۷ کتاب تاریخی معمایی خواندنی که به فیلم و سریال تبدیل شده‌اند
کتاب‌های معمایی و رمان‌های تاریخی از جایگاه خاصی در میان کتاب‌خوان‌ها و علاقمندان به ادبیات برخوردارند. هر کدام از آثار درخشان این ژانرها هم بارها برای فیلم و سریال اقتباس شده‌اند که یا با وفادار ماندن به منبع یا با ارتقای داستان‌ها به آثاری محبوب و ماندگار تبدیل شدند. کتاب یا رمان‌های تاریخی معمایی از جمله آثار کم‌یاب و منحصربه‌فردی هستند که با ترکیبی هوشمندانه این دو ژانر، داستانی می‌سازند که خواننده را تا مدت‌ها در حال و هوای خود غرق می‌کنند. در ادامه ۷ کتاب تاریخی معمایی را نام بردیم که در سینما و تلویزیون مورد اقتباس قرار گرفتند.
۱. مهمان‌خانه جاماییکا (Jamaica Inn)
- تاریخ انتشار: ۱۹۳۶
- نویسنده: دافنه دوموریه
داستان کتاب «مهمان‌خانه جاماییکا» از این قرار است که در اوایل قرن نوزدهم در شهری کوچک و مرزی به نام کورن‌وال، دختری یتیم به نام مری یلون به مسافرخانه منحوسی به نام جاماییکا می‌رود تا با عمه و عمویش زندگی کند. مری به سرعت متوجه می‌شود که اتفاقات شومی در حال رخ دادن است. آیا عمویش سردسته خرابکارانی است که باعث می‌شوند کشتی‌ها به سواحل صخره‌ای کورن‌وال اصابت کنند و بازماندگان بی‌پناه و آسیب‌دیده را در ساحل می‌کشند؟ یا شخص دیگری مغز متفکر این قتل‌ها است؟
آلفرد هیچکاک با اقتباسی آزاد از طرح کتاب دافته دوموریه فیلمی تاریخی به همین نام می‌سازد که از لحاظ اتمسفر با حال و هوای گوتیک و معمایی داستان مطابقت دارد. در شب‌های همیشگی فیلم، جزر و مد باعث بالا و پایین رفتن آب دریا نمی‌شود، بلکه غرشی سهمگین از برهم خوردن امواج به ساحل را پدید می‌آورد. شب‌هایی که بادها به جای وزیدن مثل گرگ‌ها زوزه می‌کشند. درست است که صحنه‌های کشتی غرق‌شده آنقدر ابتدایی و ضعیف است که به نظر می‌رسد هیچکاک آن‌ها را در وان حمام ضبط کرده، اما مهم نیست.
این فیلم از بازی درخشان چارلز لاتن، مورین اوهارای نوجوان در اولین نقش اصلی‌اش و بازیگران بریتانیایی سود می‌برد که همگی حرفه‌ای هستند. جالب اینجاست که لاتن هیچکاک را با شخصیت شرور عجیب و غریبش دیوانه کرد. اما کارگردان مشهور نتوانست ستاره خود را اخراج کند چرا که لاتن یکی از تهیه‌کنندگان فیلم بود. این آخرین فیلم بریتانیایی هیچکاک قبل از رفتن به هالیوود برای فیلمبرداری «ربکا» یکی دیگر از فیلم‌های اقتباسی از آثار دوموریه بود. بی‌بی‌سی در سال ۲۰۱۶ یک نسخه بازسازی از این فیلم را در بریتانیا منتشر کرد که در آمریکا در پرایم ویدیو پخش شد. جسیکا براون فیندلی در این سریال سه قسمتی بازی می‌کند.
۲. فرزند زمان (The Daughter of Time)
- تاریخ انتشار: ۱۹۵۱
- نویسنده: ژوزفین تی
نام کتاب «فرزند زمان» تقریبا در تمام فهرست‌های بهترین آثار تاریخی و معمایی به چشم می‌خورد و ژوزفین تی استاد عصر طلایی بریتانیا شناخته می‌شود. داستان این رمان درباره بازرس آلن گرانت، کارآگاه پلیسی است که به خاطر بیماری در بیمارستان بستری شده و سعی می‌کند با تحقیق و جست‌وجو معمای یک قتل ۴۰۰ ساله را حل کند. گرانت که با پایی شکسته و بی‌حوصله دراز کشیده است، توسط دوستی متقاعد می‌شود تا به یکی از جالب‌ترین اتفاقات تاریخ رسیدگی کند. آیا پادشاه شرور ریچارد سوم برادرزاده‌های جوان خود را به قتل رساند تا سلطنت را تصاحب کند؟
«شاه گم‌شده» (The Lost King) اقتباس مستقیم سینمایی «فرزند زمان» نیست. در عوض، داستان واقعی یک شخصیت سرسخت را روایت می‌کند که برای یافتن جسد ریچارد سوم در زیر یک پارکینگ در یورکشایر تمام تلاشش را به کار می‌گیرد. در این فیلم سالی هاوکینز درخشان در نقش مورخ آماتور سرسخت فیلیپا لنگلی بازی می‌کند. او مصمم است که نظریه خود را در مواجهه با شک و تردیدهای علمی اثبات کند. به طرز ناراحت‌کننده‌ای، عدم همکاری دانشگاه‌ها مانع از آن می‌شود که برای کشف ریچارد اعتبار کسب کند.
چندین رمان دیگر ژوزفین تی برای فیلم‌های سینمایی اقتباس شده است. آلفرد هیچکاک داستان پرتعلیق و جذاب «یک سکه برای شمع‌ها» (A Shilling for Candles) را برای فیلم «جوان و بی‌گناه» (Young and Innocent) اقتباس کرد. علاوه بر این داستان (The Franchise Affair) جذاب تی دو بار مورد اقتباس قرار گرفت که فیلم ۱۹۵۱ خوب است اما سریال کوتاه ۱۹۸۸ با بازی پاتریک مالاهید و جوانا مک‌کالوم بسیار بهتر است.
۳. سوراخ سوزن (Eye of the Needle)
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۱
- نویسنده: کن فالت
«سوراخ سوزن» اولین کتاب پرفروش کن فالت در سطح بین‌المللی بود. «سوزن» که در عنوان به آن اشاره شده است، نام رمز شخصیتی به اسم هنری فابر جاسوس نازی در انگلیس است. خواننده برای اولین بار با او در آغاز جنگ ملاقات می‌کند که حرکت سربازان را به آلمان گزارش می‌دهد. چهار سال بعد، داستان او با داستان دیوید و لوسی رز تلاقی پیدا می‌کند که با اندوهی فراوان و تنهایی در جزیره‌ای در نزدیکی اسکاتلند زندگی می‌کنند. فابر یک راز حیاتی دارد. این به لوسی بستگی دارد که او را از رساندن این راز مهم به آلمان باز دارد.
دونالد ساترلند در فیلمی اقتباسی از این کتاب تاریخی معمایی، نقش فابر خون‌سرد و بی‌رحم را بسیار مسلط و در عین حال ترسناک به تصویر می‌کشد. او در جلب توجه لوسی با بازی کیت نلیگان چندان متقاعدکننده نیست. بیننده باید یک ضریب معقول از نمایش مسخره را بپذیرد. به عنوان مثال، آیا واقعا یکی از بزرگ‌ترین رازهای عملیات نرماندی توسط یک سرباز تنها با یک سگ محافظت می‌شود؟
۴. نام گل سرخ (The Name of the Rose)
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۰
- نویسنده: اومبرتو اکو
کتاب «نام گل سرخ» نوشته‌ی اومبرتور اکو که اولین بار در ایتالیا منتشر شد، یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در ایالات متحده بود؛ کتابی از یک استاد ایتالیایی نشانه‌شناسی که در یک صومعه قرن چهاردهمی اتفاق می‌افتد و شامل اتهامات بدعت، بحث درباره قدرت دنیوی در مقابل قدرت معنوی کلیسا، تضاد ایمان و عقل، یک دست‌نوشته یونانی گم‌شده و قتل هفت راهب است. این‌ها تازه شروع یک داستان مرموز و پرابهام است. طرح این کتاب به اندازه هزارتوی کتابخانه صومعه پیچیده است. با این حال، داستان شما را جذب می‌کند. خواننده برادر ویلیام باسکرویل، راهب سرسخت و بردباری را دنبال می‌کند که مسئول حل قتل‌های وحشتناک است. او نمادها را تجزیه و لایه‌های رمز و راز را از هم جدا می‌کند. او حتی یک دستیار در کنار خود دارد؛ یک جوان تازه‌کار به نام آدسو. عقل, سلاح برادر ویلیام در دنیای خرافات و تعصب است. او از منطق و قدرت خود برای پیدا کردن قاتل استفاده می‌کند.
منتقدان فیلم «نام گل سرخ» را کمتر از بینندگان دوست داشتند (امتیاز ۷۶% راتن تومیتوز در مقابل امتیاز ۸۵% مخاطبان). شان کانری نقش برادر ویلیام باسکرویل را بازی می‌کند که به دیدار راهب و شرلوک هلمز قرون وسطایی می‌رود. فیلمبرداری و همچنین طراحی صومعه عالی است. در نمای ابتدایی، مانند قلعه‌ای متروک، منزوی و ممنوع جلوه می‌کند. اف موری آبراهام در نقش دشمن واتیکانی برادر ویلیام به‌یاد‌ماندنی است. اما تماشای اجرای ران پرلمن در نقش برادر سالواتوره لذت‌بخش و صحنه نزدیک به پایانی فیلم که در آن یک لالایی می‌خواند فراموش‌نشدنی است.
۵. تسخیر (Possession)
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۰
- نویسنده: ای اس بیات
کتاب تاریخی «تسخیر» یک داستان معمایی ادبی در این فهرست است. یک محقق به نام رولاند میشل دو نامه پیدا می‌کند که توسط شاعر ویکتوریایی راندولف اَش برای یک زن مرموز نوشته شده بود. میشل مشتاقانه خود را درگیر کشف هویت زن می‌کند و نامه‌های موزه بریتانیا را می‌دزدد. سپس با یکی از محققین به نام مود بیلی، کارشناس شاعر کریستابل لاموت، که رولان مشکوک است معشوقه‌ی اَش بوده، همکاری می‌کند. مود و رولاند نامه‌ها، شعرها و مجلات بیشتری را دنبال و مسیر عاشقان مبهم را از لندن تا یورکشایر و فرانسه دنبال می‌کنند. آیا اَش و لاموت عاشق بودند؟ بچه داشتند؟ اگر چنین است، چه اتفاقی برای بچه‌شان افتاده است؟ آیا شواهد مهمی وجود دارد که در جعبه‌ای در قبر اَش دفن شده باشد؟ در پایانی خوشایند، معما حل می‌شود. «تسخیر» یک معمای شوخ، عاشقانه و هوشمندانه است.
کارگردان نیل لابوت برای فیلم اقتباسی خود از این کتاب، گوئینت پالترو و آرون اکهارت را برای بازی در نقش دانشمندان و جرمی نورثام و جنیفر ایلی را برای بازی در نقش شاعران دوره ویکتوریا انتخاب کرد. کارگردان با ساده‌سازی پیچیدگی‌های کتاب خط اصلی داستان را دنبال می‌کند. احتمالا بزرگ‌ترین تفاوت کتاب با فیلم رولاند میشل است که از یک انگلیسی به یک آمریکایی بی‌پروا تبدیل شد. صحنه‌های یورکشایر که در آن فیلم بین عاشقان تاریخی در مسیر تلاششان برای رسیدن به هم و محققان مدرن در حال کشف معما قرار می‌گیرد واقعا تماشایی است. پایان فیلم تلخ، غم‌انگیز و دوست‌داشتنی است. فیلم با استقبال متفاوت منتقدان روبرو شد، اما چه می‌توان گفت؟ گاهی اوقات منتقدان اشتباه می‌کنند. شاید برایتان جالب باشد که گوئینت پالترو و جرمی نورثام در یک اقتباس سینمایی دیگر از یک رمان انگلیسی به نام «اِما» (Emma) نوشته‌ی جین آستن با هم همکاری کردند. البته، این فیلم معمایی نیست، اما داستان به هویت‌های پنهان و افشای یک راز می‌پردازد.
۶. جاسوسان ورشو (Spies of Warsaw)
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۸
- نویسنده: آلن فرست
داستان «جاسوسان ورشو» اثر آلن فرست در اواخر دهه ۱۹۳۰ در اروپا می‌گذرد. سرهنگ دوم ژان فرانسوا مرسیه، افسر اطلاعات، به عنوان وابسته نظامی فرانسه در ورشو ظاهر می‌شود، جایی که یک شبکه جاسوسی فعال را اداره می‌کند. مرسیه که مخفیانه شاهد افزایش نیروهای آلمانی در مرز است تلاش می‌کند تا مقامات مافوق خود در پاریس را با خطر نفوذ نازی‌ها بیدار کند. رمان به خوبی عناصر مهم ژانر را رعایت می‌کند؛ تنش، سفرهای برون مرزی، ماموران مخفی اطلاعات و خبرچین‌ها.
فرست در شخصیت مرسیه یک قهرمان کلاسیک را تعریف می‌کند؛ مردی متفکر در سمت راست تاریخ که هنوز در اخلاق میانه‌روی را رعایت می‌کند. مثل دیگر آثار مشابه، اندکی حس عاشقانه هم در داستان وجود دارد؛ مرسیه که همسرش را از دست داده مانند تمام قهرمانان داستان‌های فرست، برای زنان بسیار جذاب است. از همه مهم‌تر، رمان حس زمان و مکان خود را به خوبی منتقل می‌کند. همانطور که یکی از منتقدان خاطرنشان کرد، «جاسوسان ورشو» دنیایی «آغشته به رمانتیسیسم مالیخولیایی کازابلانکا» است. «جاسوسان ورشو»، اروپای پر تنش و متزلزلی را بازتعریف می‌کند که در آستانه جنگ است.
در اقتباسی سریالی از این کتاب دیوید تننت که در نقش مرسیه فوق‌العاده ظاهر می‌شود، از سوی از تماشاگران با تحسین و تشویق مواجه شد. آلن کوردانر و لیندا باست در نقش عوامل روسی در حال فرار بازی می‌کنند. آنتون لسر یک جاسوس احتمالی ضدنازی است و جولیان گلاور نقش یکی از متحدان بابصیرت مرسیه را در یک ارتش فرانسوی که اکثرا دچار ناامیدی شده‌اند بازی می‌کند. بدون هیچ خشونتی با اسلحه و تصویر اغراق‌آمیزی از جنگ، بدون ملودرام، «جاسوسان ورشو» یک قصه‌گوی عالی و کلاسیک است.
«جاسوسان ورشو» دهمین داستان از پانزده کتاب مجموعه «سربازان شب» (Night Soldiers) اثر فرست است که با رمانی به همین نام در سال ۱۹۸۸ شروع می‌شود. تا به امروز، این تنها سریالی است که از رمان فرست اقتباس شده. آخرین کتاب او با عنوان «تحت اشغال» (Under Occupation) در سال ۲۰۱۹ منتشر شد.
۷. بلگراویا (Belgravia)
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۶
- نویسنده: جولین فلوز
جولین فلوز که بیشتر به خاطر نمایشنامه‌ها و تله‌تئاترهایش شناخته می‌شود، نویسنده‌ی رمان «بلگراویا» است؛ داستانی که در اوایل دوران انگلستان ویکتوریایی می‌گذرد. داستان یک نسل قبل از مراسم رقص مشهور دوشس ریچموند که در آستانه نبرد واترلو برگزار شد آغاز می‌شود. بسیاری از افسران جوان در آن شب آخرین رقص‌های گروهی خود را انجام دادند. دو خانواده، یکی اشرافی و دیگری طبقه متوسط خوش‌آتیه، گرفتار یک فاجعه خانوادگی می‌شوند که مربوط به آن مراسم است.
سریال اقتباسی «بلگراویا» به این رمان تاریخی معمایی کاملا وفادار است چرا که جولین فلوز شخصا فیلمنامه آن را نوشته است. یکی از جذابیت‌های سریال، حضور بازیگران حرفه‌ای قدیمی همچون تام ویلکینسون، هریت والتر، تارا فیتزجرالد و فیلیپ گلنیستر است. بخش جذاب دیگر این سریال این است که بینندگان فکر می‌کنند معمای داستان را کشف کرده‌اند، اما فلوز از یک غافل‌گیری بزرگ در پایان داستان رونمایی می‌کند.
منبع: crimereads
