۱۳ قدم ساده برای بالا بردن عزت نفس
خیلی وقت‌ها اعتماد به نفس و عزت نفس به جای هم به کار می‌روند، اما آیا می‌دانید که این دو مفهوم، در عین وابستگی، تفاوت‌های عمیقی با هم دارند؟
اعتماد به نفس، یعنی اینکه شما به توانمندی‌های خود باور دارید، اما عزت نفس، مفهومی به مراتب درونی‌تر است. عزت نفس یا حرمت نفس، یعنی اینکه شما چه حسی نسبت به خودتان دارید؟ چقدر خودتان را دوست دارید و چقدر به خودتان احترام می‌گذارید؟ خیلی‌ها به دنبال این هستند که با تقویت توانمندی‌ها و طرز فکر خود، اعتماد به نفسشان را بالا ببرند، اما باید بدانید که اگر بخواهید برای تقویت عزت نفس قدم بردارید، راهی به مراتب دشوارتر در پیش دارید.
اگر می‌خواهید بدانید عزت نفس دقیقا چیست و چرا به آن احتیاج داریم و راه‌های تقویت عزت نفس چه چیزهایی هستند، خواندن این مقاله از دیجی‌کالا مگ را از دست ندهید. سفر به دنیای پیچیده‌ی عزت نفس، در عین هیجان‌انگیز بودن، ممکن است کمی هم دردناک باشد. شما مجبورید با خود واقعی‌اتان روبه‌رو شوید و تمامیت خود را همان‌طور که هستید، بپذیرید.
اگر آماده‌اید، شروع می‌کنیم.
چرا داشتن عزت نفس مهم است؟
چرا داشتن عزت نفس مهم است؟ چگونه عزت نفس را به وجود آوریم؟ چطور عزت نفس را توسعه دهیم؟ و… صبر کنید، پیش از آنکه در بین انبوه این سؤالات سردرگم شوید، چند حقیقت بنیادی وجود دارند که در گام اول باید به آن‌ها اعتقاد داشته باشید یا حداقل بخواهید که آن‌ها را باور کنید.
- شما به اندازه‌ی هر انسان دیگری، استحقاق این احترام را دارید.
- هیچ کسی نمی‌تواند برای شما عزت نفس ایجاد کند. این یک انتخاب شخصی است و کاملا به خود شما بستگی دارد.
- میزان احترامی که به خود می گذارید، تعیین می‌کند که دیگران چقدر به شما احترام بگذارند.
اگر به خود احترام نمی‌گذارید، دیگران، به‌خصوص افرادی که با آن‌ها در تعامل هستید، به‌خوبی این حقیقت را درک می‌کنند؛ به‌عنوان مثال اگر فرزند دارید، او هم به احتمال زیاد، رفتار مشابهی را در پیش خواهد گرفت. بیهوده تلاش نکنید که رفتار او را اصلاح کنید، چون او رفتار شما را الگوی خود قرار داده است. اگر بابت رفتارش به او انتقاد کنید، احتمالا با خود فکر می‌کند «چرا باید به خودم احترام بگذارم، در حالی که پدر یا مادرم این کار را درباره‌ی خودشان نمی‌کنند؟!»
وقتی حرمت نفس داشته باشید
- شما مسؤولیت شخصی در قبال زندگی خود را می‌پذیرید.
- شما احساس شایستگی می‌کنید و دیگران هم شما را فردی لایق و با ارزش می‌دانند.
- شما آنقدر برای خود ارزش قائل هستید که انتخاب‌های دقیق و به‌جایی داشته باشید.
- شما احساس قدرت می‌کنید که ارزش‌های خود را دنبال کنید و مرزهای خاص خود را داشته باشید.
- شما می‌توانید از خود در برابر سوء‌استفاده‌ها محافظت کنید.
- و بالاخره در شغل و زندگی خود، احساس شادی و اعتماد به نفس بیشتری می‌کنید.
در واقع وجود عزت نفس، از میان کلماتی که بر زبان جاری می‌کنید و رفتاری که بروز می‌دهید، خود را به‌خوبی نشان می‌دهد. دیگران، زبان بدن شما را به‌خوبی درک می‌کنند و هر پیامی که با زبان بدن ارسال می‌کنید، هم روی خودتان و هم روی دیگران، تأثیرات گسترده‌ای دارد.
عزت نفس چیست؟
عزت نفس نوعی حس غرور، مباهات و افتخار درونی است. به ساده‌ترین زبان ممکن، یعنی شما خودتان را دوست دارید و برای خود ارزش قائل هستید. عزت نفس یک صفت اکتسابی است که با گذشت زمان می‌توان آن را رشد داد و بالنده‌تر کرد. زندگی کردن در درون ارزش‌ها، حس ارزشمندی بیشتری می‌آفریند. این همان چیزی است که باعث می‌شود نسبت به خودتان حس بهتری داشته باشید و به زبان خودمانی‌تر، خود خودتان را قبول داشته باشید و با تمام کاستی‌ها، آن را بپذیرید و در آغوش بگیرید.
ویژگی‌های افرادی که عزت نفس بالایی دارند، چیست؟
آن‌ها افرادی هستند ویژگی‌های زیر را دارند؛
- معمولا بیش از دیگران، به ارزش‌ها و اصول اخلاقی خود پایبندند.
- درباره‌ی خود، با اطمینان و در عین حال با تواضع، سخن می‌گویند.
- طوری که لباس می‌پوشند که کاملا حس مثبت آن‌ها را به خودشان، نشان می‌دهد.
- اهداف و برنامه‌های عملی کاملا مشخصی دارند.
- ایرادات و اشتباهات خود را می‌پذیرند و برای بهبود آن‌ها تلاش می‌کنند.
- اجازه نمی‌دهند دیگران از آن‌ها سوء‌استفاده کرده یا آن‌ها را تحقیر کنند.
- به‌خوبی می‌دانند که چه موقع باید یک رابطه یا موقعیت سازنده یا ناسالم را ترک کنند.
- جسم و افکار خود را محترم داشته و از آن‌ها مراقبت می‌کنند.
- به کسانی که سزاوار احترام هستند، احترام می‌گذارند.
- زمان، انرژی و منابع خود را ارزشمند می‌دانند.
- می‌توانند با دیگران مرزهای مناسبی ایجاد کنند.
- برای چیزی که هستند، شرمنده نیستند.
- مسؤولیت شخصی همه‌ی اقدامات خود را بر عهده می‌گیرند.
- وقتی در معرض انتقاد یا نصیحتی سازنده قرار می‌گیرند، احساس کوچکی نمی‌کنند.
- در مواجهه با سختی‌ها به تلاش خود ادامه می‌دهند و کار را رها نمی‌کنند.
تمام این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که عزت نفس، مفهومی مبتنی بر عمل است. فارغ از اینکه چه افکار و احساساتی داشته باشید، باید دست به کار شوید و کاری مثبت انجام دهید. عمل، قوی‌ترین نیرو برای تغییرات مثبت است که باید در مسیر پرورش عزت نفس، از آن استفاده کنید.
برای یک تحول عمیق درونی و بیرونی، عمل را با تفکر مثبت ترکیب کنید و معجزه‌ی آن را ببینید.
۱۳ راه برای کسب عزت نفس
اگر می‌خواهید بدانید چگونه به خود احترام بگذارید تا عزت نفس خود را ارتقا دهید، اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید، عشق به خود را افزایش دهید و کیفیت کلی زندگی خود را افزایش دهید، اقدامات زیر را انجام دهید. به خود سخت نگیرید و برای شروع احترام و عشق به خود، یکی از این ۱۳ اقدام را انتخاب کنید. متعهد شوید که روزانه بر روی این مراحل کار کنید تا عادات و طرز فکر خود را برای احترام به خود ایجاد کنید.
۱. ارزش‌های خود را تعیین کنید
اقدام تصادفی بر اساس حدس و گمان یا نظرات دیگران فایده‌ای نخواهد داشت. اقدامات شما باید بر اساس ارزش‌های شما هدایت شود. ارزش‌های شما هم باید منعکس‌کننده‌ی شخصیت واقعی شما باشد. این ارزش‌ها، پایه و اساس هر تصمیم و اقدامی در زندگی شما هستند و هر کار دیگری که انجام می‌دهید باید روایت‌کننده‌ی این ارزش‌ها باشند.
۲. چشم‌انداز خود را بنویسید
وقتی که ارزش‌های اصلی خود را شناختید، وقت آن است که به این فکر کنید که چگونه می‌خواهید این ارزش‌ها را در زندگی و کار خود به کار بگیرید.
از خود بپرسید
- آیا شما آگاهانه زندگی خود را خلق می‌کنید یا فقط به شرایط واکنش نشان می‌دهید؟
- آیا می‌دانید کی هستید، چه می‌خواهید و چگونه می‌خواهید به آنجا برسید؟
با ایجاد چشم‌اندازی برای زندگی، کنترل زندگی خود را در دست بگیرید. حتی اگر چشم‌انداز شما غیرممکن یا بعید به نظر می‌رسد، باز هم آن را بنویسید. ایدئال خود را در هر زمینه‌ای از زندگی خود، از روابط گرفته تا حرفه خود، مشخص کنید. اگر برای نوشتن چشم‌انداز به کمک نیاز دارید، برخی از مقالات متعدد را به صورت آنلاین مرور کنید.
۳. اولویت خود را انتخاب کنید
پس از تکمیل چشم‌انداز خود، حوزه‌ای را برای کار انتخاب کنید که تأثیر مثبت فوری بر زندگی یا شغل شما داشته باشد. یک هدف بسیار خاص مرتبط با این بخش از چشم‌انداز خود ایجاد کنید؛ به‌عنوان مثال، اگر چشم‌انداز شما خرید خانه‌ای در شهری خاص است، اولین هدف شما می‌تواند شروع به پس‌انداز کردن مبلغی مشخص به صورت ماهانه باشد. هدف شما باید، خاص، قابل اندازه‌گیری، مشخص، واقع بینانه و مرتبط با زمان باشد. در یک کلام، هدف خود را هوشمند کنید!
۴. اقدام کنید
هنگامی که اولین هدف خود را تعیین کردید، آن را به مراحل عملیاتی مشخص تقسیم کنید و برای انجام آن مراحل، تقویمی از اقدامات ایجاد کنید. در ابتدای راه، خود را زیاد تحت فشار قرار ندهید. روزانه اقدامات بسیار کوچکی انجام دهید تا انگیزه‌ی لازم برای ادامه‌ی کار را داشته باشید. همان‌طور که در مسیر پیش رو شتاب می‌گیرید، برای مواجه شدن با بخش‌های بزرگ‌تری از هدف خود هم الهام گرفته و آماده می‌شوید. دستاوردهای کوچک، عزت نفس و اعتماد به نفس شما را افزایش می‌دهند و برای ادامه‌ی راه، انرژی ایجاد می‌کنند.
۵. ایجاد مسؤولیت پذیری
هدف خود را به صورت عمومی به خانواده و دوستان یا حتی در رسانه‌های اجتماعی اعلام کنید. روزانه اقدامات خود را گزارش دهید و از دوستان و آشنایان خود، پشتیبانی و بازخورد بخواهید. ثابت شده است که ایجاد حس مسؤولیت پذیری، می‌تواند عمل و موفقیت را تسریع کند. اگر هیچ کسی نداند که شما چه می‌کنید، احتمالا زودتر دلسرد شده و کار را رها می‌کنید.
۶. افکار مزاحم خود را نادیده بگیرید
یکی از دلایلی که ما از انجام اقدامات اجتناب می‌کنیم و بنابراین عزت نفس خود را از دست می‌دهیم، افکار منفی و محدود‌کننده‌ی ما است. در همان لحظه‌ای که مشغول نوشتن چشم‌انداز خود می‌شوید یا اهداف خود را مشخص می کنید، ذهن شما هم وارد عمل می‌شود تا شما را آزار دهد. در کسری از ثانیه، همه‌ی دلایل شکست و پیامدهای منفی احتمالی اقدامات شما، مقابل چشمان شما رژه می‌روند و سعی دارند تا شما را از هر اقدام بعدی، منصرف کنند. کلید موفقیت شما این است که تمام این مزاحمت‌های ذهنی را نادیده بگیرید و کار خود را بکنید. این احساسات ترسناک و شک به خود، هنگام ایجاد تغییرات، برای همه به وجود می‌آید. خواهید دید که با ادامه‌ی اقدامات کوچک و مثبت، این افکار بازدارنده هم کاهش می‌یابد.
۷. افکار خود را تغییر دهید
نه تنها افکار منفی و بازدارنده را نادیده بگیرید، بلکه قدمی پیشتر گذاشته و افکار مثبت و تأیید‌کننده را جایگزین آن‌ها کنید. در این باره می‌توانید از جملات تاکیدی مثبت کمک بگیرید.
جملات تاکیدی مثبت فقط جملات احساسی نیستند. به لحاظ علمی اثبات شده که آن‌ها عملکرد شما را افزایش می‌دهند. به علاوه، استرس را کاهش داده و قدرت اراده و خودکنترلی را بهبود می‌بخشند. همچنین جملات مثبت، میزان خلاقیت و توانایی حل مسأله را بهبود می‌بخشند و اعتماد به نفس اجتماعی را افزایش می دهند.
یک تمرین آگاهانه و منظم، مسیرهای عصبی جدیدی در ذهن شما می‌سازد و خیلی زودتر شما را به سوی اهدافتان سوق می‌دهد. موفقیت شما در این مسیر، اجتناب‌ناپذیر است. این را باور داشته باشید و بارها و بارها در قالب جملات مثبت بنویسید و به خود یادآوری کنید.
۸. انتظار شکست را داشته باشید
شکست‌ها و اشتباهات بخشی از اقدام است. انتظار وقوع آن‌ها را داشته باشید و طرز فکر خود را درباره‌ی آن‌ها تغییر دهید. اگر شکست‌ها را پله‌ای برای رسیدن به مقصد نهایی بدانید، این عقب گردها تأثیری بر عزت نفس و اعتماد به نفس شما نخواهند گذاشت. به یاد داشته باشید که تمام افراد موفق، موانع زیادی را در طول مسیر خود تجربه کرده‌اند.
نکته‌ی اصلی این است هر شکست، درس‌های زیادی در دل خود دارد که باید تک تک آن‌ها را به خاطر بسپرید. درس‌هایی که می‌آموزید باید همراهان همیشگی شما باشند و پس از آن، با این توشه‌ی ارزشمند، بدون اتلاف وقت، به مسیر خود ادامه دهید و این بار، بلندتر بپرید.
۹. با خود محترمانه رفتار کنید
همین‌طور که مشغول برداشتن اولین قدم‌ها در مسیر چشم‌انداز خود هستید، رفتار محترمانه با خود را هم فراموش نکنید. با خود مهربان و دوست باشید. نحوه‌ی صحبت و رفتار با خودتان را تغییر دهید. خود را در مقابل دیگران تحقیر نکنید یا طوری رفتار نکنید که می‌دانید بعدتر پشیمان خواهید شد. خود را به‌عنوان فردی قابل احترام و قابل تحسین تصور کنید و آنقدر این کار را تکرار کنید که این احساس، بخشی از وجود خود شما شود.
۱۰. به نیازهای روحی و روانی خود رسیدگی کنید
اگر نیازهای روحی و عاطفی خود را در اولویت قرار ندهید، داشتن احساس خوب نسبت به خود، کار سختی خواهد بود. اگر می خواهید معیاری در این باره داشته باشید، پرسیدن چند سؤال کلیدی، راهگشا خواهد بود. از خود سؤالات زیر را بپرسید.
- مشکل کجا است و چگونه باید از سلامت احساسی خود مراقبت کنید؟
- آیا احساس امنیت عاطفی دارید؟
- آیا اختیار و آزادی تصمیم‌گیری‌های شخصی خود را دارید؟
- آیا نسبت به دیگران، احساس وابستگی می‌کنید؟
- آیا حریم خصوصی کافی دارید؟
- آیا سلامت روان شما در جایی است که می‌خواهید باشد؟
مهم‌ترین حوزه‌ای را که در آن نیازهای عاطفی یا ذهنی خود را رعایت نمی‌کنید، مشخص کنید و لیستی از آنچه را که نیاز دارید و می‌خواهید، تهیه کنید. ممکن است لازم باشد با یک درمانگر یا یک راهنما کار کنید تا به شما در ایجاد یک برنامه‌ی عملی برای مراقبت از خود و سلامت روانی بهتر، کمک کند.
۱۱. وقت خود را با افراد محترم بگذرانید
ما تمایل داریم افرادی را در زندگی خود جذب کنیم که نشان‌دهنده‌ی وضعیت روحی خود ما هستند، بنابراین اگر فکر می‌کنید عزت نفس کافی ندارید، ممکن است این احساسات مخرب را به وسیله‌ی معاشرت با افرادی که رفتارهایی هم‌سو دارند، تقویت کنید. هوشیار باشید و شروع به ایجاد محدودیت‌هایی برای خود کنید. محدودیت‌هایی که به دیگران نشان دهد به خودتان احترام می‌گذارید. افرادی را که به مرزهای شما احترام نمی‌گذارند، از زندگی‌اتان کنار بگذارید و آگاهانه به دنبال افرادی باشند که با شما رفتار درست و مناسبی داشته باشند.
۱۲. خودآزمایی کنید
پس از یک تلاش چند ماهه برای رسیدن به هدف و چشم‌اندازی که تعیین کرده‌اید، احساس خود را درباره‌ی خود ارزیابی کنید. حتی اگر به مقصد نهایی نرسیده‌اید، برای آنچه تا به حال انجام داده‌اید، ارزش قائل باشید.
سؤالات زیر را از خود بپرسید و به ندای درونی خود توجه کنید.
- آیا به تلاش خود افتخار می‌کنید؟
- آیا به ارزش‌های خود احترام می‌گذارید؟
- آیا به توانایی‌های خود اطمینان بیشتری پیدا کرده‌اید؟
اگر پاسخ شما به هر یک از این سؤالات منفی است، ببینید چه کاری می‌توانید انجام دهید تا اقدامات یا اهداف خود را برای بازگشت به مسیر تنظیم کنید؟ از این موضوع ناراحت نباشید، چون این هم بخشی از سفر پرهیجانی است که در آن قدم گذاشته‌اید و احتمالا درس‌های جدیدی در راه است.
اگر پاسخ شما به تمام این سؤالات مثبت بوده باشد، باید بدانید که تا اینجای کار، ۱۲ قدم مؤثر برداشته‌اید. شما متوجه خواهید شد که برای خود احترام بیشتری قائل هستید و در نتیجه، در مقایسه با ابتدای راه، عزت نفس بیشتری دارید.
۱۳. متوقف نشوید
احترام به خود، نیاز به تغذیه دارد. تنها بر اساس چند موفقیت به دست آمده، نمی‌توانید عزت نفس را برای همیشه حفظ کنید، بنابراین، همچنان که مراحل مختلف زندگی خود را طی می‌کنید، به اصلاح دیدگاه خود ادامه دهید. به انجام اقدامات مثبتی که شما را به اهداف بلند‌مدت‌تان نزدیک‌تر می‌کند، ادامه دهید. دائما اهداف خود را با ارزش‌های خود بسنجید و هر چند سال یک‌بار، ارزش‌های خود را بر اساس تغییراتی که در زندگی خود ایجاد کرده‌اید، بازبینی و روشن کنید.
اگر عزت نفس می‌خواهید، نباید راکد بمانید. در زندگی خود، به دنبال شور و عشق و معنا باشید. به دنبال فرصت‌هایی برای رشد باشید و با تغییرات مثبت، همگام شوید. نترسید و خود را به جریان سیال زندگی بسپارید. در این صورت خواهید دید که عزت نفس، خود به خود به سوی شما می‌آید و شما می‌توانید از وجود چنین احساسی، غرق لذت شوید.
چند مثال از داشتن عزت نفس
تا اینجا درباره‌ی مفهوم عزت نفس صحبت کردیم و از اهمیت این احساس مفید در زندگی گفتیم، اما برای آنکه بدانید عزت نفس در عمل چگونه است، در ادامه چند مثال می‌زنیم.
- به جای این که به رییس خود اجازه دهید به شما توهین کند یا شما را تحقیر کند، به او اجازه دهید که بداند شما این زبان را نامناسب و غیرحرفه‌ای می‌دانید.
- نامزد شما از شما می‌خواهد چیزی را که برای شما مهم است، در خود تغییر دهید. شما به او توضیح می‌دهید که چرا نمی‌توانید این درخواست را برآورده کنید و همچنان به خودتان وفادار بمانید.
- یکی از دوستان شما دائما دیر می‌آید و هرگز عذرخواهی نمی‌کند. شما صحبت کنید و به او بگویید که این رفتار، برای شما قابل قبول نیست.
- به شما یک شغل پردرآمد پیشنهاد می‌شود، اما شما به صداقت کارفرمای خود شک دارید. شما این پیشنهاد شغلی را رد می‌کنید، حتی اگر حقوق پیشنهادی، رقمی بالا باشد.
تمام این مثال‌ها نشان می‌دهند که شما به‌خوبی می‌دانید چه می‌خواهید و در صورت لزوم می‌توانید از مواضع و باورهای خود دفاع کنید.
کلام آخر
امیدواریم اطلاعات این مقاله برای شما مفید بوده باشد. فراموش نکنید که تغییر، از خود شما شروع می‌شود و همین امروز، بهترین زمان برای شروع این تغییر است.
نگاهی دقیق به خودتان بیندازید و مچ خود را بگیرید. ببینید چگونه به خودتان بی‌احترامی می‌کنید و چگونه می‌گذارید دیگران به شما بی‌احترامی کنند. این موارد را بنویسید و از راهکارهای موجود در این مقاله استفاده کنید تا اقدامات لازم برای رفع این معضل را به کار گیرید. پاداش این تلاش، احساس فوق‌العاده‌ای است که نسبت به خودتان پیدا می‌کنید. به علاوه، به‌زودی خواهید دید که رفتار دیگران هم با شما تغییر کرده است و احترام بیشتری به شما می‌گذارند. شاد و موفق باشید.
منبع: liveboldandbloom
عالی
عالی بود. ممنون از این مقاله 🌹💚
ممنون میشم در موضوعات شناخت عمیقار فردی و تقویت درون مطالب بیشتری نشر بدین🙏🏻