فسیل کاملا سالم یک بچه دایناسور درون تخمش راز تکامل پرندگان را آشکارتر کرد
فسیل سالم و بی‌سابقه‌ای از یک بچه دایناسور که کاملا درون تخم خود جمع شده است، نشانه‌های بیشتری از پیوند میان دایناسورها و پرندگان آشکار می‌کند.
این فسیل ۷۰ میلیون ساله، اسکلت جنینی یک دایناسور از تیره‌ی «اویراپتورید» (Oviraptorid) یا خاگ‌دزدان را حفظ کرده است که بر اساس نام موزه‌ی چینی که فسیل را در خود جای داده است، به آن لقب «بچه یینگ‌لیانگ» (Baby Yingliang) داده‌اند. «دارلا زلنیتسکی» (Darla Zelenitsky) دانشیار بخش علوم زمین دانشگاه کلگری کانادا گفت: «استخوان بچه دایناسور کوچک و شکننده هستند و به‌ندرت به‌صورت فسیل حفظ می‌شوند. این کشف خوش‌شانسی بزرگی است.»
او که یکی از نویسندگان مقاله‌ی تازه منتشر شده پیرامون این فسیل در نشریه‌ی «آی‌ساینس» (iScience) است، گفت: «این نمونه‌ای شگفت‌انگیز است… من ۲۵ سال است که روی تخم دایناسورها کار می‌کنم و هنوز چیزی شبیه آن ندیده‌ام.»
زلنیتسکی افزود: «تا کنون اطلاعات کمی درباره‌ی آنچه درون تخم دایناسور پیش از تبدیل شدن به جوجه، وجود داشته است زیرا اسکلت‌های جنینی بسیار کمی وجود دارد، به‌ویژه نمونه‌هایی که کامل هستند و در حالت زمان حیات خود، حفظ شده‌اند.»
طرحی گرافیکی شباهت بچه دایناسور درون تخم به پرندگان امروزی
Credit: Darla Zelenitsk
طول این تخم دایناسور حدود ۱۷ سانتی‌متر و طول خود دایناسور از سر تا دم ۲۷ سانتی‌متر است. پژوهشگران بر این باورند که این جاندار اگر به بزرگسالی می‌رسید، حدود ۲ تا ۳ متر طول داشت.
پژوهشگران چینی، بریتانیایی و کانادایی موقعیت‌های بیبی یینگ‌لیانگ و دیگر جنین‌های گونه‌ی خاگ‌دزدان (Oviraptorid) را مطالعه کردند و به این نتیجه رسیدند که این دایناسورها داخل تخم حرکت داشته‌اند و پیش از بیرون آمدن، مشابه بچه‌ی پرندگان در حال تغییر وضعیت بوده‌اند. در پرندگان امروزی، چنین حرکاتی با رفتاری به نام جمع کردن شکم همراه است که توسط سیستم عصبی مرکزی کنترل می‌شود و برای موفقیت جوجه شدن بسیار مهم است.
«ویسوم ما» (Waisum Ma) نویسنده‌ی اصلی این پژوهش از دانشگاه بیرمنگام گفت: «بیشتر جنین‌های دایناسور غیرپرندگان شناخته شده با اسکلت‌های چند بخشی (جدا شده در مفاصل) و ناقص هستند. ما از دیدن این جنین که به زیبایی داخل تخم دایناسور در حالت خوابیده مانند پرنده قرار داشت، شگفت‌زده شدیم. این وضعیت پیش از این در دایناسورهای غیرپرنده تشخیص داده نشده بود.»
شبیه‌سازی رایانه‌ای بچه دایناسور اندکی پیش از بیرون آمدن از تخم
Credit: Darla Zelenitsk
همه‌ی پرندگان مستقیما از گروهی از دایناسورهای دو پا به نام «تروپود» (Theropod) یا ددپایان تکامل یافته‌اند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به «تیرانوسوروس رکس» (Tyrannosaurus rex) یا تی‌رکس و دیگر انواع «تیزپامرغ» (Velociraptor) یا ولاسیرپتر اشاره کرد.
رفتار پیش از جوجه شدن تنها رفتاری نیست که پرندگان مدرن از اجداد دایناسور خود به ارث برده‌اند. به گفته‌ی زلنیتسکی درباره‌ی این نوع دایناسورها این موضوع هم شناخته شده است که بالای تخم‌های خود نشسته‌اند تا آن‌ها را به روشی مشابه پرندگان جوجه‌کشی کنند.
این فسیل در استان «جیانگشی» (Jiangxi) چین کشف و در سال ۲۰۰۰ توسط «لیانگ لیو» (Liang Liu) مدیر شرکت چینی «گروه یینگ‌لیانگ» (Yingliang Group) خریداری شد. در نهایت در انباری قرار گرفت و تقریبا تا حدود ۱۰ سال بعد فراموش شده بود تا زمانی که کارکنان موزه در طول ساخت موزه‌ی تاریخ طبیعت سنگ یینگ‌لیانگ ضمن مرتب کردن جعبه‌ها و اشیا آن را در موزه قرار دادند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از بچه دایناسور از تیره‌ی خاگ‌دزدان در تخم
Credit: Darla Zelenitsk
منبع: CNN
