۵D مارک ۴؛ آیا کانن بهترین دوربین DSLR دنیا را ساخته؟

کانن ۵D مارک ۴ برای عکاسانی ساخته شده که می‌خواهند بهترین دوربین همه‌کاره‌ی این شرکت را داشته باشند. دوربینی مجهز به پیشرفته‌ترین سنسور تصویری که کانن تا سال ۲۰۱۶ ساخته و امکاناتی که باعث شده این دوربین تا چهار سال دیگر در کورس رقابت برترین‌ دوربین‌های DSLR فول‌فریم باقی بماند. با نقد و بررسی کانن ۵D مارک ۴ همراه ما باشید.

هرچند که مارک ۴ از نظر ظاهر تغییر زیادی نسبت به مارک ۳ نکرده، ولی زیر قاب ارتقاء چشمگیری داشته است. به هر حال مارک ۳ سال ۲۰۱۲ معرفی شد و قطعا بعد از چهار سال، انتظار این همه پیشرفت را داشتیم. آن‌طور که خود کانن گفته، پیشرفت‌ها بر اساس بازخوردهایی که کاربران سری ۵D طی سال‌های گذشته داده‌اند صورت گرفته است. بهبودهایی بزرگ در زمینه‌ی رزولوشن، گستره‌ی دینامیکی، سرعت و دقت فوکوس خودکار.

خیلی سریع بخواهیم بگوییم، بیشترین بهبود در سنسور تصویر انجام شده است. سنسور تصویر جدید ۳۰ مگاپیکسلی است و برای اولین بار در سنسورهای فول‌فریم کانن، مجهز به سیستم فوکوس خودکار Dual Pixel شده است. این سیستم مزیت‌های جالبی ایجاد می‌کند که در ادامه به تفصیل درباره‌ی آن توضیح می‌دهیم. از جمله ویژگی‌های دیگری که به این دوربین اضافه شده، امکان فیلم‌برداری ۴K است که باعث می‌شود کسانی که به طور حرفه‌ای یا غیر حرفه‌ای با دوربین‌های سری ۵D فیلم‌برداری می‌کردند همچنان به این خانواده وفادار بمانند. این دوربین اکنون مثل بیشتر دوربین‌های DSLR نیکون، دوقلوهای کانن ۵Ds و ۷D مارک ۲ دارای تایمر داخلی عکاسی تایم‌لپس است و البته Wi-Fi، GPS و NFC هم دارد. در ادامه می‌توانید ویدیویی کوتاه از معرفی این دوربین و سپس به طور خلاصه ویژگی‌های کلیدی آن را ببینید.

ویژگی‌های کلیدی ۵D مارک ۴

• سنسور جدید ۳۰٫۴ مگاپیکسلی فول‌فریم به همراه فناوری فوکوس خودکار Dual Pixel
• قابلیت Dual Pixel Raw برای ترمیم خطاهای جزیی در عکس
• قابلیت فیلم‌برداری ۴K با سرعت ۳۰ فریم بر ثانیه
• ۶۱ نقطه‌ی فوکوس که ۴۱ عدد آن از نوع کراس‌تایپ است
• گستره‌ی ISO استاندارد بین ۱۰۰ تا ۳۲۰۰۰ و قابلیت افزایش تا ۱۰۲۴۰۰
• عکاسی پیاپی با سرعت ۷ فریم بر ثانیه
• سنسور نورسنج ۱۵۰ هزار پیکسلی RGB+IR
• نمایشگر ۳٫۲ اینچی لمسی ۱٫۶۲ میلیون پیکسلی
• WiFi، GPS و NFC
• تایمر داخلی عکاسی تایم‌لپس
• بدنه‌ی مهر و موم‌تر نسبت به مدل قبل

اولین دوربین سری ۵D سال ۲۰۰۵ به بازار آمد و فول‌فریمی ارزان‌قیمت حساب می‌شد. اکنون نسل چهارم این خانواده بین سری ۱D و ۶D در رده‌ی فول‌فریم‌های متوسط طبقه‌بندی می‌شود.

سنسور تصویر

همان‌طور که اشاره کردیم، روی ۵D مارک ۴ سنسور تصویر جدید ۳۰٫۴ مگاپیکسلی قرار گرفته است. این سنسور بالاترین رزولوشن در بین دوربین‌های DSLR کانن را ندارد چرا که دوقلوهای ۵Ds دارای سنسور تصویر ۵۰ مگاپیکسلی هستند. ولی مارک ۴ از نظر رزولوشن به نیکون D810 که ۳۶ مگاپیکسلی است نزدیک شده و بدین طریق کانن به یکی از بازخوردهای مشتریانش مبنی بر شکایت از رزولوشن پایین دوربین‌های سری ۵D پاسخ داده است. به خصوص اینکه مارک ۳ نسبت به مارک ۲ افزایش رزولوشن خیلی زیادی نداشت (از ۲۱ به ۲۲ مگاپیکسل) و اکنون در حقیقت بعد از ۸ سال شاهد جهش در رزولوشن سنسور تصویر دوربین‌های سری ۵D هستیم. رزولوشن زیاد در شرایط ایده‌آل برای چاپ عکس‌ها در ابعاد بزرگ کاملا به کار می‌آید و در صورت لزوم جزییات بیشتری را می‌توان از عکس بیرون کشید.

طبق تست‌های سایت Dpreview، اگر از لنز با کیفیت زیاد استفاده کنید، رزولوشن ۳۰ مگاپیکسلی باعث می‌شود که عکس‌های فرمت RAW مارک ۴ نسبت به مارک ۳ تفکیک‌پذیری کاملا بیشتری داشته باشند و در بزرگنمایی ۱۰۰ درصد جزییات بیشتری دیده شود. با این حال همچنان تفکیک‌پذیری در عکس‌های نیکون D810 بیشتر است چون هم رزولوشن ۳۶ مگاپیکسلی دارد و هم فاقد فیلتر Low Pass است. فقدان این فیلتر باعث شارپ‌تر شدن عکس‌ها می‌شود و کانن به جز در مدل ۵Ds R این سنسور را حذف نکرده. البته به دلیل داشتن همین فیلتر، خطای Moire رنگی در عکس‌های مارک ۴ کاملا کمتر از D810 است.

تکفیک جزییات در مارک ۴ نسبت به مارک ۳ پیشرفت داشته ولی همچنان D810 تفکیک جزییات خیلی بهتری انجام می‌دهد.

گستره‌ی ISO مارک ۴ در حالت نرمال نسبت به مارک ۳ افزایش یافته و از ۲۵۶۰۰ به ۳۲۰۰۰ افزایش پیدا کرده است. این یعنی اینکه نسبت سیگنال به نویز در این دوربین افزایش یافته و گستره‌ی دینامیکی زیاد شده و در نتیجه کانن اعتماد بنفس پیدا کرده که سقف ISO را افزایش دهد. به هر حال گستره‌ی دینامیکی در چند سال اخیر و به خصوص در مقایسه با دوربین‌های نیکون، یکی از دغدغه‌های مشتریان کانن بوده است. مارک ۴ به جز سنسور تصویر این افزایش گستره‌ی دینامیکی را مدیون پردازشگر تصویر جدید Digic 6+ هم هست.

طبق تست‌های سایت DxoMark، گستره‌ی دینامیکی عکس‌های مارک ۴ نسبت به مارک ۳ و مارک ۲ افزایش چشمگیری داشته است. در حقیقت پیشرفت مارک ۴ نسبت به مارک ۳ خیلی بیشتر از پیشرفت مارک ۳ نسبت به مارک ۲ است. این بدین معنیست که مارک ۴ به خوبی می‌تواند از پس صحنه‌هایی که اختلاف نوری شدید و کنتراست زیاد دارند برآید و می‌توان از مناطق سایه و روشن جزییات زیادی بیرون کشید. آن‌طور که در جدول زیر که از نتیجه‌ی تست‌های DxoMark بدست آمده هم می‌توان دید، مارک ۴ در مجموع سنسور تصویر خیلی بهتری نسبت به دو مدل قبلی خود دارد. امتیازهای این جدول در سه بخش عمق رنگ، گستره‌ی دینامیکی و ISO داده شده است.

سنسور تصویر مارک ۴ نسبت به مدل‌های قبلی پیشرفت چشمگیری داشته است.

ولی جالب این‌جاست که سنسور تصویر مارک ۴ همچنان از رقبایی مثل نیکون D810 و سونی A7R II عقب‌تر است و همان‌طور که در جدول زیر می‌بینید این دو دوربین امتیاز مجموع بیشتری کسب کرده‌اند. به خصوص در زمینه‌ی گستره‌ی دینامیکی معلوم است که نیکون بهتر کار می‌کند و چه دوربین‌های فول‌فریم و چه APS-C این شرکت بهتر از کانن هستند.

مجموع امتیاز سنسور تصویر مارک ۴ نسبت به D810 و A7R II بالاتر است.

البته اگر دقیق‌تر بخواهیم بررسی کنیم، طبق نموداری که DxoMark تهیه کرده، در ISOهای پایین عملکرد D810 بهتر است و تقریبا از آیسوی ۴۰۰ وضعیت گستره‌ی دینامیکی برای مارک ۴ و سونی A7R II بهتر می‌شود. برنده‌ی نهایی بازی گستره‌ی دینامیکی در آیسوهای بالا هم A7R II است.

در ISOهای پایه گستره‌ی دینامیکی D810 از مارک ۴ بیشتر است. برنده‌ی نهایی گستره‌ی دینامیکی سونی A7R II است.

در کل اگر بخواهیم سنسور تصویر را جمع‌بندی کنیم باید بگوییم این بهترین سنسوری است که کانن تا به حال ساخته ولی همچنان از نظر کیفیت عکس‌هایی که می‌گیرد نسبت به رقبایی مثل نیکون D810 و D750 مقداری عقب‌تر است.

۵D مارک ۴ رقیب دوربین‌هایی مثل نیکون D750 و نیکون D810 است.

فوکوس خودکار Dual Pixel

ولی چیزی که باعث متمایز شدن این سنسور تصویر از رقبا می‌شود رزولوشن زیاد آن نیست. کانن برای اولین بار فناوری Dual Pixel Auto Focus را روی یک سنسور فول‌فریم قرار داده است. این فناوری اولین بار روی کانن ۷۰D معرفی شد و روی ۸۰D ارتقاء یافت. این سیستم حتی روی ۷D مارک ۲ هم وجود دارد ولی نکته این‌جاست که هرسه‌ی این دوربین‌ها دارای سنسور تصویر کوچک‌تر APS-C هستند. اکنون که مارک ۴ مجهز به فوکوس خودکار Dual Pixel شده، کسانی که با دوربین‌های DSLR فول‌فریم فیلم‌برداری و فیلم‌سازی می‌کردند می‌توانند از فوکوس خودکار سریع و دقیق مداوم بهره‌مند شوند. در نتیجه مارک ۴ کاملا از رقبای خود در برند نیکون برای فیلم‌برداری پیشی می‌گیرد.

فناوری Dual Pixel در حقیقت هر پیکسل سنسور تصویر را به دو بخش تقسیم می‌کند تا سنسور تصویر هم قابلیت فوکوس خودکار «تشخیص فاز» (Phase Detection) به جای سیستم قدیمی «تشخیص کنتراست» (Contrast Detection) پیدا کند. فوکوس خودکار تشخیص فاز که همیشه به طور معمول توسط سنسورهای فوکوس خودکار اصلی دوربین‌های DSLR استفاده می‌شده خیلی سریع‌تر و دقیق‌تر کار می‌کند. بنابراین مارک ۴ در مود Live view و هنگام فیلم‌برداری، فوکوس‌خودکار خیلی بهتری نسبت به مارک ۳ دارد. به خصوص اینکه اکنون به نمایشگر لمسی هم مجهز شده و با یک لمس ساده می‌توان روی هر سوژه‌ای فوکوس کرد. فناوری‌هایی مثل تشخیص چهره‌ی خیلی دقیق و دنبال‌کردن سوژه را هم بیفزاییم متوجه می‌شویم که مارک ۴ در این زمینه کاملا بهتر از رقبای خود در نیکون است.

قابلیت Dual Pixel Raw

ولی فناوری Dual Pixel به جز کمک به فوکوس خودکار سریع و دقیق یک ویژگی دیگر هم به ارمغان آورده است. یک ویژگی که در ۸۰D و ۷D مارک ۲ وجود نداشت. از این قابلیت جدید با نام Dual Pixel Raw یاد می‌شود. از آن‌جا که هر پیکسل سنسور تصویر به دو قسمت تقسیم شده، این دوربین در حقیقت می‌تواند دو عکس ۳۰ مگاپیکسلی با اختلاف منظری اندک بگیرد. مدل‌های قبلی سیگنال هر دو قسمت را ترکیب می‌کردند ولی در منوی مارک ۴ می‌توانید انتخاب کنید که این کار انجام نشود. وقتی این آپشن را انتخاب می‌کنید و عکس می‌گیرید، حجم فایل عکس شما تقریبا دو برابر خواهد بود ولی در عوض می‌توانید با نرم‌افزاری که خود کانن در DVD همراه با دوربین عرضه کرده، یک سری تنظیمات کوچک یا به قول خودشان Micro Adjustments انجام دهید. این تنظیمات شامل «تغییر بوکه» و کاهش «اثر گوستینگ» می‌شوند. این قابلیت کاملا به کار عکاسان استودیویی می‌آید که می‌خواهند خیلی دقیق عکاسی کنند و مثلا بتوانند بعد از گرفته شدن عکس اندکی نقطه‌ی فوکوس را جابجا کنند. البته آن‌طور که نویسنده‌ی سایت Dpreview نتیجه‌گیری کرده، Dual Pixel Raw در زمینه‌ی تغییر نقطه‌ی فوکوس آن‌طور که باید و شاید کاربردی و تاثیرگذار نیست. در عوض کاهش اثر گوستینگ می‌تواند کاربردی‌تر باشد. اثر گوستینگ زمانی ایجاد می‌شود که نوری ناخواسته (Flare) از یک سمت لنز وارد می‌شود. از آن‌جا که پیکسل‌ها به دو قسمت تقسیم شده‌اند و عملا هرکدام یک سمت از لنز را می‌بینند، فقط یک سری از پیکسل‌ها (چپ یا راست) شاهد Flare بوده‌اند و می‌توان از اطلاعات پیکسل‌های دیگر برای کاهش یا از بین بردن Flare استفاده کرد.

با Dual Pixel Raw می‌توان به طور خیلی جزیی خطای فوکوس را اصلاح کرد.

فوکوس خودکار و عکاسی پیاپی

فوکوس‌خودکار معمولی تشخیص فاز مارک ۴ تقریبا همانی است که روی ۱Dx مارک ۲ و ۵D مارک ۳ وجود دارد و از ۶۱ نقطه‌ی فوکوس بهره می‌برد که ۴۱ عدد آن‌ها از نوع کراس‌تایپ است. با این حال پوشش نقطه‌ها به صورت عمودی در کادر بیشتر شده و نقطه‌ی مرکزی در نور کم تا منفی ۳EV می‌تواند روی سوژه فوکوس کند. پنج نقطه‌ی مرکزی هم از نوع Dual Cross Type هستند و حساسیت بیشتری نسبت به نقاط دیگر دارند. سنسور نورسنج ۱۵۰ هزار پیکسلی RGB+IR مارک ۴ به فوکوس خودکار در دنبال‌کردن سوژه کمک می‌کند. این فوکوس خودکار قدرتمند را بیفزایید به توانایی عکاسی پیاپی با سرعت ۷ فریم بر ثانیه. مارک ۳ می‌توانست با سرعت ۶ فریم بر ثانیه عکاسی پیاپی انجام دهد. همین چند سال پیش عکاسان ورزشی آرزوی عکاسی پیاپی با سرعت ۷ فریم بر ثانیه را داشتند و حالا مارک ۴ این امکان را همراه با فوکوس خودکار خیلی سریع و دقیق دارد. در نتیجه باز هم می‌توانیم نتیجه بگیریم که ۵D مارک ۴ یک دوربین همه‌کاره است.

۵D مارک ۴ یک DSLR فول‌فریم همه‌کاره است ولی دوقلوهای ۵Ds بیشتر برای عکاسی در استودیو مناسب هستند.

فیلم‌برداری ۴K

از زمانی که ۵D مارک ۲ به بازار آمد کاملا مورد توجه فیلم‌سازان قرار گرفت. مارک ۳ هم همان موفقیت را تکرار کرد و به نوعی می‌توان گفت سری ۵D فیلم‌سازی حرفه‌ای را با دوربین‌های DSLR باب کردند. کانن برای اینکه این روند را همچنان حفظ کند و میدان را به رقیب نیکونی نبازد، در کنار فوکوس خودکار وابسته به سنسور تصویر (همان Dual Pixel)، توانایی فیلم‌برداری۴K با سرعت ۲۴ و ۳۰ فریم بر ثانیه را هم به مارک ۴ افزود. با این حال ظاهرا که فیلم‌برداری ۴K این دوربین محدودیت‌هایی هم دارد. اولین مسئله این‌جاست که فیلم‌های ۴K مارک ۴ در استاندارد DCI ضبط می‌شوند. یعنی رزولوشن آن‌ها ۴۰۹۶X2160 است و نسبت ۱۶:۹ ارائه نمی‌دهد. معمول‌ترین رزولوشن در فیلم‌برداری ۴K، رزولوشن ۳۸۴۰X2160 است. بنابراین فیلم‌های ۴K مارک ۴ اندکی وایدتر از حالت معمول هستند.

یک مسئله‌ی دیگر این است که چون ویدیوهای ۴K در حقیقت ۸ مگاپیکسل هستند، مارک ۴ فقط از قسمت مرکزی سنسور تصویر و دقیقا ۴۰۹۶X2160 پیکسل آن استفاده می‌کند. یعنی قسمتی کوچک‌تر از سایز یک سنسور تصویر APS-C. در نتیجه یک کراپ‌فاکتور ۱٫۷۴ برابر ایجاد می‌شود و مثلا اگر لنز ۲۴ میلی‌متر روی دوربین قرار دهید در هنگام فیلم‌برداری ۴K میدان دید دوربین به قدری کاهش پیدا می‌کند که انگار از یک لنز حدودا ۴۰ میلی‌متر استفاده کرده‌اید. پس فیلم‌برداری ۴K با میدان دید خیلی باز مشکل خواهد بود.

فیلم‌های ۴K فقط در فرمت Motion JPEG ضبط می‌شوند که این برای ذخیره‌ی ویدیوها در کیفیت خیلی زیاد خوب است و می‌توان از هر فریم به عنوان یک عکس ۸ مگاپیکسلی استفاده کرد. یعنی انگار دارید با سرعت ۳۰ فریم بر ثانیه عکس‌های ۸ مگاپیکسلی می‌گیرید و تازه فوکوس خودکار دائم هم دارید. بعدا هرکدام از فریم‌ها را که خواستید به صورت عکس استخراج می‌کنید.

ولی مسئله این‌جاست که ضبط ویدیوهای ۴K با سرعت ۳۰ فریم بر ثانیه نیازمند بیت‌ریت ۵۰۰ مگابیت بر ثانیه است. کامپرشن‌های All-I، IPB و IPB Light فقط به هنگام فیلم‌برداری ۱۰۸۰p فعال هستند. معنی دیگرش این است که فیلم‌های ۴K حجم و بیت‌ریت خیلی زیادی دارند و هر کارت حافظه‌ای به راحتی از پس آن بر نمی‌آید. البته می‌توان فیلم‌های ۱۰۸۰p را با سرعت ۶۰ فریم بر ثانیه و فیلم‌های ۷۲۰p را با سرعت ۱۲۰ فریم بر ثانیه ضبط کرد. خروجی ویدیو از طریق HDMI هم فقط محدود به ۱۰۸۰p است.

یکی دیگر از امکانات خیلی خوب این دوربین، فیلم‌برداری HDR است. قبلا ۷۶۰D هم این قابلیت را داشت ولی اکنون در مارک ۴ به هنگام فیلم‌برداری ۱۰۸۰p با سرعت ۳۰ فریم بر ثانیه هم مهیاست. در ویدیوی زیر می‌توانید نمونه‌ی ویدیوی HDR و مقایسه‌ی آن با حالت غیر HDR را ببینید.

تایم‌لپس داخلی، WiFi، GPS، NFC

یکی از قابلیت‌های خوبی که کانن خیلی دیر به آن رسید تایمر داخلی است. ۵D مارک ۲ درست مثل دوربین‌های نیکون دارای تایمر داخلی برای عکاسی تایم‌لپس است و بنابراین دیگر برای عکاسی تایم‌لپس نیازی به ریموت کنترل ندارید و می‌توانید از دردسرهای آن خلاص شوید.

همچنین این دوربین هم طبق روند جدید تقریبا همه‌ی دوربین‌های DSLR دارای Wi-Fi داخلی است که با آن می‌توانید از طریق اپلیکیشن Camera Connect دوربین را کنترل کنید و یا عکس‌ها و فیلم‌ها را منتقل کنید. با NFC هم می‌توانید کار انتقال تصاویر را به گوشی‌های سازگار انجام دهید. اگر GPS دوربین را روشن کنید هم می‌توانید موقعیت مکانی هر عکس را به همراه آن ثبت کنید.

بدنه، پورت‌ها و باتری

از نظر ظاهری مارک ۴ خیلی شبیه به مارک ۳ است ولی خوب تغییرات و بهبود‌هایی هم داشته و مثلا پورت ریموت کنترل به جلوی دوربین منتقل شده است. تعداد درب‌های لاستیکی هم افزایش یافته و بدین ترتیب دوربین در برابر نفوذ رطوبت و گرد و خاک بیشتر مهر و موم است. بعلاوه می‌توان نشانه‌هایی دیگر از تلاش برای بهبود مهر و موم را در اطراف ماونت لنز، دکمه‌ی شاتر و درب باتری دید. همچنین این دوربین ۷۵ گرم یعنی ۱۰ درصد از مارک ۳ سبک‌تر است.

درست زیر جوی‌استیک پشت دوربین، دکمه‌ی انتخاب نقطه‌ی فوکوس قرار گرفته و به نظر می‌رسد دیگر لازم نیست دکمه‌ی AF را با انگشت اشاره نگه داریم و با جوی‌استیک نقطه‌ی فوکوس خودکار را انتخاب کنیم. نمایشگر هم آن‌طور که در ابتدای نقد و بررسی اشاره کردیم از نوع لمسی شده است.

این دوربین هم مثل دوربین‌های DSLR اخیر کانن از باتری LP-E6N بهره می‌برد که ظرفیت آن از LP-E6 کمتر است و در هر بار شارژ می‌توان با آن ۹۰۰ عکس گرفت. این ۵ درصد کمتر از مارک ۳ است ولی در لایو ویو ۳۰۰ عکس می‌گیرد که ۵۰ درصد بیشتر از مارک ۳ است.

جمع‌بندی

در کل باید گفت که مارک ۴ آمده که چهار سال دیگر بماند. برخلاف نیکون این سیاست کانن بوده که تقریبا هر سه یا چهار سال یک بار دوربین جدید سری ۵D را معرفی می‌کند. مارک ۴ نسبت به مارک ۳ به خصوص از نظر سنسور تصویر پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده ولی به هیچ‌وجه نمی‌توان مانند مارک۲ نسبت به مارک ۱، آن را انقلابی دانست. مارک ۴ فقط یک تکامل معقول برای انتظاری چهار ساله است. مارک ۴ همچنان می‌تواند به کار افرادی که در پی فیلم‌سازی هستند بیاید ولی به هر حال باید محدودیت‌های آن در ضبط ویدیوهای ۴K را پذیرفت. عکاسانی هم که همان اول مارک ۳ را خریدند قطعا دوربینشان به اندازه‌ی کافی پیر شده که بخواهند آن را با مارک ۴ عوض کنند، هرچند که عکاسی آن‌ها را متحول نمی‌کند.

نقاط قوت

سنسور تصویر ۳۰ مگاپیکسلی مجهز به فناوری Dual Pixel

بهبود چشمگیر گستره‌ی دینامیکی نسبت به مدل‌های قبلی

توانایی فیلم‌برداری ۴K و فیلم‌برداری HDR در ۱۰۸۰p

بهبود فوکوس خودکار به طور همه‌جانبه

قابلیت Dual Pixel Raw برای تنظیم دقیق عکس‌ها

بهبود مهر و موم بدنه نسبت به نسل قبل

سنسور نورسنج پیشرفته‌ی ۱۵۰ هزار پیکسلی RGB+IR

اضافه شدن تایمر داخلی، WiFi، GPS و NFC

نقاط ضعف

فیلم‌برداری ۴K با کراپ‌فاکتور ۱٫۷۴

ذخیره‌ی ۴K فقط در فرمت Motion JPEG

گستره‌ی دینامیکی کمتر در ISO پایه نسبت به رقبای نیکون و سونی