۱۷ مهارت که برای مسؤولیت‌پذیر شدن باید به کودک خود بیاموزید
آموزش مسؤولیت‌پذیری به کودکان یک از اصلی‌ترین وظایف هر پدر و مادری است. برای داشتن یک فرزند متعهد و قوی باید آموزش درس‌های زندگی به کودک را از سنین پایین شروع کرد. قوی شدن در مهارت‌های زندگی چیزی نیست که در یک روز یا یک هفته اتفاق بیفتد. آموزش این مهارت‌ها در تمام دوران کودکی به زمان، تلاش و ثبات نیاز دارد.
بلاخره روزی خواهد رسید که بچه‌ها از خانه جدا شوند و به دنبال آرزوهای خود بروند و چه بهتر است که در آن روز، کوله‌باری از تجربه به همراه داشته باشند و از سنین پایین مهارت‌های لازم برای داشتن یک سبک زندگی سالم و مسؤولانه را آموخته باشند.
در ادامه با ما همراه باشید تا ۱۷ مهارتی را بررسی کنیم که بهتر است به فرزندتان بیاموزید تا قبل ورود به دنیای جوانی، در آن‌ها تجربه کسب کنند و بتوانند فردی مستقل و با مسؤولیت‌پذیری و دقت بالا باشند.
۱. چگونه آشپزی کنند
هر کسی باید توانایی درست کردن چندین وعده غذایی را داشته باشد. اگر فرزند شما از سنین پایین برای آشپزی کردن آموزش ندیده باشد، به‌احتمال زیاد در بزرگسالی به فست‌فودها و غذاهای آماده پناه خواهد برد و عادت‌های غذایی ناسالمی خواهد داشت. غذاهای فرآوری‌شده به زمان و مهارت پخت کمتری نیاز دارند و می‌توان آن‌ها در عرض چند دقیقه آماده کرد و برای زمان‌هایی که پرمشغله‌اید، یک گزینه‌ی عالی هستند اما مضراتی دارند که نمی‌توان برای همیشه و به‌دفعات بالا از آن‌ها استفاده کرد.
برای آموزش آشپزی به کودکان ابتدا باید مطمئن شوید که طرز استفاده از اجاق‌گاز و فر را می‌دانند و ایمنی آن را بلدند البته قبل از این مرحله هم می‌توانید کودکان را به مشارکت در آماده‌سازی مواد اولیه، اندازه‌گیری و مخلوط کردن مواد تشویق کنید و هرچه که بزرگتر می‌شوند و مهارت‌های‌شان رشد می‌کند، روش‌های پیچیده‌تری برای طبخ غذا به آن‌ها آموزش دهید.
بچه‌ها باید مهارت خواندن یک دستور غذا را هم داشته باشند و بدانند که چگونه هر دستوری را دنبال کنند. هنگامی که از یک دستور غذا استفاده می‌کنید، فرآیند آشپزی را توضیح دهید و بگویید که کلمات در دستورهای آشپزی چه معنایی دارند، کلماتی مانند چانه گرفتن، الک کردن و استراحت دادن خمیر.
آموزش آشپزی به کودکان، تجربه‌ی یک باره نیست. این کار باید بخشی از سفر آن‌ها به بزرگسالی باشد و بهترین راه برای کمک به یادگیری مهارت این است که چندین بار در هفته با شما آشپزی کنند. زمانی را برای توضیح اینکه چه کاری انجام می‌دهید و چرا انجام می‌دهید، اختصاص دهید تا هر بار چیز جدیدی یاد بگیرند. آشپزخانه قلب تپنده‌ی هر خانه‌ای است و شما با آموزش دادن آشپزی به دختر یا پسر کوچک‌تان، عشق به غذاها و مزه‌ها را وجود او فعال می‌کنید.
۲. چگونه لباس‌های خود را بشویند
اگر شما هم جزو والدینی باشید که استفاده از ماشین لباسشویی و خشک‌کن را برای فرزندتان ممنوع کرده‌اید، بهتر است درباره‌ی این طرز فکرتان تجدید نظر کنید. حتما زمانی پیش خواهد آمد که فرزندتان به لباس تمیز نیاز داشته باشد و شما در دسترس نباشید. قبل از اینکه چنین موقعیتی در خانه پیش بیاید، وقت بگذارید تا به فرزندان خود یاد بدهید چگونه از ماشین لباسشویی استفاده کنند و چه شوینده‌ای برای چه لباسی مناسب است.
بعد از اینکه مطمئن شدید فرزندتان طرز کار و نکات ایمنی استفاده از ماشین لباسشویی را می‌داند، می‌توانید مسؤولیت شست‌وشوی بخشی از لباس‌ها را بر عهده‌ی او بگذارید تا تمرینی در جهت تقویت حس مسؤولیت‌پذیری داشته باشد.
۳. چگونه مسائل مالی را مدیریت کنند
به نحوه‌ی پول خرج کردن فرزندتان دقت کنید. شاید ببینید که کودک‌تان به محض گرفتن پول توجیبی‌اش، آن را در اولین فروشگاه خرج می‌کند یا شاید جزو بچه‌هایی باشد که پول خرج کردن برایشان دشوار است. با دیدن هیچ کدام از این رفتارها نگران نشوید و بدانید که زمان آموزش‌های جدید فرارسیده است چراکه با صرف کردن زمان اندکی برای توضیح مسائل مالی، خواهید توانست ذهن فرزندتان را به یک تعادل پویا در محاسبه‌ی هزینه و درآمد برسانید.
کودکان باید یاد بگیرند که چگونه پولی را که می‌گیرند، مدیریت کنند. به فرزندتان بیاموزید که چگونه هزینه و مخارجش را محاسبه کند و متناسب با بودجه‌ای که دارد مناسب‌ترین خرید را انجام دهد و بتواند کیفیت کالاها را مقایسه کند تا به بهترین جنس با کمترین قیمت دست پیدا کند. شروع آموزش درباره‌ی سرمایه‌گذاری و پس‌انداز از سن کم به کودک باعث می‌شود برای پول اندک و محدود خود، برنامه‌ریزی کند و می‌آموزند که چگونه در بزرگسالی از نظر مالی مسؤولیت‌پذیرتر باشد و انتخاب‌های عاقلانه‌تری انجام دهد.
۴. چگونه سرچ کنند و چطور تایپ کنند
ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که توانایی استفاده از لپ‌تاپ و تلفن هوشمند بسیار مهم است. بچه‌ها بسیار سریع و به‌شکل غریزی روش استفاده از تکنولوژی را می‌آموزند و حتی قبل از سن دبستان طرز کار با گوشی و تبلت را می‌دانند. فرزند نوجوان خود را از سنین کم نسبت به یادگیری ابزارهای جدید مشتاق و آگاه تربیت کنید زیرا که در بزرگسالی به همه‌ی این ابزارها نیاز خواهد داشت. امروزه تقریباً برای هر شغلی، یک بخش مرتبط با تکنولوژی وجود دارد و هرچه کسی در تایپ و سرچ کردن مهارت بیشتری داشته باشند، سریع‌تر در کارش پیشرفت خواهد کرد.
برای اینکه فرزندانی موفق و توانمند داشته باشید، آموزش جستجوی صحیح در اینترنت، امکانات موتورهای جستجو و برنامه‌های مایکروسافت آفیس را جدی بگیرید. در دنیای آینده سرچ کردن، تایپ کردن و رسیدن به اطلاعات درست در کمترین زمان به اندازه توانایی صحبت کردن ضروری خواهد بود. بی‌شک یاد دادن تایپ کردن سریع و ده‌انگشتی، هم به فارسی و هم به انگلیسی، یک سرمایه‌گذاری ارزشمند برای توسعه‌ی مهارت‌های فرزندتان خواهد بود.
۵. چگونه هدف تعیین کنند
اگر می‌خواهیم فرزندان‌مان در بزرگسالی، افرادی با روحیه‌ی مسؤولیت‌پذیری بالا باشند، باید در زمان مناسب تعیین هدف و مدیریت وظایف را به‌خوبی آموخته باشند. وقتی کودک شما به درک قابل قبولی از شرایط زندگی رسید، انواع هدف‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت را به او توضیح دهید و استراتژی‌ها و اقدامات لازم برای رسیدن به هر کدام را به‌زبان ساده و با مثال بیان کنید.
آموزش انجام این کار از دوران کودکی، آن‌ها را به مهارت‌های هدف‌گذاری مجهز می‌کند و باعث خواهد شد بزرگسالانی موفق و مسؤولیت‌پذیرباشند. بچه‌ها در هر سنی می‌توانند اهداف کوتاه مدت تعیین کنند اما ممکن است لازم باشد در چند بار اول کمک بگیرند و شما در زمان‌بندی انجام کارها و جزئیات برنامه مداخله کنید.
۶. چگونه بدن سالم‌تری داشته باشند
ما برای بقا در قبال بدن‌مان مسؤولیم. اگر نتوانیم از بدن خود مراقبت کنیم، زندگی سالمی نخواهیم داشت و احتمالاً طول عمر و فعالیت خود را محدود خواهیم کرد. این به ما به عنوان والدین بستگی دارد که اهمیت ورزش، عادات غذایی سالم و مراقبت صحیح از بدن را به فرزندان خود آموزش دهیم. رفتار ما یکی از اصلی‌ترین راه‌هایی است که فرزندان ما داشتن یک سبک زندگی سالم یاد می‌آموزند. در ادامه چند راه عالی برای ترویج سبک زندگی سالم پیشنهاد می‌کنیم:
- هر روز حداقل یک وعده‌ی غذایی را در جمع خانواده بخورید.
- فرزندان خود را برای گردش و تفریح بیرون ببرید و اجازه بدهید در طبیعت آزادانه بازی کنند.
- زمانی برای خاموشی کامل تبلت و تلویزیون داشته باشید.
- هرگز از غذا به عنوان پاداش استفاده نکنید.
- هر روز زمانی را به ورزش و فعالیت بدنی با‌کیفیت اختصاص دهید.
۷. چگونه درست لباس بپوشند
بچه‌ها باید یاد بگیرند که چطور به لباس و ظاهر خود رسیدگی کنند. ظاهر هرکسی مانند یک بیلبورد است و اولین برداشت ما از بقیه اغلب بر اساس ظاهر است. اگر لباس تمیز بر تن نداشته باشید، لباس‌های‌تان چروک و نامرتب باشند و دکمه‌های افتاده پیراهن‌تان را درست نکنید، ظاهری شلخته برای خودتان ساخته‌اید و مورد احترام قرار نخواهید داشت. هر کس باید زمانی از روزش را به مرتب کردن لباس و بهداشت شخصی اختصاص دهد تا بتواند با ظاهری آراسته و مناسب در جامعه حضور پیدا کند.
بعد از بهداشت شخصی و تمیز بودن لباس‌ها، به کودک‌تان آموزش دهید که چه لباسی برای حضور در چه جمعی مناسب است. موقعیت‌های مختلف را برای فرزند خود توضیح دهید. به عنوان مثال بگویید که شلوار جین پاره انتخاب خوبی برای یک مصاحبه کاری نیست و به معنی جدی نگرفتن آن موقعیت تعبیر خواهد شد.
الگوهای درست لباس پوشیدن را به فرزندتان بیاموزید و آن‌ها را قبل از ورود به جامعه راهنمایی کنید تا در بزرگسالی رفتار مقبول‌تری از خود نشان دهند و اشتباهات کمتری مرتکب شوند.
۸. چگونه تعمیرات جزئی انجام دهند
وقتی فرزند شما به سن نوجوانی می‌رسد بهتر است که نحوه‌ی کار کردن با یک سری ابزار ساده را بداند، بلد باشد لامپ عوض کند و تجربه‌ی کار کردن با انبردست و پیچ‌گوش را داشته باشد تا برای اتفاقاتی که ناگزیر در خانه پیش خواهد آمد، آماده باشد.
زمانی که پریز برقی از دیوار جدا می‌شود، قطعه‌ای از اسباب‌بازی می‌شکند یا شیر آبی چکه می‌کند، قبل از اینکه فورا دست به آچار شوید، فرزندتان را فرابخوانید تا پروسه‌ی تعمیرات جزئی را ببیند و اگر راغب بود در این پروسه مشارکت کند.
خیاطی هم از جمله مهارت‌هایی است که بهتر است هر کسی بلد باشد و بتواند از عهده‌ی دوخت‌ودوزهای کوچک مثل گرفتن درز لباس و دوختن دکمه بربیاید.
وقتی که بچه‌ها این مهارت‌ها را در سنین پایین یاد بگیرند، مراقبت کردن از وسایل خانه و وسایل شخصی در وجودشان نهادینه خواهد شد و در قبال داشته‌های‌شان احساس مسؤولیت بیشتری خواهند داشت.
۹. چگونه زمان را مدیریت کنند
کودکان هرچه زودتر با مفهوم نظم و مدیریت زمان آشنا شوند، مهارت بیشتری در منظم کردن کارهای‌شان پیدا خواهند کرد. اگر فرزندتان هر روز صبح دیر از خواب بیدار می‌شود، بردن وسیله‌های ضروری به مدرسه را فراموش می‌کند و اتاقش در بیشتر مواقع به هم ریخته است یعنی در مدیریت زمان و اولویت‌بندی کارهایش با مشکل روبرو است و زمان آن رسیده که شما زمان‌بندی درست را به او آموزش دهید.
فرزندتان را تشویق کنید که کارهای روزانه‌اش مثل انجام دادن تکالیف مدرسه، بازی کردن، غذا خوردن و حتی لباس پوشیدن را روی کاغذ بیاورد و زمانی را که برای انجام هر کدام در نظر دارد بنویسد و شما شرایط را بسنجید و قضاوت کنید که آن کار در آن مدت قابل انجام شدن هست یا خیر. با این روش می‌توانید بفمید که فرزندتان چه درکی از زمان دارد و اولویت‌بندی کارها در ذهنش چگونه است.
در مرحله بعدی لازم است توصیه‌هایی برای اصلاح سبک زندگی داشته باشید. اگر فرزندتان برای بیدار شدن از خواب مشکل دارد، شرایطی را فراهم کنید که شب‌ها زودتر به رختخواب برود. اگر تکالیفش را به تعویق می‌اندازد، برنامه‌ریزی درسی را به او آموزش دهید. اگر عجول است، او را قانع کنید که هر چیزی زمانی دارد و عجله کردن فقط کارها را بدتر خواهد کرد. برای آموزش دادن نظم به کودکان صبور و ثابت‌قدم باشید و در عمل به آن‌ها نشان دهید که نظم، آرامش و ثبات رفتاری چقدر به رشد شخصی هر فرد کمک خواهد کرد.
۱۰. چگونه در شرایط اضطراری رفتار کنند
بهتر است که هر کسی، چه کودک و چه بزرگسال، برای شرایط بحرانی از قبل آموزش دیده باشد. اگر می‌خواهید فرزندتان در شرایط سخت انتخاب‌های درست و بالغانه داشته باشد، رفتارهای صحیح و حفظ آرامش در بحران را به او یاد بدهید. در اولین مرحله مطمئن شوید که فرزندتان شماره تلفن پلیس، اورژانس و آتش‌نشانی را به خاطر داشته باشد و بعد از آن توضیح دهید که واکنش درست زمانی که زلزله بیاید، آتش‌سوزی اتفاق بیفتد یا دوست هم‌سنش موقع غذا خوردن دچار مشکل شود، کدام است.
شما هرگز نمی‌توانید پیش‌بینی کنید که چه اتفاقی ممکن است برای آن‌ها در زندگی بیفتد اما اگر از قبل یک‌سری آموزش‌های پایه برایشان در نظر گرفته باشید، به‌احتمال زیاد در شرایط اضطراری تصمیم‌های بهتری خواهند گرفت. ثبت‌نام بچه‌ها در کلاس‌های یک‌روزه کمک‌های اولیه، می‌تواند تا حد زیادی آن‌ها را برای پاسخ‌گویی به شرایط آماده کند.
۱۱. چگونه با دیگران ارتباط بگیرند
همه بچه‌ها باید یاد بگیرند چطور با دیگران معاشرت کنند و گپ بزنند. اگر فرزند شما باز کردن سر صحبت را بلد نباشد، فرصت‌های زیادی از دست خواهد و در روابط اجتماعی محدودی گیر خواهد کرد. توانایی شروع مکالمه، یک مهارت اجتماعی مهم و اساسی است که هر کودکی باید یاد بگیرد. برای آموزش این مهارت می‌توانید به فرزندتان آموزش بدهید که مودبانه صحبت کردن چه آدابی دارد و به او ایده بدهید که در محیط‌های مختلف، چطور می‌تواند دوست پیدا کند و گفت‌گو را پیش ببرد.
هرچه دایره‌ی ارتباطات کودکی بزرگتر باشد، به همان میزان اعتماد به نفس بیشتری برای حضور در جمع‌های جدید و حضور موثر در آن‌ها خواهد داشت. پس این مهارت را جدی بگیرید و فضای امنی برای کودک‌تان فراهم کنید تا با افراد جدید آشنا شود و ارتباط بگیرد و مهارت‌های حضور در اجتماع را بیاموزد.
۱۲. چگونه خانه را تمیز کنند
آموزش دادن نحوه‌ی مرتب کردن خانه، می‌تواند بچه‌ها را با مفهموم تمیزی و نظم در خانه آشنا کند و به آن‌ها کمک کند تا در بزرگسالی نسبت به محیط اطراف‌شان مسؤولیت‌پذیرتر باشند. هنگامی که به فرزند خود مهارت‌های نظافت کردن را آموزش می‌دهید، هم‌زمان به او می‌آموزید که متوجه گرد و غبار، کثیفی و بههمریختگی در خانه باشد و البته تلاش کند که به سهم خود از میزان بههمریختگی بکاهد.
به فرزندتان توضیح دهید که خانواده مانند یک تیم است و برای داشتن یک تیم موفق، هر فرد باید در کارهای خانه به‌طور موثر مشارکت کند. درباره‌ی روند تمیز کردن قسمت‌های مختلف خانه و انواع شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها صحبت کنید و در زمان تمیز کردن خانه از فرزندتان بخواهید در کارها مشارکت کند تا هم نظافت کردن را یاد بگیرد و هم عادت کند که چگونه می‌توان عضوی از یک تیم بود.
۱۳. چگونه باک ماشین را پر کنند
اگر فرزند نوجوانی دارید، می‌توانید مسؤولیت سوخت‌گیری در جایگاه سوخت را به او بسپارید تا زمانی که گواهینامه خودش را دریافت کرد در این کار مهارت و سرعت داشته باشد. در دفعات اول نکات مهم و مسائل ایمنی را به او توضیح دهید و بگویید که چگونه از نازل بنزین استفاده کند، باک را تا چه اندازه پر کند و در دفعات بعدی او را تشویق کنید که سرعت انجام این کار را بالاتر ببرد تا در زمان خودش و بقیه افراد حاضر در صف سوخت‌گیری صرفه‌جویی شود.
۱۴. چگونه از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند
حتی اگر همیشه همراه فرزندتان باشید و خودتان او را به مدرسه و کلاس و مهمانی می‌برید، باز هم باید نحوه‌ی استفاده از وسایل نقلیه‌ی عمومی را به فرزند نوجوان خود آموزش دهید. برای یک نوجوان ضرروری است که بتواند تاکسی اینترنتی بگیرد، از نقشه استفاده کند، سوار اتوبوس و مترو شود و مسیر مورد نظرش را بیابد تا با کمترین هزینه و در کوتاه‌ترین زمان به مقصد برسد.
در کنار این موضوعات آداب اجتماعی استفاده از وسایل نقلیه‌ی عمومی از جمله رعایت نوبت، رعایت بهداشت و صحبت نکردن با صدای بلند را نیز به فرزند خود آموزش دهید.
۱۵. چگونه از خودشان دفاع کنند
در زندگی هر کودکی بلاخره روزی فرا می‌رسد که پدر و مادر حامی در کنارشان نباشد و لازم باشد خودشان برای چیزی که می‌خواهند مجادله کنند. این یکی از اصلی‌ترین وظایف پدر و مادر است که به کودکان یاد بدهند چگونه از حریم‌شان مراقبت کنند. آن‌ها باید از دوران کودکی تمرین کنند که از خودشان دفاع کنند تا بتوانند در بزرگسالی شخصیتی قوی و محکم داشته باشند. برای مثال، اگر نوجوانی دارید که احساس می‌کند معلمش با او ناعادلانه رفتار می‌کند، باید ابتدا خودش با معلم صحبت کند. به‌عنوان یک والد صبور باشید و به فرزند خود کمک کنید که برای گفت‌وگو آماده شود و به او بگویید چطور می‌تواند از حقش دفاع کند و در مرحله‌ی بعدی اگر متوجه شدید که مشکل هنوز حل نشده، می‌توانید مداخله کنید.
۱۶. چگونه کار گروهی انجام دهند
همه‌ی ما برای موفقیت باید نحوه‌ی تعامل درست با دیگران را یاد بگیریم و بدانیم به عنوان یک عضو فعال و موثر در یک تیم چطور رفتار کنیم. بازیکن خوب تیم بودن باید از خانه شروع شود. فضایی ایجاد کنید که بچه‌ها احساس کنند بخشی از خانواده تیم هستند. برای این کار می‌توانید از نظرات‌شان در تصمیم‌گیری مسائل مربوط به خانه استفاده کنید و وظایفی بر عهده‌ی آن‌ها بگذارید که رفتار کردن در قالب یک گروه را بیاموزند. شرکت کردن در ورزش‌های گروهی هم به بچه‌ها کمک می‌کند تا یاد بگیرند که در لباس یک بازیکن، برای پیروزی یک تیم تلاش کنند. برای تبدیل شدن به بزرگسالانی مسؤولیت‌پذیر و پرورش روحیه‌ی سازندگی در جامعه، داشتن حس تعلق به یک گروه و دانستن اینکه چگونه به دیگران کمک کنند بسیار مهم است.
۱۷.چگونه درست رفتار کنند
اخلاق خوب و انتخاب‌های درست، دست‌به‌دست هم می‌دهند تا کودکی مودبانه و مسؤولانه رفتار کند. کودکانی که بدون راهنمایی در مورد نحوه‌ی حضور در محیط‌های اجتماعی مختلف بزرگ می‌شوند، می‌توانند در بزرگسالی رفتارهای ناهنجار زیادی انجام دهند. احترام گذاشتن به دیگران برای یک بزرگسال مسؤولیت‌پذیر بسیار مهم است.
رشد اخلاق از خانه شروع می شود. به کودکان بیاموزید که در روابط اجتماعی هم مسؤولیت‌پذیر باشد. به بزرگ‌ترها احترام بگذارند، مراقب کوچک‌ترها باشند، از کلمات مودبانه بیشتر استفاده کند و رفتار صادقانه از خود نشان دهند.
سخن آخر
تربیت فرزندان چیزی فراتر از تغذیه کامل و لباس خوب پوشاندن به آن‌ها است. چیزی که آینده فرزندمان را تضمین می‌کند، آموزش درست و به‌جای مهارت‌های زندگی است. هیچ‌وقت برای یاد گرفتن این مهارت‌های ارزشمند دیر نیست اما کودکی بهترین و مناسب‌ترین زمان است. ما به عنوان والدین آگاه وظیفه داریم که بذر مسؤولیت‌پذیری و مراقبت از داشته‌ها را به فرزندمان پرورش دهیم و آن‌ها را با کوله‌باری پر از تجربه‌های خوب به سمت یک زندگی بهتر در جوانی و بزرگسالی هدایت کنیم.
منبع: lifehack
