۵ فیلم ترسناک برتر به کارگردانی زن‌ها

به گفته‌ی مرکز مطالعات زنان در حوزه‌ی فیلم و تلویزیون دانشگاه ایالتی سن‌دیگو، سهم زن‌ها در کارگردانی صد فیلم پرفروش سال ۲۰۲۰ تنها ۱۶ درصد بوده است. البته این از سهم ۱۲ درصدی آن‌ها در ۲۰۱۹، یعنی پیش از کرونا، بیشتر است؛ اما در مجموع، به نظر می‌آید جهان سینما هنوز مردانه‌ است، این‌طور نیست؟ با اینکه تعداد کارگردانان زن در سینما و فیلم‌هایی که دیده و پرفروش می‌شوند، همچنان کم است، اما فاصله‌ی جنسیتی در این صنعت رفته‌رفته رو به کاهش است. حالا دیگر بسیاری از قهرمان‌های فیلم‌ها زن‌ها هستند و ابرقهرمان‌ها هم دیگر فقط به سوپرمن، بتمن، اسپایدرمن و تمام این «مردها» محدود نمی‌شوند. اسکار مهجور و بی زرق و برق پیش هم با اهدای جایزه‌ی کارگردانی و فیلم‌نامه‌نویسی به زنان، کلوئی ژائو برای «سرزمین آواره‌ها» (Nomadland) و امرالد فنل برای «زنان جوان آتیه‌دار» (Promising Young Women)، دست‌کم روی کاغذ ثابت کرده است که دارد تغییراتی در سیاست‌هایش اعمال می‌کند. این تغییرات تازه چه تحت تأثیر جنبش‌های فمینیستی باشد، چه فقط بخشی از پروتکل‌های نسخه‌ی تازه‌ای که هالیوود قصد دارد برای جهان بپیچد، حضور زنان را در پشت پرده و روی پرده‌ی سینما در نقش‌هایی که پیش از این بیشتر به مردها تعلق داشت، پررنگ کرده است و این را باید به فال نیک گرفت.

شاید تصور عمومی (و حتی گاهی تخصصی) بر این باشد که زن‌ها تنها در ساخت آثاری زنانه، نوجوانانه، عاشقانه و خانوادگی موفق عمل می‌کنند. اگرچه بازیگر/کارگردانی همچون گرتا گرویک در چند سال اخیر با فیلم‌های «لیدی‌برد» (Ladybird) و «زنان کوچک» (Little Women) نشان داده است که می‌تواند هم‌رده‌ی سینماگران بزرگ قرار بگیرد، (امسال دو بازیگر زن دیگر (مگی جلینهال و ربکا هال) هم به جمع کارگردانان هالیوود پیوستند) کارگردانانی مثل کاترین بیگلو، کارگردان اسکاربرده‌ی «سی دقیقه پیش از نیمه‌شب» (Zero Dark Thirty) و جین کمپیون که امسال درام وسترن تحسین‌شده‌ی «قدرت سگ» (The Power of the Dog) را از او دیده‌ایم، نشان داده‌اند زنان قابلیت کشف و کاوش ژانرهای به‌ زعمِ نگاهِ عمومی مردانه را هم دارند. حالا با نزدیک شدن هالووین تصمیم گرفته‌ایم در این مقاله به زنان کارگردانی بپردازیم که در ژانر وحشت (ژانری که اغلب قهرمانش زن است) دست به تلاش‌های قابل تحسینی زده‌اند و آنچنان که شایسته‌اشان بوده است، دیده و تشویق نشده‌اند.

۱. بدن جنیفر (Jennifer’s Body)

• محصول 2009
• کارگردان: کارین کوساما
• بازیگران: مگان فاکس، آماندا سایفرد، جانی سیمونز، ایمی سداریس
• خلاصه داستان: در جریان یک آتش‌سوزی، جنیفر، دختر جذاب دبیرستانی (مگان فاکس) در ازاء شهرت و قدرت روحش را به شیطان می‌فروشد، اما چون یکی از شرایط این معامله‌ی شیطانی را ندارد، به جای محبوب شدن، قاتل جان پسرهای دبیرستان می‌شود که پیش از این به آن‌ها هیچ توجهی نشان نمی‌داد. در حالی که جنیفر آدمخوار تنها جمعیت پسرهای دبیرستان را شکار می‌کند، دوست مثبت و ساده‌اش، نیدی (آماندا سایفرد) بو می‌برد و قسم می‌خورد که جلو این کشتار را بگیرد.

در زمان اکران «بدن جنیفر» منتقدان این کمدی در ژانر وحشت را به باد انتقاد گرفتند و در راتن تومیتوز، فیلم تنها ۴۵ درصد امتیاز دریافت کرد. یکی از انتقاداتی که به فیلم وارد بود، این بود که در زمان اکران، فیلم را به واسطه‌ی جذابیت‌های ظاهری فاکس، به جای زنان، برای مخاطب اشتباهی بازاریابی کرده بودند. اما فیلم طعنه‌آمیز کوساما حالا دیگر به‌ خصوص بعد از جنبش می‌ تو (من‌ هم) به فیلم کالت تبدیل شده است. ناگفته نماند که فیلم‌نامه‌اش را دیابلو کودی، برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم‌نامه‌ی غیراقتباسی برای «جونو» (Juno)، نوشته است.

۲. مری امریکایی (American Mary)

• محصول 2012
• کارگردان: خواهران ساسکا
• بازیگران: کاترین ایزابل، آنتونیو کوپو، تریستان ریسک
• خلاصه داستان: دانشجویی پزشکی به نام مری میسون (کاترین ایزابل) برای تأمین هزینه‌های دانشکده‌ی پزشکی در کلوپ شبانه‌ای مرموز مشغول به کار می‌شود. اما شرایط خیلی زود عوض می‌شود و مری با انجام جراحی‌های عجیب و غریب طبعا غیرقانونی روی غریبه‌ها درآمد هنگفتی به جیب می‌زند.

خواهران دوقلوی ساسکا، جن و سیلویا، چند تولید دیگر در ژانر وحشت را هم در کارنامه‌ی خود دارند، از جمله «روسپی مرده در کامیون» (Dead Hooker in a Trunk) محصول ۲۰۰۹ که البته در رده‌ی فیلم‌های «سودجو» قرار می‌گیرد؛ فیلم‌هایی کم‌هزینه که با استفاده از عناصری مثل عشق و خشونت تلاش می‌کنند موفقیت تجاری به دست بیاورند. اما «مری امریکایی» که خواهران کانادایی تبار ساسکا فیلم‌نامه‌ی آن را هم نوشته‌اند، در ژانر وحشت جسمی (که ترس را از طریق نابودی و از بین بردن واضح بدن ایجاد می‌کنند) داستان پیچیده‌ای دارد و بدون شک برای کسانی که قلب ضعیفی دارند، مناسب نیست.

۳. دختری در شب تنها به خانه می‌رود (A Girl Walks Home Alone at Night)

• محصول 2014
• کارگردان: آنا لیلی امیرپور
• بازیگران: شیلا وند، آرش مرندی، موژان مارنو، مارشال منش، دومینیک رینز
• خلاصه داستان: ساکنان یک شهر فرسوده‌ی خیالی در ایران با زنی خون‌آشام مواجه هستند که با تخته‌اسکیت در شهر می‌چرخد و مردانی را که به زنان ظلم و بی‌احترامی می‌کنند، شکار می‌کند.

«دختری در شب تنها به خانه می‌رود» آنا لیلی امیرپور با زیرمتن‌ها (یا شاید ارجاعات آشکار) فمینیستی، فیلم‌برداری فوق‌العاده و نگاهی منحصربه‌فرد به یک قصه‌ی خون‌آشامی، اثری دیدنی است. بر اساس این فیلم سیاه و سفید تحسین‌شده که از راتن‌ تومیتوز امتیاز ۹۶ درصدی گرفته است، یک مجموعه رمان مصور شش قسمتی هم منتشر شده است.

۴. بابادوک (The Babadook)

• محصول 2014
• کارگردان: جنیفر کنت
• بازیگران: اسی دیویس، نواح وایزمن، هیلی مک‌الهینی، دنیل هنشال
• خلاصه داستان: آملیا، بیوه‌ی مجردی است که در بزرگ کردن پسر چموش‌اش دچار مشکل است. این مشکلات بعد از وحشت پسرش از شخصیت هیولای کتاب کودکانه‌ای که می‌خواند، وخیم‌تر می‌شود. در ابتدا، آملیا فکر می‌کند این یکی از کج‌خلقی‌ها و بازی‌های پسر برای جلب توجه اوست، اما به زودی متوجه حضوری منحوس و شیطانی در خانه می‌شود.

«بابادوک» شاهکار جنیفر کنتِ استرالیایی که اولین تجربه‌ی کارگردانی فیلم بلند او به حساب می‌آید، چیزی بیشتر از داستان لولوخورخوره‌ای است که در نگاه اول به نظر می‌رسد. این فیلم در ژانر وحشت روان‌شناختی که بر اساس داستان کوتاهی به همین نام ساخته‌ی جنیفر کنت در ۲۰۰۵ ساخته شده است، در زمان اکران سر و صدا کرد و توانست نظر منتقدان امریکایی و اروپایی را به خود جلب کند. از راتن تومیتوز هم ۹۸ درصد امتیاز گرفت، اما در استرالیا در گیشه موفق عمل نکرد. فیلم مفاهیم زیادی را بازتاب می‌دهد و بسیاری شخصیت بابادوک را استعاره‌ای از اندوه و افسردگی می‌دانند. البته فیلم تقریبا کامل و بی‌نقص ولی کمی افسرده‌کننده است؛ با این حال، نتفلیکس بعد از پخش و قرار دادن آن در دسته‌ی فیلم‌های مربوط به جامعه‌ی رنگین‌کمانی (LGBTQ) دوباره آن را زنده کرد و طرفداران اینترنتی زیادی پیدا کرد.

۵. دعوت (The Invitation)

• محصول 2015
• کارگردان: کارین کوساما
• بازیگران: لوگان مارشال گرین، تمی بلانچارد، میخیل هایسمان، مایک دویل
• خلاصه داستان: مطلقه‌ای آرام به نام لوگان (لوگان مارشال گرین) به یک مهمانی شام در خانه‌ی سابق خودش که حالا همسر سابق، ادن (تمی بلانچارد) و شوهر فعلی‌اش، دیوید (میخیل هایسمان) در آن زندگی‌می‌کنند، دعوت می‌شود. جوّ مهمانی که در واقع دیدار دوباره‌ی دوستانی قدیمی است، کم‌کم سنگین می‌شود و لوگان متوجه می‌شود که میزبانان نقشه‌های شومی برای مهمانان در سر دارند.

یک تریلر امریکایی دیگر از کارین کوساما برای کسانی که دیوانه‌ی فیلم‌هایی هستند که از یک مهمانی به‌ ظاهر آرام به شبی پر از وحشت تبدیل می‌شود. «دعوت» با دیالوگ‌هایی که با پیش رفتن داستان جذاب‌تر و مهیج‌تر می‌شوند و پیچش داستانی غیرمنتظره، حقیقتا ارزش دیدن دارد. البته شاید گزینه‌ی ایدئالی برای زمانی که در خانه‌اتان میزبان یک مهمانی هستید، نباشد. فیلم از راتن‌ تومیتوز ۸۹ درصد امتیاز گرفته است و به گفته‌ی جاستین چنگ از ورایتی (Variety) «قوی‌ترین کار کوساما بعد از سال‌ها» بوده است و هدر ویکسون از دیلی دد (Daily Dead) آن را یکی از «خانمان‌سوزترین فیلم‌های ژانر وحشت در سال‌های اخیر» می‌داند.

منبع: distractify