همه چیز دربارهی برنامهی غذایی نوزاد در سال اول زندگی
اگر اولین بار است که مادر شدن را تجربه می‌کنید، حتما می‌دانید که حس مادر شدن چقدر شیرین و لذت بخش است و با هیچ حسی قابل مقایسه نیست. اما مادر شدن سختی‌ها و نگرانی‌های خاص خودش را دارد. احتمالا شما هم نگران تغذیه‌ی نوزادتان هستید و سوالات زیادی دربارهی برنامهی غذایی نوزاد در سال اول دارید.
نوزادم باید چه مقدار غذا بخورد؟ آیا زمانی که نوزاد خواب است، باید او را از خواب بیدار کنم تا غذا بخورد؟ چرا نوزاد من همیشه گرسنه است؟ نوزاد چه زمانی می‌تواند غذاهای جامد بخورد؟ این سوالات فقط بخشی از سوالاتی هستند که ذهن مادران را درگیر کرده‌اند.
امروزه توصیه می‌شود به نوزادان، حتی نوزادانی که شیر خشک می‌خورند، هر زمان که خودشان خواستند غذا دهید و برای دادن غذاهای جامد به آن‌ها تا زمانی که چهار تا شش ماهه شوند، صبر کنید.
اگر شما هم دربارهی تغذیه‌ی نوزادتان نگران هستید و در این زمینه سوالاتی دارید، در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا همه چیز را دربارهی برنامهی غذایی نوزاد در سال اول به شما توضیح دهیم.
نوزاد هر چند وقت یک بار باید شیر بخورد؟
معده‌ی نوزاد شما در روز اول تولد، به اندازه‌ی یک تیله است و فقط می‌تواند یک تا یک و چهاردهم قاشق چای‌خوری مایعات را تحمل کند. نوزاد شما هر چه بزرگ‌تر شود، معده‌اش هم منبسط و بزرگ‌تر می‌شود.
زمانی که به نوزادتان شیر خودتان را می‌دهید، تشخیص اینکه چه مقدار شیر می‌خورد، دشوار یا غیرممکن است. اما اگر با شیشه شیر به نوزادتان شیر دهید، اندازه‌‌گیری میزان شیری که می‌خورد کمی آسان‌تر می‌شود.
نوزادان با یکدیگر متفاوت هستند، اما ویژگی ثابت در همه‌ی آن‌ها این است که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، بیشتر از نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌کنند غذا می‌خورند. علت این موضوع این است که شیر مادر به آسانی هضم شده و بسیار سریع‌تر از شیر خشک از معده خارج می‌شود.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند
شما باید شیردهی به نوزادتان را تنها یک ساعت بعد از تولد شروع کنید و در چند هفته‌ی اول تولد، روزانه هشت تا دوازه بار به او غذا بدهید. در ابتدا نوزادتان نباید بیش از چهار ساعت بدون غذا بماند. ممکن است نیاز شود نوزادتان را برای غذا خوردن از خواب بیدار کنید؛ دست‌کم تا زمانی که شیر دادن به‌خوبی جا بیفتد و وزن نوزادتان به طور مناسب افزایش یابد.
نوزاد می‌تواند با بزرگ‌تر شدن و افزایش شیر شما، در مدت زمان کمتر، شیر بیشتری بخورد. در این زمان است که می‌توانید متوجه یک الگوی قابل پیشبینی برای برنامهی غذایی نوزاد در سال اول شوید.
- یک تا سه ماهگی: نوزاد شما هر ۲۴ ساعت، هفت تا نُه بار شیر می‌خورد.
- سه ماهگی: شیر خوردن نوزاد طی ۲۴ ساعت، شش تا هشت بار است.
- شش ماهگی: نوزاد شما شش بار در روز شیر می‌خورد.
- دوازده ماهگی: شیردهی به نوزاد به چهار بار در روز کاهش می‌یابد. دادن غذاهای جامد به کودک از سن شش ماهگی، به تامین نیازهای غذایی نوزاد کمک می‌کند.
به یاد داشته باشید که این الگوی غذایی، فقط یک نمونه است. نوزادان مختلف، سرعت و تمایلات متفاوتی دارند. سایر عوامل هم روی تعداد دفعات شیر خوردن آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌کنند
باید به نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌کنند طبق نیازهایشان و مانند نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، شیر دهید. میزان شیر خوردن برای نوزادان به طور میانگین، هر دو تا سه ساعت یک بار است. در ادامه به یک برنامهی شیردهی معمولی اشاره می‌کنیم.
- نوزادان تازه متولد شده: هر دو تا سه ساعت یک بار
- نوزادان دو ماهه: هر سه تا چهار ساعت یک بار
- نوزادان چهار تا شش ماهه: هر چهار تا پنج ساعت یک بار
- نوزادان شش ماهه به بالا: هر چهار تا پنج ساعت یک بار
نوزادانی که از شیر مادر و نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌کنند
به نوزادان زیر یک سال، به غیر از شیر خود، هیچ مایعاتی (مانند آب‌میوه یا شیر گاو) ندهید. چنین مایعاتی مواد مغذی مورد نیاز بدن نوزاد را تامین نمی‌کنند و ممکن است سبب ناراحتی شکم او شوند. به نکات زیر توجه کنید:
- به شیشه شیر نوزادتان، غلات (cereal) اضافه نکنید. این موضوع می‌تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
-
- منجر به احتمال خفگی در نوزاد شود.
- سیستم گوارشی نوزاد تقریبا از چهار تا شش ماهگی به قدری رشد نکرده است که بتواند غلات را هضم کند. بنابراین غلات در بدن نوزاد هضم نمی‌شود.
- غلات برای نوزاد، غذایی سنگین و بیش از حد سن و نیاز او است.
- به نوزادتان تا یک سالگی عسل ندهید. عسل می‌تواند برای نوزادان خطرناک باشد و منجر به یک بیماری فلج کننده‌ی حاد به نام «بوتولیسم» شود.
- انتظارات‌تان را با ویژگی‌ها و نیازهای منحصر به فرد نوزادتان تطبیق دهید. نوزادان نارس باید برنامه غذایی متناسب با وضعیت‌شان را دنبال کنند. اگر نوزادتان با مشکلاتی همچون رفلاکس معده و نارسایی رشد مواجه است، باید برای گرفتن برنامهی غذایی نوزاد در سال اول و میزان غذایی که باید بخورد، به پزشک مراجعه کنید.
چگونه برنامهی غذایی نوزاد در سال اول را اجرا کنیم؟
داشتن برنامهی غذایی مناسبِ نوزاد، به والدین برای غذا دادن به نوزاد به روش صحیح کمک زیادی می‌کند.
زمانی که شکم نوزادتان رشد کند و بدنش بتواند بیشتر از شیر مادر را تحمل کند، او به طور طبیعی شروع به دنبال کردن یک الگوی غذایی می‌کند. شروع این دوره ممکن است بین دو تا چهار ماهگی باشد.
در این سن باید بر روی تشخیص نشانه‌های گرسنگی نوزادتان تمرکز کنید؛ نشانه‌هایی مانند موارد زیر:
- دنبال سینه و نوک سینه‌ی مادر گشتن
- گذاشتن مشت خود در دهان
- ضربه زدن یا مکیدن لب
- سر و صدا کردن و نق زدن، که در مدت زمان کم بیشتر هم می‌شود.
زمانی که نوزادتان چند ماهه شد، می‌توانید یک برنامهی مناسب برای خواب و خوراک او تنظیم کنید. به طور مثال، تصور کنید نوزاد چهار ماهه‌ی شما، هر پنج ساعت برای شیر خوردن از خواب بیدار می‌شود. این یعنی اگر به نوازدتان ساعت ۹ شب شیر دهید، او ساعت ۲ نصفه شب برای شیر خوردن بیدار می‌شود.
اما اگر به نوزادتان ساعت ۱۱ شب و قبل از اینکه بخوابید شیر دهید، ممکن است نوزادتان تا ساعت ۴ صبح برای شیر خوردن بیدار نشود، که این مسئله به شما کمک می‌کند خواب بهتری داشته باشید.
نوزادم با وجود شیر خوردن هنوز گرسنه است؛ باید چکار کنم؟
اگر نوزادتان گرسنه به نظر می‌آید، به او شیر دهید. نوزاد شما به طور طبیعی در دوران جهش رشد (تقریبا هفته‌ی سوم، سه ماهگی و شش ماهگی) تعداد دفعات بیشتری غذا می‌خورد.
برخی نوزادان در یک زمان مشخص تعداد دفعات بیشتری شیر می‌خورند و در سایر مواقع کمتر. به طور مثال، ممکن است نوزاد شما در پایان بعد از ظهر و مغرب شیر بیشتری بخورد و شب بیشتر بخوابد. این موضوع در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، رایج‌تر از نوزادانی است که با شیشه شیر تغذیه می‌کنند. اگر احساس می‌کنید نوزادتان بیش از نیاز سنش شیر می‌خورد و نگران پرخوری او هستید، با متخصص اطفال مشورت کنید.
چگونه و چه زمانی دادن غذای جامد به کودکم را شروع کنم؟
نوزاد شما زمانی که چهار تا شش ماهه می‌شود و شرایط زیر را دارد، آماده‌ی خوردن غذاهای جامد می‌شود:
- می‌تواند سرش را کنترل کند.
- به نظر می‌رسد به چیزی که شما می‌خورید علاقمند است.
- به دنبال غذا می‌گردد.
- وزن او حدود ۵ کیلو و ۹۰۰ گرم یا بیشتر است.
آکادمی متخصصان اطفال آمریکا (AAP) اظهار می‌کند که فرقی نمی‌کند دادن غذاهای جامد به نوزاد را با چه غذایی شروع کنید. چیزی که در برنامهی غذایی نوزاد در سال اول اهمیت دارد این است که به مدت سه تا پنج روز، یک غذای یکسان به او بدهید؛ سپس غذای او را تغییر دهید. این کار به شما کمک می‌کند غذایی که سبب واکنش آلرژیک در او می‌شود را شناسایی کنید. بثورات پوستی، اسهال و استفراغ نشانه‌های اولیه‌ی واکنش آلرژیک هستند.
همانطور که نوزداتان بزرگ‌تر می‌شود، به جای غذاهای پوره‌ای، به او غذاهایی مانند تخم مرغ همزده، موز له شده، پاستای خوب پخته شده و ریز شده بدهید. زمان مناسب برای این مرحله، هشت تا دَه ماهگی است.
معمولا در سوپرمارکت‌ها غذاهای مخصوص نوزادان وجود دارد، اما اگر خودتان می‌خواهید غذای نوزادتان را در خانه درست کنید، در آن از نمک و شکر استفاده نکنید. علاوه بر این، در این سن به نوزادتان غذاهایی ندهید که می‌توانند منجر به خفگی او شوند، از جمله:
- مواد غذایی سفت مانند پاپ‌کرن یا آجیل
- میوه‌های سفت و تازه نظیر سیب. برای دادن چنین میوه‌هایی به نوزادتان می‌توانید آن‌ها را بپزید یا خیلی ریز خرد کنید.
- هر نوع گوشتی که به خوبی نپخته و خرد نشده است مانند هات داگ
- پنیر
- کره‌ی بادام زمینی هر چند در مورد دادن یا ندادن این خوراکی به نوزاد و خواص کره‌ی بادام زمینی رقیق شده برای نوزادان زیر یک سال باید با متخصص اطفال مشورت کنید.
زمانی که نوزادتان به سن یک سالگی نزدیک می‌شود، باید به او غذاهای متنوعی بدهید و در هر وعده‌ی غذایی تقریبا ۱۲۵ گرم غذای جامد به او بدهید. همچنان شیر دادن به نوزادتان را ادامه دهید. نوزادان تا سن هشت ماهگی باید هر روز شیر بنوشند.
سایر نگرانی‌های مادران
وزن برخی از نوزادان به‌راحتی افزایش پیدا می‌کند، در حالی که سایر نوزادان در این زمینه مشکل دارند. مسائلی که می‌تواند بر عدم افزایش وزن نوزاد تاثیر بگذارد، عبارتند از:
- داشتن نقص مادرزادی، مانند لب شکری که خوردن را برای نوزاد دشوار می‌کند.
- ابتلا به عدم تحمل پروتئین شیر
- نارس بودن
- تغذیه با شیشه شیر در مقایسه با شیر مادر
نتیجه‌ی مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲ که بر روی بیش از ۱۸۰۰ نوزاد انجام شد، نشان می‌دهد که نوزادانی که با شیشه شیر تغذیه می‌کنند، (چه شیشه شیر حاوی شیر مادر باشد چه شیر خشک) نسبت به نوزدانی که فقط از سینه‌ی مادر شیر می‌خوردند، در سال اول افزایش وزن بیشتری دارند.
پزشک بهترین کسی است که می‌تواند وزن مناسب برای نوزاد را تشخیص دهد.
نکته‌ی پایانی
از جمله نگرانی‌های اصلی مادران این است که به نوزادشان چگونه، چه زمانی و چه غذایی بدهند. شما می‌توانید از روی حالات مختلف نوزادتان گرسنگی و سیری او را تشخیص دهید.
شما باید به نوزادتان در زمان مناسب، غذای مناسب بدهید و به علائمی که از خود بروز می‌دهد توجه کنید. اگر هر گونه سوالی دربارهی برنامهی غذایی نوزاد در سال اول برایتان پیش آمد، به متخصص اطفال مراجعه کنید و از او کمک بگیرید.
منبع: healthline
