۱۲ علامت بیماری در کودکان که هرگز نباید نادیده بگیرید

سام راد

۱۱ آذر ۱۴۰۲ | ۱۶:۰۲ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۱۰ دقیقه

وقتی والد می‌شوید، به نوعی نشان شایستگی پزشکی هم می‌رسید. فرقی نمی‌کند که با آبریزش بینی مواجه هستید یا قرار است یک دندان شیری آویزان را بیرون بیاورید، در نهایت چیزی درباره‌ی سلامت فرزندتان هست که شما را نگران می‌کند. باید به عنوان پدر یا مادر نشانه‌های بیماری‌ها را بشناسید و بتوانید آن‌ها را در کودکتان تشخیص دهید تا بتوانید او را به موقع به کمک پزشکی برسانید.

گاهی اوقات دشوار است که بگوییم کدام نشانه‌ی بیماری در کودکان نیاز به تماس با مطب دکتر کودک دارد. کدام درجه حرارت در واقع به عنوان تب بالا طبقه‌بندی می‌شود؟ چه نوع شکم‌درد به این معنی است که کودک شما به بیش از یک دل‌درد ساده مبتلا است؟ وقتی چیز واقعاً ترسناکی اتفاق می‌افتد، مثلاً کودک شما ناگهان غرق در کهیر می‌شود، آیا باید با پزشک اطفال خود تماس بگیرید یا مستقیماً به اورژانس بروید؟

باید به یاد داشت که نقش والدین به عنوان مراقبین و محافظین سلامت کودکان، بسیار حیاتی است. این نقش مستلزم آموزش و آگاهی پدر و مادران در زمینه نشانه‌های بیماری‌ها و مشکلات پزشکی مختلف است. از این رو، همواره باید آمادگی داشته باشیم تا در مواجهه با هر نشانه مشکوکی، مشاوره پزشکی بگیریم تا به سلامتی و رشد سالم فرزندانمان کمک کنیم.

آنیتا چاندرا پوری (Chandra-Puri, M.D)، پزشک متخصص اطفال در گروه پزشکان نورث وسترن در شیکاگو و سخنگوی آکادمی متخصصان اطفال آمریکا می‌گوید: «والدین باید همیشه هوشیار و مراقب باشند و هنگامی که نگران چیزی هستند به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشند.»

این رویکرد که حالا صبر کنیم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد شاید برای برخی از مشکلات بیماری در کودکان جواب بدهد ولی علائمی هستند که به هیچ وجه نباید آن‌ها را نادیده گرفت و رسیدگی آن‌ها را به عقب انداخت. برای ارائه‌ی دستورالعمل‌های خاص‌تری که باید دنبال کنید، با متخصصان اطفال برتر درباره ۱۲ علامتی که همیشه نیاز به مراقبت پزشکی دارند صحبت کرده‌ایم. در ادامه‌ی این مطلب با این ۱۲ علامت بیماری در کودکان که حتما باید آن‌ها را جدی بگیرید آشنا می‌شوید.

علامت شماره یک بیماری در کودکان: تب بالا

تب ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت یا ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر در نوزاد کمتر از ۳ ماه، بالاتر از ۱۰۱F یا ۳۸.۳C در نوزاد ۳ تا ۶ ماهه یا بالاتر از ۱۰۳F یا ۳۹.۵C در یک کودک ۶ ماهه تا ۲ ساله تب بالا محسوب می‌شود.

پزشکان اطفال تاکید می‌کنند که وقتی تب می‌آید، عدد روی دماسنج به اندازه‌ی وضعیت کودک شما مهم نیست. یک استثنای بزرگ: نوزادان زیر ۳ ماه در صورت افزایش تب به ۳۸ درجه به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارند. اگر تب آن‌ها ناشی از یک عفونت باکتریایی مانند عفونت مجاری ادراری باشد، می‌تواند به سرعت در بدن پخش شود. معمولاً تب فقط ناشی از یک ویروس معمولی است که این علائم را ایجاد می‌کند، اما برای اطمینان باید فوری بررسی شود. مهم است که فوری با پزشک خود تماس بگیرید. اگر بعد از ساعت اداری است، مستقیم به اورژانس بروید. در بچه‌های بزرگ‌تر از ۲ سال، تا زمانی که به نظر می‌رسد کودک شما به خوبی هیدراته شده و عملکرد طبیعی دارد، تب، اورژانسی نیست. برای راهنمایی با پزشک اطفال خود تماس بگیرید.

علامت شماره دوی بیماری در کودکان: تب طولانی مدت

تبی که با درمان کاهش نمی‌یابد یا بیش از پنج روز طول می‌کشد، حتما باید بررسی شود. اگر به کودک خود یک کاهش‌دهنده تب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن داده‌اید و عدد روی دماسنج در عرض چهار تا شش ساعت تکان نمی‌خورد، با پزشک اطفال خود تماس بگیرید. این نشانه‌ی آن است که عفونت احتمالا آنقدر قوی است که بدن نمی‌تواند با آن مقابله کند و پزشک شاید بخواهد یک معاینه کامل برای تعیین علت انجام دهد. تب ناشی از یک ویروس معمولی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا معمولا در عرض پنج روز از بین می‌رود. تبی که طولانی‌تر باقی می‌ماند، حتی زمانی که درجه آن پایین باشد، ممکن است ناشی از عفونتی مانند ذات‌الریه باکتریایی باشد که نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی دارد.

علامت شماره سه بیماری در کودکان: تب همراه با سردرد

با دیدن تب همراه با سفت شدن گردن یا سردرد یا بثورات پوستی یا کبودی یا شبیه به نقاط قرمز ریز فوری با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا این‌ها می‌توانند علائم مننژیت باشند که نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.

علامت شماره چهار بیماری در کودکان: راش پوستی

بثوراتی که شبیه چشم گاو است یا از نقاط قرمز ریز تشکیل شده است که با فشار دادن پوست ناپدید نمی‌شوند یا کبودی بیش از حد، بثورات‌ حلقه‌ای شکل با یک نقطه رنگ پریده در مرکز که می‌تواند نشان‌دهنده بیماری لایم باشد، علامت‌هایی پوستی هستند که باید فوری پیگیری شوند. اگر لکه‌هایی با اندازه دقیق زیر پوست مشاهده کردید، فوراً کمک بگیرید. این علامت می‌تواند نشان دهنده بسیاری از بیماری‌های جدی باشد. هرگونه کبودی غیرقابل توضیح و گسترده ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال خونی احتمالی باشد. علاوه بر این، بثورات لکه‌دار، که اغلب کمی برآمده است، ممکن است نشانه یک واکنش آلرژیک باشد. اگر کودک شما نیز دچار مشکل تنفسی یا بی‌قراری یا بی‌حالی است، باید فوراً توسط پزشک معاینه شود.

علامت شماره پنج بیماری در کودکان: خال غیرمعمول

خال جدید یا در حال تغییر یک نشانه است. روی خال‌های فرزندتان، به ویژه خال‌هایی که از بدو تولد داشته است، دقت کنید. زیرا این خال‌ها در معرض خطر بیشتری برای بدخیم شدن هستند. اگر متوجه شدید خال نامنظم است، لبه‌های ناهمواری دارد، همه یک رنگ نیست یا برآمده است، به پزشک خود اطلاع دهید. همه این‌ها می‌تواند نشانه‌هایی از سرطان پوست بالقوه باشد.

علامت شماره شش بیماری در کودکان: درد ناگهانی معده

درد معده‌ای را که در سمت راست پایین یا به شکل ناگهانی و گرفتگی است و می‌آید و می‌رود را جدی بگیرید.

اگر کودک شما در سمت راست پایین درد دارد، از او بخواهید بالا و پایین بپرد. اگر این کار برای او آزاردهنده است و باعث درد می‌شود، می‌تواند نشانه‌ی آپاندیسیت باشد. اگرچه آپاندیس در سمت راست پایین شکم است، اما درد ناشی از آپاندیسیت می‌تواند از اطراف ناف شروع شده و به سمت راست منتقل شود. در پی درگیری با یک ویروس معمولی معده، معمولاً تب، استفراغ، سپس معده درد و اسهال وجود دارد. در آپاندیسیت گاهی اسهال، بعد درد شکم، بعد استفراغ، بعد درد و سپس تب ظهور می‌کند. اگر متوجه این علائم شدید، با پزشک خود تماس بگیرید. آپاندیسیت به سرعت پیشرفت می‌کند و زمانی که زود تشخیص داده شود، به بهترین شکل درمان می‌شود.

اگر کودک شما زیر ۴ سال سن دارد و به درد معده‌ای دچار است که در بیش از یک دقیقه دو برابر می‌شود و در دقیقه بعد خوب شود، می‌تواند نشانه انواژیناسیون باشد. یک اختلال جدی که معمولاً کودکان خردسال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. جایی که یک قسمت روده به قسمت دیگر می‌لغزد. این درد در ۲۰ تا ۶۰ دقیقه افزایش می‌یابد و می‌تواند با استفراغ، تب، خون در مدفوع یا حرکات روده‌ای همراه باشد. اگر فرزندتان درد شدید داشت با پزشک خود تماس بگیرید. اگر دردهای ناگهانی و نشانه‌ای در مدفوع وجود داشت، مستقیماً به بیمارستان بروید.

علامت شماره هفت بیماری در کودکان: سردرد همراه با استفراغ

سردردی که در اوایل صبح رخ می‌دهد یا کودک شما را در نیمه شب از خواب بیدار می‌کند یا با استفراغ همراه است می‌تواند نشانه‌‌ی میگرن باشد. پزشک شما می‌تواند درمان مناسب را برای آن تعیین کند. میگرن در کودکان خطرناک نیست با این حال، سردردهای صبحگاهی و نیمه‌شب می‌تواند نشانه‌ای از چیزی جدی‌تر باشد و به همین دلیل است که باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

علامت هشتم بیماری در کودکان: کاهش ادرار

لب‌‌های خشک، خشکی دهان، کاهش ادرار، فونتانل صاف یا ملاج تو رفته در نوزادان، خشکی پوست یا پوستی که هنگام نیشگون گرفتن به همان شکل باقی می‌ماند، یا استفراغ یا اسهال زیاد. این علائم همگی با کم‌آبی بدن مرتبط هستند و باید سریع درمان شوند زیرا کم‌آبی می‌تواند منجر به شوک شود. اگر فکر می‌کنید فرزندتان به این مرحله نزدیک شده است، با ۱۱۵ تماس بگیرید یا به بیمارستان بروید. در غیر این صورت، با پزشک خود تماس بگیرید و سعی کنید مایعات بیشتری به فرزندتان برسانید.

علامت شماره نه بیماری در کودکان: لب آبی

آسم ممکن است خود را با کبودی یا تغییر رنگ لب یا اطراف دهان و تنفس سخت نشان دهد. می‌توانید نفس کشیدن کودک خود را در حال مکیدن سینه مشاهده کنید. نفس نفس زدن، خرخر کردن، یا صدای سوت هنگام نفس کشیدن از دیگر نشانه‌ها هستند. مشکلات تنفسی زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شوند که صداها از قفسه سینه و ریه‌ها می‌آیند، نه از بینی. مشکلات تنفسی بحرانی اغلب به دلیل مسدود شدن، واکنش آلرژیک، حمله آسم، که می‌تواند در کودکان چند ماهه هم رخ دهد، ذات‌الریه، سیاه سرفه یا کروپ است. فوراً کمک بخواهید یا با ۱۱۵ تماس بگیرید. اگر مشخص نیست که فرزندتان مشکل جدی دارد، تعداد تنفس او را بررسی کنید. هر نفس گرفته شده را به مدت ۳۰ ثانیه بشمارید و سپس در دو ضرب کنید. نرخ طبیعی برای نوزادان کمتر از ۶۰ است. کمتر از ۴۰ برای نوزادان زیر یک سال، کمتر از ۳۰ برای کودکان ۱ تا ۳ ساله و کمتر از ۲۴ برای ۴ تا ۱۰ سال طبیعی است.

علامت شماره ده بیماری در کودکان: صورت متورم

تورم زبان، لب‌‌ها یا چشم‌‌ها، به ویژه زمانی که با استفراغ یا خارش همراه باشد، اغلب نشانه یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) هستند. علائم ممکن است شامل تورم، مشکلات تنفسی و کهیر شدید باشد و نیاز به توجه فوری دارد. با ۱۱۵ تماس بگیرید و در صورت امکان، در این مدت به کودک خود یک واکسن از اپی پن یا دوز آنتی‌هیستامین مانند بنادریل بدهید. برای واکنش‌‌های کمتر شدید، با پزشک خود تماس بگیرید و در مورد تجویز آنتی‌هیستامین برای رفع علائم بپرسید.

علائم کهیر در کودکان چیست و چگونه درمان می‌شود؟

علامت شماره یازده بیماری در کودکان: استفراغ پس از زمین خوردن

سقوط زمانی که کودک شما کمتر از ۶ ماه سن دارد، یا تغییرات عصبی آشکاری مانند گیجی یا از دست دادن هوشیاری دارد، یا باعث استفراغ و یا هر گونه آسیب به بدن، مانند شکستگی استخوان می‌شود.

این موقعیت‌های اورژانسی باید توسط یک پزشک بررسی شود. بنابراین به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی بروید. اگر بچه‌های بزرگ‌تر از ۶ ماه فقط به اندازه قد خود بیفتند و روی چیزی سخت یا تیز فرود نیایند، معمولاً سقوط مشکل‌ساز نیست.

علامت دوازدهم بیماری در کودکان: خونریزی بیش از حد

برشی که به اندازه کافی باز می‌شود که می‌توانید یک سواب پنبه‌ای در آن بچسبانید یا خونریزی‌اش در عرض چند دقیقه پس از اعمال فشار متوقف نمی‌شود خطرناک است.

این‌ها نشانه‌‌هایی هستند که نشان می‌دهد کودک شما به مراقبت‌‌های پزشکی نیاز دارد و شاید بخیه، چسب یا بانداژ نیاز داشته باشد. بسته به شدت آسیب، قدم بعدی شما باید این باشد که یا با ۱۱۵ تماس بگیرید، به اورژانس بروید یا با پزشک اطفال خود تماس بگیرید. همچنین اگر حیوانی کودک شما را گاز گرفت یا اگر کودک دیگری کودک شما را گاز گرفت و پوستش پاره شد، همیشه باید به پزشک مراجعه کنید.

سخن آخر

در پایان، باید توجه داشت که شناخت و تشخیص زمانی که کودکان علائم بیماری از جمله تب، دل‌درد، راش پوستی، درد ناگهانی، سردرد، تورم، خونریزی و … را نشان دهند، بسیار حیاتی است. این علائم ممکن است به مشکلات جدی اشاره کنند و بی‌توجهی به مشکل می‌تواند منجر به تشدید بیماری شود. بنابراین، به عنوان والدین، باید اهمیت بررسی دقیق علائم و مشاوره با پزشک را بدانید. به این ترتیب می‌توانید به بهبود به موقع و درمان صحیح بیماری‌های کودکانمان کمک و سلامت آن‌ها را حفظ کنیم.

باید به یاد داشت که پیشگیری از بیماری نیز بسیار مهم است. اطمینان حاصل کنید که کودکانتان واکسینه شده و برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌ها را به موقع را انجام دهند. همچنین، تغذیه مناسب و سالم و فعالیت بدنی کافی می‌تواند سیستم ایمنی آن‌ها را تقویت کند. به آن‌ها بیاموزید که بهداشت شخصی و شست‌وشوی دست را به دقت رعایت کنند. این اقدامات می‌توانند به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها کمک کنند و از سلامت کودکان در آینده مراقبت کنند.

مراقبت از سلامت کودکان نه‌تنها وظیفه والدین بلکه مسئولیت جامعه است. با اطلاعات به‌روز و پیشگیری مناسب، می‌توانیم به ساختن یک جامعه سالم و پایدار کمک کنیم و نسل‌های آینده را در برابر بروز بیماری‌ها و مشکلات بیشتر محافظت کنیم.