۱۵ نکته برای تقویت رفتار خوب در کودکان
راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید به کودکتان کمک کنید تا رفتارهای خوب را برای خود نهادینه و تقویت کنند. گوش‌دادن فعالانه به آن‌ها، ارج نهادن به ایده‌ها و نظراتشان و مشارکت دادن آن‌ها در بحث‌ها به ایجاد یک رابطه‌ی مبتنی بر اعتماد و تفاهم کمک می‌کند. شما می‌توانید با ستایش تلاش و نتیجه‌ی رفتارهایش به او در ایجاد عزت‌نفس کمک کنید.
دادن مرزهای واضح و ثابت به آن‌ها و به چالش کشیدن رفتار بد، و اینکه او بفهمد چه کاری را و چرا اشتباه انجام داده است، کمک می‌کند تا رفتار خوب کودک ریشه‌دار شود. مشارکت دادن او در تصمیم‌گیری به او می‌آموزد که همه‌ی دیدگاه‌ها را در نظر بگیرد و راه‌حلی را هدف قرار دهد که برای همه مفید باشد. او به فرصتی نیاز دارد تا مهارت‌های اجتماعی خود را از طریق تعامل با دیگران، اعم از همسالان و بزرگسالان، در موقعیت‌های مختلف توسعه دهد.
شاید مهم‌تر از همه، الگوبرداری از رفتار صحیح به او نمونه‌ای برای پیروی می‌دهد. مشاهده‌ی رفتار شما با از دست دادن یا مودب بودن با شخص دیگری، حتی اگر آن‌ها بی ادب باشند، به کودک اجازه می‌دهد رفتار خوب را در یک محیط زندگی واقعی ببیند.
اینکه کودک شما رفتار مناسبی داشته باشد یا نه، می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد و حتی اگر کودکی با بهترین رفتار، بی‌حوصله، خسته، مریض یا ناراحت باشد، می‌تواند یک روز برای خود استراحت کند. کمک به او برای ایجاد چارچوبی محکم از رفتار خوب، ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید و طبیعتا برای بقیه‌ی عمر او نیز مفید خواهد بود.
در ادامه‌ی این مقاله از دیجی‌کالا مگ به مواردی که برای تشویق رفتار خوب در کودکان لازم است از آن‌ها استفاده کنیم، اشاره شده است.
چگونه رفتار خوب را در کودک خود تشویق کنیم؟
کودکان وقتی از شما راهنمایی‌های مثبت و مداوم دریافت می‌کنند، به سرعت یاد می‌گیرند که چگونه به درستی رفتار کنند. این به این معنی است که وقتی کودکتان خوب رفتار می‌کند، به او توجه کنید تا اینکه به این فکر کنید که در زمانی که مطابق میل شما عمل نکرده چگونه او را تنبیه کنید. در اینجا به ۱۵ نکته‌ی کاربردی برای عملی کردن این رویکرد مثبت اشاره شده است.
۱. الگو باشید
از رفتار خود برای راهنمایی فرزندتان استفاده کنید. کودک، شما را تماشا می‌کند تا سرنخ‌هایی در مورد نحوه‌ی رفتارتان به دست آورد. بنابراین کاری که انجام می‌دهید اغلب بسیار مهم‌تر از آن چیزی است که می‌گویید. برای مثال، اگر می‌خواهید فرزندتان بگوید «لطفا»، خودتان نیز از این واژه استفاده کنید. اگر نمی‌خواهید فرزندتان صدایش را بلند کند، خودتان آرام و با میزان صدای پایین صحبت کنید.
۲. احساس خود را به فرزندتان نشان دهید
گفتن صادقانه به فرزندتان که چگونه رفتار او بر شما تأثیر می‌گذارد، به او کمک می‌کند تا احساسات خود را در احساسات شما ببیند و زمانی‌که جملات را با «من» شروع می‌کنید، به فرزندتان این فرصت را می‌دهد که چیزها را از دید شما ببیند. به‌عنوان مثال، «من احساس ناراحتی می‌کنم چون سر و صدای زیادی وجود دارد و نمی‌توانم با تلفن صحبت کنم».
۳. به کودک خود باخورد مثبت دهید
وقتی کودکتان به گونه‌ای رفتار می‌کند که شما دوست دارید، بازخورد مثبت به او بدهید. برای مثال:
- وای، تو خیلی خوب بازی می‌کنی.
- وقتی به بزرگ‌ترها کمک می‌کنی، واقعا خوشحال می‌شوم.
۴. در سطح فرزندتان خود را پایین بیاورید
وقتی به فرزندتان نزدیک می‌شوید، احتمالا می‌توانید آنچه را که آن‌ها احساس یا به آن فکر می‌کنند، درک کنید. البته که این حس و حال دو طرفه است. صمیمی بودن به کودک شما نیز کمک می‌کند تا بر آنچه شما در مورد رفتارش می‌گویید تمرکز کند. اگر به فرزندتان نزدیک هستید و توجه فرزندتان را جلب می‌کنید، دیگر نیازی نیست او را مجبور کنید تا برای فهمیدن نیازها و درخواست‌هایتان به شما نگاه کند.
۵. فعالانه گوش دهید
برای گوش‌دادن فعالانه، می‌توانید در حین صحبت کردن با کودکتان سر تکان دهید و آنچه را که فکر می‌کنید فرزندتان احساس می‌کند، تکرار کنید. به‌عنوان مثال، «به نظر می‌رسه که تو واقعاً احساس ناراحتی می‌کنی که اسباب‌بازی‌هات شکسته». وقتی این کار را انجام می‌دهید، می‌تواند به کودکان خردسال کمک کند تا با تنش و احساسات بزرگ خود مانند ناامیدی که گاهی اوقات منجر به رفتار ناخواسته می‌شود، کنار بیایند. در واقع این شیوه‌ی برخورد باعث می‌شود آن‌ها احساس احترام و آرامش پیدا کنند که در از بین بردن کج‌خلقی‌های آن‌ها نیز موثر است.
۶. به وعده‌ها وفا کنید
وقتی به قول‌های خوب یا بد خود عمل می‌کنید، فرزندتان یاد می‌گیرد که به شما اعتماد کند. فرزند شما می‌آموزد که وقتی قول می‌دهید، او را ناامید نخواهید کرد و همچنین می‌آموزد که وقتی نتیجه‌ای را توضیح می‌دهید، سعی در تغییر نظرتان نداشته باشد؛ بنابراین وقتی قول می‌دهید بعد از برداشتن اسباب‌بازی‌های فرزندتان به پیاده‌روی بروید، مطمئن شوید که کفش‌های پیاده‌روی خود را در دست دارید. وقتی می‌گویید اگر فرزندتان از دویدن دست نکشد، کتابخانه را ترک خواهید کرد، آماده باشید که فوراً آن‌جا را ترک کنید.
۷. محیطی امن برای رفتار خوب کودک ایجاد کنید
محیط اطراف فرزندتان می‌تواند بر رفتار او تأثیر بگذارد، بنابراین می‌توانید محیط را طوری شکل دهید که به رفتار خوب کودکتان کمک کند. همچنین مطمئن شوید که فرزندتان نمی‌تواند به چیزهایی که می‌تواند بشکند یا به او آسیب برساند، دست پیدا کند.
۸. بازخوردهای منفی را کاهش دهید
قبل از اینکه درگیر هر کاری که فرزندتان انجام می‌دهد به خصوص برای گفتن «نه» یا «ایست» شوید، از خود بپرسید که آیا واقعاً اهمیت دارد یا خیر. با به حداقل رساندن دستورالعمل‌ها، درخواست‌ها و بازخوردهای منفی، فرصت‌های کمتری برای درگیری و احساسات بد ایجاد می‌کنید. همچنین می‌توانید از قوانین خانواده استفاده کنید تا به همه بفهمانید چه چیزی در خانواده‌ی شما از اهمیت بالایی برخوردار است.
۹. در مورد ناله کردن قاطع باشید
اگر وقتی فرزندتان برای چیزی ناله می‌کند تسلیم شوید، شما به طور تصادفی به کودکتان آموزش داده‌اید که بیشتر ناله کند. «نه» به معنای «نه» است، نه به معنای «شاید»، در صورتی‌که منظورتان این نیست، تنها شما از مسیر صحیح منحرف می‌کند.
۱۰. مسائل را ساده و مثبت نگه دارید
دستورالعمل‌ها باید واضح، کوتاه و متناسب با سن کودک شما باشد تا او بتواند آن‌ها را بفهمد و به خاطر بسپارد. همچنین قوانین مثبت معمولا بهتر از قوانین منفی هستند، زیرا آن‌ها رفتار کودک شما را به شیوه‌ای مثبت هدایت می‌کنند. به عنوان مثال، «لطفا در را ببندید» بهتر از «در را باز نگذارید» است.
۱۱. به کودکان مسئولیت بدهید
همان‌طور که فرزند شما بزرگ‌تر می‌شود، می‌توانید مسئولیت بیشتری در قبال رفتار خود به او بدهید. همچنین می‌توانید به فرزندتان این فرصت را بدهید که عواقب طبیعی آن رفتار را تجربه کند. به عنوان مثال، اگر این مسیولیت کودک شماست که چمدان خود را برای خوابیدن ببندد و او بالش مورد علاقه‌ی خود را فراموش کرده است، پس نتیجه‌ی طبیعی این است که کودک شما مجبور خواهد شد شب را بدون بالش بگذراند.
در مواقع دیگر ممکن است لازم باشد عواقبی برای رفتار نامناسب یا غیرقابل قبول ارائه دهید. برای این مواقع، مطمئن شوید که عواقب آن را توضیح داده‌اید و فرزندتان از قبل با آن‌ها موافقت کرده است.
۱۲. یک بار بگویید و ادامه دهید
اگر اغلب به فرزندتان بگویید که چه کاری انجام دهد یا چه کاری را نباید انجام دهد، ممکن است فرزندتان فقط در حال تنظیم کردن خودش با قواعد و مقررات شما باشد. اگر می‌خواهید آخرین فرصت همکاری را به فرزندتان بدهید، عواقب عدم همکاری را به فرزندتان یادآوری کنید و سپس شروع به شمارش تا سه کنید.
۱۳. به فرزندتان فرصت موفقیت بدهید
فرزندتان را طوری تربیت کنید که خوب رفتار کند و سپس او را به خاطر آن تحسین کنید. به‌عنوان مثال، به فرزندتان کارهای ساده یا کارهایی بدهید که او می‌تواند برای کمک به خانواده انجام دهد. تمجید از رفتار و تلاش فرزندتان، ایشان را به ادامه‌ی کار تشویق می‌کند. همچنین تمرین زیاد فرزندتان برای انجام یک کار طاقت‌فرسا به او کمک می‌کند تا در آن کار بهتر شود، از انجام آن احساس خوبی داشته باشد و بخواهد انجام آن را ادامه دهد.
۱۴. برای موقعیت‌های چالش‌برانگیز آماده شوید
مواقعی وجود دارد که برآوردن نیازهای فرزندتان و انجام کارهایی که باید انجام دهید دشوار خواهد بود، به‌عنوان مثال، هنگام خرید در ماشین یا در یک قرار ملاقات. اگر از قبل به این موقعیت‌های چالش‌برانگیز فکر کنید، می‌توانید در مورد نیازهای فرزندتان برنامه‌ریزی کنید. در واقع با کودکتان در مورد اینکه چرا به همکاری او نیاز دارید صحبت کنید. بنابراین فرزند شما برای آنچه انتظار دارید آماده می‌شود.
۱۵. حس شوخ‌طبعی را حفظ کنید
تکرار امور روزمره‌ی زندگی را با کمک کودکانتان حل‌وفصل کنید. شما می‌توانید این کار را با استفاده از آهنگ، طنز و سرگرمی انجام دهید. برای مثال، می‌توانید وانمود کنید که هیولای غلغلک‌دهنده‌ای هستید که نیاز دارد اسباب‌بازی‌ها را از روی زمین بردارد. طنزی که هر دوی شما را بخنداند عالی است.
نکته‌ی پایانی
کودکان موجودات ظریفی هستند که پرورش و تربیت آن‌ها به ظرافت زیادی نیاز دارد. در بسیاری از مواقع ما با استفاده از تکنیک‌های ساده می‌توانیم رفتار خوب را در کودکان پرورش دهیم و او را با خودمان همراه کنیم، البته به شرطی که سن، تفاوت‌های فرهنگی و احساسی آن‌ها را به خوبی درک کنیم؛ بنابراین کافی است همچون یک مربی به هدایت آن‌ها اقدام کنیم. کودکان به سرعت یاد می‌گیرند و برای مواجهه با دنیای واقعی آماده می‌شوند. این تکنیک‌ها از آنچه که فکر می‌کنید ساده‌تر هستند، فقط کافی است آن‌ها را امتحان کنید.
منبع: Raisingchildren
