۱۳ عامل اصلی که اضطراب و اختلالات مرتبط با آن را تشدید می‌کنند
همه‌ی افراد وقتی با فراز و نشیب‌های زندگی روبه‌رو می‌شوند، ممکن است کمی مضطرب شوند. اما اگر اضطراب و نگرانی شدید و دائمی باشد، احتمالاً به اختلال اضطراب مبتلا شده‌اید. هنوز محققان موفق نشده‌اند دقیقا‌ً دلایل اضطراب و اختلالات مرتبط با آن را شناسایی کنند. با این حال، به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ابتلا به آن نقش داشته باشد.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب ترس و نگرانی شدیدی را تجربه می‌کنند که فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند. در این افراد، اضطراب به‌سختی کنترل می‌شود، با میزان خطر تناسب ندارد و برای مدت طولانی ادامه پیدا می‌کند. برای جلوگیری از بروز این احساسات ناخوشایند ممکن است فرد از مکان‌ها یا موقعیت‌های خاص دوری کند یا حتی به مصرف نوشیدنی‌های الکلی و مواد مخدر روی بیاورد. اما تأثیر این مواد موقتی است و بعد از مدتی باعث تشدید علائم اختلالات اضطرابی می‌شوند.
آشنایی با علل اضطراب، مهم‌ترین گامی است که باید برای درمان یا پیشگیری از بروز عوارض آن بردارید. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ شما را با شایع‌ترین دلایل اضطراب آشنا می‌کنیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
تحقیقات جدید
در حال حاضر، محققان زیادی برای شناسایی دلایل بروز اختلالات اضطرابی در حال تحقیق و پژوهش هستند. مطالعه روی دوقلوها نشان‌دهنده‌ی نقش ژنتیک در بروز اضطراب است. تحقیقات نشان می‌دهد که ژن RBFOX1 در ایجاد مشکلات مرتبط با اضطراب، مانند اختلال اضطراب منتشر یا فراگیر، نقش دارد.
این روزها، محققان در حال بررسی ارتباط بین اضطراب و بخش‌های خاصی از مغز مانند آمیگدال (Amygdala) و هیپوکامپ (Hippocampus) هستند. آمیگدال یکی از ساختارهای کوچک مغز است که تهدیدها را پردازش می‌کند و در صورت وجود علائم خطر به سایر قسمت‌های مغز هشدار می‌دهد. آمیگدال می‌تواند واکنش ترس و اضطراب را تحریک کند. بنابراین به نظر می‌رسد در بروز اختلالات اضطرابی که شامل ترس از چیزهای خاص مانند گربه یا زنبور می‌شود، نقش داشته باشد.
هیپوکامپ هم می‌تواند همانند آمیگدال با بروز اختلالات اضطرابی مرتبط باشد. این ناحیه از مغز خاطرات رویدادهای تهدیدکننده را ذخیره می‌کند. اندازه‌ی هیپوکامپ در افرادی که در دوران کودکی خشونت خانگی را تجربه کرده‌اند یا در جنگ شرکت داشته‌اند، کوچکتر است.
دلایل اضطراب
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به اختلال اضطراب را افزایش دهند، شامل موارد زیر می‌شوند:
۱. استرس مداوم
همه‌ی انسان‌ها در برهه‌ای از زندگی خود با استرس مواجه می‌شوند، اما استرس بیش از حد یا مداوم می‌تواند یکی از مهم‌ترین دلایل اضطراب مزمن باشد. اگر برای مدت طولانی در محیط‌های استرس‌زا مانند مناطق جنگی حضور داشته باشید، ممکن است دچار اضطراب شوید. نگرانی مداوم در مورد بیماری‌های مهم، مشکلات مالی، مشکلات شغلی و… هم می‌تواند از دلایل اضطراب باشد.
۲. عوامل ژنتیکی
اگر فردی در خانواده اختلال اضطراب داشته باشد، شما هم در معرض ابتلا به آن قرار دارید، اما این گفته به این معنی نیست که حتماً به آن مبتلا می‌شوید. عوامل اجتماعی و اقتصادی در ایجاد اضطراب نقش دارند، اما شواهد نشان می‌دهد که ویژگی‌های ژنتیکی هم می‌توانند در بروز آن دخیل باشند. با این حال، دانشمندان هنوز موفق به شناسایی ژن اضطراب نشده‌اند.
۳. تیپ شخصیتی
بعضی از ویژگی‌های شخصیتی در ابتلا به اضطراب و اختلالات اضطرابی نقش دارند. گروهی از دانشمندان ۴۸۹ دانشجوی سال اول را به‌مدت ۶ سال مورد مطالعه قرار دادند تا ارتباط بین ویژگی‌های شخصیتی و خطر ابتلا به اضطراب و افسردگی را مشخص کنند.
محققان متوجه شدند کسانی که بیش از حد از خود انتقاد می‌کنند یا در دوران جوانی افکار و احساسات منفی زیادی را تجربه می‌کنند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به اختلال ترس، برزن‌هراسی یا آگورافوبیا (Agoraphobia)، اختلال اضطراب فراگیر و اختلال افسردگی عمده یا اساسی قرار دارند. خجالتی بودن، حساسیت بیش از حد نسبت به انتقادها و توجه‌ی زیاد به جزئیات هم از سایر دلایل اضطراب به شمار می‌روند.
۴. تروما یا ضربه‌ی روحی
مواجه با حوادث تلخ و آسیب‌زا، مثل مورد سوء استفاده قرار گرفتن یا شرکت در جنگ، خطر ابتلا به اضطراب را افزایش می‌دهد. همچنین اگر یکی از نزدیکان‌‌تان با چنین حوادثی روبه‌رو شود، ممکن است شما هم دچار اضطراب شوید. در صورتی که قبل از ۲۱ سالگی حوادث استرس‌زا مثل خشونت یا سوء استفاده‌ی جنسی را تجربه کنید، احتمال اینکه در سال‌های بعدی زندگی دچار اضطراب شوید، بیشتر می‌شود.
این مشکلات می‌تواند خود را به شکل اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نشان دهد. در این شرایط ممکن است زیاد عرق کنید، دچار تپش قلب شوید، خوابتان مختل شود یا از مکان‌ها و موقعیت‌هایی که می‌توانند باعث بروز استرس شوند، دوری کنید. در صورت مشاهده‌ی این علائم با پزشک صحبت کنید تا تحت درمان قرار بگیرید.
۵. نژادپرستی
افرادی که تبعیض نژادی را تجربه می‌کنند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به اختلالات اضطرابی قرار دارند. محققان تبعیض را یکی از دلایل اضطراب می‌دانند و خواهان این هستند که در مورد ارتباط نژادپرستی و سایر اشکال تبعیض با سلامت روان اطلاعات بیشتری کسب کنند.
به‌عنوان مثال، سازمان بهداشت روان آمریکا (MHA) اعلام کرده است که در این کشور سیاه‌پوستان و رنگین‌پوستان در معرض استرس تروماتیک مبتنی بر نژاد (RBTS) هستند که خود را به‌صورت اضطراب، دلهره، افسردگی، سوء مصرف مواد و پرخاشگری نشان می‌دهد.
۶. جنسیت
شواهد حاکی از آن است که زنان بیشتر از مردان دچار اضطراب و اختلالات اضطرابی می‌شوند. به نظر می‌رسد که شیوع موارد زیر در بین زنان بیشتر از مردان است:
- اختلال ترس
- آگورافوبیا
- اختلال اضطراب فراگیر
- فوبیاها
- اضطراب جدایی
- اختلال استرس پس از سانحه
با این حال، زن و مرد ممکن است به یک اندازه مستعد ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) و اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) باشند. OCD و SAD محتمل‌ترین اختلالات اضطرابی هستند که مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
- اختلال اضطراب اجتماعی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
- اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) چیست؛ علل بروز، علائم و روش‌های درمان
۷. علل پزشکی
بیماری‌های زیر هم می‌توانند از دلایل اضطراب باشند:
- ابتلا به یک بیماری مزمن که زندگی روزمره را با چالش مواجه می‌کند، مانند بیماری قلبی، آسم و دیابت
- ابتلا به بیماری‌ای که به بروز علائم بسیار چالش‌برانگیز مانند تپش قلب منجر می‌شود
- ابتلا به بیماری‌ای که اضطراب از علائم آن است، مانند عدم تعادل هورمون‌ها
ذکر این نکته ضروری است که این بیماری‌ها لزوماً به اختلال اضطراب منجر نمی‌شوند.
۸. افسردگی
اگر افسردگی به‌قدری طولانی شود که زندگی روزمره‌ی شما را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است دچار اضطراب شوید. اگر احساس اضطراب یا افسردگی می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. غالباً برای رفع این مشکلات از گفتگودرمانی و دارودرمانی کمک گرفته می‌شود.
۹. آشفتگی جنسیتی
افراد مبتلا به آشفتگی جنسیتی یا دیسفوریای جنسیتی (Gender dysphoria) بر این باورند که جنسیت آن‌ها با خصوصیات بیولوژیکی‌شان مطابقت ندارد. این مشکل می‌تواند به اضطراب منجر شود و احتمال درگیری فرد را با اطرافیانش افزایش دهد. آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از افراد مبتلا به دیسفوریای جنسیتی در معرض ابتلا به مشکلات زیر قرار دارند:
- اضطراب و اختلالات اضطرابی
- افسردگی
- فکر کردن به خودکشی
- سوء مصرف مواد مخدر
۱۰. حوادث و وقایع زندگی
اگر یکی از حوادث زیر را در طول زندگی خود تجربه کنید، خطر بروز استرس و اضطراب در شما افزایش پیدا می‌کند:
- از دست دادن یکی از نزدیکان
- طلاق
- جراحت یا بیماری
- مشکلات مالی یا از دست دادن شغل
- تغییرات مهم زندگی مانند نقل مکان به یک خانه‌ی جدید یا ازدواج کردن
۱۱. از دست دادن والدین
اگر یکی از والدین خود را از دست بدهید یا آن‌ها قبل از ۱۸ سالگی شما را برای مدت طولانی ترک کنند، احتمال اینکه دچار اضطراب شوید، بیشتر است. سایر مشکلات خانوادگی مانند خشونت، اعتیاد به الکل و سوء استفاده‌ی جنسی هم می‌تواند به اضطراب منجر شود.
۱۲. داروها
مصرف بعضی از داروها با بروز عوارض جانبی همراه است که اضطراب می‌تواند یکی از آن‌ها باشد. این داروها عبارتند از:
- داروهای حاوی کافئین، مانند اکسدرین (Excedrin) که برای درمان میگرن مصرف می‌شود و می‌تواند باعث زودرنجی و تحریک‌پذیری شود
- داروهایی که برای درمان اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) تجویز می‌شوند، مانند ریتالین (Ritalin)
- کورتیکواستروئیدها، مانند دگزامتازون (Dexamethasone)
- بعضی از داروهای آسم، مانند فلوتیکازون-سالمترول (Fluticasone-Salmeterol) که می تواند باعث لرزش شود
- فنی توئین (Phenytoin) که یک داروی ضدتشنج است
- ریتاری (Rytary) که برای بیماری پارکینسون تجویز می‌شود
۱۳. تنهایی
تنها بودن همیشه بد نیست و طبیعی است که پس از فوت یکی از عزیزان‌تان احساس تنهایی کنید. اما اگر این احساس برای مدت طولانی دوام پیدا کند، می‌تواند به اضطراب و افسردگی یا بدتر شدن علائم آن‌ها منجر شود. درنتیجه، یک چرخه‌ی معیوب ایجاد می‌شود که حتی می‌تواند باعث منزوی‌تر شدن شما شود. راه‌هایی برای ارتباط برقرار کردن با دوستان، همسایگان و عزیزان‌تان پیدا کنید و اگر بعد از این کار همچنان احساس تنهایی می‌کنید، با پزشک صحبت کنید.
دلایل حملات اضطرابی
محرک‌های اضطراب بین افراد مختلف بسیار متفاوت هستند. اختلالات اضطرابی مختلف هم محرک‌های متفاوتی دارند. عواملی که می‌توانند در بعضی از افراد احساس اضطراب ایجاد کنند، عبارتند از:
- مشکلات مربوط به سلامتی
- استفاده از بعضی از مواد، مانند مواد مخدر یا کافئین
- عوامل سبک زندگی، مانند نگرانی‌های مالی
- تنها بودن یا زندگی با افراد زیاد
- یادآوری تروماها و حوادث گذشته
ابتلا به اختلال اضطراب احتمال مصرف مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی را سه برابر افزایش می‌دهد. بعضی از افراد برای کاهش استرس در موقعیت‌های اجتماعی به مصرف الکل یا مواد مخدر روی می‌آورند که این موضوع می‌تواند باعث شرم، خجالت و مشکلات شخصی شده و در نهایت به اضطراب منجر شود. اگر با چنین مشکلی مواجه شده‌اید، برای ترک کردن این عادات با پزشک مشورت کنید.
عوامل خطر اضطراب
عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند شدت علائم اضطراب را افزایش دهند، از جمله:
- ویژگی‌های شخصیتی، مانند خجالتی بودن در دوران کودکی
- تجربه‌ی حوادث آسیب زا در گذشته
- سابقه‌ی خانوادگی مشکلات مرتبط با سلامت روان
- ابتلا به بعضی از بیماری‌ها، مانند اختلال تیروئید
زمان مراجعه به پزشک
اضطراب از جمله مشکلاتی است که همه افراد گهگاه آن را تجربه می‌کنند. با این حال اگر متوجه شدید که اضطراب‌تان برطرف نمی‌شود یا به‌شدت شما را تحت تأثیر قرار داده است، به دنبال درمان باشید. علائم زیر نشان می‌دهند که زمان مراجعه به پزشک فرا رسیده است:
- اضطراب روی کار، تحصیل یا سایر جنبه‌های زندگی روزمره‌ی شما تأثیر گذاشته است
- در مورد علائم یا میزان اضطراب خود احساس نگرانی می‌کنید
- از الکل یا سایر مواد برای کنترل اضطراب استفاده می‌کنید
- فکر می‌کنید که ممکن است به یک بیماری سلامت روان مبتلا شده باشید
- به خودکشی فکر می‌کنید
- اضطرابی که در گذشته آن را درمان کرده بودید، مجدداً برگشته است
کلام پایانی
کارشناسان به‌طور دقیق از دلایل اضطراب مطلع نیستند، اما معتقدند عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. اگر اضطرابی را تجربه می‌کنید که شما را نگران کرده است یا برطرف نمی‌شود، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تغییر سبک زندگی، مشاوره، مصرف دارو یا سایر مداخلات در درمان اضطراب مؤثرند. بعضی از بیماری‌ها و داروها هم می‌توانند علائمی مشابه‌ی اضطراب ایجاد کنند. در این موارد، پزشک بیماری زمینه‌ای شما را درمان می‌کند یا نوع داروی مصرفی‌تان را تغییر می‌دهد.
منابع: healthline, webmd
