خواص میخک؛ ۸ فایده شگفت‌انگیز میخک برای سلامتی
میخک جوانه‌های گل درخت میخک است، یک گیاه همیشه سبز که با نام علمی «سیزیژیوم آروماتیکوم» هم شناخته می‌شود. این ادویه‌ی همه‌کاره به دو صورت کامل و آسیاب‌شده یافت می‌شود و می‌تواند به عنوان یک چاشنی خوش‌عطر برای غذاهای کبابی مورد استفاده قرار گیرد، نوشیدنی‌های گرم شما را خوش‌طعم کند و به کیک‌ها و کلوچه‌های خانگی شما طعم متفاوتی بدهد. همچنین میخک به عنوان یک ادویه‌ی اصلی در غذاهای هندی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در پخت شیرینی زنجبیلی هم یکی از مواد اصلی است. میخک، بیشتر به عنوان یک ادویه‌ی شیرین و معطر شناخته می‌شود، اما در طب سنتی خواص میخک هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبات موجود در میخک فواید بسیاری برای سلامتی دارند که از میان آن‌ها می‌توان به حفظ سلامت کبد و تثبیت سطح قند خون اشاره کرد. در این مقاله با دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا ۸ مورد از چشمگیرترین فواید و مزایای خوردن میخک برای سلامتی را با هم مرور کنیم.
خواص میخک
میخک یک گیاه دارویی سرشار از آنتی‌اکسیدان است و برای سلامت سلول‌های بدن شما با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کند. به همین دلیل است که مصرف میخک ممکن است بتواند از شما در برابر خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و همچنین بعضی از سرطان‌ها کمک کند. در ادامه ۸ خاصیت مهم میخک را بررسی می‌کنیم. البته باید بدانید که میخک دارویی با گل میخک متفاوت است و در این مطلب قرار نیست خواص گل میخک بررسی شود بلکه داروی گیاهی میخک، که ظاهری شبیه به میخ دارد و عطر آن شبیه به مواد دندان‌سازی است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۱. میخک حاوی مواد مغذی مهمی است
میخک حاوی فیبر، انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی است، بنابراین استفاده از میخک کامل یا آسیاب شده علاوه بر افزودن طعم به غذای شما می‌تواند برخی از مواد مغذی مهم را هم تأمین کند.
۲ گرم میخک آسیاب شده که معادل یک قاشق چای‌خوری است حاوی مواد مغذی زیر است:
- ۶ واحد کالری
- یک گرم کربوهیدرات
- یک گرم فیبر
- منگنز به اندازه‌ی ۵۵ درصد نیاز روزانه
- ویتامین K به اندازه‌ی ۲ درصد نیاز روزانه
همان‌طور که می‌بینید میخک، منبع غنی منگنز است، ماده‌‌ای معدنی که برای حفظ عملکرد مغز و ساختن استخوان‌های قوی، ضروری است. اما از سوی دیگر این ادویه معمولا در مقادیر کمی مورد استفاده قرار می گیرد و بنابراین مقادیر قابل توجهی از مواد مغذی را هم تأمین نمی‌کند.
۲. میخک سرشار از آنتی اکسیدان‌ها است
آنتی اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهند؛ عاملی که می‌تواند در ایجاد بیماری‌های مزمن نقش داشته باشد. میخک همچنین حاوی ترکیبی به نام «اوژنول» است که ثابت شده است به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی عمل می‌کند. جالب است بدانید که طبق مطالعات انجام گرفته، اوژنول قادر است پنج برابر موثرتر از ویتامین E (یک آنتی اکسیدان قوی دیگر) آسیب اکسیداتیو ناشی از رادیکال‌های آزاد را متوقف کند. بنابراین گنجاندن میخک در رژیم غذایی به همراه سایر غذاهای غنی از آنتی اکسیدان می‌تواند به بهبود سلامت کلی شما کمک کند.
۳. میخک ممکن است یک محافظ خوب در برابر سرطان باشد
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبات موجود در میخک می‌توانند به محافظت در برابر سرطان کمک کنند. یک مطالعه‌ی آزمایشگاهی نشان داد که عصاره‌ی میخک به توقف رشد تومورها کمک کرده و باعث مرگ سلولی در سلول‌های سرطانی می‌شود. به علاوه یافته‌های یک مطالعه‌ی مشابه دیگر هم نشان داد که مقادیر غلیظ روغن میخک باعث مرگ سلولی در ۸۰ درصد از سلول‌های سرطانی مری می‌شود. همچنین مشخص شده است که اوژنول موجود در میخک هم دارای خواص ضد سرطانی است. در یک مطالعه آزمایشگاهی، این ماده باعث مرگ سلول در سلول‌های سرطانی گردن رحم شد. البته در تمام این مطالعات از مقادیر بسیار غلیظ عصاره میخک، روغن میخک و اوژنول استفاده شده است. با توجه به اینکه اوژنول در مقادیر زیاد یک ماده‌ی سمی است و مصرف بیش از حد روغن میخک هم ممکن است باعث آسیب کبدی، به ویژه در کودکان شود. تحقیقات بیشتری برای تعیین چگونگی تأثیر مقادیر کمتر بر انسان مورد نیاز است.
اما با وجود مطالعاتی که تا به حال انجام گرفته می‌توان این طور نتیجه‌گیری کرد که ترکیبات موجود در میخک می‌توانند رشد سلول‌های سرطانی را کاهش دهند و باعث مرگ سلول‌های سرطانی شوند. اما روند این تحقیقات همچنان ادامه دارد و تحقیقات بیشتری برای تأیید این اثرات بر روی انسان لازم است.
۴. میخک ممکن است باکتری‌ها را از بین ببرد
مشخص شده است که میخک دارای خواص ضد‌میکروبی است، به این معنی که می‌تواند به جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها کمک کند. یک مطالعه‌ی آزمایشگاهی نشان داد که اسانس میخک سه نوع معمول باکتری از جمله باکتری E. coli را که می‌تواند باعث مسمومیت غذایی شود، از بین می‌برد. علاوه بر این، خواص ضد‌باکتریایی میخک حتی می‌تواند به بالا بردن سطح سلامت دهان و دندان هم کمک کند. مطالعه‌ای نشان داده است که ترکیبات استخراج شده از میخک، رشد دو نوع باکتری را که در بیماری لثه نقش دارند، متوقف می‌کند. به علاوه دانشمندان در مطالعه‌ی دیگری روی ۴۰ نفر داوطلب، تأثیر دهانشویه‌ی گیاهی، متشکل از روغن درخت چای، میخک و گیاه ریحان را آزمایش کردند. پس از استفاده از دهانشویه‌ی گیاهی توسط داوطلبان به مدت ۲۱ روز، شاهد بهبود سلامت لثه و کاهش میزان پلاک و باکتری‌های موجود در دهان بودند.
البته در این میان نباید مسواک را فراموش کرد و باید گفت که در کنار مسواک زدن منظم و بهداشت دهان و دندان مناسب، اثرات ضد باکتریایی میخک هم می‌تواند برای سلامت دهان شما مفید باشد.
۵. میخک ممکن است سلامت کبد را بهبود ببخشد
مطالعات نشان می‌دهد که ترکیبات مفید موجود در میخک می‌تواند به ارتقاء سطح سلامت کبد کمک کند. به علاوه ترکیب اوژنول هم می‌تواند برای کبد مفید باشد. در این‌باره مطالعه‌ای روی موش‌های صحرایی مبتلا به کبد چرب انجام گرفته است. موش‌هایی که برای یک دوره‌ی مشخص با ترکیباتی که حاوی روغن میخک یا اوژنول بودند، تغذیه شدند.
نتایج نشان داد که هر دو ترکیب، عملکرد کبد را بهبود می‌بخشند، التهاب را کم کرده و استرس اکسیداتیو را کاهش می‌دهند. همچنین مطالعه‌ی دیگری که روی حیوانات انجام شد نشان داد که اوژنول موجود در میخک به معکوس کردن علائم سیروز کبدی یا زخم کبد کمک می‌کند، اما متأسفانه تحقیقات در مورد اثرات میخک و اوژنول برای محافظ کبد در انسان، محدود است. با این حال، یک مطالعه‌ی کوچک نشان داد که مصرف مکمل‌های اوژنول به مدت یک هفته، سطح گلوتاتیون-اس-ترانسفرازها با نام اختصاری (GSTs) را کاهش می‌دهد. GSTsها خانواده‌ای از آنزیم‌های دخیل در سم زدایی هستند که اغلب نشانگر بیماری کبدی هستند.
به علاوه، همان طور که پیش از این هم گفتیم، میخک، سرشار از آنتی اکسیدان است که به دلیل توانایی آن‌ها در کاهش استرس اکسیداتیو می‌توانند از بیماری‌های کبدی جلوگیری کنند. با این وجود باز هم به خاطر سمی بودن مقادیر زیاد اوژنول، محدودیت‌هایی وجود دارد. به عنوان مثال، یک مطالعه‌ی موردی در یک پسر بچه ۲ ساله نشان داد که ۵ تا ۱۰ میلی‌لیتر روغن میخک، باعث آسیب جدی به کبد می‌شود.
۶. میخک ممکن است به تنظیم قند خون کمک کند
تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبات موجود در میخک می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند.
یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که عصاره‌ی میخک، به تعادل قند خون در موش‌های مبتلا به دیابت کمک می‌کند. یکی دیگر از مطالعات آزمایشگاهی و مطالعه‌ای که روی حیوانات انجام شد، تأثیر عصاره میخک و نیگریسین (ترکیبی را که در میخک یافت می‌شود) هم بر روی سلول‌های ماهیچه‌ای انسان و هم در موش‌های مبتلا به دیابت، مورد بررسی قرار داد.
نتایج نشان داد که میخک و نیگریسین، باعث افزایش جذب قند از خون به سلول‌ها، افزایش ترشح انسولین و بهبود عملکرد سلول‌های تولید‌کننده انسولین می‌شوند. انسولین هورمونی است که وظیفه انتقال قند را از خون به سلول‌ها بر عهده دارد. عملکرد مناسب انسولین برای حفظ سطح قند خون ضروری است. بنابراین در کنار یک رژیم غذایی متعادل، میخک می‌تواند به کنترل سطح قند خون شما کمک کند.
۷. میخک ممکن است باعث سلامت استخوان شود
تراکم استخوانی پایین، مشکلی است که بسیاری از سالمندان را تهدید می‌کند. چیزی که می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود و خطر شکستگی و ترک خوردن استخوان را افزایش دهد.
اما در مطالعات انجام گرفته روی حیوانات، مشخص شده که برخی از ترکیبات موجود در میخک می‌توانند به حفظ توده‌ی استخوانی کمک کنند. به عنوان مثال، یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که عصاره‌ی میخک سرشار از اوژنول، چندین نشانگر پوکی استخوان را بهبود می‌بخشد و تراکم و استحکام استخوان را افزایش می‌دهد. به علاوه میخک، سرشار از منگنز است و منگنز یک ماده‌ی معدنی است که در تشکیل استخوان نقش دارد و برای سلامت استخوان بسیار مهم است. در این باره یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که مصرف مکمل‌های منگنز به مدت ۱۲ هفته، تراکم مواد معدنی استخوان و رشد استخوان را افزایش می‌دهد.
با این حال، تحقیقات فعلی در مورد تأثیر میخک بر روی توده استخوانی، بیشتر به مطالعه‌های حیوانی و آزمایشگاهی محدود می‌شود و تحقیقات بیشتری برای تعیین چگونگی تأثیر آن بر تشکیل استخوان در انسان مورد نیاز است.
۸. میخک ممکن است زخم معده را کاهش دهد
برخی تحقیقات نشان می دهد که ترکیبات موجود در میخک می‌تواند به درمان زخم معده کمک کند. زخم‌های گوارشی که به عنوان زخم معده هم شناخته می‌شوند، زخم‌های دردناکی است که در مخاط معده، اثنی عشر یا مری ایجاد می‌شود. این زخم‌ها بیشتر در اثر کاهش پوشش محافظ معده ایجاد می‌شوند که به دلیل عواملی مانند استرس، عفونت و ژنتیک است.
در این باره هم تحقیقات، بیشتر معطوف به مطالعات حیوانی هستند. برای مثال در یک مطالعه روی حیوانات، اسانس میخک باعث افزایش تولید مخاط معده شد. مخاط معده به عنوان یک مانع عمل می‌کند و از فرسایش مخاط معده در برابر اسیدهای گوارشی جلوگیری می‌کند. همچنین مطالعه‌ی دیگری روی حیوانات نشان داد که عصاره میخک به درمان زخم معده کمک می‌کند و اثراتی مشابه چندین داروی ضد زخم را نشان می‌دهد. اگرچه ممکن است اثرات ضد زخم میخک و ترکیبات آن امیدوار‌کننده باشد، اما مطالعات بیشتری در مورد اثرات آن در انسان مورد نیاز است.
به صورت کلی خواص میخک چیست؟
از میخک به غیر از استفاده به عنوان دارو، می‌توانید برای طعم‌دار کردن غذاها و نوشیدنی‌های مختلف مثل خورش، کباب و چای‌ها استفاده کنید. این ادویه‌ی خوش عطر و طعم برای عارضه‌های مختلف در زنان و مردان راه‌حل‌هایی دارد که شاید تا به حال نشنیده باشید.
خواص عمومی میخک
- ضد عفونی کننده‌ی دستگاه گوارش
- کنترل سطح قند خون
- افزایش تولید انسولین
- رهایی از اعتیاد
- کمک به ترک سیگار
- سلامت کبد
- از بین بردن علائم سیروز کبدی و بیماری کبد چرب، بهبود کلی عملکرد کبد
- افزایش سلامت دستگاه تنفسی
- درمان برونشیت و آسم
- جلوگیری از چاقی
- پیشگیری از سرطان
- سلامت دهان و دندان
- مبارزه با التهاب لثه و پلاک
- افزایش دمای بدن و کاهش استرس و اضطراب
خواص میخک برای مردان
- جلوگیری از زودانزالی و تقویت حرکت اسپرم
- تقویت میل جنسی و مبارزه با ناتوانی جنسی
خواص میخک برای زنان
- تقویت میل جنسی و مبارزه با ناتوانی جنسی
- برطرف کردن مشکلات ارگاسم
خواص میخک برای مو
افزایش رشد مو
افزایش استحکام تارهای مو
محافظت از پوست سر در برابر شوره
کمک به ضخیم شدن مو با کمک خواص ضدالتهابی
افزایش گردش خون پوست سر و تحریک رشد مو
کاهش خارش پوست سر
جلوگیری از سفید شدن موها
خواص میخک برای لاغری
- کاهش احساس گرسنگی به صورت طبیعی
- کمک به شکستن سلو‌های چربی
- منبع غنی از فیبر
- افزایش متابولیسم
- توقف افزایش وزن
کلام آخر
همان‌طور که دیدیم میخک فواید زیادی دارد و هنگامی که به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم و متعادل در نظر گرفته شود، موثرتر است. بنابراین سعی کنید در طول هفته، چند وعده میخک را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید. شما به راحتی می‌توانید میخک آسیاب‌شده را در بسیاری از غذاهای خود بگنجانید و به آن‌ها عطر و طعم دلپذیری بدهید. همچنین می‌توانید میخک کامل را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در آب جوش بجوشانید تا یک فنجان چای میخک آرام‌بخش داشته باشید.
منابع: Healthline ، webmd ، ۲۴mantra ، healthshots ، marham
من یادمه هر وقت دندون درد میگرفتم، مامان میخک با یه چیز دیگه که یادم نمیاد مخلوط می‌کرد میذاشت رو دندونم 😂
ولی مقاله جالبی بود. باید برم یکم بخرم😁
سلطانی
در یک کلام یک گیاه معجزه گر است.
مطلب خوبی بود منم چیزی در این باره خوندم یه جایی، باهاتون به اشتراک میگذارم
از قدیم تا به امروز، گیاه و ادویه میخک به عنوان یک مسکن، برای درد عضلات و دندان درد به کار می‌رود. از دیگر خواص میخک، افزایش چربی‌سوزی و کاهش وزن است. همچنین میخک برای زنان و مردان به عنوان یک گیاه تقویت‌کننده قوای جنسی شناخته می‌شود.