عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی و راهکارهای مقابله با آن

عوارض جنسی یکی از شایع‌ترین شکایات در مورد داروهای ضد افسردگی است. طبق گزارش وزارت بهداشت ایالات متحده، افسردگی بالینی یک نفر از هر ۵ بزرگسال در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همانطور که افسردگی می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، افراد از هر جنسیت می‌توانند عوارض جانبی جنسی را هنگام مصرف داروهای ضد افسردگی تجربه کنند. درک اینکه چگونه این داروها بر زندگی جنسی شما تأثیر می‌گذارد می‌تواند به شما در مدیریت عوارض جانبی کمک کند.

در واقع از دست دادن میل جنسی و بروز مشکل در انجام وظایف زناشویی می‌تواند از علائم افسردگی باشد، اما علاوه بر این، این مشکلات می‌تواند از عوارض جانبی بسیاری از داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی باشد. به عنوان مثال، داروهای ضد افسردگی مانند سیتالوپرام، فلوکستین، سرترالین و ایمی‌پرامین می‌توانند عوارض جانبی جنسی داشته باشند.

در حالی که داروهای ضد افسردگی اغلب برای مدیریت افسردگی ضروری هستند، اما این داروها گاه به طور جدی بر روی تمایلات جنسی افراد که بخش مهمی از زندگی سالم تلقی می‌شود، تاثیر می‌گذارند. تجربه‌ی عوارض جانبی جنسی ناشی از داروهای ضد افسردگی می‌تواند واقعا ناامید کننده باشد، اما راه‌هایی برای مهار آن‌ها وجود دارد.

صحبت آشکار با شریک زندگی، پزشک یا ارائه دهنده‌ی خدمات سلامت روان در مورد رابطه جنسی ممکن است دلهره‌آور باشد، اما این اولین قدم برای یافتن راه حل است. اینکه چگونه افسردگی و درمان آن می‌تواند بر زندگی جنسی شما تأثیر بگذارد، مسأله‌ی مهمی است که باید از آن آگاه باشید و همچنین برخی از راه‌های بالقوه برای مقابله با این چالش را بدانید.

در ادامه‌ی این مقاله به بررسی علت آثار جانبی داروهای ضد افسردگی بر عملکرد جنسی افراد می‌پردازیم و راهکار مدیریت این مشکل را باهم بررسی می‌کنیم. همراه ما باشید.

داروهای ضد افسردگی با عوارض جنسی

تحقیقات نشان می‌دهد که میزان شیوع اختلال عملکرد جنسی برای کسانی که داروهای ضد افسردگی زیر را مصرف می‌کنند زیاد است:

• زولفت (سرترالین): ۲۷.۴۳٪
• افکسور (ونلافاکسین): ۲۴.۸۲٪
• سلکسا (سیتالوپرام): ۲۰.۲۷٪
• پاکسیل (پاروکستین): ۱۶.۶۸٪
• پروزاک (فلوکستین): ۱۵.۵۹٪
• توفرانیل (ایمی پرامین): ۷.۲۴٪
• ناردیل (فنلزین): ۶.۲۴٪
• سیمبالتا (دولوکستین): ۴.۳۶٪

در حالی که داروهای ضد افسردگی عوارض جانبی دارند، از جمله خطر عوارض جانبی جنسی، مهم است که به یاد داشته باشید که فواید آن معمولاً بیشتر از خطرات آن است. عوارض جانبی نیز اغلب با گذشت زمان کاهش می‌یابد، زیرا بدن شما با داروهای شما سازگار می‌شود.

هرگز بدون مشورت با پزشک خود مصرف دارو را قطع نکنید. قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی می‌تواند باعث بازگشت یا بدتر شدن علائم افسردگی شود و منجر به علائم ترک دارو شود.

عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی

افسردگی و داروهای ضد افسردگی می‌توانند علائمی مانند کاهش میل جنسی، خشکی واژن، و اختلال نعوظ را ایجاد کنند. همچنین ممکن است برای افراد ارگاسم دشوارتر باشد، یا ممکن است اصلاً ارگاسم نداشته باشند.

تحقیقات نشان می‌دهد که این عوارض جانبی جنسی بسیار رایج هستند. در واقع، مطالعات نشان می‌دهد که بین ۵۰ تا ۷۰ درصد افرادی که از مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) استفاده می‌کنند، نوعی اختلال عملکرد جنسی را تجربه می‌کنند.

اختلال عملکرد جنسی مرتبط با افسردگی ممکن است حتی بیشتر از آنچه آمار نشان می‌دهد شایع باشد. افراد ممکن است از گزارش مشکلات جنسی به پزشک یا روانپزشک خود احساس خجالت و بی‌میلی کنند.

اگر اختلال عملکرد جنسی را تجربه می‌کنید، می‌توانید با اذعان به وجود آن و صحبت کردن در مورد آن با شریک زندگی خود و همچنین پزشک یا درمانگر خود، اولین قدم را در جهت رفع آن بردارید.

ارتباط بسیار مهم خواهد بود. نه فقط با شریک زندگی شما، بلکه با تیم مراقبت‌های بهداشتی شما. به عنوان مثال، اگر داروی دیگری را در نظر می‌گیرید، می‌خواهید دوز مصرفی خود را تغییر دهید یا مکملی اضافه کنید، همیشه قبل از ایجاد تغییرات با پزشک و/یا روانپزشک خود صحبت کنید.

چرا داروهای ضد افسردگی باعث عوارض جنسی می‌شوند؟

اکثر داروهای ضد افسردگی تجویزی بخشی از یک خانواده دارویی به نام SSRIs (مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین) هستند. این داروها با افزایش سطح سروتونین در بدن فردی که دارو را مصرف می‌کند، احساس آرامش و اضطراب کمتری را برای او فراهم می‌کنند.

با این حال، همین حس آرامش و ثبات می‌تواند میل جنسی ما را کاهش دهد. این مانع از انتقال هورمون‌هایی می‌شود که باعث می‌شود بدن ما به رابطه جنسی پاسخ دهد و پیام خود را به مغز ما منتقل کند. به زبان ساده، داروهای ضد افسردگی می‌توانند میل جنسی ما را کاهش دهند.

کتاب ناتوانی جنسی در خانم ها اثر علیرضا منجمی

مشاهده کالا

عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی در زنان

سطح سروتونین در بدن با داروهای ضد افسردگی تجویزی تثبیت می‌شود. زنانی که از داروهای SSRI استفاده می‌کنند ممکن است ترشح با تاخیر مایعات روان کننده و همچنین ارگاسم با تاخیر یا مسدود شده را تجربه کنند. به طور کلی، زنان نیز احتمالاً‌ عدم تمایل به رابطه جنسی را تجربه می‌کنند.

در برخی موارد، زنان ناراحتی حین رابطه جنسی را گزارش می‌کنند. اگر از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنید و در تلاش برای بارداری هستید، باید با پزشک خود صحبت کنید. ثابت شده است که برخی از داروهای ضد افسردگی باعث نقص مادرزادی می‌شوند.

عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی در مردان

مردان نیز تحت تأثیر تثبیت سروتونین که SSRIها ایجاد می‌کنند، واقع می‌شوند.

عوارض جانبی رایج در مردان شامل کاهش میل جنسی و مشکل در نعوظ است. برخی از مردان در حفظ نعوظ مشکل دارند. مردانی که داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند نیز ارگاسم تاخیری یا مسدود شده را گزارش می‌کنند. برخی از داروها، مانند سلکسا، می‌توانند باعث شوند تعداد اسپرم مردان تقریبا به صفر برسد.

• کهن‌الگوهای آنیما و آنیموس؛ آشنایی با ابعاد زنانه و مردانه‌ی وجود انسان

عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی در هر دو جنس

هم مردان و هم زنان اغلب در نتیجه مصرف داروهای ضد افسردگی موارد زیر را تجربه می‌کنند:

• افزایش وزن
• حالت تهوع
• سرگیجه
• احساس سستی

واکنش هر فردی به این عوارض جانبی متفاوت است. با این حال، برای بسیاری از افراد، این اثرات عاطفی و فیزیکی اضافی می‌تواند ایده رابطه جنسی را کم‌اهمیت‌تر کند.

افزایش وزن، به ویژه، می‌تواند منجر به احساس خودآگاهی شود که منجر به کاهش میل جنسی می‌شود. مهم است که بفهمید آیا داروهای ضدافسردگی شما علت مستقیم‌عدم تمایل شما به رابطه جنسی هستند یا اینکه آیا مشکل دیگری وجود دارد.

گاهی اوقات مدیریت وزن یا تنظیم روتین ورزشی به شما انرژی و تمایل بیشتری برای رابطه جنسی می‌دهد.

مقابله با عوارض جنسی داروهای ضد افسردگی

اگرچه این رویکردها می‌توانند اقدامی مفید برای شروع باشند، اما ممکن است برای همه کارایی نداشته باشند. ممکن است لازم باشد قبل از یافتن چیزی که به طور مؤثر علائم شما را برطرف می‌کند، بیش از یک مورد را امتحان کنید.

در مورد دوز کمتر بپرسید

با راهنمایی پزشک، ممکن است بتوانید دوز کمتری از داروهای ضد افسردگی خود را مصرف کنید. برخی افراد این تغییر را برای کاهش عوارض جانبی جنسی کافی می‌دانند و در عین حال افسردگی خود را به طور موثر درمان می‌کنند.

یک مطالعه که به بررسی اثربخشی دوز داروهای ضد افسردگی می‌پردازد، به این نتیجه رسید که دوزهای پایین‌تر بهترین تعادل را بین تحمل‌پذیری و اثربخشی در درمان افسردگی ایجاد می‌کنند.

قبل از مصرف قرص، رابطه جنسی داشته باشید

زمان مصرف داروی ضد افسردگی ممکن است در میل جنسی شما نیز تفاوت ایجاد کند. صبر کردن تا بعد از رابطه جنسی برای مصرف داروهایی مانند زولفت (سرترالین) یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای ممکن است به کاهش عوارض جانبی جنسی کمک کند، زیرا زمانی که سطح داروها در بدن شما در پایین‌ترین حد است، درگیر رابطه‌ی جنسی می‌شوید.

تصمیم گیری در مورد زمان مصرف دارو به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند برنامه روزانه یا سایر عوارض جانبی که تجربه می‌کنید (مانند حالت تهوع، که ممکن است در صورت مصرف قرص خود با غذا کاهش یابد یا مشکلات خواب).

هنگامی که تصمیم می‌گیرید چه زمانی قرص خود را مصرف کنید، مطمئن شوید که الگوی فعالیت جنسی خود را در برنامه خود لحاظ کنید. اگر بیشتر احتمال دارد که در عصر رابطه جنسی داشته باشید، اگر قرص خود را صبح مصرف کنید ممکن است مفید باشد.

• درمان اختلال شخصیت نمایشی؛ پایانی واقعی برای یک نمایش دروغین

از پزشک خود در مورد تغییر داروی ضد افسردگی خود بپرسید

برخی از انواع داروهای ضد افسردگی ممکن است کمتر عوارض جانبی جنسی داشته باشند. Trintellix یک داروی افسردگی است که برای مثال نشان داده شده است که عوارض جانبی جنسی کمتری دارد و Wellbutrin (بوپروپیون)، یک مهار کننده بازجذب نوراپی نفرین-دوپامین (NDRI)، به روشی متفاوت از مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین، سرترالین و ایمی‌پرامین عمل می‌کند.

برای برخی از افرادی که هنگام مصرف SSRIها عوارض جانبی جنسی را تجربه می‌کنند، تغییر به گزینه دیگری ممکن است به حل مشکل کمک کند.

در برخی موارد، ممکن است پزشک از شما بخواهد که به مصرف داروهایی که در ابتدا برای افسردگی تجویز شده بود ادامه دهید، اما داروی دیگری مانند Wellbutrin را نیز به آن اضافه کنید.

تحقیقات نشان داده است که علاوه بر داروهای ضد افسردگی، افرادی که اختلال نعوظ را تجربه می‌کنند می‌توانند از داروهایی مانند ویاگرا (سیلدنافیل) یا سیالیس (تادالافیل) که برای درمان این اختلال استفاده می‌شوند، بهره‌مند شوند.

«تعطیلات دارویی» را در نظر بگیرید

اگر پزشک شما ترجیح می‌دهد در همان دوز داروی شما باقی بماند، ممکن است بتوانید با آن‌ها در مورد استراحت‌های دوره‌ای یا «تعطیلات دارویی» صحبت کنید. برخی افراد متوجه می‌شوند که برنامه ریزی یک یا دو روزه برای پرهیز از مصرف برخی داروهای ضد افسردگی مانند Zoloft و Paxil به آن‌ها اجازه می‌دهد تا از عوارض جانبی بدون وقفه در مزایای درمانی رهایی یابند.

با این حال، این استراتژی ممکن است با هر داروی ضد افسردگی جواب ندهد. به عنوان مثال، پروزاک نیمه‌عمر بسیار طولانی‌تری نسبت به اکثر داروهای ضد افسردگی دارد، به این معنی که سطح دارو پس از قطع مصرف آن برای مدت طولانی در بدن شما ثابت می‌ماند.

نیمه‌عمر طولانی دارو زمانی که می‌خواهید داروهای ضد افسردگی را متوقف کنید یا تغییر دهید می‌تواند مفید باشد (زیرا احتمال علائم ترک را کاهش می‌دهد). اما، همچنین تعطیلات دارویی را دشوارتر می‌کند.

اول با پزشکتان صحبت کنید

هرگز نباید بدون مشورت با پزشک خود مصرف دارو را قطع کنید. همچنین مهم است که بدانیم یک تعطیلات دارویی می‌تواند تبعات خطرناکی داشته باشد. هر دوی این‌ها می‌توانند تأثیر مخربی بر علائم افسردگی و نتایج درمان داشته باشند.

تعطیلات دارویی را فقط زیر نظر پزشک خود در نظر بگیرید و حتماً توصیه‌های او را برای از سرگیری مصرف دارو دنبال کنید.

• هوش کلامی چیست؛ معنای متفاوتی از نبوغ و هوشمندی

راه‌های دیگر برای مقابله با عوارض جنسی را امتحان کنید

اگر سعی کرده‌اید داروهای ضد افسردگی خود را تنظیم کنید یا داروها را تغییر دهید اما عوارض جانبی جنسی همچنان ادامه دارد، ممکن است بخواهید تمرکز خود را به رویکردهای دیگر تغییر دهید.

اگر علائمی که تجربه می‌کنید ناشی از افسردگی باشد، روش‌هایی برای رسیدگی به عوارض جانبی جنسی داروهای ضد افسردگی نیز می‌تواند کمک کند. ممکن است دریابید که این استراتژی‌ها حتی به شما کمک می‌کنند افسردگی خود را بهتر مدیریت کنید.

روان درمانی، طب سوزنی، مکمل‌های غذایی و سایر جایگزین‌ها ممکن است ارزش امتحان را داشته باشند. شما همچنین می‌توانید شریک زندگی خود را تشویق کنید تا برخی از این تغییرات سبک زندگی را انجام دهد. ممکن است سعی کنید با هم ورزش کنید تا برای رابطه جنسی آماده شوید یا انواع جدیدی از تحریکات را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

علل دیگر را در نظر بگیرید

اگر سعی کرده‌اید علائم جنسی خود را با چندین روش برطرف کنید و هیچ بهبودی مشاهده نکردید، ممکن است دلیل دیگری وجود داشته باشد.

بسیاری از بیماری‌های روانی و جسمی وجود دارند که می‌توانند بر روی عملکرد جنسی شما تأثیر بگذارند، به جز افسردگی و داروها.

اختلال میل جنسی کم‌فعال (HSDD) یک وضعیت سلامت جنسی شایع است، اما اغلب مورد بحث قرار نمی‌گیرد. افراد مبتلا به این اختلال اکنون در DSM-5 به دو گروه تقسیم شده‌اند: اختلال علاقه جنسی/برانگیختگی جنسی زنان و اختلال میل جنسی کم‌فعال مردان. برای افراد مبتلا به این اختلال هیچ انگیزه‌ای برای تجربه‌های جنسی یا صمیمی وجود ندارد. فرد مبتلا به HSDD به دنبال نزدیکی جنسی نیست و در مورد رابطه جنسی فکر یا خیال‌پردازی نمی‌کنند.

میل جنسی کم یاعدم علاقه به رابطه جنسی همیشه به عنوان یک مشکل تجربه نمی‌شود. در واقع، این می‌تواند یک هویت جنسی معتبر برای برخی افراد باشد. با این حال، این مورد برای افراد مبتلا به HSDD نیست. افراد مبتلا به این عارضه به دلیل‌عدم تمایل خود مضطرب هستند، که اغلب گزارش می‌دهند که تأثیر منفی عمیقی بر روابط آن‌ها دارد.

اختلال عملکرد جنسی نیز می‌تواند ناشی از برخی رفتارها باشد. اگر از الکل یا مواد دیگر استفاده می‌کنید. ممکن است در نتیجه مصرف یا ترک مواد، عوارض جنسی را تجربه کنید.

تغییرات مرتبط با سن، بیماری یا درد مزمن، و استرس‌های زندگی (مانند بچه دار شدن یا شروع یک کار جدید) نیز می‌توانند بر زندگی جنسی شما تأثیر بگذارند. این عوامل ممکن است مقابله با عوارض جانبی جنسی ناشی از افسردگی یا داروها را دشوارتر کند.

• نظریه‌ی «سفر قهرمان»؛ ۱۸ وادی خودشناسی و رشد از منظر یونگ

صحبت کردن با شریک زندگی

ارتباط بخش مهمی از یک رابطه سالم است. وقتی شما و همسرتان با مشکلات جنسی روبرو هستید، بسیار مهم است که بتوانید با یکدیگر صحبت کنید.

بحث در مورد این موضوعات ممکن است از نظر احساسی دشوار باشد و نیاز دارد هر دوی شما زمانی را برای گفت‌وگو اختصاص دهید. گفت‌وگوی باز و راحت بخشی مهم از مدیریت رابطه‌ی شماست.

شما و شریک زندگیتان می‌توانید فضایی ایجاد کنید که در آن هر دو احساس امنیت کنید و احساسات خود را ابراز کنید. در پایان صحبت، هر یک از شما به طور ایدئال احساس می‌کنید که شنیده می‌شوید، درک می‌شوید، و از عشق و حمایت طرف مقابل برخوردار هستید.

هر زوجی راه ارتباطی خاص خود را دارد و هر فردی که در رابطه است سبک متفاوتی برای بیان احساس خود دارد. نیازهای عاطفی و جنسی فردی شما (و همچنین نیازهای همسرتان) منحصر به فرد است، اما ممکن است متوجه شوید که این دستورالعمل‌های کلی می‌تواند به شما کمک کند تا ارتباط موثرتری داشته باشید.

ساکت نباشید

شما ممکن است در تصدیق مشکلات مردد باشید، اما تا زمانی که آن‌ها در فضای باز مورد بحث قرار نگیرند، نمی‌توانید برای یافتن راه‌حل تلاش کنید. صحبت کردن با پزشک یا درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا در صورت آمادگی به بهترین نحو برای گفت‌وگو با شریک زندگی خود نزدیک شوید.

اجتناب از سرزنش

چه خودتان علائم اختلال عملکرد جنسی را تجربه می‌کنید و چه شریک زندگیتان این مشکل را دارد، تمام تلاش خود را بکنید تا سرزنش را از گفت‌وگو دور نگه دارید. از سرزنش دیگران بپرهیزید، بلکه در مقابل میل به سرزنش خود نیز مقاومت کنید.

کتاب ناتوانی جنسی در آقایان اثر علیرضا منجمی

مشاهده کالا

صادق باشید

ابراز ناامیدی در یک رابطه می‌تواند دشوار باشد، اما این احساسات می‌توانند حتی در مورد رابطه جنسی حساس‌تر باشند. ممکن است فکر کنید که مخفی نگه داشتن این احساسات از شریک زندگی‌تان باعث کمک به احساسات او می‌شود، اما نادیده گرفتن نیازهای عاطفی خود یا کم‌اهمیت جلوه دادن آن‌ها برای شما یا رابطه‌تان مفید نیست.

همکاری

افسردگی می‌تواند باعث شود که فرد احساس تنهایی کند. وقتی کسی را دوست دارید که افسرده است، ممکن است احساس کنید از او جدا شده اید. اگر شما و شریک زندگیتان سعی می‌کنید مشکلات جنسی در رابطه خود را که ناشی از افسردگی است حل کنید، به حل مشکل از دیدگاه تیمی نزدیک شوید. به یاد داشته باشید، شما با هم در یک تیم هستید. شراکت خود را اغلب و به روشی جدا از رابطه جنسی تقویت کنید.

کمک بخواهید

اگر در برقراری ارتباط مشکل دارید، ممکن است شما و همسرتان نیاز به مشاوره داشته باشید. داشتن یک درمانگر مورد اعتماد، فضای امنی را برای به اشتراک گذاشتن احساسات و کار بر روی مشکلات ایجاد می‌کند.

یک درمانگر همچنین می‌تواند به عنوان تعدیل کننده عمل کند و اطمینان حاصل کند که هر فرد فرصتی برای به اشتراک گذاشتن احساسات و ارائه ایده‌هایش دارد. دانش و تجربه خود یک درمانگر نیز می‌تواند او را به منبعی ارزشمند برای ارائه راه‌حل‌های ممکن تبدیل کند.

منابع: Harvard Health Publishing, Verywell Mind, Healthline