چرا ۱۶ گیگابایت حافظه رم دیگر برای گیمرها کافی نیست؟
برای مدت طولانی، ۱۶ گیگابایت رم به عنوان “معیار” برای کامپیوترهای گیمینگ در نظر گرفته می‌شد. دلیل اصلی این بود که اکثر بازیها نیازی به حافظه بیشتری برای اجرای روان نداشتند. در نتیجه، گیمرها تمایل داشتند پول خود را بر روی کارت گرافیک (GPU)، پردازنده (CPU) یا سیستم خنک‌کننده صرف کنند. اما امروزه دیگر ۱۶ گیگابایت رم کافی نیست. در ادامه به دلایل این موضوع می‌پردازیم. پس با دیجی‌کالا مگ و ادامه این مقاله همراه ما باشید.
برخی از بازیها بیش از ۱۶ گیگابایت رم استفاده میکنند
اثر کمبود رم بر عملکرد بازیها
رم و نقش آن در بارگذاری بازیها
انواع رم و تأثیر آن بر عملکرد
مقایسه بین انواع رمهای DDR4 و DDR5
نقش رم در بهبود عملکرد بازیهای آینده
نرم‌افزارهای پس‌زمینه و تأثیر آن‌ها بر رم
تاثیر رم بر چندوظیفه‌ای بودن (Multitasking)
رم در سیستمهای غیر گیمینگ
تفاوت رم در سیستمهای دسکتاپ و لپ‌تاپ
اهمیت Dual-channel و Quad-channel در عملکرد رم
حافظه مجازی (Virtual Memory) و تأثیر آن بر عملکرد رم
آینده رم و تکنولوژی‌های نوظهور
سخن آخر
برخی از بازیها بیش از ۱۶ گیگابایت رم استفاده میکنند
اگر به هر بازی تریپل ای (Triple-A) که در چند سال اخیر منتشر شده نگاهی بیندازید، می‌بینید که حافظه سیستم توصیه‌شده همچنان ۱۶ گیگابایت ذکر شده است. حتی بازیهای بسیار سنگین و پر تقاضا مانند Microsoft Flight Simulator، Cyberpunk 2077 وHogwarts Legacy نیز ۱۶ گیگابایت رم را به عنوان مشخصات پیشنهادی معرفی میکنند.
با این حال، بسیاری از بازیهای پرتقاضا، ۱۶ گیگابایت رم را به عنوان حداقل میزان لازم معرفی میکنند. این به این دلیل است که عملکرد بازی بیشتر تحت تأثیر پردازنده و کارت گرافیک قرار دارد که به نوبه خود نرخ فریم‌ها (FPS) را تعیین می‌کند. کمبود رم بیشتر شبیه به کمبود فضای ذخیره‌سازی است تا کمبود قدرت پردازشی. اگر کمتر از میزان رم مورد نیاز داشته باشید، بازی دچار افت سرعت شدید شده، ممکن است کرش کند یا اصلاً اجرا نشود.
توسعه‌دهندگان معمولاً ۱۶ گیگابایت رم را به عنوان حداقل میزان برای دستیابی به عملکرد روان بازی اعلام میکنند، حتی اگر بازی‌هایشان بتوانند از رم بیشتری نیز بهره‌برداری کنند. بازیهای جهان‌باز مانند Cyberpunk 2077 و Red Dead Redemption 2 به دلیل وسعت و حجم بالای محیط‌ها و داده‌های پیچیده‌ای که در لحظه باید پردازش شوند، تمایل زیادی به استفاده از رم بیشتر دارند.
اثر کمبود حافظه رم بر عملکرد بازیها
کمبود رم در بازیها به شکل‌های مختلفی نمایان میشود. یکی از رایج‌ترین نشانه‌ها، لگ و استاتر است که میتواند تجربه بازی را به‌طور کامل مختل کند. به عنوان مثال، در بازی‌هایی که طراحی جهان باز دارند، وقتی وارد یک منطقه جدید می‌شوید، بازی نیاز دارد تا داده‌های محیط جدید را بارگذاری کند. اگر سیستم شما رم کافی نداشته باشد، این بارگذاری به‌طور ناگهانی انجام شده و منجر به فریز یا لگ میشود. این مشکل به‌خصوص در بازی‌هایی که با سرعت بالا و در محیط‌های پویا اجرا می‌شوند، بیشتر به چشم می‌آید.
در مقابل، زمانی که رم کافی در سیستم موجود باشد، داده‌ها به طور مداوم در حافظه رم نگهداری می‌شوند و نیازی به تخلیه و بارگذاری مجدد آن‌ها نیست. این امر باعث میشود بازی به شکل روان و بدون وقفه اجرا شود. به عنوان مثال، در بازی Hogwarts Legacy، کمبود رم میتواند باعث شود که بازی به‌طور مداوم از دسترسی به داده‌های جدید ناتوان باشد و در نتیجه بازیکن هنگام حرکت در محیط‌ها دچار افت سرعت و لگ‌های ناگهانی شود.
حافظه رم و نقش آن در بارگذاری بازیها
بارگذاری داده‌ها و فایل‌ها یکی از مهم‌ترین فرآیندهایی است که در پس‌زمینه یک بازی در حال اجرا است. رم محلی است که این داده‌ها به سرعت برای دسترسی پردازنده و کارت گرافیک نگهداری می‌شوند. بدون رم کافی، بازی مجبور به ذخیره موقت داده‌ها در هارد دیسک یا SSD سیستم شما میشود که بسیار کندتر از رم است. به همین دلیل است که برخی از بازیها، حتی با نصب بر روی SSD NVMe بسیار سریع، همچنان لگ دارند، زیرا سیستم قادر به نگهداری همه داده‌های لازم در حافظه رم نیست.
برای مثال، بازی Returnal به دلیل طراحی سریع و اکشن‌محورش به شدت به حافظه رم وابسته است و کمبود رم در آن میتواند باعث مشکلات شدید در بارگذاری سریع مناطق جدید شود.
انواع رم و تأثیر آن بر عملکرد
یکی از جنبه‌های مهم ارتقاء سیستم‌ها که شاید کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، نوع رم است. دو نوع اصلی رم که امروزه در بازار موجود هستند DDR4 و DDR5 هستند. رمهای DDR5 نسبت به DDR4 سرعت بالاتری دارند و همین موضوع تأثیر مستقیمی بر کارایی بازیها دارد. در بازی‌هایی که به سرعت بالای پردازش داده نیاز دارند، استفاده از رمهای سریع‌تر مانند DDR5 میتواند تأثیر زیادی در کاهش زمان بارگذاری و بهبود نرخ فریم داشته باشد.
یکی دیگر از مواردی که هنگام خرید رم باید به آن توجه کرد، فرکانس رم است. فرکانس رم مشخص می‌کند که داده‌ها با چه سرعتی می‌توانند بین رم و دیگر قطعات سیستم جابه‌جا شوند. رم‌هایی با فرکانس بالاتر معمولاً عملکرد بهتری دارند و می‌توانند داده‌ها را سریع‌تر به پردازنده و کارت گرافیک منتقل کنند. به عنوان مثال، رمهای DDR5 با فرکانس ۶۴۰۰ مگاهرتز می‌توانند عملکرد بهتری در بازیهای سنگین و پردازش‌های چندگانه داشته باشند.
مقایسه بین انواع رمهای DDR4 و DDR5
همانطور که پیش‌تر گفتیم رم DDR4 و DDR5 دو نوع اصلی رم هستند که در بازار موجودند. هر یک از این دو نوع رم مزایا و معایب خود را دارند و بسته به نیاز کاربر و سیستم او، انتخاب بهینه ممکن است متفاوت باشد.
DDR4:
رمهای DDR4 همچنان یکی از پرکاربردترین انواع رم‌ها در سیستمهای خانگی و گیمینگ هستند. این نوع رم از پهنای باند مناسبی برخوردار است و برای بسیاری از کارهای روزمره و حتی بازیهای سنگین نیز عملکرد قابل قبولی ارائه می‌دهد. یکی از مزایای بزرگ DDR4 نسبت به DDR5، قیمت پایین‌تر آن است. برای کاربران با بودجه محدود، استفاده از رم DDR4 میتواند انتخاب مناسبی باشد، به ویژه اگر قصد ارتقاء یک سیستم قدیمی‌تر را دارند.
DDR5:
رمهای DDR5 نسل جدیدتری از حافظه‌ها هستند که سرعت بسیار بالاتری نسبت به DDR4 ارائه می‌دهند. این رم‌ها مخصوصاً در سیستم‌هایی که به پردازش‌های چندگانه و سرعت بالای انتقال داده نیاز دارند، مانند سرورها یا سیستمهای گیمینگ پیشرفته، کاربرد دارند. یکی از ویژگی‌های کلیدی DDR5، پهنای باند بالاتر و مصرف انرژی کمتر آن نسبت به DDR4 است. این به معنای کارایی بیشتر در حجم‌های بالای داده و در عین حال کاهش دمای سیستم است.
در حال حاضر، DDR5 به طور تدریجی جایگزین DDR4 میشود و انتظار می‌رود که در آینده‌ای نزدیک، این نوع رم به استاندارد جدیدی برای سیستمهای گیمینگ و کاری تبدیل شود. با این حال، به دلیل قیمت بالاتر و نیاز به مادربردهای جدیدتر، همچنان بسیاری از کاربران به DDR4 پایبند هستند.
نقش رم در بهبود عملکرد بازیهای آینده
با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و بازیهای جدیدی که هر روزه با گرافیک‌های پیچیده‌تر و جهان‌های گسترده‌تری منتشر می‌شوند، ارتقاء رم یکی از بهترین روش‌ها برای آینده‌نگری است. بازیهای آینده به احتمال زیاد به منابع بیشتری از جمله رم نیاز خواهند داشت تا تجربه بازی بدون مشکل و روان باشد. به‌عنوان مثال، بازی‌هایی که با استفاده از تکنولوژی ردیابی پرتو (Ray Tracing) و هوش مصنوعی پیشرفته ساخته می‌شوند، به طور طبیعی از منابع بیشتری بهره‌مند خواهند شد و نیاز به حافظه بالاتری خواهند داشت.
نرم‌افزارهای پس‌زمینه و تأثیر آن‌ها بر حافظه رم
یکی دیگر از عواملی که باید در نظر گرفته شود، نرم‌افزارهایی هستند که در پس‌زمینه اجرا می‌شوند. این نرم‌افزارها، به ویژه در زمان اجرای بازی، می‌توانند به میزان قابل توجهی از رم سیستم استفاده کنند و موجب کاهش کارایی بازی شوند. مرورگرهای وب مانند Chrome، پیام‌رسان‌هایی مانند Discord و حتی ابزارهای مرتبط با سخت‌افزارهای جانبی (مانند ماوس و کیبوردهای گیمینگ) می‌توانند به مقدار زیادی از رم استفاده کنند و فضا را برای اجرای روان بازیها محدود کنند.
تاثیر رم بر چندوظیفه‌ای بودن (Multitasking)
علاوه بر افزایش کارایی در بازیها، داشتن رم بیشتر میتواند به چندوظیفه‌ای بودن سیستم کمک کند. برای مثال، استریمرها که به‌طور همزمان هم بازی میکنند و هم استریم را اجرا میکنند، نیاز به رم بیشتری دارند تا سیستم بدون کاهش کارایی بتواند همزمان چندین نرم‌افزار را اجرا کند.
حافظه رم در سیستمهای غیر گیمینگ
رم نه تنها برای گیمرها بلکه برای کاربران حرفه‌ای که در کارهای روزمره و حتی در فعالیت‌های خلاقانه مانند ویرایش ویدئو، رندرینگ سه‌بعدی، برنامه‌نویسی و استفاده از نرم‌افزارهای سنگین استفاده میکنند، اهمیت زیادی دارد. در سیستم‌هایی که نیاز به پردازش‌های سنگین دارند، مانند نرم‌افزارهای ویرایش فیلم و عکس مانند Adobe Premiere Pro یا Photoshop، داشتن رم کافی میتواند تفاوت عمده‌ای در سرعت رم و کارایی کلی سیستم ایجاد کند.
به‌عنوان مثال، در یک پروژه ویرایش ویدئو با کیفیت بالا (۴K یا بالاتر)، حجم داده‌ها و نیاز به پردازش آن‌ها به حدی است که رمهای کمتر از ۳۲ گیگابایت به احتمال زیاد باعث کندی شدید سیستم خواهند شد. به همین دلیل، بسیاری از تولیدکنندگان محتوا و افرادی که کارهای خلاقانه و حرفه‌ای انجام می‌دهند، ترجیح می‌دهند سیستمهای خود را به حداقل ۳۲ گیگابایت رم مجهز کنند تا بتوانند به راحتی بین نرم‌افزارهای مختلف جابه‌جا شوند و با فایل‌های حجیم کار کنند.
تفاوت رم در سیستمهای دسکتاپ و لپ‌تاپ
رم در لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای دسکتاپ دارای تفاوت‌های اساسی است. معمولاً رم‌هایی که در لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شوند به شکل SO-DIMM هستند که نسبت به رمهای DIMM مورد استفاده در کامپیوترهای دسکتاپ، کوچک‌تر و با سرعت کمتر هستند. این موضوع به دلیل محدودیت‌های فیزیکی لپ‌تاپ‌ها و نیاز به کاهش مصرف انرژی است.
با این حال، لپ‌تاپ‌های گیمینگ و حرفه‌ای امروزه نیز به سمت استفاده از رمهای پرسرعت با ظرفیت بالا پیش می‌روند. برخی از لپ‌تاپ‌های گیمینگ پیشرفته از رمهای DDR5 بهره می‌برند که امکان اجرای بازیهای سنگین و نرم‌افزارهای پردازشی را با سرعت بالا فراهم میکنند. این لپ‌تاپ‌ها معمولاً با ۳۲ گیگابایت یا حتی ۶۴ گیگابایت رم عرضه می‌شوند تا کاربران بتوانند تجربه‌ای بدون لگ و کندی داشته باشند.
در مقابل، کامپیوترهای دسکتاپ به دلیل فضای بیشتر، امکان استفاده از رمهای بیشتر و سریع‌تر را دارند. کاربرانی که نیاز به پردازش‌های سنگین دارند یا قصد دارند سیستم خود را برای چندین سال آینده آینده‌نگرانه بهینه کنند، می‌توانند از رمهای DDR5 با ظرفیت بالا بهره ببرند.
اهمیت Dual-channel و Quad-channel در عملکرد رم
رمهای سیستمهای کامپیوتری می‌توانند به صورت Single-channel، Dual-channel یا Quad-channel پیکربندی شوند. این کانال‌ها به مسیرهایی اشاره دارند که داده‌ها از طریق آن‌ها بین رم و پردازنده جابه‌جا می‌شوند.
Single-channel:
در این حالت، رم تنها از یک کانال برای ارسال و دریافت داده‌ها استفاده می‌کند. این پیکربندی کمتر بهینه است و باعث میشود سرعت انتقال داده‌ها نسبت به پیکربندی‌های چندکاناله کمتر باشد. بسیاری از سیستمهای قدیمی یا ارزان‌تر از این نوع پیکربندی استفاده میکنند.
Dual-channel:
در پیکربندی Dual-channel، دو کانال برای انتقال داده‌ها استفاده میشود که این امر باعث افزایش پهنای باند و سرعت انتقال داده‌ها میشود. اکثر سیستمهای گیمینگ و حتی بسیاری از لپ‌تاپ‌های حرفه‌ای از این پیکربندی بهره می‌برند.
Quad-channel:
در پیکربندی Quad-channel، چهار کانال برای انتقال داده‌ها در دسترس است که این موضوع میتواند سرعت و کارایی سیستم را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. این نوع پیکربندی بیشتر در سیستمهای سرور یا ورک‌استیشن‌های حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به‌طور کلی، استفاده از رمهای Dual-channel به جای Single-channel میتواند تفاوت قابل توجهی در کارایی و عملکرد سیستم ایجاد کند. بنابراین، اگر قصد ارتقاء سیستم خود را دارید، حتماً به پیکربندی رم‌ها و استفاده از دو یا چند کانال توجه کنید.
حافظه مجازی (Virtual Memory) و تأثیر آن بر عملکرد رم
حافظه مجازی یکی از ویژگی‌های سیستم‌عامل است که به سیستم این امکان را می‌دهد تا بخشی از فضای دیسک سخت (HDD یا SSD) را به عنوان حافظه رم مجازی استفاده کند. این قابلیت به سیستم اجازه می‌دهد تا زمانی که رم فیزیکی پر شده، از فضای ذخیره‌سازی دیسک سخت برای نگهداری داده‌ها استفاده کند.
با اینکه این قابلیت میتواند در برخی مواقع مفید باشد، اما عملکرد آن به هیچ وجه به اندازه رم فیزیکی سریع نیست. استفاده از حافظه مجازی باعث افزایش زمان دسترسی به داده‌ها و در نتیجه کندی سیستم میشود. به همین دلیل، داشتن رم فیزیکی کافی اهمیت زیادی دارد و تنها تکیه بر حافظه مجازی نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای حافظه رم فیزیکی باشد.
آینده رم و تکنولوژی‌های نوظهور
با پیشرفت تکنولوژی، رم‌ها نیز به طور مداوم در حال بهبود و ارتقاء هستند. یکی از تکنولوژی‌های نوظهور در زمینه حافظه‌ها، HBM (High Bandwidth Memory) است که به ویژه در کارت‌های گرافیک استفاده میشود. این نوع حافظه‌ها از پهنای باند بسیار بالاتری نسبت به رمهای معمولی برخوردارند و می‌توانند حجم زیادی از داده‌ها را با سرعت بسیار بالا انتقال دهند.
در آینده، احتمالاً شاهد ارتقاء‌های بیشتری در زمینه حافظه‌های DDR5 و حتی نسل‌های بعدی آن خواهیم بود. با توجه به رشد سریع صنعت بازی و همچنین نیاز روزافزون به پردازش‌های سریع‌تر و کارآمدتر، انتظار می‌رود که ظرفیت رم و سرعت آن‌ها بالاتر برود.
سخن آخر
در دنیای امروز که بازیها و نرم‌افزارها هر روز پیچیده‌تر و سنگین‌تر می‌شوند، ارتقاء و خرید حافظه رم یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود کارایی و تجربه کاربری است. در حالی که ۱۶ گیگابایت رم زمانی برای بیشتر کاربران کافی بود، امروزه با افزایش نیاز به پردازش‌های همزمان و افزایش حجم داده‌ها، رم بیشتری لازم است تا بتوان به سرعت و بدون لگ از بازیها و نرم‌افزارهای سنگین لذت برد. داشتن ۳۲ گیگابایت یا حتی بیشتر، نه تنها برای گیمرها بلکه برای افرادی که با نرم‌افزارهای حرفه‌ای مانند ویرایش ویدئو یا طراحی سه‌بعدی سروکار دارند، تفاوت چشمگیری ایجاد می‌کند.
افزون بر این، با توجه به کاهش قیمت رم و در دسترس بودن آن، ارتقاء سیستم با افزودن حافظه رم بیشتر نه تنها یک تصمیم اقتصادی معقول است، بلکه به نوعی آینده‌نگری محسوب میشود. در پایان، اگر به دنبال تجربه‌ای بهتر در بازیها یا نرم‌افزارهای حرفه‌ای هستید و نمی‌خواهید با مشکلاتی مانند کندی، لگ یا تأخیر مواجه شوید، سرمایه‌گذاری روی رم بیشتر قطعاً یکی از بهترین راه‌حل‌هاست.
منبع: how to geek
