۸ دلیل برای اینکه کتاب صوتی «کلیدر» را شاهکار بخوانیم

قطعا آدم خوش‌شانسی هستم که قبل شما توانسته‌ام به کتاب صوتی «کلیدر»- یا حداقل بخشی از آن- گوش دهم. پس بگذارید چند نکته که به مدد همین بخت و اقبال بلند نصیبم شده را با هم درمیان بگذاریم.

۱) تولد دوباره یک شاهکار بزرگ ادبی

کلیدر یک «شاهکار» است؛ دقت کنید! این واژه را درباره کتاب کلیدر یا شخص محمود دولت‌آبادی استفاده نمی‌کنیم چون هیچ‌کدام آنها نیازی به تعریف و تمجید ندارند. «شاهکار» کلمه‌‌ای است که خرامان کنار کتاب صوتی کلیدر می‌نشیند تا در نتیجه این فعل و انفعال یک گروه بزرگ حرفه‌ای با فروتنی پس از گذشت حدود ۴۰ سال از زمان انتشار نسخه چاپی، یکی از شاهکارهای بزرگ ادبی را دوباره متولد کنند.

۲) کتاب صوتی به مثابه اثر هنری

موارد کمی وجود دارد که یک اثر هنری بتواند مخاطبش را به‌معنای واقعی کلمه تحت تاثیر قرار دهد و به اصطلاح مو به تن او سیخ کند. کتاب صوتی کلیدر این کار را از همان ابتدا به بهترین نحو ممکن انجام می‌دهد. شکی نیست که بخشی از این توانمندی به خود کتاب کلیدر برمی‌گردد. محمود دولت‌آبادی برای نوشتن کتاب ۱۵ سال وقت صرف کرده و در نگارش آن از یک سری حوادث واقعی و  حقایق تاریخی استفاده کرده است. کلیدر حدود ۴۰ سال پیش در سه‌ هزار صفحه و حدود ۱۰ جلد منتشر شده و الان نسخه‌های چاپی آن را حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می‌فروشند. می‌گویند کلیدر، بعد «در جستجوی زمان از دست رفته» نوشته مارسل پروست، بلندترین رمان دنیا به حساب می‌آید. شاید به همین دلیل بعضی‌ از شما چند مرتبه تا پای خواندن کتاب پیش رفته‌ باشید ولی هر بار مشغله‌های زندگی روزمره بهتان فشار آورده و علی‌رغم میل باطنی‌ موفق نشده‌اید کتاب را به پایان برسانید. اگر چنین وضعیتی داشته‌اید و همیشه چیزی در وجودتان باعث شده به دیگرانی که برخلاف شما موفق به خواندن کلیدر شده‌اند، ‌رشک ببرید، الان وقت تلافی است.

۳) مشارکت ۱۰۰ نفر گوینده در تولید کتاب صوتی کلیدر

در تولید و ساخت نسخه صوتی کلیدر یک گروه بزرگ تقریبا ۱۰۰ نفره از گویندگان مشارکت داشته‌اند. اغلب این افراد چهره‌ها‌ی شناخته شده عرصه گویندگی و صداپیشگی کشور هستند که در حوزه رادیو، دوبله و کتاب صوتی سرشناس محسوب می‌شوند؛ از فریبا متخصص و بیوک میرزایی گرفته تا تایماز رضوانی و محسن بهرامی اما کار تولید کتاب صوتی کلیدر را به‌همین مسئله محدود نکرده‌‌اند.

۴) صداهایی از خود منطقه‌ی کلیدر

وقتی روی یک شاهکار ادبی کار می‌کنید احتمالا باید ردپایی از دیوانگی مرغوب و اصیل در ذات‌تان وجود داشته باشد. از آن دست شوریدگی‌ها که جز با عشق قابل توجیه نیست. گروه تولید، کلی راه را کوبیده‌اند و تا کلیدر که منطقه‌ای جغرافیایی حوالی خراسان است، رفته‌اند به این هدف که صداهای پس‌زمینه مورد نیاز کتاب را همان‌جا ضبط کنند. همچین برای اینکه لهجه‌ها کاملا مطابق گویش مردم منطقه باشد، از یک مشاور ادبی بومی استفاده کرده‌اند. اگر این شانس نصیب‌تان شد که به کتاب صوتی کلیدر گوش دهید، باید بدانید صدای جیرجیرک‌ها نسخه اصلی است و به جیرجیرکی اهل روستای کلیدر تعلق دارد. صدای زوزه باد و ترنم آب را هم در خود منطقه کلیدر ضبط کرده‌اند. احتمالا به‌همین دلیل تهیه و تولید اثر حدود یک‌سال زمان برده و همچنان ادامه دارد.

۵) با نوای موسیقی کیهان کلهر

کیهان کلهر موافقت کرده که از اجراها و قطعات موسیقی‌اش در ساخت کتاب صوتی کلیدر استفاده کنند. این یکی را هم به ارزش‌های هنری اثر اضافه کنید.

۶) وفادار به نسخه‌ی مکتوب

کتاب صوتی کلیدر بیش از ۱۰۰ ساعت خواهد بود اما تیم تولید آن را به پنج بخش تقسیم کرده‌اند تا در عین حال که دسترسی به کتاب ساده‌تر می‌شود، از نظر زمانبندی و خط روایت قصه، اثر به نسخه مکتوب وفادار باقی بماند. شنوندگان کتاب صوتی کلیدر، کتاب اول و دوم را در یک کتاب پیش‌رو خواهند داشت که در پیش‌فروش حاضر از ۱۵ تا ۲۵ اسفند با تخفیف ویژه عرضه شده است. کتاب سه و چهار، کتاب پنج و شش، کتاب هفت و هشت و کتاب نهم و دهم نیز هر کدام در یک نسخه به‌صورت جداگانه و با فاصله زمانی مشخص در دسترس قرار می‌گیرند.

۷) حضور آرمان سلطان‌زاده به عنوان سرپرست گویندگان

کتاب صوتی کلیدر نام آرمان سلطان‌زاده را به‌عنوان سرپرست گویندگان بر پیشانی خود می‌بیند. مخاطب کتاب‌‌‌های صوتی با این اسم آشناست و می‌داند در انتخاب کتاب‌ها چقدر وسواس به‌خرج می‌دهد اما اگر کتاب صوتی کلیدر اولین تجربه شماست باید از همین الان درباره اعتیادآور بودن این صدا هشدار بدهم. بالاخره با یکی از بهترین‌های این حوزه سروکار داریم و ممکن است بدجوری گرفتار شوید.

۸) در ستایش کلیدر؛ کتابی که در ذات مهربان است

کلمات و اصطلاحات خاص رمان کلیدر که به‌شکل پانویس در بخش پایانی کتاب درباره‌شان گاهی مفصل توضیح داده شده، می‌تواند دغدغه بخشی از مخاطبان کتاب صوتی کلیدر باشد اما تجربه شخص من می‌گوید اگر فارغ از این اطوارها، دل به قصه بدهید، چشم‌هایتان را ببندید و اجازه بدهید داستان مارال و گل‌محمد و صدای آرمان سلطان‌زاده چونان بادی که در پستی و بلندی‌های کلیدر می‌پیچد شما را با خود همراه کند، پیچیدگی‌های فنی کتاب به‌هیچ وجه مانعی بر سرراهتان ایجاد نمی‌کند. برای همین فکر می‌کنم کتاب صوتی کلیدر، سوای بحث ارزش ادبی خود کتاب و شهرت نویسنده‌اش، به‌عنوان یک اثر هنری مستقل، شاهکاری سزاوار ستایش به‌حساب می‌آید. خانم‌ها و آقایان! به دوران باشکوه کتاب‌های صوتی خوش آمدید.