مجموعه‌ی ماهواره‌ای AST & Science در صورت پرتاب احتمال برخورد فضایی دارد

امیر نیک‌رو

۱۸ آبان ۱۳۹۹ | ۲۰:۲۰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۳ دقیقه

قطار A مجموعه‌ای از ماهواره‌های رصد زمین

ناسا نگرانی‌هایی جدی را در زمینه‌ی صورت فلکی ماهواره‌ای پهن‌باند AST & Science که برای استقرار در مدار برنامه‌ریزی شده است، ابراز کرده و گفته است که این فضاپیماهای تجاری در صورت پرتاب با شرایط فعلی خطر برخورد در یک بخش مهم از مدار زمین را افزایش می‌دهند.

در تاریخ 30 اکتبر (9 آبان) ناسا در مورد درخواست شرکت AST & Science مستقر در تگزاس برای اداره‌ی شبکه‌ای ماهواره‌ای شامل نهایتا 243 ماهواره در حدود 720 کیلومتر بالاتر از سطح زمین، نامه‌ی رسمی اظهار نظر خود را به کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا (FCC) ارائه کرد.

نگرانی ناسا از خطر برخورد

طبق برنامه‌ریزی قرار است این صورت فلکی ماهواره‌ای که «ایپیس‌موبایل» (SpaceMobile) نام دارد، خدمات پهن‌باند را مستقیما برای تلفن‌های همراه فراهم کند. به نوشته‌ی «اریک برگر» (Eric Berger) از ArsTechnica برای ارائه‌ی خدمات از این ارتفاع زیاد، ماهواره‌های اسپیس‌موبایل از آنتن‌های بسیار بزرگی استفاده می‌کنند که مساحتی حدود 900 متر مربع را پوشش می‌دهد.

در نامه‌ی ناسا تأکید شده که این ماهواره‌ها دارای سطح مقطع بسیار بزرگی هستند که احتمال برخورد یا گذر بسیار نزدیک با دیگر فضاپیماها را افزایش می‌دهد. این آژانس فضایی به این منطقه‌ی مداری اهمیت زیادی می‌دهد زیرا در آن «قطار اِی» (A-Train) که گروهی متشکل از 10 مأموریت رصد زمین است و توسط ناسا، سازمان زمین‌شناسی آمریکا و چندین شریک بین‌المللی اداره می‌شود و و در مسیر یکسان به دور زمین می‌گردند، قرار دارد.

متوسط ارتفاع قطار A حدود 705 کیلومتر است اما این مجموعه ماهواره‌ها تا 690 کیلومتر هم به زمین نزدیک و تا 740 کیلومتر از آن دور می‌شوند. در این نامه که توسط «سامانتا فوندر» (Samantha Fonder) نماینده‌ی ناسا در گروه بین‌المللی حمل‌ونقل فضایی تجاری امضا شده، آمده است: «بنابراین اگر این ارتفاع مداری انتخاب شود، صورت فلکی AST اساسا در کنار قطار A خواهد بود.»

به نوشته‌ی فوندر محاسبات نشان می‌دهد که پرواز بدون خطر برخورد در میان ماهواره‌های اسپیس‌موبایل ممکن است به 1500 فعالیت جابه‌جایی یا مانور فضاپیما و 15000 برنامه‌ریزی در سال نیاز داشته باشد و این یعنی هر روز شامل چهار مانور و 40 فعالیت برنامه‌ریزی مداری خواهد بود.

طبق این نامه علاوه بر قطار A، این ارتفاع مداری شامل تراکم بالایی از زباله‌های فضایی است که بر اثر آزمایش Fengyun 1-C ASAT و همچنین برخورد 33-COSMOS 2251 به ترتیب در سال‌های 2007 و 2009 باقی‌مانده است.

بنابراین تمایل ناسا این است که AST & Science ارتفاع‌های مداری دیگری را برای این صورت فلکی ماهواره‌ای درنظر بگیرد به ویژه در زیر صورت فلکی قطار A تا امکان کنترل وضعیت ایمنی پروازها برای صورت فلکی ماهواره‌ای بزرگی مانند آن باشد.

دیدگاه AST & Science

این نگرانی ناسا در حالی است که AST & Science اعتقاد دارد که مجموعه‌ی ماهواره‌ای اسپیس‌موبایل خطر تصادف ناخوشایندی نخواهد داشت. محاسبات این شرکت نشان می‌دهد که هر یک از ماهواره‌های شبکه در طول عمر عملیاتی خود بدون هیچ گونه اقدام کاهشی فقط 1 در 5000 احتمال برخورد با فضاپیمای دیگر دارد. اگر این شرکت 243 ماهواره را در مدار قرار دهد احتمال برخورد 1 به 20 خواهد بود که میزان کمی نیست.

«ابل اوِلَن» (Abel Avellan) بنیان‌گذار AST & Science تأکید کرد: «این شرکت می‌داند که چه کاری انجام می‌دهد، حتی اگر هنوز هیچ ماهواره‌ای را برای گردش به مدار زمین نفرستاده باشد. ما عده‌ای گاوچران نیستیم که ماهواره پرتاب می‌کنیم. این یک پروژه‌ی جدی و با بودجه‌ای خوب است.»

این شرکت در حال ساخت نمونه‌ی اولیه‌ی کوچک‌مقیاس یک ماهواره‌ی اسپیس‌موبایل است و قصد دارد آن را در نیمه‌ی دوم سال 2021 به فضا پرتاب کند. AST & Science اخیرا در روند سرمایه‌گذاری سری B حدود 128 میلیون دلار جمع‌آوری کرده است.

دیگر صورت‌های فلکی اینترنت ماهواره‌ای

می‌دانیم که اسپیس‌موبایل تنها صورت فلکی پهن‌باند نیست. آمازون هم قصد دارد حدود 3200 ماهواره‌ی پهن‌باند را به مدار پایین زمین پرتاب کند و وان‌وب نیز 74 ماهواره‌ی اینترنتی را برای یک مجموعه‌ی متشکل از حداقل 648 فضاپیما در مدار قرار داده است. اگرچه این شرکت اخیرا با روند ورشکستگی دست‌وپنجه نرم می‌کند و این موضوع جاه‌طلبی‌های آن را با چالش مواجه می‌کند.

اسپیس‌ایکس نیز هم‌اکنون نزدیک به 900 ماهواره را برای ابر ماهواره‌ای «استارلینک» (Starlink) خود به فضا پرتاب کرده است و یک برنامه‌ی آزمایش عمومی را برای سرویس پهن‌باند خود در دست اجرا دارد. این شرکت تعداد بیش‌تری از ماهواره‌های استارلینک را هم در مدار قرار خواهد داد. ایلان ماسک از FCC مجوز کار با 12000 ماهواره‌ی استارلینک در مدار زمین را دارد. هرچند فضاپیماهای استارلینک به طور قابل توجهی پایین‌تر از قطار A پرواز می‌کنند و در فضا حدود 550 کیلومتر بالاتر از سطح زمین قرار دارند.