهم و اکسیری است که زخم‌های روح و روان به واسطه‌اش شفا پیدا می‌کنند.
«محکم در آغوشم بگیر» برای افرادی که قصد دارند رابطه‌ی عاطفی سالم و مستحکم بسازند و زوج‌هایی که می‌خواهند به رابطه‌شان معنا و قوام ببخشند مفید است.
در بخشی از کتاب «محکم در آغوشم بگیر» یکی از کتاب‌های سواد رابطه، که با ترجمه‌ی سمانه پرهیزگاری توسط نشر میلکان منتشر شده، می‌خوانیم:
«عشق مثل میل به غذا، پناهگاه یا رابطه، پایه‌ای برای زندگی، سلامتی و شادی است. ما به دلبستگیِ احساسی به افرادِ اندکِ دیگری نیاز داریم که قابل تعویض نیستند تا از نظر فیزیکی و ذهنی سالم بمانیم.»
۵- «عادت‌های یک رابطه آگاهانه»
پیش از آن‌که در وادی عشق قدم بگذاریم همه چیز آسان به نظر می‌رسد اما بعد از غرق شدن در دریای بی‌کران‌اش مشکل‌ها کم کم ظاهر می‌شوند. دل باختن حسی شگفت‌انگیز، شیرین و زیباست. شروع کردن رابطه‌ی عاطفی کار چندان سختی نیست اما سرزنده و پویا نگه داشتن‌اش بسیار دشوار است.
ما در جهانی زندگی می‌کنیم که باید با مسائل و مشکلات عدیده‌ی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دست و پنجه نرم کنیم. حضور تمام وقت در مبارزه‌ای نابرابر تمرکز و انرژی جسمی، روحی و عاطفی‌مان را مصرف و افراد را به موجوداتی بی‌حال، مسخ، خسته، بی‌حوصله و کسل تبدیل می‌کند. اما باید برای رابطه‌ی عاطفی و عشقی که در میان است تلاش کرد و مایه گذاشت.
اس جی اسکات نویسنده‌ی ۳۰ کتاب پرفروش در حوزه‌ی خودیاری، سلامت، محیط کار، روابط میان‌فردی و باری داونپورت وبلاک‌نویس، مربی سبک زندگی و نویسنده‌ی «ذهن خود را پاکسازی کنید» در این اثر، یکی از کتاب‌های سواد رابطه، بیش از بیست راه گوناگون در دسترس مخاطبان قرار داده‌اند تا رابطه‌ی عاطفی‌شان را مستحکم و صمیمی کنند.
نویسندگان معتقدند به‌کارگیری این روش‌ها موقعی نتیجه‌بخش است که افراد صادق، صمیمی، مهربان، امن، همراه، همدل و شجاع باشند، کنار شریک عاطفی‌شان بایستند و برای نیفتادن رابطه در ورطه‌ی روزمرگی انرژی بگذارند و شبانه‌روز تلاش کنند.
در بخشی از کتاب «عادت‌های یک رابطه آگاهانه» که با ترجمه‌ی صدرا صمدی دزفولی توسط نشر مون منتشر شده، می‌خوانیم:
«مگر ممکن است شما هر دو به‌راحتی باهم ارتباط برقرار کنید، کشش و جاذبه‌ی بینتان را دوباره احیا کنید، از سپری کردن اوقاتی عاری از تنش در کنار هم لذت ببرید، یکدیگر را در بهترین حالت ممکن ببینید، و رابطه‌تان بهبود پیدا نکند؟»
منبع: دیجی‌کالا مگ
