AMD در برابر اینتل؛ بهترین CPU سال ۲۰۲۲ در بازار کدام است؟

اگر شما به دنبال بهترین CPU برای بازی ویدیویی یا بهترین CPU برای کارهای سنگین هستید، دو انتخاب بیشتر ندارید؛ یا باید از شرکت اینتل یک پردازنده را خریداری کنید یا از شرکت رقیب یعنی AMD. واقعیت امر در اینجاست که هر شرکت بسته به قوانین و قواعد خاص خودش تلاش می‌کند تا بهترین CPU را تولید کند. با این حال، در بسیاری از مواقع می‌توان با بررسی بنچمارک CPU به یک نتیجه‌ی مطلوب رسید. مدتی می‌شود که شرکت AMD با پردازنده‌های Ryzen در تلاش است تا اسم و رسم بهتری برای خود نسبت به شرکت اینتل دست و پا کند. با این حال، آیا باید نتیجه گرفت AMD بهتر از اینتل می‌تواند پردازنده‌های نسل جدید را تولید کند؟

ما بر اساس هفت معیار یعنی کاری که می‌خواهید با سیستم انجام دهید، قیمت، راندمان، راندمان گیمینیگ، پشتیبانی از درایور، مصرف انرژی و امنیت تلاش می‌کنیم تا رقابت بین دو شرکت‌ها را بر سر بهترین CPU سال ۲۰۲۲ بررسی کنیم. ما همچنین درباره‌ی لیتوگرافی‌ها و معماری‌هایی که روی این هدف تاثیر می‌گذارند هم بحث می‌کنیم.

• بهترین پردازنده‌های ارزان قیمت کامپیوتر (آذر ۱۴۰۱)

در حال حاضر، اگر شما به دنبال سریع‌ترین CPU موجود در بازار می‌گردید، شما باید پردازنده‌ی نسل سیزدهم شرکت اینتل یعنی رپتور لیک (Raptor Lake) را خریداری کنید. مدل آلدر لیک (Alder Lake) شرکت اینتل به طور کامل معماری پردازنده‌های دسکتاپ x86 را با یک معماری هیبریدی جدید تغییر داده که می‌تواند عملکرد استثنائی را با ترکیب راندمان بالا و هسته‌های بهتر به دنبال داشته باشد. رپتور لیک از این فرمول استفاده کرده تا عملکرد برنده‌ای را در بخش بازی‌های ویدیویی و سایر کارهای سنگین به ثبت برساند. البته این مورد باعث شده تا این نوع پردازنده، مصرف برق به مراتب بیشتری نسبت به پردازنده‌های شرکت رقیب یعنی AMD شود.

پلتفرم‌های Ryzen 7000 توانسته به یکی از قوی‌ترین چیپست‌های مدرن AMD تبدیل شود که روی مادربردهای گران‌قیمت با حافظه‌ی DDR5 نصب می‌شود. با این‌که Ryzen 5000 از نسل قبلی AMD تلاش کرده تا سریع‌ترین چیپست برای بازی‌های ویدیویی باشد، مدل Ryzen 7 5800X3D بر مبنای معماری قدیمی‌تر در تلاش است تا به این هدف برسد. در ادامه به بررسی مولفه‌های مختلف دخیل در پردازنده‌های اینتل و AMD می‌پردازیم.

تلاش بسیار زیاد AMD با پردازنده‌های مبتنی بر معماری Zen سطح انتظارات ما را در هر دو حوزه‌ی دسکتاپ و بازارهای قطعات بالا رده (HEDT) فراتر از حد انتظار برده، در حالی‌که اینتل همچنان از پردازنده‌های ۱۴ نانومتری و معماری اسکای‌لیک (Skylake) استفاده می‌کند. در چند سال اخیر مشخص شده که پردازنده‌های AMD به جای تمرکز روی قیمت‌گذاری و مصرف انرژی، به سمت طراحی با هسته‌‌های بیشتر، راندمان بیشتر و همچنین مصرف انرژی کمتر روی آورده است.

شرکت اینتل هم تلاش کرده در عوض، ویژگی‌ها و هسته‌های جدیدی را روی محصولاتشان اضافه کند تا اثرات جانبی منفی کمتری مثل مصرف انرژی بیشتر و تولید گرما را کاهش دهد. این مسئله تنها چیزی است که تلاش شرکت را در طراحی و پروسه‌ی ساخت برجسته می‌کند.

این رفتارهای رفت و برگشتی دو شرکت اینتل و AMD در حال حاضر کاملا تغییر کرده است؛ چراکه اینتل در زمان حال تلاش کرده نسبتِ قیمت به بهره‌وری در پردازنده‌های AMD را با ارائه‌ی چیپ‌های رپتور لیک دچار بحران کند. رپتور لیک، بیشترین تغییر را به ساختار پردازنده‌های اینتل از لحاظ طراحی متدولوژی و معماری به کار برده است. رپتور لیک همچنین با پردازنده‌ی اینتل ۷ ثابت کرده که در بخش رقابت می‌تواند نتیجه‌ی درخشانی را ارائه دهد؛ به خصوص در برابر پردازنده‌ی ۵ نانومتری AMD.

اینتل اولین شرکتی بود که به سمت تکنولوژی‌های PCIe 5.0 و DDR5 رسید اما AMD هم حالا در پردازنده‌های Ryzen 7000 از این دو فناوری پشتیبانی می‌کند. DDR5 هزینه‌ی بسیار زیادی برای مادربردها در بر دارد اما اینتل به شما اجازه می‌دهد تا بین حافظه‌ی DDR4 یا DDR5 انتخاب کنید، در حالی‌که شرکت AMD تنها از حافظه‌ی DDR5 پشتبانی می‌کند که یک نقطه‌ی منفی قابل توجهی برای این دسته از محصولات تلقی می‌شود. البته این نقطه‌ی منفی در حدی نیست که بتوان نقاط مثبت پردازنده‌های AMD را نادیده گرفت. اگرچه، اینتل هنوز سیاست‌های خود را نظیر توانایی اورکلاک، در مادربردها و پردازنده‌های مقرون به صرفه متوقف نکرده است.

چیپ‌های اینتل همچنین قابلیت اورکلاک را برای هر دو المانِ هسته و فرکانس حافظه حفظ کرده است. اگر شما برای خرید مادربرد سری Z اقدام کنید، شما به اندازه‌ی بسیار بیشتری از حداقل مقدار فضای مورد نیاز برای اورکلاکِ چیپ‌های Ryzen 7000 گنجایش دارید. به همین ترتیب استفاده از پردازنده‌های اینتل منطقی‌تر به نظر می‌رسد. با این حال، شرکت AMD در این زمینه بیکار ننشسته و اخیرا پردازنده‌ی Ryzen 7 5800X3D، یک مدل CPU جدید را با قابلیت ۳D V-Cache روانه‌ی بازار کرده است. این محصول توانسته به یک قطعه‌ی درجه یک برای بازی‌های ویدیویی تبدیل شود. در این پردازنده، L3 cache به اندازه‌ی استثنایی ۹۶MB وجود دارد که به طور متوسط ۱۵ درصد عملکرد بهتری را در بازی‌های ویدیویی حاصل می‌شود. اگرچه، این پردازنده هم بر مبنای معماری Zen 3 ساخته شده که نسبت به تمامی پردازنده‌های دسکتاپ شرکت اینتل چند قدم عقب‌تر است.

این شرایط برای شرکت AMD ممکن است به زودی تغییر کند؛ چراکه AMD در تلاش است تا پردازنده‌ی Zen 4D با قابلیت ۳D V-cache را در اواخر امسال منتشر کند، در حالی‌که اینتل تصمیم دارد یک نسخه‌ی ویژه از رپتور لیک ۶ GHz را در بازار موجود کند. البته ما متوجه شده‌ایم که به طور غیر رسمی یک پردازنده‌ی ۳۴ هسته‌ای از رپتور لیک در دست تولید قرار دارد. توسعه و انتشار این قطعه می‌تواند انقلابی در زمینه‌ی پردازنده‌های کامپیوتری برپا کند.

با وجود این‌که AMD تلاش‌های زیادی اخیرا برای نوسازی ساختار و معماری قطعات کرده، اینتل در این زمینه توانسته برنده‌ی حال حاضر این نبرد بین دو شرکت باشد. البته، یک پردازنده‌ی AMD همچنان می‌تواند بر اساس نیازهایتان گزینه‌ی بهتری باشد. برای مثال اگر می‌خواهید سیستم‌تان مصرف برق کمتری داشته باشد یا شاید هم تصمیم دارید یک CPU مناسب که با مادربردهای نسل قدیمی سازگار است خریداری کنید، طبیعی است که یک CPU از شرکت AMD شاید بتواند بهتر از رقبای شرکت اینتل در این زمینه ظاهر شود. با تمامی این تفاسیر، اگر شما تصمیم دارید بهترین CPU موجود در بازار برای بازی‌های ویدیویی یا عملکردهای سنگین خریداری کنید، یا شاید هم دنبال پردازنده‌ای هستید که به طور تخصصی بتوان آن را اورکلاک کرد، شرکت اینتل قطعات جذاب‌تری به شما ارائه می‌دهد.

AMD در برابر اینتل؛ از جنبه‌ی قیمت‌گذاری و ارزش خرید

قیمت یک قطعه، مهمترین و قابل توجه‌ترین المانی است که هر فردی در هنگام خرید با آن مواجه می‌شود. شرکت AMD هم سعی بسیار زیادی کرده تا از لحاظ قیمت‌گذاری، محصولات قابل پسند‌تری را به بازار ارائه دهد. با این حال، این رویه در زمان کنونی تغییراتی کرده است. اینتل در تلاش است تا از لحاظ قیمت‌گذاری هم بتواند برنده‌ی میدان نبرد با شرکت رقیبش باشد. بنابراین، پردازنده‌های رپتور لیک، محصولاتی هستند که با قیمت مناسب‌تری در تلاش هستند توجه کاربران را جلب کنند. این مسئله برای AMD یک چالش و بحران جدی است؛ چراکه پردازنده‌های رپتور لیک از لحاظ عملکردی هم یک سر و گردن بهتر از همتاهای خود در شرکت AMD ظاهر شده است.

ظهور مدل‌های Raptor Lake-S موجب شده تا شرکت اینتل هسته‌ها، رشته‌ها و ویژگی‌های بیشتری را به پردازنده اضافه کنند اما از طرفی دیگر، هزینه‌ی آنچنان زیادی برای اغلب پردازنده‌ها وارد نشده است. هسته‌ی مدل i5-13600K یک مدل استثنائی با افزایش قیمت نسل به نسلِ‌۳۰ دلاری در بازار موجود است اما از لحاظ عملکردی این پردازنده توانسته اثر بهتری داشته باشد و به همین علت، قیمت‌گذاریِ بیشترِ این قطعه را می‌توان توجیه کرد. به طور کلی، رپتور لیک یک کاهش قیمت اساسی در متر و معیارهای مربوط به تعداد هسته و رشته از خود نشان می‌دهد. به همین ترتیب اینتل می‌تواند با هسته‌های Core i5 و همچنین i7 و i9 از رقیب خود یعنی AMD جلو بیفتد. در همین حال، پردازنده‌های نسل قبل آلدر لیکِ شرکت اینتل یعنی Core i3 و قطعات قدیمی‌تر، از لحاظ قیمتی در حال جولان دادن هستند.

شرکت AMD مزیت‌های بسیار زیادی را نظیر قطعات خنک‌کننده‌ی باندل شده و توانایی اورکلاک کامل بر اغلب مدل‌ها را ارائه می‌دهد. همچنین شرکت AMD، یک نرم‌افزار اورکلاک را تحت عنوان Precision Boost Overdrive (PBO) منتشر کرده که کاربران عادی هم می‌توانند بدون دردسر، پردازنده را با چند کلیک ساده به طور خودکار اورکلاک کنند. AMD با قیمتِ بیشتر خود برای چند نسل توانسته بود در نبرد با شرکت اینتل، رتبه‌ی اول را تصاحب کند اما در نهایت امر، سیاست‌های AMD نظیر حفظ قیمت سرسام‌آور محصولات و همچنین توقف در ارائه‌ی قطعات خنک‌کننده‌ موجب شد تا AMD در این زمینه از حریف خود یعنی اینتل جا بماند.

با این حال، AMD هنوز به تمام مدل‌های CPU روی همه مادربردهای سری A اجازه‌ی اورکلاک می‌دهد که این مسئله برای علاقه‌مندان یک موهبت به شمار می‌رود. از طرفی دیگر، اینتل هنوز برای پردازنده‌های سری K قابلیت اورکلاک ارائه می‌دهد اما شما همچنین می‌توانید مادربرد گران‌قیمتِ سری Z را برای اورکلاکِ حرفه‌ای‌تر تهیه کنید. اینتل به مادربردهای سری H و B اجازه‌ی اورکلاک کامل را نمی‌دهد. اینتل در حال حاضر قابلیت اورکلاک حافظه را برای چیپ‌های B560 و H570 فعال نمی‌کند.

AMD به طور کلی سیستم خنک‌کننده‌ی بهتری نسبت به اینتل دارد. اغلب قطعات خنک‌کننده‌ی باندل شده‌ی AMD برای حداقل قدرت اورکلاک مناسب است اما شرکت AMD این قطعات را با هیچ یک از مدل‌های جدید روانه‌ی بازار نمی‌کند. اینتل همچنین برای SKU گران‌قیمت سری K که قابلیت اورکلاک را دارند، سیستم خنک‌کننده‌ای را ارائه نمی‌دهد. بنابراین حواستان باشد تا یک کولر هم برای خرید به بودجه‌ی خود اضافه کنید، البته اگر شما برای اورکلاک کردن پردازنده‌ی اینتل برنامه‌ریزی کرده‌اید.

هر دو شرکت اینتل و AMD یک خنک‌کننده‌ی باندل شده با SKU پایین دست دارند اما کولرهای اینتل بی‌دوام و در حد خود خوب تلقی می‌شوند. ما کیس‌هایی را دیده‌ایم که کولرهای استوک اینتل نتوانسته‌اند بهترین عملکرد را در تنظیمات خودشان ارائه دهند. از سمت دیگر، AMD کولرهای جامدی دارد که اغلب فضاهایی را برای اورکلاک فراهم می‌کند. اینتل تا حدی کولرهای خود را بزرگتر طراحی کرده اما از لحاظ زیبایی و بهبود وضعیت دمایی به اندازه‌ای قدرت ندارند تا با کولرهای AMD وارد رقابت شوند. از طرفی دیگر، کولرهای اینتل برای تمامی مدل‌ها موجود نیست.

با این حال، قیمت‌گذاری به طور تمام و کمال بر مبنای مبلغی که برای پردازنده پرداخت می‌کنید تعیین نمی‌گردد. ما همچنین باید نرخ پلتفرم را هم در نظر بگیریم. پردازنده‌های رپتور لیک شرکت اینتل مثل تراشه‌های نسل قبل آلدر لیک به رابط LGA 1700 متصل می‌شوند اما ما انتظار داریم که این آخرین تلاش برای مادربرهای سری ۷۰۰ باشد. سیلیکون نسل آینده‌ی اینتل احتمال می‌رود که به یک پلتفرم جدید مهاجرت کند. رپتور لیک با مادربردهای نسل قبل سری ۶۰۰ پس از یک آپدیت فریم‌ور سازگار خواهد بود. به همین ترتیب می‌توان با خرید چنین مادربردهایی در هزینه کمی صرفه‌جویی کرد.

شرکت AMD از سوکت AM4 برای پنج نسل پردازنده پشتیبانی کرده و با این‌که این پلتفرم برای مدتی دیگر با Ryzen 5000 عمر می‌کند، شرکت AMD در تلاش است تا سوکت AM5 را با جدیدترین پردازنده‌های Ryzen 7000 ست کند. این شرکت اذعان داشته که سوکت AM5 را حداقل تا سال ۲۰۲۵ پشتیبانی می‌کند. بنابراین امکان دارد که به اندازه‌ی AM4 بتوان طول عمر از این سوکت را انتظار داشت. بنابراین، علاقه‌مندان می‌توانند به فکر ارتقا باشند. متاسفانه، اولین موج از مادربردهای AM5 با یک قیمت بسیار سرسام‌آور منتشر شده‌اند و چالش‌های متعددی هم با پلتفرم‌های جدید دارند. به همین سبب، قیمت سیار زیاد مادربردهای AM5 شرکت AMD علنا به شرکت اینتل در زمینه‌ی قیمت‌گذاری یک مزیت بسیار خوبی را ارائه می‌دهد تا نسبت به مادربردهای مذکور AMD برتری داشته باشد.

در نبرد اینتل و AMD از جنبه‌ی قیمت‌گذاری، همچنان قدرت‌های قابل توجهی را از سمت AMD شاهد هستیم اما در حال حاضر پردازنده‌های رپتور لیک شرکت اینتل هم از لحاظ عملکردی و هم از لحاظ قیمت‌گذاری، طیف وسیع‌تر و متنوع‌تری از محصولات را به مشتری ارائه می‌دهند. با این حال، در زمان کنونی هر دو شرکت از فناوری PCIe 5.0 و DDR5 پشتبانی می‌کنند و همین مسئله موجب شده تا قیمت مادربردها نسل به نسل بیشتر شوند. البته، پلتفرم اینتل همچنین می‌تواند DDR4 را هم پشتیبانی کند. بنابراین شما می‌توانید به جای خرید یک حافظه‌ی DDR5، حافظه‌ی یک نسل قدیمی‌تر را برای صرفه‌جویی در هزینه خریداری کنید. در آن سمت، AMD قطعات قوی‌تر و طبیعتا گران‌قیمت‌تری را می‌طلبد و نسبت به مادربردهای سری ۶۰۰ و ۷۰۰ اینتل، خرج بیشتری برای کاربر می‌تراشد. ترکیبی از فاکتورهای گفته شده باعث می‌شود تا اینتل را برنده‌ی بخش قیمت‌گذاری بدانیم.

اینتل در برابر AMD؛ از جنبه‌ی عملکرد در بازی‌های ویدیویی

شرکت اینتل و AMD در بخش بازی‌های ویدیویی یک نبرد هیجان‌انگیزی را با یکدیگر به جلو پیش می‌برند. به طور کلی متوجه شده‌ایم که اینتل از لحاظ قیمت‌گذاری، بیشتر از شرکت رقیب به نفع کاربر کار می‌کند. در بخش زیر، عملکرد بازی‌های ویدیویی را در هر دو نوع پردازنده بررسی کرده‌ایم که هر کدام قیمت خاص خودشان را دارند. علاوه بر این موضوع، ما دو سری تست ترتیب داده‌ایم که عملکرد را هم در ویندوز ۱۰ و هم ویندوز ۱۱ بررسی می‌کنند؛ چراکه پردازنده‌های رپتور و آلدر لیک شرکت اینتل راندمان بیشتری را در ویندوز ۱۰ نسبت به ۱۱ ارائه می‌دهند. در هر صورت، شرکت اینتل در هر نوع سیستم از رقیب خود جلو می‌افتد.

همان‌طور که شما ملاحظه می‌کنید، پردازنده‌های رپتور لیک شرکت اینتل سریع‌تر از پردازنده‌های Ryzen 7000 مبتنی بر معماری Zen 4 شرکت AMD در تمامی زمینه‌هاست اما یک مورد، یعنی Ryzen 7 5800X3D توانسته در بخش بازی‌های ویدیویی سرآمد محصولات AMD باشد. البته، ذکر این نکته هم الزامی است که این پردازنده‌ی به شدت تخصص یافته، در تمامی بازی‌ها نمی‌تواند عملکرد را بهینه کند. علاوه بر این موضوع، Ryzen 7 5800X3D به طرز ویژه‌ای برای بازی‌های ویدیویی بهینه‌سازی شده اما همان‌طور که شما در بخش فوق می‌توانید مشاهده کنید، این قطعه قادر نیست با پردازنده‌های مشابه به قیمت خود از لحاظ عملکرد برنامه‌ها، هم‌پای آنها رقابت کند.

با این‌که پردازنده‌ی Core i9-13900K سریع‌تر از پردازنده‌ی Ryzen 7 5800X3D است، اکثر کاربران متوجه تفاوت بین این دو پردازنده در بخش بازی‌های ویدیویی نمی‌شوند. تنها در صورتی کاربران متوجه تفاوت‌ها می‌شوند که وظایف مختلفی را هم‌زمان با تجربه‌ی بازی انجام دهند. برای مثال می‌توان به استریم کردن بازی‌ها اشاره کرد. در این وضعیت‌ها، مدل ۱۳۹۰۰K مزیت‌های به مراتب بیشتری را از خود نسبت به رقیب خودش نشان می‌دهد.

اسلات‌های Core i9-13900k به عنوان سریع‌ترین CPU گیمینگ اینتل، قیمت بسیار زیادی دارد اما همین مدل، عملکرد گیمینگ را در مدل Core i7-13700k با مقدار هزینه‌ی کمتری ارائه می‌دهد. بنابراین، قیمت مدل Core i7 در این زمینه مقرون به صرفه‌تر به نظر می‌رسد. البته برای گیمرهای نسل جدید که می‌خواهند هم عملکرد خوبی را از بازی‌ها شاهد بوده و هم هزینه‌ی مطلوبی را برای CPU پرداخت کنند، مدل Core i5-13600K می‌تواند گزینه‌ی پیشنهادی دیگری باشد.

اگر شما قصد تهیه‌ی قطعات ضعیف‌تر را دارید، باید نسل‌های قبلی پردازنده‌های آلدر لیک را خریداری کنید. پردازنده‌ی Core i5-12400 عملکرد درخشانی نسبت به قیمتش داشته و Core i3-12100 با هزینه‌ی تقریبا ۱۱۰ دلاری خود یک پردازنده‌ی بسیار خوب محسوب می‌شود.

اسلات‌های Ryzen 9 7900X سریع‌ترین پردازنده‌ی گیمینگ AMD محسوب می‌شود اما قطعات Ryzen 9 7950X و همچنین Ryzen 7 7700X تقریبا همین عملکرد را در بازی از خود نشان می‌دهند. مدل Ryzen 5 7600X با هزینه‌ی ۳۰۰ دلار راندمان کمتری را در بازی‌های ویدیویی ارائه می‌دهد. البته، این پردازنده‌ها به طرز چشمگیری آرامتر از پردازنده‌های اینتل، به خصوص با در نظر گرفتن قیمت تلقی می‌شوند. با تمامی این تفاسیر، همچنان این نکته را مطرح می‌کنیم که پی بردن به تفاوت‌های اندک در محصولات بالارده‌ی اینتل و AMD در گیمینگ کار سختی است اما پردازنده‌های رپتور لیک شرکت اینتل در این زمینه هم نقطه قوت‌های بهتری نسبت به قیمتشان دارند.

برای مثال، پردازنده‌ی Core i5-13500K سریع‌تر از کل سری Ryzen 7000 شرکت AMD است اما تنها ۳۱۹ دلار قیمت دارد. پس از اورکلاک کردن، این پردازنده هم‌اندازه با مدل ۳D V-Cache قطعات AMD می‌شود اما عملکرد به مراتب بهتری را در برنامه‌های استاندارد شاهد خواهیم بود. ما همچنین دلتاهای بزرگتری را هنگامی می‌بینیم که به سمت مدل‌های گران‌قیمت‌تر شرکت اینتل می‌رویم. مدل ۱۳۷۰۰K هشت درصد سریع‌تر از سری Ryzen 7000 بوده و مدل ۱۳۹۰۰K به ۱۴ درصد گسترش می‌یابد. طبیعتا اورکلاک، این دلتاها را بیشتر می‌کند.

بالا بردن رزولوشن تا p۱۴۴۰ و حتی بالاتر اغلب گلوگاه را به سمت GPU برمی‌گرداند. بنابراین منفعت خاصی از قدرت گیمینگ پردازنده‌تان عاید شما نمی‌شود. البته، اگر شما برنامه دارید تا کارت گرافیک خود را با نسل جدید آپدیت کرده و همچنان مابقی سیستم‌تان دست نخورده باقی بماند، بهره‌وری CPU در حوزه‌ی گیمینگ می‌تواند به شما کمک کند تا تجربه‌ی بهتر و بلندمدت‌تری در عرصه‌ی بازی‌های ویدیویی داشته باشید. ما انتظار داریم تا بیشترِ سیستم‌های کامپیوتری میان‌رده با کارت گرافیک‌های ضعیف‌تر بسته شوند و به همین ترتیب، عملکرد CPU نقش مهمی در زمینه‌ی بهبود عملکرد سیستم ایفا می‌کند.

از نظر عملکرد گرافیک‌های ادغام شده‌ی پردازنده‌ها، مدل‌های AMD هیچ توان رقابتی در سطح بازار ندارند. APU نسل حاضرِ شرکت یعنی سزین (Cezanne)، بهترین راندمان را در کارت‌های گرافیک ادغام شده با مدل‌های Ryzen 7 5700G و Ryzen 5 5600G ارائه می‌دهد.

از لحاظ عملکرد در بازی‌های ویدیویی، پردازنده‌های مدل رپتور لیک شرکت اینتل برنده‌ی بی‌چون و چرا هستند. شرکت AMD به طور کلی با پردازنده‌ی Ryzen 7 5800X3D توانسته پیشگام صنعت باشد اما این پردازنده نکاتی را دارد که اگر قصد خرید آن را دارید باید آنها را در نظر گرفت. اول از همه این‌که Cache این قطعه نمی‌تواند تمامی بازی‌ها را تقویت کرده و از طرفی دیگر، روی تمامی برنامه‌ها اثر مثبت خاصی ندارد.

اگر شما یک خوره‌ی بازی‌های ویدیویی هستید که هر فریم برای شما اهمیت بسیار زیادی دارد، پردازنده‌ی Core i9-13900K شرکت اینتل، جوابگوی تمامی نیازهای شما خواهد بود. با این حال، اگر به دنبال یک پردازنده ارزان قیمت‌تر هستید که عملکرد گیمینگ مشابه به Core i9 داشته باشد، مدل Core i7-13700K می‌تواند یک گزینه‌ی ایده‌آل برای شما باشد؛ هر چند در انجام برنامه‌های سنگین این پردازنده مثل Core i9 تند و سریع نیست. پایین‌تر از مدل مذکور، پردازنده‌ی Core i5-13600K در بازار موجود است که نسبت به قیمتش، عملکرد قابل قبولی را در زمینه‌ی گیمینگ از خود نشان می‌دهد.

AMD در برابر اینتل؛ بهره‌وری و عملکرد تولید محتوا

در نبرد بین پردازنده‌های اینتل و AMD در بحث عملکردِ غیر از گیمینگ، پردازنده‌های رپتور لیک شرکت اینتل باز هم توانسته‌اند حرف‌های زیادی نسبت به بهترین و قوی‌ترین قطعات AMD داشته باشند. البته، برخی از قطعات بالا رده‌ی AMD در انجام برخی از فعالیت‌های چند رشته و نرم‌افزارهای تولید محتوا عملکرد بهتری نسبت به پردازنده‌های اینتل از خود نشان می‌دهند. یک مثال موفق در این زمینه، پردازنده‌ی Ryzen 9 7950X است. البته، این قطعه با قیمت بسیار بالاتری نسبت به رقیب خود در بازار موجود است و چنین قیمت بسیار زیادی، نسبت به عملکردی که پردازنده دارد قابل توجیه نیست.

پردازنده‌های رپتور لیک از ترکیب دو نوع هسته برای انجام کارهای روتین کامپیوتر دسکتاپ بهره می‌برد. پردازنده‌های P-cores، برای کارهای حساس به تاخیر مناسب بوده و این هسته‌ها باعث می‌شوند تا اینتل در زمینه‌ی عملکردِ تک رشته‌ای در رتبه‌ی اول قرار گیرد. قطعات E-cores هم در کارهای چند رشته‌ای و برنامه‌های اجرایی در پیش‌زمینه در انجام کارهای سنگین و تولید محتوا یک مزیت بسیار بزرگ محسوب می‌شود. عملا E-cores، قهرمانِ ستایش نشده‌ی رپتور لیک در زمینه‌ی کارهای سنگین و خلاقانه محسوب شده و به اینتل اجازه می‌دهد تا نسبت به پراهمیت‌ترین محصولات AMD در زمینه‌ی قیمت و عملکرد، چند قدم جلوتر حرکت کند.

عملکرد پایدار در امور تک رشته‌ای برابر با عملکرد سریع‌تر در هر نوع بار کاری است؛ به ویژه برنامه‌های کاربردی روزانه که به پاسخگویی سریع پردازنده متکی هستند. مدل رپتور لیکِ Core i9-13900K توانسته در تمامی بنچمارک‌ها در عملکرد تک رشته‌ای بی‌رقیب باشد اما این پردازنده، گران‌قیمت‌ترین CPU اینتل در حال حاضر است. اگر شما در تلاش هستید عملکرد پردازنده در بحث تک رشته‌ای قدرتمند باشد، سایر پردازنده‌های رپتور لیک هم می‌توانند نسبت به پردازنده‌های هم‌تراز خود در شرکت رقیب یعنی AMD قوی‌تر ظاهر شوند. به طور کلی، خانواده‌ی رپتور لیک شرکت اینتل در زمینه‌ی عملکرد تک رشته‌ای هم در رتبه‌ی نخست قرار می‌گیرند. به همین ترتیب، برای افراد حرفه‌ای که در زمینه‌ی تولید محتوا مشغول به کار هستند، پردازنده‌های اینتل به مدد معماری هیبریدی X86 پیشرفته‌ی خود، نسبت به AMD سرآمد خواهند بود. این طراحی جدید، دو مدل هسته را با یکدیگر ترکیب کرده تا یک معماری پردازنده‌ی واحد ایجاد کند که در فعالیت‌های تک رشته‌ای به همان اندازه که در کاربردهای چند رشته‌ای قدرت دارد، تند و سریع است.

اینتل در برابر AMD؛ از جنبه‌ی مشخصات و قابلیت‌ها

شرکت AMD تا به اینجای کار با مدل‌های Ryzen 3، Ryzen 5، Ryzen 7، Ryzen 9 و مدل‌های Threadripper در بازار حضور دارد، در حالی‌که شرکت اینتل با عرضه‌ی Core i3، Core i5، Core i7، Core i9 و سلسله محصولات لیک مشغول به کار است. برای مقایسه‌ی محصولات مذکور از هر دو شرکت بر مبنای مشخصات و قابلیت‌ها، ما می‌توانستیم تمامی ریز و بم قابلیت‌ها را در چارت‌های متعددی منتشر کنیم، اما در این بخش تنها به بررسی برترین قطعات در هر خانواده می‌پردازیم. این نکته را در این بخش باید خاطر نشان کرد که قابلیت‌های موجود در هر محصول را باید بر مبنای قیمتی که دارند بررسی کرد.

در گذشته اینتل توانسته بود با خلق و توسعه‌ی پردازنده‌های چند هسته‌ای بسیار قدرتمند، تمامی نیازهای کاربران را در هر دوره برآورده کند اما در حال حاضر، مدل‌های Threadripper شرکت AMD می‌توانند در این زمینه پایاپای با اینتل جلو بیایند.

شرکت AMD رسما خط تولید مدل Threadripper Pro 3000WX را با عملکرد و قدرت‌های بسیار حرفه‌ای معرفی می‌کند که قیمت بسیار زیادی هم دارد. با سری Threadripper Pro 5000WX، شرکت AMD تصور کرد که این محصول بالارده می‌تواند تحت اسم «حرفه‌ای» (Pro)، تمامی نیاز کاربران عادی و حرفه‌ای را برآورده کند. اینتل هنوز تراشه‌‌ی بالا رده‌ی جدیدی را از زمان پردازنده‌های خانواده‌ی لیک از سال ۲۰۱۹ به این سمت روانه‌ی بازار نکرده تا با تراشه‌های غولِ شرکت AMD رقابت کند.

با دقت در تصویر بالا می‌توان فهمید که مدل Threadripper 3990X و همچنین مدل ۳۲ و ۲۴ هسته‌ی Threadripper 3970X و ۳۹۶۰X به عنوان جدیدترین پردازنده‌‌های بالارده‌ی AMD با ۶۴ هسته و ۱۲۸ رشته پرچم‌دار این شرکت بوده و در کارهای سنگین بدون رقیب هستند. مدل پرو (Pro) قطعاتی نظیر پردازنده‌ی ۶۴ هسته‌ای Threadripper Pro 5995WX، مدل ۳۲ هسته Threadripper Pro 5975WX و همچنین پردازنده‌ی ۲۴ هسته‌ای Threadripper Pro 5965WX برای کارهای سنگین عالی هستند.

شرکت اینتل با توسعه‌ی قطعات بسیار گران‌قیمت Xeon W-3175X و W-3265 که روی مادربردهای LGA3647 سوار می‌شوند تلاش کرده در بازار با قطعات نام‌برده‌ی AMD رقابت کند. در نهایت امر، اینتل توانسته با پردازنده‌ی ۱۸ هسته‌ای سری لیک به اسم Core i9-10980XE که روی مادربردهای LGA2066 نصب می‌شود، یک محصول بالا رده‌ی قدرتمند عرضه کند. این چیپ با توجه به قیمتی که دارد یک قطعه‌ی قدرتمند به نظر می‌رسد اما مزیت سه و نیم برابری تعداد هسته‌های پردازنده‌ی AMD نسبت به محصول اینتل رسما چیزی نیست که بتوان به این راحتی آن را شکست. بنابراین، اینتل فعلا در این زمینه گوی میدان را به رقیب واگذار می‌کند.

شرکت AMD تعداد هسته، کش و ارتباط PCIe 4.0 سریع‌تری را با سری Threadripper کسب می‌کند اما این دستاوردها با رقم هزینه‌ی بسیار زیاد به دست خواهد آمد. با این حال، اگر قیمت کل پردازنده را بر این اساس محاسبه کنیم که برای هر هسته چه اندازه قیمتی پرداخت می‌شود، باید اعتراف کرد که این قیمت متقاعدکننده است.

در مبارزه‌ی پردازنده‌های پیشرفته‌ی AMD در برابر اینتل، خانواده‌هی Ryzen 9 و Ryzen 7 شرکت AMD در برابر سری Core i9 و Core i7 اینتل قرار دارند.

مدل Core i9-13900K در تمامی زمینه‌ها یعنی بازی‌های ویدیویی و کارهای تک و چند رشته در رتبه‌ی نخست قرار می‌گیرد، در حالی‌که مدل Ryzen 9 7950X تنها در برخی زمینه‌ها مثل کارهای چند هسته‌ای برتری از خود نشان می‌دهد. اگرچه، این مدل در سایر دسته‌بندی‌ها از لحاظ مولفه‌ها، عملکرد متفاوت‌تری نسبت به رقیبش در شرکت اینتل بروز می‌دهد. به صورت فنی، پردازنده‌ی ۱۳۹۰۰K در همان دسته‌ی قیمت‌گذاری جای می‌گیرد که مدل Ryzen 9 7900X قرار می‌گیرد، اما در این نبرد، برنده شرکت اینتل است.

تقریبا داستان مشابهی در بازارهای اصلی‌تر Ryzen 7 و Core i7 رخ می‌دهد. واقعیت امر، تراشه‌هایی در سطح بازار موجود است که اگر اکثر گیمرها بودجه‌ی کافی دارند باید آنها را خریداری کنند. با این حال، مدل‌های Core i5 و Ryzen 5 دو نوع محصولی هستند که در رتبه‌ی قیمتی پایین‌تری برای خرید موجود هستند. از طرفی دیگر، مدل Core i7-13700K تقریبا همان عملکرد گیمینیگ را ارائه می‌دهد که مدل Core i9-13900KK به گیمر تحویل می‌دهد. با این حال، قیمت Core i7 در این زمینه به صرفه‌تر است.

بدون هیچ شکی، مدل Core i7-13700K از لحاظ قیمت می‌تواند مدل هم‌تراز خود یعنی Ryzen 9 7700X را از دور رقابت کنار بزند. این پردازنده‌ی اینتل از طرفی می‌تواند عملکرد به مراتب بهتری نسبت به Ryzen 9 7900X داشته باشد.

وقتی صحبت از بهترین CPU میان‌رده‌ی بازار می‌شود، خانواده‌ی Core i5 و Core i3 شرکت اینتل در برابر پردازنده‌های Ryzen 5 و Ryzen 3 قرار می‌گیرد. از آنجایی که محصولات میان‌رده هستند، باید تعادلی بین ارزش و قیمت محصولات برقرار باشد. هر دو شرکت برای بودجه‌های بیشتر با مدل‌های بالاتری مثل رپتور لیک و Ryzen 7000 به رقابت در بازار می‌پردازند.

مدل Core i5-13600K در تمامی زمینه‌ها یعنی گیمینگ، برنامه‌های تک و چند رشته توانسته بهترین CPU میان‌رده‌ی بازار باشد. در حقیقت، مدل نام‌برده ارزش به مراتب بیشتری نسبت به مدل گران‌قیمت‌تر خود یعنی Ryzen 7 7800X دارد که در رده‌ی قیمتی بالاتری در سطح بازار موجود است.

شرکت AMD همچنین به APUهای نسل پیشین Zen 2 خود نظیر Ryzen 5 4600G تکیه کرده تا از فروش تراشه‌های پایین‌رده‌ی اینتل جلوگیری کند. هرچند، اگر شما به دنبال بهترین CPU ارزان قیمت با مبلغ کمتر از ۲۰۰ دلار برای بازی‌های ویدیویی می‌گردید، اینتل با محصولات متنوع خود برنده‌ی این نبرد است. از آن سو، AMD با APUهای وگا (Vega) می‌تواند بازی‌های ویدیویی را با پایین‌ترین حد ممکن روی عناوین مختلف اجرا کند. با این حال، پردازنده‌های اینتل توان رقابت از لحاظ گرافیکی در این دامنه‌ی قیمت را نداشته و شما باید یک کارت گرافیک مناسب برای بازی‌های ویدیویی تهیه کنید.

تراشه‌های اینتل از گرافیک ادغام شده (iGPU) برای تمامی SKUهای خود بهره می‌برند اما اینتل، پردازنده‌های سری F بدون گرافیک خود را هم با تخفیف به فروش می‌رساند. AMD بالاخره یک مدل RDNA 2 کارت گرافیک ادغام شده را به پردازنده‌های سری Ryzen 7000 اضافه می‌کند تا اولین مورد را برای مدل‌های اصلی رایزن رقم بزند. نظیر iGPU موجود در پردازنده‌های اینتل، این واحدهای گرافیکی برای بازی‌های ویدیویی در یک کیفیت مطلوب مناسب نیستند و شما باید یک کارت گرافیک برای نیاز خود بر اساس بودجه‌تان تهیه کنید.

در این بخش هم اینتل برنده‌ی این نبرد است؛‌ چراکه شرکت اینتل با قیمت پایین‌تر، عملکرد بهتری را در محصولاتش نشان می‌دهد. همچنین باید به این نکته هم اشاره کرد که پردازنده‌های شرکت اینتل علاوه بر فناوری DDR5 از DDR4 هم پشتیبانی می‌کند.

AMD در برابر اینتل؛ از جنبه‌ی مصرف انرژی و تولید گرما

وقتی صحبت از مقایسه‌ی بهترین CPU دو شرکت اینتل و AMD از لحاظ مصرف انرژی و تولید گرما می‌شود، هسته‌ی قدیمی ۷ نانومتری تفاوت بزرگی را در این حیطه ایجاد می‌کند. مصرف برق به عنوان یک فرایند جانبی از انتخاب‌های طراحی نظیر لیتوگرافی و معماری است که در ادامه به آنها می‌پردازیم. اگرچه، مصرف برقِ بیشتر، اغلب با تولید گرمای بیشتر همراه است. بنابراین، شما باید کولرهای قوی‌تری را برای خروج این گرمای زیاد در پردازنده‌های قوی‌تر خریداری کنید.

به طور کلی اینتل تلاش کرده تا مصرف برق پردازنده‌هایش را تا حد قابل قبولی کم کند اما همچنان پردازنده‌های اینتل مصرف بیشتری نسبت به مدل رایزن دارند. البته، مدل رپتور لیک سریع‌تر از سایر تراشه‌هاست و مصرف انرژی‌ این دسته از قطعات را می‌توان تا حدی نادیده گرفت.

اینتل پردازنده‌های ۱۴ نانومتری خود را از لحاظ نسبت قدرت به عملکرد تا بیش از ۷۰ درصد در پنج سال گذشته تقویت کرده است اما نسل ۱۴ نانومتری محصولات اینتل به مصرف برق بیشتر و طبیعتا تولید گرمای بیشتر نسبت به پردازنده‌های رایزن مشهور شده است. این مسئله این‌طور توجیه شده اینتل تلاش کرده برای عبور از سد محصولات بالارده‌ی AMD سرعت فرکانس را بالاتر ببرد تا عملکرد تراشه‌ها به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کند.

با این‌که تولید گرما در محصولات اینتل کمی موجب بدنامی اسم شرکت شده، با روی کار آمدن پردازنده‌های آلدر لیک این رویه تا حدودی تغییر کرده است. این پردازنده‌ها با معماری هیبریدی x86 توانسته از لحاظ مصرف برق و راندمان بهبودهایی داشته باشد. با این حال باید اعتراف کرد که بهترین CPU رپتور لیک همچنان مصرف برق بیشتری نسبت به سری پردازنده‌های Ryzen 7000 دارند اما معماری هیبریدی پردازنده‌های اینتل ۷ توانسته در کارهای چند هسته‌ای عملکرد بسیار بزرگی را رقم بزند.

با تمامی این تفاسیر، تراشه‌های ۵ نانومتری AMD همچنان مصرف برق کمتری نسبت به محصولات اینتل داشته و راندمان قدرت به عملکرد بهتری را از خود نشان می‌دهند. در نتیجه، شما به ازای هر وات انرژی، کار بیشتری را انجام می‌دهید و این مورد یعنی معامله‌ی دو سر برد. از طرفی دیگر، نیاز به کولر برای قطعات AMD یک نیاز آنچنان مبرم و جدی تلقی نمی‌شود.

در نتیجه، نبرد بین AMD و اینتل بر سر مصرف انرژی، برنده‌اش شرکت AMD است که پردازنده‌هایش می‌توانند با معماری Zen 4 و اندازه‌ی ۵ نانومتر، انرژی کمتری را مصرف کنند.

AMD در برابر اینتل؛ از جنبه‌ی اورکلاک

در زمینه‌ی اورکلاک جای هیچ بحثی وجود ندارد که اینتل می‌تواند بیشترین فضا را برای اورکلاک به کاربر تقدیم کند. شما می‌توانید بهترین CPU شرکت اینتل را گرفته و اکثر مولفه‌های پردازنده را دستکاری کنید. برای یادگیری نحوه‌ی اورکلاک پردازنده بهتر است مقاله‌ی آموزشی «راهنمای قدم به قدم برای اورکلاک CPU کامپیوتر» را مطالعه کنید.

همان‌طور که در چارت زیر ملاحظه می‌کنید، داده‌هایی وجود دارد که پردازنده‌های آلدر لیک شرکت اینتل را برای اورکلاک می‌توان برتر از Ryzen 5000 دانست:

همان‌طور که اشاره شد، شما باید مبلغ زیادی را برای پردازنده‌های سری K شرکت اینتل و همچنین مادربردهای سری Z بپردازید و همچنین کولرهای ترجیحا مایعی را هم تهیه کنید تا بهترین توانایی را برای اورکلاک به دست بیاورید. البته، هنگامی که شما ضروری‌ترین بخش‌ها را خریداری کنید، می‌توان حداکثر قدرت پردازنده‌های اینتل را به راحتی شاهد بود؛ به این معنا که می‌توان فرکانس بالای GHz ۵ را در تمامی هسته‌های نسل یازدهم راکت لیک و همچنین پردازنده‌های نسل دوازدهم آلدر لیک مشاهده کرد.

اینتل به مادربردهای سری H و B اجازه‌ی اورکلاک کامل را نمی‌دهد اما قابلیت اورکلاک حافظه را در چیپست‌های B560 و H570 قرار داده است. این اورکلاک با هر چیپ با پلتفرم سازگار است؛‌ یعنی تمامی پردازنده‌های نسل دهم کومت لیک، نسل یازدهم راکت لیک و نسل یازدهم کومت لیک. البته، این تغییرات تنها در مدل‌های سری ۵۰۰ قابل انجام است. این رویه می‌تواند تقویت و بهینه‌سازی زیادی را در تراشه‌های بسته نظیر Core i5-11400 انجام دهد.

محصولات AMD فضای کافی را برای اورکلاکِ دستی ندارد. در واقع، حداکثر اورکلاکِ تمام هسته‌ی قابل دسترس، اغلب چند صد MHz کمتر از حداکثر توانایی‌های تک هسته‌ایِ پردازنده است. این یعنی اورکلاک تمام هسته می‌تواند در واقع موجب از دست رفتن عمکلرد در برنامه‌های سبک باشد.

بخشی از این معضل ناشی از استراتژی AMD برای قرار دادن تراشه‌هایش است تا به برخی از هسته‌ها اجازه دهد بسیار بالاتر از سایر هسته‌ها تقویت شوند. همراه با فناوری نرم‌افزار خودکار اورکلاک شرکت AMD یعنی PBO و همچنین تکنیک نوآورانه برای کارهای سبک روی سریع‌ترین هسته‌ها، شرکت AMD عملکرد تقریبا اورکلاک شده‌ای را در پردازنده‌هایشان نشان می‌دهد که فضای کمی برای اورکلاک دارد.

AMD توانسته نرم‌افزار اورکلاک تحت عنوان Precision Boost Overdrive  یا همان PBO را توسعه دهد که با یک کلیک بتوان حداکثر قدرت پردازنده را از قطعه بیرون کشید. البته باید توجه کرد که آیا مادربرد و سیستم خنک‌کننده‌ی دستگاه با این رویه سازگاری دارد یا خیر. در هر صورت، نرم‌افزار به طور اتوماتیک تصمیم می‌گیرد که بهترین عملکرد ممکن بر اساس قطعات موجود در کیس باید به چه صورت باشد. در هر صورت، شما فرکانس آنچنان بالایی را در مقایسه با پردازنده‌های اینتل کسب نمی‌کنید. مقدار GHz ۵.۰ برای تراشه‌های AMD بدون سیستم خنک‌کننده‌ی نیتروژن مایع یک امر نشدنی است.

AMD به طور گسترده تلاش کرده تا توانایی‌های اورکلاک حافظه با سری Ryzen 5000 بهبود پیدا کند. این مسئله موجب شده تا حافظه با فرکانس بیشتری در کارهایی مثل بازی‌های ویدیویی رفتار کند.

در هر صورت، برنده‌ی نبرد در زمینه‌ی اورکلاک، شرکت اینتل است چون هم فضای بیشتری برای اورکلاک برای کاربر فراهم می‌کند و هم فرکانس پردازنده را به مراتب بالاتر می‌برد. فقط باید حواستان باشد که باید پردازنده‌ی سری K را برای بهترین تجربه‌ی اورکلاک خریداری کنید. همچنین اینتل توانسته قابلیت اورکلاک حافظه را در جدیدترین مادربردهای سری B و H اضافه کند که در نوع خود یک پیشرفت محسوب می‌شود. از آن سو، AMD سعی کرده تا رویه‌ی راحت و آسان‌تری را برای کاربرانش فراهم کند تا یک فرایند اورکلاک را بدون دردسر و به سادگی انجام دهند. هر چند در این سناریو، عملکرد پردازنده آنچنان بهبود قابل توجهی پیدا نمی‌کند.

AMD در برابر اینتل؛ از جنبه‌ی لیتوگرافی

چند تکنولوژی اساسی وجود دارد که قدرت هر تراشه را تعیین می‌کند. بنیادی‌ترین قانون پردازنده‌ها هنوز هم صدق می‌کند:‌ متراکم‌ترین نودهای فرایند، به شرطی‌که قدرت، عملکرد و خصیصه‌های منطقه (PPA) مطلوبی داشته باشند، اگر با یک معماری میکرویی کنار هم قرار گیرند، در اکثر اوقات پیروز نبرد خواهند بود. هنگامی که شما پردازنده‌های اینتل را در برابر AMD بر اساس این متر و معیارها مقایسه می‌کنید، متوجه می‌شوید که AMD در زمینه‌ی لیتوگرافی پیشتاز است.

برخلاف اینتل، AMD پردازنده‌های خود را تولید نمی‌کند. در عوض، این شرکت صرفا پردازنده‌هایش را طراحی کرده و سپس با شرکت‌های خارج سازمانی برای تولید تراشه‌ها قرارداد امضا می‌کند. برای مثال پردازنده‌های نسل حاضر Ryzen از ترکیب نودهای ۵ و ۶ نانومتری TSMC برای تراشه‌ها استفاده می‌کند.

نودهای ۵ نانومتری TSMC بر اساس سلایق شرکت‌های اپل، Nvidia و سایر شرکت‌ها استفاده می‌شود. از همین رو، منفعت‌های زیادی برای صنعت در قبال این همکاری حاصل می‌شود. از سمتی دیگر، اینتل ادعا می‌کند تا زمانی‌که نود ۲۰A را منتشر نکرده، از حیث فناوری نمی‌تواند مجدد برنده‌ی این نبرد باشد.

مزیت‌های نود ۵ نانومتری TSMC یعنی AMD می‌تواند تراشه‌های متراکم‌تری را با هسته‌های عملکردی بهتر در قبال مصرف انرژی کمتر تولید کند. البته، اقتصاد تولید نیمه‌رسانا حکم می‌کند تا هزینه‌ی هر ترانزیستور با پیشرفت به گره‌های کوچکتر بیشتر شود؛ به همین ترتیب، تولید و توسعه‌ی تراشه‌های ۵ نانومتری نسبت به تراشه‌های قبلی رسما گران‌تر است.

اینتل تلاش کرده با خط تولید آلدر و رپتور لیکِ جدید، از جنبه‌ی لیتوگرافی با شرکت رقیب رقابت کند. اینتل این هسته‌ها را تحت فرایند اینتل ۷ روی کار می‌آورد و در نهایت بالاخره به توسعه‌ی نود ۱۴ نانومتری پس از شش سال پایان می‌دهد. این رویه موجب شده تا اینتل از بابت عملکرد نسبت به محصولات AMD جلو بیفتد. اینتل توانسته تراشه‌های ۱۰ نانومتری را تحت عنوان SuperFin تولید کند که اخیرا شرکت تلاش کرده تا این تراشه‌ها را مجدد نام‌گذاری کند. به طور فنی، این دومین نسل از پردازنده‌های ۱۰ نانومتری اینتل است اما در واقع اولین محصول برای رایانه‌های شخصی دسکتاپ تلقی می‌‌شود.

نود جدید اینتل ۷ شرکت را وارد یک رقابت نزدیک‌تر با نودهای AMD می‌کند. پردازنده‌های رپتور لیک، انرژی بیشتری را نسبت به تراشه‌های Ryzen سری ۵۰۰۰ از خود نشان می‌دهند اما ظهور اینتل ۷ پیشرفت بزرگی را در این زمینه رقم زده است. به طور کلی، اینتل مصرف برق کمتری را در پردازنده‌های جدیدش توسعه داده است. آلدر لیک همچنین سریع‌تر از پردازنده‌های نسل قبل اینتل تلقی می‌شود که این مسئله خود در بحث راندمان انرژی یک پیشرفت حائز اهمیت محسوب می‌شود. تنها نگرانی AMD ظرفیت تولید است. در حالی‌که AMD به تولید ۵ نانومتری دسترسی دارد، این شرکت نمی‌تواند سیلیکون کافی را برای شرکت TSMC فراهم کند. شرکت AMD از لحاظ مقدار کمی می‌خواهد با قدرت تولید اینتل رقابت کند.

با تمامی این تفاسیر، برنده‌ی بخش لیتوگرافی شرکت AMD است. با این‌که اینتل با پردازنده‌های اینتل ۷ تلاش کرده خودش را به رقیب برساند، AMD همچنان با قدرت در بخش راندمان انرژی و چگالی ترانزیستور با استفاده از تراشه‌های ۵ نانومتری شرکت TSMC می‌تازد.

AMD در برابر اینتل؛ از جنبه‌ی معماری

در زمان مقایسه بهترین CPU های شرکت AMD با اینتل، باید در نظر داشته باشیم که دو تصمیم در زمینه‌ی طراحی تاثیر مهمی بر عملکرد، مقیاس‌پذیری و عملکرد به ازای هر دلار دارند؛ اتصالات و ریز معماری.

سیستم ساخت و تولید AMD به شرکت اجازه می‌دهد تا چند قالب متعدد را به یک پردازنده‌ی منسجم متصل کند. همان‌طور که چند قطعه پازل را باید کنار هم چید تا یک تصویر بسیار بزرگ ساخته شود. این رویکرد به شرکت اجازه می‌دهد تا از قالب‌های کوچک به جای یک قالب بزرگ استفاده کند. با این استراتژی، بهره‌وری بهتر شده و از طرفی دیگر قیمت هم کاسته می‌شود. همچنین، قابلیت مقیاس‌پذیری خاصی برای قطعات AMD وجود دارد که اینتل شاید نتواند در زمینه‌ی اتصالات این چنینی در پردازند‌ه‌های بالارده با شرکت AMD رقابت کند.

AMD برای اولین مرتبه از این مزیت برای میکروساختار Zen بهره برد تا از نقطه صفر یک تراشه را بسازد. مولفه‌ی Instructions per clock یا باه اختصار IPC در این پردازنده‌ها ۵۲٪ بیشتر از تراشه‌های نسل قبل یعنی Bulldozer به همراه داشته است. میکرو ساختار Zen 2 توانسته ۱۵٪ بیشتر این مولفه را بهینه کند. AMD با استفاده از یک پردازنده‌ی ۷ نانومتری، ۳۱٪ بهینه‌سازی بیشتر در عملکرد هر هسته توانسته رقم زند. در معماری Zen 3 هم بهبودی در این مولفه به اندازه‌ی ۱۹٪ حاصل می‌شود. بنابراین AMD توانسته بزرگترین قدم را پس از دوره‌ی تراشه‌های بول‌دوزر بردارد.

معماری Zen 3 به شرکت AMD یک برتری قابل توجهی را در عملکرد هر هسته ارائه می‌دهد که عامل بسیار مهمی در اندازه‌گیری سرعت در طراحی یک تراشه محسوب می‌شود

حرکت شرکت AMD به سمت معماری Zen 2 توانسته کاری کند تا پردازنده‌های AMD از لحاظ عملکردِ هر هسته تا به اندازه‌ی شرکت رقیب مزیت داشته باشند. قدرتِ تراشه‌های AMD در این زمینه بسیار بالاست؛ چراکه اینتل هنوز در ابعاد تراشه‌های ۱۴ نانومتری باقی مانده و معماری‌هایشان بر اساس نودهایی است که در این ابعاد قرار می‌گیرند. میکرو معماری‌های جدید شرکت اینتل تنها روی پردازنده‌های کوچکتر در ابعاد ۱۰ نانومتر توسعه می‌یابند و شرکت برای مدت طولانی باید با مشکلات محصولات ۱۰ نانومتری دست و پنجه نرم کند.

معماری Zen 3 به شرکت AMD یک برتری قابل توجهی را در عملکرد هر هسته ارائه می‌دهد که عامل بسیار مهمی در اندازه‌گیری سرعت در طراحی یک تراشه محسوب می‌شود. تراشه‌های راکت لیک شرکت اینتل هم از سمتی دیگر پیشرفت بزرگی در زمینه‌ی عملکرد هر هسته تلقی می‌شود. هر دو شرکت در حال حاضر می‌توانند به طور تقریبا یکسانی بهره‌وری در هر هسته را در محصولات رقم زنند.

تراشه‌های نسل دوازدهم آلدر لیک شرکت اینتل معماری هیبریدی x86 داشته که ترکیبی از هسته‌های عملکردی توانمند و بزرگتر با هسته‌های کوچکتر است که برای اولین مرتبه برای رایانه‌های شخصی دسکتاپ x86 توسعه یافته است. معماری خلیج طلایی (Golden Cove) به هسته‌های عملکردی قوی آلدر لیک قدرت می‌بخشد، در حالی‌که هسته‌های اتمی با معماری گریسمونت (Gracemont) تولید می‌شوند. اینتل این هسته‌ها را در پروسه‌ی اینتل ۷ خود تعبیه کرده و در حقیقت اولین نود جدید شرکت برای دسکتاپ از زمان تراشه‌های ۱۴ نانومتری در شش سال گذشته است.

تکنولوژی جدید اینتل تحت عنوان Thread Director یک فناوری خفته‌ای است که عملکرد بسیار عظیمی را که در آلدر لیک شاهد بوده‌ایم را امکان‌پذیر می‌کند. البته، از آنجایی که پردازنده‌های آلدر از هر دو هسته‌های سریع‌تر و کندتر برای پروفایل‌های ولتاژ/فرکانس مختلف بهینه‌سازی می‌شوند، حداکثر قدرت و بهره‌وری برای سیستم عامل و برنامه‌ها را آزاد می‌کند تا از توپولوژی تراشه به منظور انجام کارهای سنگین استفاده شود.

به طور کلی، معماری آلدر لیک با عملکرد خیره‌کننده‌اش در بازی‌های ویدیویی و همچنین کارهای سنگین تک و چند رشته‌ای ثابت کرده که برگ برنده‌ی مهمی برای شرکت اینتل است. اینتل به طور خستگی ناپذیر طراحی خود را برای بهبود عملکرد به هر قیمتی که شده تنظیم می‌کند. با این حال، شرکت AMD از جنبه‌ی راندمان قدرت در اکثر فعالیت‌ها جلوتر از اینتل قرار می‌گیرد.

در نبرد AMD در برابر اینتل از لحاظ معماری، برنده‌ای را نمی‌توان اعلام کرد؛ چراکه رقابت‌های این دو شرکت در این زمینه به شدت نزدیک به یکدیگر است. معماری Zen 3 قابلیت مقیاس‌پذیری داشته و به دلیل طراحی خوب که با نود TSMC 7 جفت شده، مصرف انرژی بسیار خوبی را برای کاربر به دنبال دارد. از سمتی دیگر، معماری آلدر لیک شرکت اینتل هم توانسته برای اولین بار هسته‌های کاربردی را با عملکرد خوب هسته‌های بزرگ برای اولین مرتبه برای رایانه‌های شخصی دسکتاپ x86 به دنبال داشته باشد.

AMD در برابر اینتل؛ درایورها و نرم‌افزارهای CPU

وقتی به پشتیبانی نرم‌افزارهای CPU در محصولات شرکت اینتل و AMD نگاه می‌کنیم، شرکت اینتل شهرت بیشتری دارد. در سمت مقابل، AMD از مشکلات عدیده‌ای در درایورهای تراشه و CPU رنج می‌برد. از طرفی اینتل هم بدون اشتباه در این زمینه رفتار نمی‌کند اما از لحاظ پایداری قطعات توانسته پشتیبانی خوبی را از خود به جا بگذارد.

با مقایسه‌ی محصولات مختلف، درایورهای گرافیک اینتل اخیرا عملکرد بهتری نسبت به قبل دارند. آپدیت درایورهای بازی‌های ویدیویی در روز صفرِ انتشار، به یک امر طبیعی برای تولیدکنندگان تراشه‌های اینتل تبدیل شده است.

راه حل‌های اینتل در این زمینه موجب شده تا کمی محتاطانه به رفتار شرکت نگاه کنیم. شرکت اینتل در گذشته فناوری‌های نوآورانه‌ی جدیدی را توسعه داده که به دلیل قیمت و همچنین فشارهای بازار به زباله‌دان تاریخ پیوسته‌اند. به همین دلیل، پشتیبانی بلند مدت از این محصولات شاید بهترین کار تلقی نشود.

AMD هنوز در این زمینه جای کار دارد. این شرکت چند مشکل با نسخه‌های BIOS داشته که نتوانسته عملکرد کامل تراشه را به نمایش در آورد. با این حال، AMD از پس این مشکلات پس از بسته‌های به‌روزرسانی متعدد برآمده است. به عنوان یک پیامد جانبی از بابت رقیبِ کوچکتر بودن، AMD بیشتر از هر مورد دیگری با بحران ترسناکی در جبران بهینه‌سازی بی‌وقفه‌ی صنعت در برابر معماری‌های اینتل روبه‌رو است. بر هم زدن صنعت کار سختی به شمار می‌رود؛ به خصوص این‌که با یک رقیب رگ و ریشه‌دار و بزرگتر در حال مبارزه هستید. گاهی اوقات وقتی در حال تعریف مجدد بخشی از صنعت هستید، اوضاع خراب می‌شود. در بحث AMD، چیزی که خراب شده در واقع شامل سیستم‌های عامل و برنامه‌هایی است که به گونه‌ای تنظیم نشده‌اند تا عملکرد کامل را از معماری نسل اول Zen بیرون بکشند، چه برسد به طراحی‌های کارهای سنگین Zen 3.

اینتل همچنین به روند رو‌به‌رو شدن با چالش‌ها ادامه می‌دهد. معماری آلدر لیکِ شرکت، اولین طراحی هیبریدی x86 بوده و از هسته‌های بزرگ P و هسته‌های کوچک E برای انواع مختلف وظایف استفاده می‌کند. محول کردن کارهای اجرایی به هسته‌های صحیح، نیاز به فناوری جدید اینتل یعنی Thread Director دارد اما این تکنولوژی تنها در ویندوز ۱۱ پشتیبانی می‌شود. این مسئله، یعنی برخی از برنامه‌ها در ویندوز ۱۰ شاید به مدت زمان بیشتری برای نمایش بهترین عملکرد نیاز داشته باشند.

در نبرد اینتل و AMD در بخش درایورها و نرم‌افزارها، اینتل برنده‌ی این بخش است. در یک سال اخیر، اینتل با تاخیر بسته‌های به‌روزرسانی درایورها را برای کارت‌های گرافیک ادغام شده به CPU منتشر کرده است. اینتل رسما ارتشی از توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری را در خدمت دارد که می‌تواند برای پشتیبانی بهتر در یک بازه‌ی زمانی مشخص فعالیت کنند. از سمتی دیگر AMD تلاش قابل توجهی به کار گرفته تا معماری جدید Zen را با کمک اکوسیستم توسعه‌دهندگان نرم‌افزاری بهبود بخشد. اگرچه، هنوز کلی کار برای این شرکت وجود دارد تا در این زمینه به دستاوردهای مهمی برسد.

AMD در برابر اینتل؛ از جنبه‌ی امنیت

در چند سال اخیر، محققین و پژوهشگران امنیتی تلاش کرده‌اند تا تمامی پردازنده‌های مدرن را از حیث امنیتی بررسی کنند. بر اساس این پژوهش، آسیب‌‌پذیری‌های جدیدی ایجاد شده که ایمنی سیستم و داده‌های خصوصی‌تان را تهدید می‌کند. متاسفانه، این نوع از آسیب‌پذیری‌ها به شدت خطرناک محسوب می‌شوند؛ چراکه این دسته از  آسیب‌پذیری‌ها غیرقابل شناسایی است. این تاکتیک‌ها، داده‌ها را با استفاده از پردازشگر همان‌طور که طراحی شده سرقت می‌کنند. بنابراین، توسط هیچ یک از برنامه‌های ویروس‌کش قابل شناسایی نیست.

اصلاحات متعددی برای پر کردن این حفرات امنیتی به کار گرفته شده و برخی از این اصلاحات موجب شده تا عملکرد پرازنده‌ها تا حدی کاهش یابد. این مسئله برای اینتل دردناک است چون این شرکت در این زمینه آسیب‌پذیرتر از شرکت رقیب است. اینتل توانسته اصلاحات درون سیلیکونی خاصی را در پردازنده‌های جدیدتر توسعه دهد تا سربار عملکرد را کاهش و حتی حذف کند. با این حال، برخی از پردازنده‌های قدیمی‌تر در معرض کاهش شدید عملکرد هستند.

اینتل در حال حاضر از حملات Spectre v2-variant هم رنج می‌برد که موجب کاهش عملکرد شده است. این آسیب‌پذیری‌های جدید می‌تواند بر اساس میزان بار کاری به پردازنده، موجب کاهش عملکرد ضروری شود.

AMD هم از سمتی دیگر در برابر این حفرات امنیتی کاملا مصون نیست. تعیین این مسئله بسیار دشوار است که آیا اکتشافات اولیه‌ی محدود در پردازنده‌های AMD به دلیل رویکرد طراحی سخت‌تر پردازنده‌ها بوده یا این‌که پژوهشگران و مهاجمین صرفا روی پردازنده‌های اینتل تمرکز کرده‌اند؛‌ چراکه مهاجمین تقریبا همیشه روی گسترده‌ترین بخش بازار تمرکز می‌کنند. ما شاهد یک روند مشابه با بدافزارهایی هستیم که برای سیستم‌های ویندوز طراحی می‌شوند که تا به حال رایج‌ترین سیستم عامل دسکتاپ است.

در تلاش برای بررسی کلاس جدیدی از آسیب‌پذیری‌ها، اینتل در واقع کشف کرده که روش AMD برای جبران این مشکلات امنیتی کارایی نداشته و رسما شرکت AMD از یک رویکرد کندتر و متفاوت‌تر برای حل این مشکلات استفاده می‌کند. با این حال، AMD هم در چند سال اخیر با آسیب‌پذیری‌های جدیدی دست و پنجه نرم کرده است. برای مثال می‌توان به واریانت Meltdown-esque اشاره کرد که به کدنویسی مجدد نرم‌افزار نیاز دارد. شبیه به اینتل، AMD هم چند فقره اصلاحات درون سیلیکونی برای پردازنده‌های Ryzen 5000 در نظر گرفته تا در معرض قرار گرفتن به آسیب‌ها را کاهش دهد.

برنده‌ی بخش امنیتی در نبرد بین AMD و اینتل، شرکت AMD است. در حال حاضر محققین در تلاش هستند روی معماری‌های جدید AMD بیشتر تمرکز کنند. در حال حاضر چیزی که بدیهی است، اینتل از آسیب‌‌های شناخته شده‌‌‌ی بیشتری نسبت به شرکت رقیب رنج می‌برد. اصلاحات کنونی اینتل هم موجب شده تا بخش زیادی از عملکرد پردازنده‌ها دچار مشکل گردد. به همین ترتیب بر اساس مقایسه‌ی راه‌حل‌های دو شرکت، به این نتیجه رسیده‌ایم تا شرکت AMD را در بخش امنیتی برنده بدانیم.

منبع:‌ tomshardware

• ۱۰ کیس‌ اسمبل شده برتر که می‌توانید از دیجی کالا بخرید (آذر ۱۴۰۱)