راهنمای کامل نگهداری و تکثیر گیاه آنتوریوم
آنتوریوم گیاهی با ظاهری ظاهری خاص و استوایی است و به آن گل فلامینگو هم می‌گویند. نگهداری از این گیاه چندان راحت نیست ولی بدون تردید ارزش زحمت کشیدن دارد چون بسیار زیبا است ظاهری خیره‌کننده به خانه‌ی شما می‌دهد. در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا در مورد گیاه آنتوریوم بیشتر بخوانید.
آنتوریوم چیست؟
آنتوریوم نام سرده‌ای از گیاهان پایا یا چندساله است که نزدیک به ۱۰۰۰ گونه‌ی مختلف را شامل می‌شود. آنتوریوم‌ها بومی آمریکای مرکزی، شمال آمریکای جنوبی و منطقه‌ی کارائیب هستند. اگرچه در مناطق گرمسیری می‌توان آنتوریوم را در فضای باز و در باغچه پرورش داد، اما از آن‌جا که این گیاه به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارد، معمولاً به عنوان گیاه آپارتمانی یا در گلخانه پرورش داده می‌شود. آنتوریوم‌ها رشد آهسته‌ای دارند و در شرایطی که نور کافی دریافت کنند کمی سرعت رشد آن‌ها بیشتر می‌شود. همچنین آنتوریوم‌ها برای اینکه رشد خوبی داشته باشند به رطوبت و گرمای زیاد نیاز دارند.
آنتوریوم ظاهری خاص و استوایی دارد و به همین دلیل با نام گل فلامینگو هم شناخته می‌شود. در هر موقع از سال می‌توان برای کاشت و تکثیر آنتوریوم اقدام کرد و این گیاه می‌تواند در طول سال گل‌دهی داشته باشد. اگرچه همه‌ی گونه‌های آنتوریوم گل‌دهی ندارند اما گونه‌هایی که گل می‌دهند با توجه به شکل متمایز گل‌ها به راحتی شناخته می‌شوند. آنتوریوم‌ها گل‌هایی خوشه‌ای، بسیار کوچک و بدون دم‌گل دارند که به رنگ زرد یا قرمز هستند و شبیه به دم به نظر می‌رسند.
در واقع گل‌آذین آنتوریوم از نوع اسپات یا قاشقی است که در آن چیزی شبیه به برگ گل‌آذین سنبله‌ی گیاه را احاطه می‌کند که با نام اسپات شناخته می‌شود. آنتوریوم اسپات‌هایی قلبی‌شکل، براق و رنگارنگ دارد. گونه‌هایی از آنتوریوم که گل نمی‌دهند، برگ‌هایی بزرگ‌تر با رگبرگ‌هایی نمایان‌تر دارند. اسپات‌های رنگارنگ در کنار برگ‌های سبز باعث شده‌اند آنتوریوم ظاهری جذاب و ویژه داشته باشد و به یک گیاه آپارتمانی محبوب تبدیل شود. آنتوریوم گیاهی با ماندگاری طولانی است و بیشتر گونه‌های آن بالارونده هستند. اگر می‌خواهید در خانه از آنتوریوم نگهداری کنید به این نکته توجه کنید که این گیاه برای انسان و حیوان سمی است.
نگهداری از گیاه آنتوریوم
آنتوریوم‌ها برای رشد به نور زیادی نیاز دارند اما این نور نباید نور مستقیم باشد. به جز در فصل زمستان، آنتوریوم‌ها قرار گرفتن در معرض نور مستقیم را نمی‌پسندند. البته گیاهانی که به طور کامل با شرایط نگهداری خود سازگار شده‌اند از این قاعده مستثنی هستند. آنتوریوم‌ها بومی مناطقی هستند که معمولاً دما در آن‌جا از ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد پایین‌تر نمی‌رود. حتی گونه‌های بدون گل این گیاه دماهای بالاتر را ترجیح می‌دهند. اگر از آنتوریوم در دمای پایین‌تر از ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد نگهداری شود، گیاه آسیب می‌بیند.
آنتوریوم‌هایی که در گلدان از آن‌ها نگهداری می‌شود، یک خاک مخلوط گلدان غنی با زهکشی مناسب را ترجیح می‌دهند و همان‌طور که باید رطوبت این خاک حفظ شود نباید کاملاً خیس باشد. در محیط طبیعی بسیاری از گونه‌های آنتوریوم گیاهان هوازی هستند. این نوع از گیاهان به جای اینکه در بستر خاک رشد کنند روی سایر گیاهان زندگی می‌کنند. اگر آنتوریوم شما نمی‌تواند خودش را نگه دارد و آویزان می‌شود، در کنار گیاه یک پایه‌ی چوبی کوچک قرار دهید تا گیاه بتواند از آن بالا رود.
نور
فرقی نمی‌کند که در فضای بسته از آنتوریوم نگهداری می‌کنید یا در فضای باز؛ این گیاه برای اینکه رشد خوبی داشته باشد باید نور زیادی دریافت کند. البته باید مراقب باشید که گیاه در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرد چرا که می‌تواند برگ‌ها را بسوزاند.
خاک
آنتوریوم خاک‌هایی را ترجیح می‌دهد که بافتی درشت‌تر و زهکشی مناسبی داشته باشند. اگر مقداری ماسه و پیت‌ماس را به خاک مناسب برای ارکیده‌ها اضافه کنید، یک ترکیب ایده‌آل برای نگهداری از آنتوریوم در گلدان می‌شود.
آب
در نگهداری از آنتوریوم حفظ رطوبت دائمی خاک بسیار مهم است و نباید اجازه دهید که خاک کاملاً خشک شود. داخل یک سینی مقداری سنگ‌ریزه بریزید، سینی را با آب پر کنید و گلدان را روی سنگ‌ریزه‌ها قرار دهید. استفاده از سینی سنگ‌ریزه یک راهکار مناسب برای حفظ رطوبت خاک اطراف گیاه است. بین دو نوبت آبیاری به قدری فاصله بیاندازید که سطح رویی خاک خشک شود و برای تشخیص زمان مناسب برای آبیاری مجدد می‌توانید سطح خاک را لمس کنید. برای آنتوریوم‌هایی که در فضای بسته از آن‌ها نگهداری می‌شود، یک بار در هفته آبیاری می‌تواند کافی باشد. اما اگر در فضای باز از آنتوریوم نگهداری می‌کنید، در ماه‌های گرم سال بهتر است گیاه را هر دو یا سه روز یک بار آبیاری کنید.
دما و رطوبت
آنتوریوم‌ها بومی مناطق استوایی هستند و اگر می‌خواهید در پرورش آن‌ها موفق باشید باید شرایطی مشابه این مناطق برای آن‌ها فراهم کنید. این گیاه رطوبت زیاد و دمایی بین ۱۸ تا ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد را ترجیح می‌دهد. در مناطقی با دمای بین ۷ تا ۱۶ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌توانید آنتوریوم را در فضای باز پرورش دهید. اما اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که دما به ۴ درجه‌ی سانتی‌گراد یا حتی کمتر می‌رسد، نباید از آنتوریوم در فضای باز نگهداری کنید چرا که به احتمال زیاد گیاه در این دما از بین می‌رود.
اگر در مناطقی با اقلیم خشک زندگی می‌کنید و همچنین در طول زمستان که هوا خشک است، آنتوریوم را هر روز غبارپاشی کنید تا رطوبت مورد نیاز گیاه تأمین شود. البته احتمال دارد در ماه‌هایی که هوا خشک‌تر است گیاه به رطوبت بیشتری نیاز داشته باشد و لازم باشد که از دستگاه رطوبت‌ساز استفاده کنید و حتی لازم باشد که این دستگاه دائماً روشن باشد.
زمستان‌گذرانی
در مناطقی که آب‌وهوای گرمسیری ندارند، آنتوریوم نمی‌تواند در زمستان و در فضای باز زنده بماند. اگر از آنتوریوم خود در فضای باز نگهداری می‌کنید، هم‌زمان با کاهش دما و رسیدن آن به پایین‌تر از ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد، گیاه خود را به فضای بسته منتقل کنید. باید گیاه را به مکانی پرنور و مرطوب انتقال دهید که دمایی ثابت و نزدیک به ۲۴ درجه‌ی سانتی‌گراد داشته باشد. اگر حمام شما یک پنجره‌ی آفتاب‌گیر داشته باشد، برای نگهداری از آنتوریوم در زمستان یک گزینه‌ی ایده‌آل است.
کود
تغذیه‌ی آنتوریوم با کودهای مایع در طول فصل رشد نه تنها برای این گیاه مضر نیست بلکه توصیه هم می‌شود. برای تغذیه‌ی آنتوریوم از کودهایی که حاوی مقدار زیادی فسفر هستند استفاده کنید، نزدیک به ۱/۵ برابر بیشتر از مقدار توصیه‌شده آن‌ها را رقیق کنید و هر هفته کوددهی را انجام دهید. کودهای غنی از فسفر به تقویت گل‌دهی گیاه کمک می‌کنند.
«کمتر اما همیشه» یک عبارت رایج در اصول باغبانی است که باید درباره‌ی تعداد نوبت‌های کوددهی، غلظت کود و مقدار استفاده از آن رعایت شود.
هرس
در شرایطی که برگ‌های آنتوریوم در حال پژمرده شدن و از بین رفتن هستند، گیاه انرژی خود را برای حفظ و بهبود این برگ‌ها به کار می‌گیرد. می‌توانید با جدا کردن برگ‌هایی که قهوه‌ای شده‌اند به گیاه خود کمک کنید تا انرژی خود را تنها برای رشد برگ‌ها و گل‌های جدید به کار بگیرد. اگر این برگ‌ها به راحتی کنده نمی‌شوند، از قیچی باغبانی برای جدا کردن آن‌ها استفاده کنید.
گل‌های پژمرده را همراه با ساقه از گیاه جدا کنید. تنها در صورتی که می‌خواهید از بذرهای گیاه استفاده کنید گل‌های پژمرده را برای مدت بیشتری نگه دارید.
برای اینکه گیاه ظاهر زیباتری داشته باشد باید برای هرس کردن آن کمی وقت بگذارید. برگ‌ها و شاخه‌هایی را که باعث شده‌اند آنتوریوم ظاهر نامنظمی پیدا کند از گیاه جدا کنید. البته نباید تعداد زیادی از برگ‌ها را جدا کنید؛ حداقل سه یا چهار برگ را باقی بگذارید.
تعویض گلدان
هنگامی که ریشه‌های آنتوریوم همه‌ی فضای گلدان را پر می‌کنند، گیاه تعداد زیادی ریشه‌ی هوایی تولید می‌کند و این یعنی زمان تعویض گلدان فرا رسیده است. معمولاً آنتوریوم هر دو سال یک بار به تعویض گلدان نیاز دارد اما این زمان ممکن است بیشتر از دو سال هم طول بکشد. برای تعویض گلدان، آنتوریوم را به گلدانی که تنها کمی بزرگ‌تر از گلدان قبلی است انتقال دهید. اگر قطر گلدان جدید ۵ سانتی‌متر بیشتر از گلدان قبلی باشد کافی است و لازم نیست گلدان جدید قطری بیشتر از این مقدار داشته باشد.
انتخاب گلدانی که تعداد زیادی سوراخ زهکشی داشته باشد نکته‌ای است که همه‌ی افراد باید آن را رعایت کنند. اما افراد باید جنس گلدان را بر اساس عادت‌هایی که در آبیاری دارند انتخاب کنند. اگر از افرادی هستید که معمولاً در آبیاری زیاده‌روی می‌کنید، گلدان سفالی انتخاب کنید. این گلدان‌ها روزنه‌هایی دارند که رطوبت اضافی از آن‌ها خارج می‌شود. اگر در نگهداری از گیاهان سهل‌انگاری می‌کنید و نمی‌توانید بر اساس یک برنامه‌‌ی منظم برای آبیاری آن‌ها اقدام کنید، از گلدان‌های پلاستیکی یا سرامیکی استفاده کنید. در این گلدان‌ها خاک برای مدت بیشتری مرطوب می‌ماند.
برای تعویض گلدان آنتوریوم، یک‌سوم از گلدان جدید را با خاک تازه و مناسب پر کنید. سپس گیاه را روی خاک قرار دهید و به آرامی در اطراف پایه‌ی اصلی گیاه خاک بریزید. از آن‌جا که بعد از گذشت چند هفته ریشه‌های هوایی گیاه بالای سطح خاک نمایان می‌شوند، نباید گلدان را کاملاً پر کنید. بعد از مشاهده‌ی ریشه‌های هوایی، باید اطراف ریشه‌هایی که می‌بینید مقداری خاک بریزید.
گل‌دهی گیاه آنتوریوم
فراهم کردن شرایطی که آنتوریم کاملاً از آن راضی باشد کار دشواری است. اما گل‌های آنتوریوم منظره‌ای ویژه و تماشایی ایجاد می‌کنند که ارزش کمی تلاش بیشتر را دارد. آنتوریوم می‌تواند هر چند ماه یک بار گل دهد و هر گل می‌تواند نزدیک به شش هفته دوام بیاورد. اگر خاک کاملاً خیس باشد، گیاه به اندازه‌ی کافی نور دریافت نکند یا ریشه‌های گیاه همه‌ی فضای گلدان را پر کرده باشند، نمی‌توانید این گل‌های زیبا را ببینید.
برای گل‌دهی آنتوریوم، باید رطوبت مورد نیاز گیاه را تأمین کنید و گیاه را هفته‌ای یک بار با کود سرشار از فسفر تغذیه کنید. البته می‌توانید درسایر شرایط نگهداری از گیاه هم تغییراتی ایجاد کنید. برای نمونه؛ می‌توانید از خاک دیگری مانند خاک مناسب برای ارکیده استفاده کنید یا مکان نگهداری از گیاه را تغییر دهید. به ویژه در شرایطی که گیاه نزدیک پنجره یا دریچه‌ی وسایل سرمایشی قرار دارد، تغییر مکان می‌تواند ایده‌ی خوبی باشد تا از گیاه در برابر هوای سرد محافظت کنید.
تکثیر گیاه آنتوریوم
آنتوریوم‌ها با یک روش ویژه به شما اعلام می‌کنند که آماده‌ی تکثیر هستند؛ آن‌ها ریشه‌ی هوایی تولید می‌کنند. ریشه‌های آنتوریوم گوشتی هستند و تقریباً به شکل برجستگی‌هایی کوچک نمایان می‌شوند. این ریشه‌ها کمی بالاتر از سطح خاک و از یک ساقه منشعب می‌شوند.
نمایان شدن ریشه‌های هوایی آنتوریوم اتفاقی است که احتمال رخ دادن آن در هر فصلی وجود دارد. گیاهانی که کمتر گل می‌دهند یا گل‌دهی آن‌ها به پایان رسیده است، گزینه‌های ایده‌آلی برای تکثیر هستند. می‌توانید برای تکثیر آنتوریوم از روش قلمه‌زنی ساقه یا ریشه‌ی هوایی استفاده کنید.
برای این کار به یک گلدان تمیز، مقداری خاک تازه با زهکشی مناسب و یک چاقو یا قیچی باغبانی تیز و کاملاً تمیز نیاز دارید. همچنین اگر تمایل دارید و می‌خواهید تکثیر موفق‌تری را تجربه کنید، می‌توانید از هورمون ریشه‌زایی هم استفاده کنید. بعد از اینکه وسایل مورد نیاز را آماده کردید، مراحل زیر را انجام دهید:
۱. با استفاده از چاقو یا قیچی باغبانی، ریشه‌های هوایی یا یک ساقه‌ی مناسب را از گیاه جدا کنید. ساقه‌ای را انتخاب کنید که حداقل دو یا سه برگ داشته باشد و طول آن از ۱۵ سانتی‌متر کمتر نباشد. اگر تمایل دارید انتهای قلمه را به هورمون ریشه‌زایی آغشته کنید.
۲. فرقی نمی‌کند که از ساقه یا ریشه‌ی هوایی استفاده کرده‌اید؛ قلمه‌‌ی آماده‌شده را در گلدان بکارید و برای کاشت آن‌ها حتماً از خاک تازه استفاده کنید. قلمه‌ای را که کاشته‌اید به خوبی آبیاری کنید.
۳. گلدان را به مکانی پرنور و گرم انتقال دهید اما توجه داشته باشید که نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرد. همچنین باید مراقب حفظ رطوبت خاک باشید.
در این روش، نزدیک به ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا گیاه جدید رشد خودش را آغاز کند.
تکثیر گیاه آنتوریوم با بذر
می‌توانید آنتوریوم را از طریق کاشت بذر تکثیر کنید اما این یک روش طولانی‌مدت است و ممکن است برای بعضی افراد دلسردکننده باشد. بعد از کاشت بذرها، باید چهار سال صبر کنید تا آنتوریوم‌ها به گل‌دهی برسند.
بهترین بستر برای کاشت بذرهای آنتوریوم ورمیکولیت مرطوب است. بذرها را با فاصله‌ی ۲/۵ سانتی‌متر از یکدیگر روی بستر قرار دهید و به آرامی آن‌ها را داخل ورمیکولیت فشار دهید. برای تسریع در جوانه‌زنی بذرها، آن‌ها را با یک پوشش پلاستیکی شفاف بپوشانید. بذرهای کاشته‌شده را نزدیک پنجره‌ای آفتاب‌گیر قرار دهید اما مراقب باشید که در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرند. اگر قطرات آب را زیر پوشش پلاستیکی مشاهده کردید، بخش کوچکی از پوشش پلاستیکی را کنار بزنید تا مقداری هوا وارد شود. فراموش نکنید که گیاهان هم به تنفس نیاز دارند. بعد از اینکه جوانه‌ها را مشاهده کردید، پوشش پلاستیکی را به طور کامل بردارید.
آفت‌های رایج
شپشک‌ها، شپشک‌های آردی، سفیدبالک‌ها و کنه‌های عنکبوتی آفت‌های شناخته‌شده‌ای هستند که بیشتر گیاهان آپارتمانی و از جمله آنتوریوم در معرض هجوم آن‌ها قرار دارند. البته شته‌ها هم به آنتوریوم آسیب می‌زنند. شته‌ها به مرور زمان باعث می‌شوند برگ‌های گیاه لکه‌دار شوند و دیگر ظاهر سالمی نداشته باشند.
از آن‌جا که مورچه‌ها از فضولات چسبناک شته‌ها تغذیه می‌کنند، مشاهده‌ی مورچه‌ها روی گیاهان نشان می‌دهد که آن‌ها مورد هجوم شته‌ها قرار گرفته‌اند.
ایجاد لکه‌های زرد روی برگ‌ها می‌تواند نشانه‌ای برای حضور کنه‌های عنکبوتی باشد. البته ریشک‌بال‌ها و شپشک‌های آردی هم باعث ایجاد لکه‌هایی روی برگ‌ها می‌شوند و از برگ‌های جوان‌تر گیاه تغذیه می‌کنند. اگر برای مقابله با این حشرات اقدامی نکنید، نه تنها گیاه شما پژمرده می‌شود بلکه رشد گیاه متوقف می‌شود و سرانجام می‌میرد.
معمولاً اسپری کردن آب از فاصله‌ای نزدیک و با فشار بیشتر می‌تواند یک روش طبیعی برای مقابله با این آفت‌ها باشد. با این روش، قسمت‌های مختلف گیاه از حضور آفت‌ها پاک می‌شوند و آفت‌ها هم غرق می‌شوند. ممکن است برای مقابله با حشرات مقاوم‌تر لازم باشد از صابون‌های حشره‌کش یا روغن‌های باغبانی استفاده کنید. البته باید روغن‌های باغبانی طبیعی را انتخاب کنید چرا که روغن‌های طبیعی به گیاه آسیب نمی‌زنند.
مشکلات رایج در نگهداری از گیاه آنتوریوم
اگرچه آنتوریوم گیاهی است که به مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارد اما اگر روش نگهداری از آن را بیاموزید و برای این کار برنامه‌ریزی داشته باشید، نگهداری از آنتوریم کار چندان سختی نیست.
- زرد شدن برگ‌ها: گیاه در معرض نور شدید و مستقیم قرار گرفته است یا به پژمردگی باکتریایی دچار شده است.
- روشن‌تر شدن رنگ برگ‌ها: گیاه بیشتر از نیازش نور دریافت می‌کند.
- قهوه‌ای شدن نوک برگ‌ها: گیاه بیشتر از نیازش نور دریافت می‌کند.
- تیره شدن رنگ ساقه‌ها و برگ‌ها: گیاه با کمبود نور مواجه شده است.
- شل شدن ساقه‌ها: نوعی قارچ به نام ریزوکتونیا عامل بروز این مشکل است.
منبع: Thespruce
