سیارک سرگردان در اطراف زمین ممکن است قطعه‌ای از ماه باشد
تیمی از پژوهشگران دانشگاه آریزونا بر این باورند که سیارک نزدیک به زمین، کامو اولیوا ممکن است در حقیقت یک قطعه‌ی کوچک از ماه باشد.
طبق مقاله‌ی تازه‌ای که توسط تیمی از ستاره‌شناسان به رهبری دانشگاه آریزونا در نشریه‌ی Nature Communications Earth and Environment منتشر شده، سیارک نزدیک به زمین با نام «کامو اولیوا» (Kamo`oalewa) می‌تواند قطعه‌ای جدا شده از ماه باشد.
کامو اولیوا یک شبه-قمر محسوب می‌شود، زیرمجموعه‌ای از سیارک‌های نزدیک به زمین که به دور خورشید می‌چرخند اما تقریبا با فاصله‌ی کمی از زمین باقی می‌مانند. اطلاعات کمی درباره‌ی این اجرام وجود دارد، زیرا کم‌نور هستند و مشاهده‌ی آن‌ها دشوار است.
این جرم نزدیک به زمین در سال ۲۰۱۶ توسط تلسکوپ «پن‌استارز» (PanSTARRS) کشف شد و در ابتدا HO3 2016 نام داشت. اما اکنون آن که از یک آواز به زبان هاوایی برگرفته شده است، به فرزندی اشاره دارد که به تنهایی سفر می‌کند. این سیارک با قطری حدود ۴۵ تا ۶۰ متر، تقریبا به اندازه‌ی یک چرخ‌وفلک است و حدود ۱۵ میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد.
مدار سیارک نزدیک زمین کامو اولیوا
Credit: Nature
با توجه به مدارش، کامو اولیوا فقط برای چند هفته هر ماه آوریل (فروردین) از زمین قابل رصد است. اندازه‌ی نسبتا کوچک آن به این معنی است که تنها با یکی از بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های زمینی قابل مشاهده است.
شناسایی نوری ضعیف با تلسکوپی قدرتمند
به کمک استفاده از تلسکوپ دوچشمی بزرگ تحت مدیریت دانشگاه آریزونا در کوه گراهام در جنوب آریزونا، تیمی از ستاره‌شناسان به سرپرستی «بن شارکی» (Ben Sharkey) دریافتند که الگوی نور منعکس شده‌ی کامو اولیوا، یعنی طیف آن، با الگوهای سنگ‌های ماه جمع‌آوری شده در مأموریت‌های آپولو مطابقت دارد و نشان می‌دهد که این سنگ از ماه سرچشمه گرفته است.
نور کامو اولیوا حدود ۴ میلیون بار ضعیف‌تر از ستارگانی است که چشم انسان می‌تواند در آسمان شب ببیند و این‌طور که «ال کنراد» (Al Conrad) دیگر همکار این پژوهش گفت: «این رصدهای چالش‌برانگیز توسط قدرت جمع‌آوری نور ضعیف تلسکوپ دوقلوی بزرگ ممکن شد.»
این تیم پژوهشی هنوز نمی‌تواند مطمئن باشد که این قطعه سنگ جداگانه جطور از ماه جدا شده است و یک دلیل می‌تواند این باشد که هیچ سیارک شناخته شده‌ی دیگری با منشأ ماه وجود ندارد. شارکی، نویسنده‌ی اصلی مقاله گفت: «من طیف همه‌ی سیارک‌های نزدیک به زمین را که به آن‌ها دسترسی داشتیم، بررسی کردم اما هیچ یک مطابقت نداشت.»
تلسکوپ دوچشمی بزرگ
Credit: NASA/JPL-Caltech
تلاش دوباره برای درک منشأ سیارک
بحث بر سر منشأ کامو اولیوا بین شارکی و استاد راهنمای او در دانشگاه آریزونا، «وینشو ردی» (Vishnu Reddy) منجر به سه سال تلاش بیشتر برای یافتن توضیحی قابل قبول شد.
ردی یکی از نویسندگانی که این پروژه را در سال ۲۰۱۶ آغاز کرد، گفت: «ما تا حد مرگ به خودمان شک کردیم.» اما پس از از دست دادن فرصت رصدی این سیارک در آوریل ۲۰۲۰ به دلیل خاموشی تلسکوپ در پی همه‌گیری کرونا، سرانجام در بهار امسال، تیم پژوهشی آخرین قطعه‌ی پازل را پیدا کرد.
شارکی گفت: «این بهار، رصدهای بسیار ضروری بعدی را انجام دادیم و دریافتیم که بررسی قبلی درست بوده و توضیح آمدن این قطعه از ماه، بسیار سرراست‌تر از ایده‌های دیگر است.»
مدار کامو اولیوا سرنخ دیگری از منشأ قمری آن است. مدار آن شبیه به زمین اما با کمترین انحراف است. به گفته‌ی «رنو مالهوترا» (Renu Malhotra) دیگر نویسنده‌ی این مقاله و استاد علوم سیاره‌ای دانشگاه آریزونا که بخش تجزیه‌وتحلیل مداری را برعهده دارد، مدار این جرم به دیگر سیارک‌های نزدیک زمین هم شباهت ندارد.
او گفت: «بعید است که یک سیارک نزدیک به زمین از نوع باغی، به‌طور هم‌زمان در مداری شبه-قمری مانند کامو اولیوا قرار بگیرد. این جرم برای مدت طولانی در این مدار باقی نمی‌ماند بلکه فقط حدود ۳۰۰ سال طول می‌کشد و ما تخمین می‌زنیم که حدود ۵۰۰ سال پیش به این مدار رسیده است.» آزمایشگاه او هم‌اکنون مشغول کار بر روی مقاله‌ای درباره‌ی بررسی دقیق‌تر منشأ این سیارک است.
ردی هم خاطرنشان کرد: «ما قبلا شب-قمرهای نزدیک به زمین را می‌شناختیم اما عمر آن‌ها بسیار کوتاه است و زیاد در اطراف زمین نمی‌مانند. آن‌ها در عرض چند ماه تا چند سال از نزدیکی زمین بیرون می‌روند.»
جدا شدن از ماه؟
این نزدیکی دائمی به سیاره‌ی زمین و درنتیجه به ماه، باعث شد دانشمندان پیشنهاد کنند که شباهت کامو اولیوا به نمونه‌های ماه ممکن است تصادفی نباشد.
ردی گفت: «اگر از طریق تلسکوپ به ماه نگاه کنید، هزاران دهانه را مشاهده خواهید کرد. ماده‌ای که طی این رویدادهای برخوردی به فضا پرتاب می‌شود، باید در همه جا باشد. اما هیچ کس تا کنون آن را نیافته است.»
عکس کاور: طرحی گرافیکی از سیارک کامو اولیوا که به احتمال زیاد قطعه‌ی جدا شده از ماه است.
Credit: Addy Graham/University of Arizona
منابع: Space, SciTechDaily
