۸ فایده‌ی شگفت‌انگیز کتاب خواندن برای کودکان
بهترین هدیه‌ای که می‌توانید به فرزندتان بدهید این است که از سن پایین و قبل از اینکه خودش بتواند کلمات را بخواند، کتاب خواندن را برای او شروع کنید. چراکه تحقیقات نشان داده این کار فواید زیادی برای کودکان دارد و حتی در ماه‌های اول زندگی به رشد آن‌ها کمک می‌کند. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ با ما همراه باشید تا با فواید کتاب خواندن برای کودکان و نکاتی که باید رعایت کنید، آشنا شوید.
فواید کتاب خواندن برای کودکان چیست؟
مهم‌ترین فواید کتابخوانی برای کودکان عبارتند از:
۱. ایجاد پیوند عاطفی
خواندن کتاب فرصت خوبی را برای شما و فرزندتان فراهم می‌کند که با هم وقت گذرانده و ارتباط برقرار کنید. کودکان وقتی برایشان کتاب خوانده می‌شود، احساس امنیت می‌کنند و علاوه بر آن، نگرش مثبتی نسبت به کتاب و مطالعه کردن پیدا می‌کنند.
۲. بهبود مهارت‌های شنیداری
شنیدن یک داستان با صدای بلند باعث افزایش درک کودک می‌شود و به تقویت مهارت‌های شنیداری او کمک می‌کند. به اعتقاد کارشناسان، گوش دادن یک نوع مهارت است که کودکان باید قبل از اینکه خودشان بتوانند شروع به کتاب خواندن کنند، آن را بیاموزند.
۳. رشد شناختی و زبانی
حتی کم‌سن و سال‌ترین کودکان هم از کتاب خواندن والدین سود می‌برند. شواهد نشان می‌دهد کودکانی که برایشان کتاب خوانده می‌شود و با آن‌ها صحبت می‌شود، در مهارت‌های زبانی و رشد شناختی، مانند حل مسأله، امتیاز بالاتری کسب می‌کنند. محققان می‌گویند که تعاملات کلامی (کتاب خواندن، صحبت کردن و…) بین والدین و کودکان خردسال ممکن است تا ۱۴ سالگی باعث افزایش بهره‌ی هوشی (IQ) و تقویت مهارت‌های زبانی شود.
۴. گسترش دایره‌ی واژگان
کارشناسان معتقدند که کتاب خواندن برای کودکان به افزایش دایره‌ی واژگان آن‌ها کمک می‌کند. چون غالباً کتاب‌هایی که می‌خوانید حاوی کلماتی هستند که ممکن است در ارتباطات روزمره‌ی خود از آن‌ها استفاده نکنید.
۵. افزایش دامنه‌ی توجه
یکی از مهم‌ترین فواید کتاب خواندن برای کودکان این است که به آن‌ها در بهبود مهارت‌های تمرکز و خودانضباطی کمک می‌کند. ممکن است در ابتدا کودک به داستان شما گوش ندهد، اما با گذشت زمان وقتی به‌طور منظم این کار را تکرار کنید، کودک عادت می‌کند که با دقت بیشتری گوش دهد. در این هنگام کودک یاد می‌گیرد که بنشیند، برای مدت طولانی‌تری توجه‌ی خود را به داستان شما معطوف کند و حتی آن را به خاطر بسپارد.
۶. افزایش خلاقیت
کتاب‌ها دنیای کاملاً جدیدی را به روی فرزند شما می‌گشایند. داستان‌های تخیلی فراتر از دنیای واقعی هستند و از عناصر فانتزی استفاده می‌کنند که کودکان را به تفکر خارج از چارچوب وادار می‌کند. بنابراین، تخیل کودکان و خلاقیت آن‌ها تقویت می‌شود. به اعتقاد کارشناسان، خلاقیت برای توسعه‌ی علایق و ایده‌ها و همچنین تقویت سلامت عاطفی مهم است.
۷. یادگیری درس زندگی
کتاب خواندن این فرصت را برای کودکان فراهم می‌کند که با توجه به سن خود و به روش‌های مناسب درباره‌ی دنیای واقعی صحبت کنند. کودکان از خواندن کتاب‌هایی لذت می‌برند که درباره‌ی زندگی روزمره‌ی کودکان هم‌سن و سال خودشان است.
وقتی برای کودک کتاب می‌خوانید، او از شخصیت‌های داستان الگوبرداری می‌کند. درنتیجه، یاد می‌گیرد که چگونه با موقعیت‌های جدید روبه‌رو شود. به‌عنوان مثال اگر قهرمان داستان به دندانپزشکی برود، فرزند شما هنگام مراجعه به دندانپزشکی احساس تنهایی و ترس نمی‌کند.
۸. رشد اجتماعی و عاطفی
از سایر فواید کتاب خواندن برای کودکان می‌توان به یادگیری نحوه‌ی مواجهه با تجربه‌های سخت یا استرس‌زا اشاره کرد. والدین می‌توانند با خواندن کتاب داستان درباره‌ی موقعیت‌های مختلف، مانند رفتن به مدرسه، با فرزند خود گفت‌وگو کنند و به او نشان دهند که احساس ترسش طبیعی است و فقط باید روش مقابله با آن را یاد بگیرد.
چگونه و از چه زمانی باید کتاب خواندن را برای کودکان شروع کرد؟
از همین امروز شروع کنید! کودکان در همه‌ی سنین از اینکه برایشان کتاب خوانده شود، سود می‌برند. برای این کار نیاز نیست یک کتابخانه‌ی شخصی بزرگ داشته باشید. شما می‌توانید طیف وسیعی از کتاب‌ها را در کتابخانه‌های عمومی پیدا کنید. حتی می‌توانید فرزندتان را تشویق کنید که کتاب‌های خود را با دوستانش تعویض کند.
کودکان زیر ۱۸ ماه
برای کودکان زیر ۶ ماه از کتاب‌هایی استفاده کنید که تصاویر ساده اما پررنگ دارند. خواندن جمله‌های کتاب ضروری نیست، فقط همان‌طور که صفحات کتاب را ورق می‌زنید با فرزندتان صحبت کنید.
وقتی کودکان به سن ۷ تا ۱۲ ماهگی می‌رسند، می‌توانید از کتاب‌هایی که علاوه بر عکس عبارت‌های ساده یا متن‌های بسیار کوتاه دارند، استفاده کنند. برای کودکان ۱۲ تا ۱۸ ماهه کتاب‌هایی جالب است که تصویر سایر کودکان را در حال انجام کارهای روزمره نشان می‌دهد. این موضوع در مورد کتاب‌هایی که حیوانات، شخصیت‌های تلویزیونی یا سایر صحنه‌های آشنا در آن‌ها وجود دارد، صدق می‌کند.
وقتی کودک شروع به حرف زدن کرد، سعی کنید او را در خواندن کتاب مشارکت دهید. به‌عنوان مثال، به یک عکس اشاره کنید و از او بپرسید که عکس چه چیزی است. اگر پاسخ کودک اشتباه بود، او را نفی نکنید. برای مثال می‌توانید بگویید: «بله، شبیه‌ی یک گربه است، اما در حقیقت یک سنجاب است».
کودکان خردسال
کودکان ۱۹ تا ۳۰ ماهه هم از کتاب‌هایی که دارای شخصیت‌های آشنا هستند، لذت می‌برند. در این سن، آن‌ها کتاب‌هایی را ترجیح می‌دهند که تصاویر و جزئیات زیاد دارند. به دنبال کتاب‌هایی باشید که حاوی داستان‌های کوتاه هستند، به‌ویژه آن‌هایی که دارای روابط علت و معلولی هستند یا به مشکلی می‌پردازند که شخصیت‌ها باید برای غلبه بر آن تلاش کنند.
تکرار در این سن مهم است، بنابراین سعی کنید کتاب‌هایی را پیدا کنید که به شما امکان تکرار متن را بدهند. وقتی داستان کتاب را برای کودک تکرار می‌کنید، کمی مکث کنید تا ببینید آیا فرزندتان ادامه‌ی آن را می‌گوید یا خیر. همچنین می‌توانید بین شخصیت اصلی داستان و کودک ارتباط برقرار کنید. برای مثال بگویید: «این کودک هم مثل تو روی تخت خودش خوابیده است».
کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی
کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی هم از کتاب‌هایی که تصاویر زیاد و متن کوتاه دارند، لذت می‌برند. اما می‌توانید در این سن به‌تدریج از کتاب‌هایی که متن آن‌ها بیشتر از تصاویر است و حتی کتاب‌هایی که از چند فصل مختلف تشکیل شده‌اند، استفاده کنید.
وقتی فرزندتان توانست به‌تنهایی شروع به خواندن کتاب کند، از او بخواهید که کلمات یا جملات را با صدای بلند بخواند. همچنین در حین مطالعه از او سؤال بپرسید. از پرسیدن سؤالات سطحی مانند «این خانه چه رنگی است؟» خودداری کنید و به جای آن سؤالات باز بپرسید، برای مثال «فکر میکنی بعداً چه اتفاقی بیفتد؟».
کارشناسان توصیه می‌کنند روزانه حدود ۳۰ دقیقه در فرآیند کتابخوانی با فرزندتان مشارکت کنید. می‌توانید غیر از کتاب خواندن کارهای دیگری هم انجام دهید. به‌عنوان مثال، علائم راهنمایی و رانندگی یا اطلاعات روی بسته‌ی مواد غذایی را بخوانید یا با هم به کتاب‌های صوتی گوش دهید.
کودکان بزرگ‌تر
وقتی کودک باسواد شد، نباید خواندن کتاب را برای او متوقف کنید. مهم است که فرزندتان خودش کتاب بخواند، اما خواندن کتاب با صدای بلند برای کودکان زیر ۱۴ سال از نظر تحصیلی و احساسی فواید زیادی به همراه دارد. در این سن هم سعی کنید در مورد متن کتاب سؤال بپرسید تا درک او را بسنجید.
نکات مهم درباره‌ی کتابخوانی برای کودکان
مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که برای فرزندتان وقت بگذارید و برای او کتاب بخوانید. برای اینکه این تجربه لذت‌بخش‌تر باشد، به نکات زیر توجه کنید:
- مداومت داشته باشید. تعداد کتابی که در روز می‌خوانید، مهم نیست. سعی کنید این کار را به‌طور منظم در برنامه‌ی روزانه‌ی خود بگنجانید.
- برای کتابخوانی وقت بگذارید. ممکن است هر روز وقت زیادی برای خواندن کتاب نداشته باشید، اما طوری برنامه‌ریزی کنید که کودک متوجه شود شما به این کار اهمیت می‌دهید.
- کتابخوانی را به یک کار سرگرم‌کننده تبدیل کنید. از صداهای مختلف برای شخصیت‌ها یا موارد دیگر استفاده کنید تا داستان جان بگیرد. وقتی با ذوق و شوق کتاب می‌خوانید، کودک داستان را بهتر درک می‌کند.
- به ارتباط داستان با زندگی واقعی اشاره کنید. کودکان عاشق استفاده از داستان در زندگی خود هستند. این کار هم متن را معنادارتر می‌کند و هم به کودک شما یاد می‌دهد که چگونه در زندگی روزمره‌ی خود با موقعیت‌های مختلف روبه‌رو شود.
- خودتان را به کتاب محدود نکنید. هر گونه تبادل کلمات برای کودکان مفید است. بنابراین اگر یک شب کتاب نمی‌خوانید، برایش قصه بگویید. همچنین می‌توانید به تصاویر نگاه کنید و در مورد آنچه می‌بینید صحبت کنید یا از کودک بخواهید که او قصه بگوید.
کلام پایانی
وقتی از سواد و مهارت‌های زبانی صحبت می‌شود، هم کیفیت و هم کمیت کلماتی که از طریق آن‌ها با فرزندتان صحبت می‌کنید، اهمیت دارد. کتاب‌ها برای صحبت کردن و ارتباط برقرار کردن با کودکان یک فرصت عالی فراهم می‌کنند.
منبع: healthline
سلام خسته نباشید خیلی عالی بود من یک دختر نوجوان دارم که خیلی کتاب میخونه و کتاب خوانی رو دوست داره اما متاسفانه اصلا درس‌هاشو نمیخونه اصلا. حالا نمیدونم این ویژگی بده یا خیر بعضی اوقات کتابشو ازش میگیرم و میگم تو که داری مطالعه میکنی برو اول درس های مدرسه‌ت رو بخون میگه نه من با مطالعه آزاد بیشتر حالم خوبه حالا نمیدونم باهاش چیکار کنم😔