آلفا هیدروکسی اسید چیست؛ ۸ مورد از فواید فوق‌العاده‌ی aha برای پوست
آلفا هیدروکسی اسیدها که در اختصار aha نامیده می‌شوند جزو پرکاربردترین ترکیبات طبیعی موجود در محصولات مراقبت از پوست محسوب می‌شوند؛ به طور کلی هفت نوع آلفا هیدروکسی اسید وجود دارد که از طریق منابع گیاهی و جانوری تأمین می‌شوند. کرم آلفا هیدروکسی اسید یا کرم aha یکی از پرطرف‌دارترین محصولات مراقبت از پوست در جهان است؛ اما کرم آلفا هیدروکسی اسید چیست؟ به چه نوع ترکیباتی آلفا هیدروکسی اسید گفته می‌شود و این ترکیبات چه فوایدی برای پوست دارند؟ در این مطلب ضمن ارائه توضیحات در خصوص ماهیت اسیدهای آلفا هیدروکسی به ۸ خاصیت مهم این ترکیبات برای پوست پرداخته‌ایم؛ همراه ما باشید.
آلفا هیدروکسی اسید چیست و چه کاربردی برای پوست دارد؟
آلفا هیدروکسی اسیدها (aha) گروهی از اسیدهای گیاهی و آمینه هستند که به علت خواص فوق‌العاده‌شان برای پوست در تولید محصولات مراقبت از پوست مانند انواع کرم، تونر، لایه‌بردار و… مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما منبع تأمین اسیدهای آلفا هیدروکسی چیست و کدام دسته از این اسیدها در تولید محصولات aha برای صورت و بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند؟ به طور کلی هفت نوع آلفا هیدروکسی اسید وجود دارد که در تولید محصولات زیبایی و مراقبت از پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- اسید سیتریک (موجود در مرکبات)
- اسید گلیکولیک (موجود در نیشکر)
- اسید هیدروکسی کاپروییک (موجود در ژل رویال)
- اسید هیدروکسی کاپریلیک (موجود در بدن حیوانات)
- اسید لاکتیک (تأمین شده از لاکتوز یا سایر کربوهیدرات‌ها)
- اسید مالیک (موجود در میوه‌ها)
- اسید تارتاریک (موجود در انواع انگور)
تحقیقات در خصوص آلفا هیدروکسی اسیدها گسترده است بااین‌حال تحقیقات منتشر شده از سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) مشخص کرده است که از بین تمام آلفا هیدروکسی اسیدهای موجود، اسیدهای گلیکولیک و لاکتیک بهترین منابع تأمین آلفا هیدروکسی اسید هستند چرا که احتمال تحریک پوست بر اثر استفاده از این دو اسید طبیعی کمتر از دیگر آلفا هیدروکسی اسیدها است؛ به همین دلیل در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست بدون نسخه از این دو نوع آلفا هیدروکسی اسید استفاده می‌شود.
بسته به غلظت آلفا هیدروکسی اسید موجود در محصولات مراقبت از پوست، این محصولات به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
- غلظت کم (تا ۱۰%): ترکیبات حاوی aha با غلظت کم بدون نسخه و در فروشگاه‌های لوازم بهداشتی و آرایشی به فروش می‌رسند.
- غلظت متوسط (تا ۵۰%): این نوع ترکیبات باید تحت نظارت پزشک مورد استفاده قرار بگیرند. از aha با غلظت متوسط برای انجام پیلینگ شیمیایی سطحی پوست هم استفاده می‌شود.
- غلظت بالا (۵۰ تا ۷۰%): از aha با غلظت بالا برای انجام پیلینگ شیمیایی عمقی پوست استفاده می‌شود.
محصولات دارای آلفا هیدروکسی اسید باعث لایه‌برداری یا پوسته‌ریزی سطح بیرونی پوست می‌شوند. میزان لایه‌برداری به نوع و غلظت آلفا هیدروکسی اسید، pH آن و سایر ترکیبات موجود در محصول بستگی دارد.
آلفا هیدروکسی اسیدها همچنین می‌توانند با افزایش ضخامت لایه‌های زیرین پوست، باعث سفت شدن پوست شوند. همچنین با تولید کلاژن ظاهر پوست را بهبود دهند و در روشن‌شدن پوست هم نقش بسیار مهمی را ایفا کنند. در بخش بعدی مطلب به طور مفصل در خصوص فواید aha برای پوست صحبت خواهیم کرد.
فواید آلفا هیدروکسی اسید چیست؟
بسیاری از برندهای آرایشی و بهداشتی از آلفا هیدروکسی اسیدها برای تولید محصولات زیبایی و مراقبت از پوست استفاده می‌کنند و کرم‌ها و ژل‌های aha به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما ژل یا کرم آلفا هیدروکسی اسید برای چیست و فواید aha برای پوست چیست؟ در این بخش از مطلب ۸ مورد از فواید آلفا هیدروکسی اسید یا aha را به طور تفصیلی مورد بررسی قرار داده‌ایم.
۱. آلفا هیدروکسی اسید برای لایه‌برداری فوق‌العاده است
لایه‌برداری اصلی‌ترین کاربرد آلفا هیدروکسی اسید برای پوست است. محصولات حاوی aha می‌توانند سلول‌های مرده‌ی پوست را از بین ببرند و راه را برای تولید سلول‌های جدید پوست باز کنند. با بالاتر رفتن سن چرخه‌ی طبیعی تولید سلول‌های پوستی کند می‌شود و تجمع سلول‌های مرده می‌تواند پوست را کدر کند و با مسدود کردن منافذ باز پوست سبب بروز مشکلاتی همچون آکنه، لک و چین‌وچروک شود. البته باید در نظر داشته باشید که همه‌ی آلفا هیدروکسی اسیدها قدرت لایه‌برداری یکسانی ندارند و میزان لایه‌برداری با توجه به نوع اسیدی که استفاده می‌کنید متفاوت است. به عنوان یک قانون کلی هر چه تعداد آلفا هیدروکسی اسیدهای موجود در یک لایه‌بردار بیشتر باشد خاصیت لایه‌برداری آن محصول قوی‌تر است.
۲. آلفا هیدروکسی اسیدها باعث افزایش شفافیت و روشن شدن پوست می‌شوند
پس از این که آلفا هیدروکسی اسیدها پوستتان را لایه‌برداری کردند با از بین رفتن و تجزیه‌ی سلول‌های مرده پوست، پوستی شفاف‌تر و روشن‌تری خواهید داشت. محصولات aha دارای اسید گلیکولیک می‌توانند به تجزیه‌ی سلول‌های مرده پوست و شکستن تجمع این نوع سلول‌ها کمک زیادی کنند و محصولات حاوی اسید سیتریک می‌توانند پوستتان را روشن‌تر نشان دهند.
۳. محصولات aha می‌توانند کلاژن‌سازی را بیشتر کنند
کلاژن یک فیبر غنی از پروتئین است که پوست را صاف‌تر و محکم‌تر می‌کند. با افزایش سن فرایند ساخت کلاژن کندتر می‌شود و آسیب‌های محیطی همچون نور خورشید و رادیکال‌های آزاد می‌توانند در فرایند تولید کلاژن اختلال ایجاد کنند و تخریب فیبرهای کلاژن را سرعت ببخشند. با تخریب فیبرهای کلاژن و کاهش کلاژن‌سازی پوست شل می‌شود و ضایعاتی همچون چین‌وچروک‌های پوستی بیشتر نمایان می‌شوند.
کلاژن در لایه‌ی میانی پوست (درم) قرار دارد و زمانی که لایه‌ی بالایی یعنی اپیدرم برداشته می‌شود موادی مانند آلفا هیدروکسی اسیدها می‌توانند با ازبین‌بردن بافت قدیمی کلاژن‌ها تولید کلاژن‌های جدید را تسریع کنند.
۴. کاهش چین‌وچروک یکی از مهم‌ترین فواید aha برای پوست است
خواص ضد پیری آلفا هیدروکسی اسیدها کاملاً اثبات شده است و چین‌وچروک و خط‌های سطحی پوست که بر اثر بالارفتن سن ایجاد می‌شوند هم از این قاعده مستثنی نیستند. طبق مطالعات انجام شده این مواد می‌توانند بهبود قابل‌توجهی در بافت پوست ایجاد کنند با این وجود باید این نکته را به خاطر داشته باشید که اسید آلفا هیدروکسی فقط برای رفع چین‌وچروک سطحی مناسب‌اند و چین‌وچروک‌های عمیق‌تر را درمان نمی‌کنند؛ این مشکلات پوستی را باید با استفاده از فیلر و روش‌های لایه‌برداری پیشرفته‌تر مانند لیزر درمان کرد.
۵. آلفا هیدروکسی اسیدها می‌توانند جریان خون را سریع‌تر کنند
آلفا هیدروکسی اسیدها دارای خاصیت ضدالتهابی هستند و می‌توانند به افزایش سرعت جریان خون و بهبود آن در پوست کمک کنند. این فرایند می‌تواند برای کسانی که پوست صورتشان کدر یا رنگ‌پریده است بسیار مفید باشد. بهبود جریان خون و افزایش سرعت آن همچنین سبب می‌شود سلول‌های پوست بتوانند از طریق گلبول‌های قرمز غنی از اکسیژن مواد مغذی مورد نیازشان را جذب کنند.
۶. محصولات aha می‌توانند لک‌های پوستی را کاهش دهند و از تغییر رنگ پوست جلوگیری کنند
خطر تغییر رنگ پوست و افزایش لک‌های پوستی با افزایش سن بیشتر می‌شود؛ لکه‌های قهوه‌ای مسطح که در اصطلاح لک‌های پیری نامیده می‌شوند ممکن است با قرارگرفتن در معرض نور خورشید ایجاد شوند. این لکه‌ها معمولاً در بخش‌هایی از بدن که بیشتر در معرض نور آفتاب هستند ایجاد می‌شوند؛ بخش‌هایی همچون دستان، صورت، گردن و سینه. علاوه بر این تغییر رنگ پوست می‌تواند در اثر عواملی مختلفی همچون ملاسما، هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب یا جوش و آکنه ایجاد شود.
آلفا هیدروکسی اسید با افزایش سرعت چرخه‌ی تولید سلول‌های پوستی و از بین بردن سلول‌های مرده پوست می‌تواند فرایند تغییر رنگ پوست را کاهش دهند. آکادمی پوست آمریکا اسید گلیکولیک را برای برطرف‌کردن لک‌های پوستی و جلوگیری از تغییر رنگ پوست توصیه می‌کند.
۷. اسید آلفا هیدروکسی می‌تواند در درمان و کاهش آکنه مؤثر باشد
آکنه و جوش زمانی ایجاد می‌شود که منافذ پوست با ترکیبی از سبوم (چربی اضافی پوست)، سلول‌های مرده یا باکتری‌ها مسدود می‌شوند. لایه‌برداری با محصولات aha با پیشگیری از مسدودشدن منافذ باز پوستی در کاهش جوش و آکنه بسیار مؤثر خواهد بود. لایه‌برداری با آلفا هیدروکسی اسیدهایی مانند گلیکولیک و لاکتیک حتی می‌تواند اسکارهای ناشی از آکنه و جای جوش را هم بهبود دهد. برخی از محصولات درمان آکنه هم حاوی سایر اسیدهای آلفا هیدروکسی مانند اسید سیتریک و مالیک هستند که به تسکین پوست ملتهب کمک می‌کنند. البته محصولات حاوی aha تنها برای پوست صورت نیستند و شما می‌توانید از این محصولات برای سایر نواحی بدنتان مانند پشت و سینه که جوش می‌زنند هم استفاده کنید.
اگر می‌خواهید از آلفا هیدروکسی اسیدها برای درمان جوش و آکنه استفاده کنید باید این نکته را هم به خاطر داشته باشید که روند درمان شما ممکن است دو تا سه ماه طول بکشد. استفاده روتین و منظم از ترکیبات aha برای رفع جوش و آکنه اهمیت زیادی دارد.
۸. محصولات aha جذب دیگر محصولات مراقبت از پوست را افزایش می‌دهند
چنانچه سلول‌های مرده پوستی بیش از حد روی پوست وجود داشته باشند محصولات مراقبت از پوست مانند آب‌رسان‌ها و مرطوب‌کننده‌ها نمی‌توانند در پوست نفوذ کنند؛ این محصولات در بیرونی‌ترین لایه پوست تلمبار می‌شوند بی آن که بتوانند به لایه‌های زیرین پوست نفوذ کنند. لایه‌برداری با ترکیبات اسید آلفا هیدروکسی با تجزیه و ازبین‌بردن سلول‌های مرده پوست راه نفوذ دیگر محصولات مراقبت از پوست را باز می‌کنند؛ چنانچه در روتین پوستی‌تان از یک کرم یا ژل aha استفاده کنید دیگر محصولاتی که در روتین استفاده می‌کنید؛ مانند آب‌رسان‌ها و تونرها بهتر جذب پوست شما می‌شوند.
بهترین منابع برای جذب آلفا هیدروکسی اسید طبیعی
همان‌طور که در بخش‌های قبلی مطلب به آن پرداختیم گیاهان و جانوران منبع تأمین اسیدهای آلفا هیدروکسی هستند؛ بنابراین استفاده از میوه‌ها و مرکبات که دارای اسید مالیک یا اسید سیتریک هستند می‌تواند منبعی طبیعی برای جذب aha باشد. شما می‌توانید از این میوه‌ها و مرکبات برای تهیه ماسک‌های طبیعی استفاده کنید تا از خواص این ماده مفید بهره‌مند شوید. لیمو یکی از بهترین منابع تأمین اسید سیتریک است و استفاده از ماسک طبیعی لیمو می‌تواند اثرات بسیار مطلوبی برای پوست داشته باشد.
عوارض جانبی آلفا هیدروکسی اسید چیست؟
زمانی که شروع به مصرف محصولات حاوی aha می‌کنید ممکن است با عوارض جانبی موقتی مانند سوزش، خارش، تاول یا اگزما مواجه شوید چرا که هنوز پوستتان به مصرف آلفا هیدروکسی اسید عادت نکرده است. برای این که التهاب پوست ناشی از مصرف این ترکیبات را تعدیل کنید بهتر است در آغاز مصرف محصولات حاوی aha ابتدا این محصولات را به صورت یک‌درمیان یا دو بار در هفته مصرف کنید و زمانی که پوستتان به آن عادت کرد مصرف را به صورت روزانه ادامه دهید.
به خاطر داشته باشید که لایه‌برداری مهم‌ترین تأثیر aha روی پوست است و پس از لایه‌برداری ممکن است پوستتان نسبت به نور خورشید حساس شود؛ بنابراین در دوره مصرف این محصولات حتماً از کرم ضدآفتاب و کلاه آفتاب‌گیر استفاده کنید. اگر دچار اگزما، روزاسه یا پسوریازیس هستید یا زخم و سوختگی روی پوستتان دارید حتماً پیش از آغاز مصرف محصولات حاوی aha با پزشک مشورت کنید.
مصرف آلفا هیدروکسی اسید در بارداری
به طور کلی مصرف آلفا هیدروکسی اسیدها در دوران بارداری و شیردهی بی‌خطر است؛ با این وجود برای اطمینان بیشتر پیش از مصرف محصولات aha با پزشکتان در خصوص دوز آلفا هیدروکسی اسید موجود در این محصولات مشورت کنید.
و در پایان
در این مطلب برایتان توضیح داده‌ایم که آلفا هیدروکسی اسید یا aha چیست و چه فوایدی برای پوست دارد. بار دیگر تأکید می‌کنیم که محصولاتی که غلظت aha در ترکیباتشان بیشتر از ۱۰ درصد باشد باید با دستور پزشک مصرف شوند. همچنین اگر مبتلا به روزاسه، اگزما یا پسوریازیس هستید یا زخم باز و سوختگی روی پوستتان دارید پیش از آغاز مصرف این محصولات با پزشک مشورت کنید. اگر در زمان مصرف کرم یا ژل aha دچار عوارضی همچون سوزش، خارش، تاول یا اگزما شدید به صورت یک روز در میان یا دو بار در هفته از این محصولات استفاده کنید تا پوستتان عادت کند، سپس محصولات را به صورت روزانه مصرف کنید. اگر پس از مدت طولانی همچنان عوارض جانبی ادامه داشت به پزشک مراجعه کنید.
منبع: healthline
