۵ حقیقت غافلگیرکننده از صنعت بازی ۵ کشور جهان

صنعت بازی‌های ویدیویی تا حد زیادی با کشور آمریکایی و معدودی از کشورهای دیگر پیوند خورده و بسیار کم پیش می‌آید که درباره‌ی این صنعت و شرایط آن در سایر کشورها بشنویم. در این مطلب ۵ کشور مختلف و نکات جالب درباره صنعت بازی در این کشورها مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

۱- چین بازیکنان متقلب را زندانی می‌کند

خیلی از گیمرهای آنلاین که مطمئنا تجربه هم‌بازی شدن با آن‌ها را داشته‌اید به هنگام بازی کردن انواع و اقسام تقلب‌ها را به کار می‌گیرند. شاید سوال مهم‌تر این باشد که چرا تقلب نکنند وقتی در عمل کاری از دست بازی‌سازها و توسعه‌دهنده‌ها بر نمی‌آید؟ ممکن است برای مدتی حساب‌کاربری‌تان تعلیق شود یا به کلی حساب‌تان را از دست بدهید که البته در آن صورت هم می‌شود به شیوه‌های دیگری دوباره به بازی برگشت. خلاصه، در غیاب یک اقدام بازدارنده‌ی خیلی جدی نمی‌شود توقعی داشت جز زیاد شدن تعداد گیمرهای متقلب. اما در کشور چین تقلب در بازی‌های آنلاین ممکن است برای‌تان تبعات بدی داشته باشد: چین گیمرهای متقلب را روانه‌ی زندان می‌کند.

برای توضیح بیشتر بد نیست نگاهی به پس‌زمینه ماجرا هم داشته باشیم. احتمالا نام بازی PUBG (پابجی یا پلیرآن‌ناونز بتل‌گراندز) به گوش‌تان خورده؛ یک بازی ویدیویی چندنفره و آنلاین که در میان بازی‌هایی قرار دارد که این روزها با سبکی به نام «بتل رویال» (Battle Royale) شناخته می‌شوند و به شکل فزاینده‌ای در جهان محبوب شده‌اند. شرکتی که در چین وظیفه عرضه و بومی‌سازی این بازی محبوب و پول‌ساز را به عهده دارد یک غول بزرگ حوزه رسانه و گیم به نام تنسنت (Tencent) است. تنسنت در سال‌های اخیر با حذف یا ادغام رقبا در خود بزرگترین شرکت تولیدکننده بازی‌های ویدیویی در جهان شده و تقریبا نیمی از کاربران ۲۷ میلیون نفره بازی پابجی (آماری که تازه پیش از عرضه رسمی بازی در چین عنوان شده بود) با تنسنت سر و کار دارند.

تنسنت برای انجام اقدامی اساسی‌تر همکاری با نیروهای پلیس را آغاز کرده.

از طرف دیگر بازار چین گیمر متقلب و فروشنده‌هایی که در این بازی نوعی بازار سیاه ایجاد کرده‌اند هم کم ندارد. در این بازی شاهد محدود کردن دسترسی بیش از ۱.۵ میلیون نفر یا ۶ درصد جمعیت کل گیمرهای این بازی بوده‌ایم و تقلب‌ها همچنان ادامه دارد. تنسنت برای انجام اقدامی اساسی‌تر همکاری با نیروهای پلیس را آغاز کرده و از این طریق تلاش می‌کند بازار سیاه این بازی را نابود کند. تا به حال ۱۲۰ نفر به دلیل تولید و فروش تقلب‌های درون بازی، دستگیر شده‌اند (تقلب‎هایی مثل نشانه‌گیری خودکار و مادهای خاص مثل یک ماد که برای کاربر امکان دیدن پشت دیوار را فراهم می‌کند).

مقامات چینی ۱۵ هکر بزرگ را هم دستگیر کرده‌ و به پرداخت جریمه ۵.۱ میلیونی محکوم کرده‌اند. این هکرها هم از طریق ساخت ویروس کنترل کامپیوترهای شخصی را در دست گرفته و از اطلاعات حساس افراد استفاده می‌کردند.

بد نیست بدانید این دستگیری‌ها در چین سابقه‌‌دار است. برای مثال پیش از این در سال ۲۰۱۴ یک هکر با ورود به حساب یک گیمر بازی Dungeon Fighter Online (یک بازی چندنفره آنلاین) اموال دیجیتال این گیمر را به ارزش تقریبی ۶۴۰۰ دلار سرقت کرده بود. این سرقت سایبری برای هکرها ۲ سال زندان در پی داشت.

۲- رشد صنعت بازی‌سازی ایران با وجود محدودیت‌ها

صنعت بازی‌های ویدیویی در ایران به دلیل وجود تحریم‌ها با موانع و مشکلات زیادی روبرو بوده و در عمل تلاش مضاعف برای غلبه بر این محدودیت‌ها شرایط فعالان حوزه صنعت گیم را بسیار دشوار کرده است. با این وجود این صنعت در سال‌های اخیر در ایران فرایند رو به رشدی را از خود نشان داده است.

محدودیت‌هایی که در صنعت گیم ایران وجود دارد در چندین حوزه خودنمایی می‌کنند. یکی از این بخش‌ها استفاده از موتورهای بازی‌سازی است که به دلیل تحریم‌ها مجوز استفاده از آن‌ها در اختیار بازی‌سازان ایرانی قرار نمی‌گیرد و آن‌ها اغلب مجبورند با هزینه‌های بیشتر موتورهایی خاص برای ساخت بازی‌های خود بسازند. در عین حال استفاده از پلتفرم‌های جمع‌آوری بودجه‌ی مردمی که بسیاری از بازی‌سازان مستقل جهان از آن استفاده می‌کنند در اختیار ایرانی‌ها قرار ندارد. انتشار بازی در گوگل پلی و استیم با دشواری‌های زیادی همراه است و گرفتن تبلیغات خاص در شبکه‌های اجتماعی در سطح جهانی موانع زیادی دارد.

حتی استفاده از کیت‌های بازی‌سازی مخصوص هر کنسول (SDK) که به ساخت بهینه‌سازی درست و حسابی یک بازی روی کنسول کمک می‌کنند و بدون آن‌ها بازی‌ساز باید ساخت بازی برای کنسول را از ذهن بیرون کند هم برای بازی‌سازان ایرانی با ممنوعیت مواجه است.

با وجود همه نکات گفته شده اما صنعت گیم ایران براساس یک تحقیق منتشر شده در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۳ میلیون نفر گیمر دارد. در میان این ۲۳ میلیون حدود ۳۷ درصد گیمرهای ایرانی را زنان تشکیل می‌دهند. با در نظر گرفتن این آمار و ارقام باید گفت ایران واقعا از نظر پتانسیل‌، داغ‌ترین بازار گیم در کل خاورمیانه است. در عین حال فروش بازی‌ها هم در ایران طی سال‌های گذشته افزایش یافته است.

صنعت گیم ایران براساس یک تحقیق منتشر شده در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۳ میلیون نفر گیمر دارد.

بازی‌سازان ایرانی با امکانات محدود بازی‌های قابل‌قبولی را به‌ویژه روی موبایل عرضه کرده‌اند و تا امروز چندین عنوان ایرانی موفق شده‌اند با تلاش‌های سخت و شدید در فروشگاه‌هایی مثل گوگل‌پلی با وجود همه تبعیض‌ها خودشان را نشان دهند و حتی در میان مخاطبان جهانی هم محبوبیت کسب کنند. همچنین در سال‌های اخیر بازار ایران بعضی غافلگیری‌های خاص را هم برای مخاطبان به همراه داشته، مثلا می‌توان به عنوانی همچون خاله قزی که در جهان با نام Grandam Overdrive شناخته می‌شود اشاره کرد که هم در ایران بسیار موفق بود و هم قرار است روی کنسول PS4 منتشر شود.

به هر حال به نظر می‌رسد با کاهش محدودیت‌ها و بالارفتن توان بازی‌سازان داخلی ممکن است در دهه‌های آینده شاهد رشد قابل‌توجه بازار و صنعت گیم ایران باشیم.

۳- ایکس‌باکس وان ۳۷ هزاردلاری در ونزوئلا

اگر اهل دنبال کردن اخبار جهان باشید احتمالا تا الان خبردار شده‌اید که اوضاع کشور ونزوئلا اصلا خوب نیست و اقتصاد این کشور با بحران‌های خانمان‌براندازی مواجه شده. این بحران‌ها ده‌ها هزار ونزوئلایی را به خیابان‌ها کشانده و شاهد اعتراضاتی وسیع نسبت به تورم وحشتناک و غیرقابل کنترل هستیم. این وضعیت بازار گیم را هم درگیر کرده و بر تحولات آن موثر بوده است.

برای توضیح دقیق‌تر وضعیت باید کمی ماجرا را بشکافیم. مشکلات اقتصادی و مالی ونزوئلا ترکیبی از چندین فاکتور مختلف هستند. کاهش قیمت نفت، دخالت‌های زیاد از حد و بی‌جای دولت در امور شرکت‌های خصوصی و ورشکستگی اقتصادی همه در کنار هم شرایط را به اینجا کشانده. با این اوصاف اخیرا ونزوئلا مجبور شده از دو نرخ مختلف برای ارز استفاده کند.

در ونزوئلا ارز با نرخ پایین‌تر فقط در اختیار بعضی از افراد خاص قرار می‌گیرد.

ارز با نرخ پایین‌تر فقط در اختیار بعضی از افراد خاص قرار می‌گیرد (افرادی که عموما به دنبال نوسان‌گیری در بازار سیاه هستند و در عمل در حال سخت‌تر کردن شرایطند) و خرید ارز با نرخ بالاتر هم سهم مردم عادی است که باید چندصدهزار بولیوار به ازای هر دلار بپردازند.

در این شرایط اقتصادی قیمت‌ها هم وضعیت عجیب و غریبی پیدا کرده‌اند مثلا در بازار سیاه در دوره‌ای از اوج بحران دوازده تا تخم مرغ به قیمت ۱۵۰ دلار فروخته می‌شد،‌ یک بسته پاستا ۳۰۰ دلار بود و یک کیلوگرم شیرخشک قیمتی داشت معادل ۷۰۰ دلار. البته می‌گویند همه این اقلام را می‌شود در فروشگاه‌های رسمی ارزان‌تر هم خرید ولی به نظر می‌رسد این ادعاها چندان به حقیقت نزدیک نباشد. به هر حال این وضعیت در شرایطی که سراغ محصولات حوزه گیم و تکنولوژی بروید حتی وخیم‌تر هم می‌شود. براساس آمار و ارقامی که موسسات حوزه تجارت الکترونیکی منتشر کرده‌اند ونزوئلا گران‌ترین کشور جهان برای خرید محصولات حوزه‌ی تکنولوژی است. برای مثال خرید یک ایکس‌باکس وان در ونزوئلا حدود ۳۷ هزاردلار هزینه روی دستتان می‌گذارد. اگر طرفدار سونی هستید هم باید حدود ۵۶هزار دلار پول برای خرید PS4 کنار بگذارید. به نظر می‌رسد با این هزینه‌ها ونزوئلایی‌ها باید تا مدت‌ها دور بازی کردن را خط بکشند.

شاید بد نباشد به قیمت‌های عجیب و غریب چند محصول دیگر حوزه تکنولوژی که در جهان محبوبند و در ونزوئلا قیمت‌های سرسام‌آور دارند هم اشاره کنیم. آیفون در این کشور ۱۰۰ هزار دلار می‌ارزد و گوشی‌های اندرویدی کمی کمتر در حدود ۷۸ هزار دلار. قیمت تبلت‌ها تقریبا با قیمت خرید یک BMW‌ برابری می‌کند و اگر هوس خریدن مک‌بوک به سرتان بزند باید رقمی در حد ۱۷۸ هزاردلار کنار بگذارید؛ یعنی چیزی در حد و اندازه‌ی پول خرید یک ماشین بنتلی.

۴- روسیه؛ بهشت کسانی که نمی‌خواهند برای بازی ‌کردن پول خرج کنند

به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر روسیه به بهشت کسانی تبدیل شده که حاضر نیستند برای بازی‌کردن هزینه کنند و ترجیح می‌دهند از بازی‌ها و محتواهای غیرقانونی استفاده کنند. یکی از تحقیقات NewZoo که چند سال پیش انجام شده بود نشان می‌داد حدود ۷۵ درصد روس‌ها بازی‌های کنسول و کامپیوترهای شخصی‌شان را به شکل غیرقانونی تهیه می‌کنند. در عین حال بین ۴۰ میلیون گیمر روس (از مجموع ۱۴۰ میلیون جمعیت) صرفا ۲۵ میلیون نفر گفته‌اند حاضرند برای این نوع سرگرمی‌ها واقعا پول خرج کنند.

احتمالا فهمیدن دلیل این نوع نگاه گیمرهای روس هم چندان پیچیده نیست. برای مثال خریدن بازی‌های کنسول چیزی حدود ۸۰ دلار برای روس‌ها هزینه خواهد داشت و بخش قابل‌توجهی از جمعیت بویژه کسانی که در شهرهای بزرگ ساکن نیستند حقوقی معادل چند صد دلار در ماه دارند. از سوی دیگر جیلبریک کردن یک کنسول با پرداخت رقمی کمتر از ۵۰ دلار قابل انجام است و امکان دانلود هر بازی که بخواهید را زمانی کمتر از یک ساعت فراهم می‌کند. طبیعی است که با این شرایط گیمرهای روس هم آنقدرها روی خوشی به هزینه کردن برای خرید بازی نشان ندهند.

حدود ۷۵ درصد روس‌ها بازی‌های کنسول و کامپیوترهای شخصی‌شان را به شکل غیرقانونی تهیه می‌کنند.

اما یک نکته جالب دیگر اینکه با وجود این حجم قابل توجه از گیمرهایی که علاقه‌ای به پول خرج کردن در حوزه گیم ندارند، شاهد هزینه ۱.۵ میلیارد دلاری سالانه در بازار گیم کشور روسیه هستیم؛ این موضوع روسیه را به یک کشور واقعا عجیب و غریب تبدیل می‌کند که در آن بسیاری از مردم تقریبا هیچ پولی در حوزه گیم خرج نمی‌کنند و بخش دیگری از مردم پول بسیار زیادی را صرف این حوزه و بویژه عنوان‌های مربوط به کامپیوترهای شخصی می‌کنند.

در واکنش به شرایطی که مطرح شد، مسئولان کشور روسیه هم تلاش کرده‌اند انواع و اقسام قوانین را به تصویب برسانند تا شاهد کاهش این حجم از رفتار غیرقانونی در حوزه گیم در این کشور باشیم. با این وجود کل این تلاش‌ها تا اینجا چندان جواب نداده و در عمل هر چقدر که دولت تلاش می‌کند و راهی را مسدود می‌کند،‌ متخلفان راه جدیدی می‌یابند. این بحث را می‌شود یک آمار جالب دیگر خاتمه داد؛ یک تحقیق نشان می‌دهد اساسا ۸۷ درصد روس‌ها نمی‌دانند که دانلود غیرقانونی محتوا جرم به حساب می‌آید؛ با این اوصاف به نظر می‌آید شرایط کشور روسیه به این زودی‌ها تغییر معناداری نخواهد داشت.

۵- جهان غریب گیمرهای کره شمالی

احتمالا برای‌تان جالب باشد که در کشوری مثل کره ‌شمالی صنعت گیم چه شرایطی دارد. در سال ۲۰۱۲ کره شمالی بازی «پیونگ یانگ ریسر» (Pyongyang Racer) را منتشر کرد که اولین بازی ویدیویی کره به قصد تاثیرگذاری روی مخاطب جهانی بود. این بازی توسط دانشجویان دانشگاه Kim Chaek University of Technology ساخته شده بود. در این بازی گیمر سوار بر یک خودروی شرکت Pyongwha Motors (یکی از دوشرکت خودروساز کره شمالی) در شهر پیونگ‌یانگ (پایتخت کره شمالی) حرکت می‌کند و نقاط مهم و معروف شهر را می‌بیند. بازی طراحی شده تا گیمر را تشویق کند سفری توریستی به کره شمالی داشته باشد ولی کیفیت قابل‌قبولی ندارد.

در همین دوران بازی‌های دیگری هم تولید شده و خب اغلب آن‌ها پروپاگاندایی عیان و سطحی را دنبال می‌کنند. برای مثال دارزدن یک سیاستمدار، کشتن متجاوزان به کره‌ شمالی یا کشتن مگس با مگس‌کش آن‌ هم مگس‌هایی به شکل شینزو آبه نخست وزیر ژاپن و جرج بوش رییس جمهور سابق آمریکا.

در واقع باید تاکید کرد که عموم این عنوان‌ها از «بازی» فقط اسمش را یدک می‌کشند؛ در آن‌ها خبری از خلاقیت، سرگرمی،‌ عناصر درگیرکننده و خلاصه هیچ عنصر کیفی دیگری نیست.

 اغلب بازی‌های کره‌ی شمالی پروپاگاندایی عیان و سطحی را دنبال می‌کنند.

اما بازار بازی‌های موبایلی هم اخیرا در کره‌ شمالی به راه افتاده. اخیرا مقامات این کشور مردم را به استفاده از اینترنت و موبایل تشویق کرده‌اند. مردم این کشور به فروشگاه‌های اپلیکیشن و اینترنت آزاد دسترسی ندارند اما یک اپلیکیشن داخلی که Boy General نام دارد و مورد تایید رهبر این کشور واقع شده از طریق بعضی فروشگاه‌ها روی موبایل مردم نصب می‌شود و ظاهرا محبوبیت بسیار زیادی هم پیدا کرده. ظاهرا محتوای این بازی هم نوعی پروپاگاندای تاریخی است مربوط به یک فرمانده که ۱۳۰۰ سال پیش بر شبه جزیره کره حکمرانی می‌کرده.

به شکل کلی وضعیت بازی‌های موبایلی کره شمالی بسیار بهتر از دیگر بازی‌های آن‌هاست و در عمل گیمرهای موبایل شرایط بهتری از علاقه‌مندان به سایر محتواهای گیمی دارند.

در میان محتواهایی که برای موبایل عرضه شده شاهد عناوین نسبتا متنوعی مثل مبارزه با تانک، یک مدل انگری برد بومی یا نوعی بازی که در آن یک حیوان‌خانگی را به شکل مجازی بزرگ می‌کنید،‌ هستیم.