۹ غذای مفید و ۳ غذای مضر برای مبتلایان به آسم
اگرچه هیچ غذای معجزه‌آسایی برای درمان آسم وجود ندارد، اما با شناخت غذاهای مفید برای آسم و ایجاد بعضی تغییرات در رژیم غذایی می‌توان به کاهش یا کنترل علائم بیماری کمک کرد. شواهد نشان می‌دهد که رژیم غذایی غربی که سرشار از غلات تصفیه شده، گوشت قرمز، گوشت فرآوری شده و شیرینی‌جات است، التهاب را افزایش داده و باعث بدتر شدن علائم آسم می‌شود، در حالی که رژیم غذایی مملو از میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند تأثیر مثبتی در کنترل علائم آسم و کاهش خطر ابتلا به آن داشته باشد.
رژیم‌های غنی از میوه، سبزی و چربی‌های غیراشباع با یک یا چند پیوند دوگانه (به‌ویژه یک نوع اسید چرب امگا ۳ به نام ایکوزاپنتانوئیک اسید یا EPA) که حاوی مقدار کمی قند افزوده شده و گوشت قرمز و فرآوری شده هستند، به کنترل آسم کمک می‌کنند. به‌عنوان مثال، رژیم غذایی مدیترانه‌ای که روی مصرف چربی‌های سالم (مانند روغن زیتون)، ماهی، غلات کامل و میوه تأکید دارد، می‌تواند انتخاب مناسبی برای این بیماران باشد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که پیروی از این رژیم غذایی با شیوع کمتر آسم مرتبط است و در کاهش حملات آسم نقش دارد.
به غیر از غذاهایی که روی آسم تأثیر مثبت دارند، غذاهایی هم هستند که می‌توانند علائم بیماری را بدتر کنند. از سوی دیگر، وقتی درباره‌ی رژیم غذایی و آسم صحبت می‌شود، باید حتما به اضافه وزن یا چاقی هم اشاره کرد. چون تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است افراد چاق بهخوبی به درمان‌های رایج آسم پاسخ ندهند.
شواهد حاکی از آن است که چاقی با بدتر شدن آسم مرتبط است و کاهش وزن در افراد چاق مبتلا به آسم به کنترل علائم بیماری کمک می‌کند. در یک مطالعه، بزرگسالان چاق مبتلا به آسم کنترل نشده بعد از اینکه حداقل ۱۰ درصد از وزن بدنشان را از دست دادند، شاهد کنترل بهتر علائم خود بودند.
قصد داریم در این مقاله از دیجی‌کالا مگ فهرست بهترین و بدترین غذاها برای آسم را در اختیار شما قرار دهیم. اما باید بدانید که اگرچه تغییر رژیم غذایی به کنترل آسم کمک می‌کند و شدت علائم را کاهش می‌دهد، اما این راهکار نباید جایگزین داروها یا سایر درمان‌های توصیه شده توسط پزشک شود. چون به تنهایی قادر به درمان آسم نیست.
غذاهای مفید برای آسم
چنانچه از آسم و تنگی نفس رنج می‌برید، میزان مصرف غذاهای زیر را در برنامه‌ی غذایی روزانه‌ی خود افزایش دهید.
۱. سیب و پرتقال
اگر به دنبال راهی برای کاهش علائم آسم می‌گردید، از افزایش مصرف میوه شروع کنید. میوه‌ها به دلیل داشتن بتاکاروتن و ویتامین‌های C و E از غذاهای مفید برای آسم محسوب می‌شوند. این مواد مغذی از آسیب سلول‌ها توسط رادیکال‌های آزاد جلوگیری کرده و التهاب و تورم را در ریه‌ها کاهش دهند.
به نظر می‌رسد که سیب و مرکبات (از جمله پرتقال) تأثیر قابل توجهی در کاهش علائم آسم و پیشگیری از بروز آن دارند. طبق تحقیقات، خوردن روزانه دو سروینگ میوه و حداقل پنج سروینگ سبزی به مدت دو هفته به کنترل بهتر آسم منجر می‌شود.
۲. ماهی سالمون
وقتی از غذاهای مفید برای آسم صحبت می‌شود، تأثیر انواع چربی‌ها روی آن یکسان نیست. چربی‌های غیراشباع با یک یا چند پیوند دوگانه، به‌ویژه اسیدهای چرب امگا ۳، می‌توانند برای مبتلایان به این بیماری مفید باشند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف زیاد کره و فست‌فود که غنی از چربی‌های اشباع و ترانس هستند، کودکان را در معرض ابتلا به آسم قرار می‌دهد. در مقابل، دریافت اسیدهای چرب امگا ۳ که به‌وفور در ماهی‌های چرب مانند سالمون یافت می‌شوند، با کاهش التهاب در بیماران مبتلا به آسم مرتبط است.
امگا ۳ به کاهش ایمونوگلوبولین E (IgE) که باعث بروز مشکلات تنفسی در بعضی از مبتلایان به آسم می‌شود، کمک می‌کند. ماهی‌های چرب به دلیل داشتن EPA که نوعی امگا ۳ است، نقش ضدالتهابی دارند. EPA نسبت به آلفا-لینولنیک اسید (ALA) که جزء چربی‌های امگا ۳ دسته‌بندی شده و در بعضی منابع گیاهی مانند گردو، دانه‌ی چیا و دانه‌ی بزرک یافت می‌شود، ارجحیت دارد. بدن باید ALA را به EPA تبدیل کند، اما غالبا بهخوبی از عهده‌ی انجام این کار برنمی‌آید.
ماهی سالمون علاوه بر امگا ۳، یکی از بهترین منابع ویتامین D محسوب می‌شود و می‌توان با مصرف ۳ اونس از آن (۸۵ گرم) ۷۱ درصد نیاز بدن به این ماده‌ی مغذی را تأمین کرد. بیشتر ویتامین D لازم بدن به کمک نور خورشید در پوست ساخته می‌شود، اما این ویتامین در بعضی از غذاها هم وجود دارد. دریافت کافی ویتامین D به کنترل علائم آسم و کاهش تورم راه‌های هوایی کمک می‌کند و کمبود آن به افزایش حملات آسم منجر می‌شود.
۳. لوبیاها
در رودهی انسان میلیاردها میکروب مثل باکتری وجود دارد که به آن‌ها «میکروبیوم» می‌گوییم. میکروبیوم رودهی سالم می‌تواند کمک زیادی به کاهش علائم آسم و سایر اختلالات خودایمنی کند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد غذاهای پرفیبر باعث رشد باکتری‌های سالم روده شده و درنتیجه خطر ابتلا به اختلالات التهابی از جمله آسم را کاهش می‌دهند.
با توجه به اینکه لوبیا حاوی پری‌بیوتیک (Prebiotic) است، می‌تواند به رشد باکتری‌های روده کمک کند. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند که نصف لیوان لوبیا در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود. پری‌بیوتیک‌ها نوعی فیبر غذایی هستند که باکتری‌های مفید روده از آن‌ها تغذیه می‌کنند.
در بعضی از افراد، ممکن است لوبیا به دلیل تولید گاز باعث نفخ شکم شده و نفس کشیدن را با مشکل روبه‌رو کند یا حتی به بروز حملات آسم منجر شود. بنابراین، قبل از مصرف حتما آن را برای چند ساعت در آب خیس کرده و چند بار آب آن را عوض کنید تا اثرات مضرش کمتر شود. سیر، پیاز، غذاهای سرخ‌شده و نوشیدنی‌های گازدار هم تولید گاز را در دستگاه‌ی گوارش افزایش می‌دهند.
۴. زنجبیل
فواید زنجبیل فراتر از رفع مشکلات معده است و می‌تواند تسکین علائم آسم را هم در بر بگیرد. زنجبیل به دلیل داشتن ترکیباتی که به شل شدن راه‌های هوایی کمک می‌کنند، یکی از غذاهای مفید برای آسم محسوب می‌شود. شما می‌توانید با افزودن زنجبیل تازه به غذاهای مختلف، از جمله سبزیجات، از فواید آن بهره‌مند شوید.
۵. زردچوبه
زردچوبه که به دلیل رنگ زردی که دارد از شهرت زیادی برخوردار است، یکی از اصلی‌ترین اجزای غذاهای هندی را تشکیل می‌دهد و به‌طور گسترده در طب سنتی چین و آسیای شرقی برای درمان اختلالات تنفسی و سایر مشکلات استفاده می‌شود.
تحقیقات انجام شده روی موش نشان می‌دهد که ماده‌ی فعال زردچوبه که کورکومین (Curcumin) نام دارد، می‌تواند التهاب را در راه‌های هوایی کاهش دهد. با این حال، برای کسب نتیجه‌ی قطعی به مطالعات بیشتری نیاز است.
۶. اسفناج
سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج مملو از ویتامین و مواد معدنی هستند و یکی از بهترین منابع فولات (ویتامین B9) محسوب می‌شوند. دریافت کافی فولات برای همه‌ی افراد، به‌ویژه مبتلایان به آسم، ضروری است. احتمال بروز حملات شدید آسم در کودکانی که فولات و ویتامین D کافی دریافت نمی‌کنند، در مقایسه با کودکانی که هر دو ماده‌ی مغذی را به اندازهی کافی دریافت می‌کنند، تقریبا ۸ برابر بیشتر است.
۷. انار
تحقیقات نشان می‌دهد که سبزیجات و میوه‌های سرشار از آنتی اکسیدان التهاب را در راه‌های هوایی کاهش می‌دهند و به همین دلیل جزء غذاهای مفید برای آسم دسته‌بندی می‌شوند. بنابراین انار هم که مملو از آنتی اکسیدان است، می‌تواند به کاهش التهاب ریه‌ها کمک کند. در یک تحقیق که روی حیوانات انجام شد، مصرف آب انار با کاهش آسیب‌دیدگی بافت ریه مرتبط بود.
۸. آب گوجه‌فرنگی
گوجه‌فرنگی هم کم‌کالری است و هم حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان است. به همین دلیل، مصرف آن می‌تواند برای مبتلایان به آسم مفید باشد. یافته‌های محققان نشان می‌دهد که آب گوجه‌فرنگی که حاوی آنتی اکسیدانی به نام لیکوپن (Lycopene) است، به شل شدن راه‌های هوایی کمک می‌کند. با این حال، لازم است درباره‌ی این موضوع تحقیقات بیشتری انجام شود.
۹. آجیل و دانه‌ها
در مغزهای خوراکی و دانه‌ها مواد مغذی زیادی وجود دارد، اما یکی از آن‌ها که بیش از بقیه برای مبتلایان به آسم مفید است، ویتامین E است. ویتامین E در بادام، فندق و انواع دانه‌های خام یافت می‌شود و می‌تواند سرفه و خس خس ناشی از آسم را کاهش دهد.
غذاهای مضر برای آسم
کاهش مصرف غذاهای زیر به کنترل بهتر علائم بیماری کمک می‌کند.
۱. میوه‌های خشک
در صورت ابتلا به آسم، ممکن است لازم باشد از مصرف بعضی غذاها اجتناب کنید. میوه‌های خشک از جمله خوراکی‌هایی هستند که می‌توانند باعث تشدید علائم آسم شوند. اگرچه میوه‌های تازه، به ویژه پرتقال و سیب، به کنترل آسم کمک می‌کنند، اما سولفیت‌های موجود در میوه‌های خشک می‌توانند وضعیت را برای بعضی از بیماران بدتر کنند. در صنایع غذایی، از سولفیت به‌عنوان یک افزودنی برای حفظ رنگ و طعم میوه‌های خشک استفاده می‌شود.
۲. قهوه
سالیسیلات‌ها دسته‌ای از مواد شیمیایی هستند که به‌طور طبیعی در قهوه، چای، گیاهان، ادویه‌جات و حتی در قرص‌های ضدالتهاب مانند آسپرین وجود دارند. اگرچه بیشتر مردم به این ترکیبات واکنش نشان نمی‌دهند، اما ممکن است در مبتلایان به آسم باعث سخت‌تر شدن تنفس شوند. به همین دلیل، سعی کنید تا حد امکان میزان آن‌ها را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
۳. غذاهای آلرژی‌زا
در صورت ابتلا به آسم احتمال ابتلا به آلرژی غذایی بیشتر است و واکنش‌های غذایی می‌توانند باعث خس خس سینه و سایر علائم آسم شوند. گاهی اوقات اگر بعد از خوردن بعضی از غذاها ورزش کنید، علائم بدتر می‌شوند. بنابراین، سعی کنید غذاهایی را که به آن‌ها حساسیت دارید شناسایی کرده و از رژیم غذایی خود حذف کنید. آجیل، لبنیات و گندم از جمله رایج‌ترین غذاهای آلرژی‌زا محسوب می‌شوند.
کلام پایانی
اگرچه مصرف بعضی از غذاها و اجتناب از تعدادی از آن‌ها به کاهش علائم آسم کمک می‌کند، اما هیچ ماده‌ی غذایی معجزه‌آسایی برای درمان آسم وجود ندارد. بدن شما برای سالم ماندن و مقابله با حملات آسم به طیف گسترده‌ای از مواد مغذی نیاز دارد. در صورت ابتلا به آسم باید هم به درمان‌های توصیه شده توسط پزشک پایبند بمانید و هم از رژیم غذایی سالم پیروی کنید. قبل از اینکه تغییر چشمگیری در نحوه‌ی غذا خوردن‌تان ایجاد کنید، لازم است با پزشک مشورت کنید. چون بعضی از این تغییرات می‌توانند روی وضعیت شما و داروهای مصرفی‌تان تأثیر بگذارند.
بعضی از افراد برای کنترل علائم آسم به مصرف مکمل‌های غذایی روی می‌آورند. باید بدانید که غذاها نسبت به مکمل‌ها ارجحیت دارند. چون مکمل‌ها نمی‌توانند به اندازهی مواد مغذی موجود در غذا از شما در برابر آسم محافظت کنند و از سوی دیگر باید درباره‌ی اثربخشی آن‌ها تحقیقات بیشتری انجام شود.
علاوه بر نوع غذاهای مصرفی، میزان کالری دریافتی هم می‌تواند روی آسم اثر داشته باشد. پرخوری و دریافت کالری زیاد به چاقی منجر شده و احتمال ابتلا به آسم یا تشدید علائم آن را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، بیماران چاق به خوبی به درمان‌های رایج از جمله استروئیدهای استنشاقی که حمله‌ی آسم را متوقف می‌کنند، پاسخ نمی‌دهند.
منابع: everydayhealth, webmd
سلام.من سال هاست حساسیت ریه دارم و تحت درمان هستم..
از روی تجربه خودم و نیز دستور پزشک متخصص، زرچونه باعث تشدید حساسیت ریه می شه و همچنین آجیل..