۱۰۰ فیلم برتر کارگردان‌های زن تاریخ سینما که باید تماشا کنید

در جدیدترین نظرسنجی مجله معتبر سایت‌اندساوند، طی یک اتفاق تاریخی فیلمی از یک کارگردان زن (فیلم «ژان دیلمان» ساخته شانتال آکرمن) در رتبه اول فهرست ۱۰۰ فیلم برتر تاریخ سینمای جهان قرار گرفته است؛ بالاتر از آثاری چون «سرگیجه» و «همشهری کین» ساخته کارگردان‌های مرد پرنفوذی چون آلفرد هیچکاک و اورسن ولز؛ اتفاقی که حکایتگر اهمیت روزافزون نقش‌آفرینی زنان در تاریخ سینما، بویژه طی سال‌های اخیر است. کارگردان‌های زن از بدو پیدایش هنر سینما، با وجود موانع آشکار و پایداری همچون بودجه، پیش‌فرض‌های اهالی صنعت و مشکلات توزیع و تبلیغات، تأثیرات ماندگاری بر این هنر-صنعت داشته‌اند؛ با این وجود آنطور که شایسته است به نقش این هنرمندان برجسته در تاریخ سینما توجه نشده. بسیاری از کارگردان‌های زن شاخص با غلبه بر جنجال‌ها و دشواری‌ها، موفق شده‌اند نه صرفا به دلیل جنسیت بلکه از طریق شایستگی‌های چشمگیرشان مورد توجه قرار گیرند و آثار درخشانی را به فهرست شاهکارهای تاریخ سینما اضافه کنند.

چندی پیش برای ارج نهادن به مشارکت فیلمسازان زن در همه ژانرها و سبک‌های سینمایی، بخش فرهنگ و هنر سرویس جهانی بی‌بی‌سی با نظرسنجی از اهالی صنعت، بهترین فیلم‌های کارگردانی شده توسط زنان را برگزید. بی‌بی‌سی کالچر از ۳۶۸ کارشناس فیلم از ۸۴ کشور جهان نظرسنجی کرد تا این فهرست را تهیه کند. نهایتا فیلم‌ها براساس نتایج این رسانه، حاصل از بررسی نظرات اهالی صنعت رتبه‌بندی شدند. این رتبه‌بندی ارتباطی با امتیازهای وبسایت IMDb یا متاکریتیک ندارد اما با این وجود برای درک بهتر جایگاه هر یک از این آثار به این دو امتیاز هم اشاره کرده‌ایم.

گرچه مشارکت زنان در صنعت سینما بسیار وسیع بوده و تعدادی از آثار آن‌ها،‌ به فهرست‌های برترین‌ آثار سینمایی جهان راه پیدا کرده‌اند اما طی سال‌های اخیر با کاهش چشمگیر تعداد فیلمسازان زن در سینمای بدنه اصلی مواجه شده‌ایم؛ برای مثال بررسی‌های مرکز مطالعات زنان در تلویزیون و فیلم در دانشگاه ایالتی سن دیگو نشان می‌دهد کارگردانان زن سازنده ۲۵۰ فیلم پرفروش از ۱۱ درصد (سال ۲۰۱۷) به ۸ درصد (سال ۲۰۱۸) کاهش یافتند. همین مسائل باعث شده تا بعضی از اهالی صنعت سینما تلاش کنند به طرق گوناگون حضور زنان را تقویت کنند.

تقویت حضور زنان در سینما هم خود از جمله مسائل جنجال‌برانگیز سال‌های اخیر است. بعضی از منتقدان می‌گویند طی برگزاری ۹۴ دوره مراسم اسکار تنها سه کارگردان زن (کاترین بیگلو، کلویی ژائو  و جین کمپیون) برنده جایزه بهترین کارگردانی شده‌اند؛ تازه دو نفر آخر همین سال‌های اخیر بعد از دهه‌ها به چنین جایزه‌ای رسیدند. اکثر بلاک باسترهای بزرگ توسط مردان ساخته می‌شوند چرا که صنعت به کارگردانان مرد علاقه دارد. پوشش رسانه‌ای فیلم‌ها بیشتر روی آثاری تمرکز دارد که مردان کارگردانی کرده‌اند چرا که اغلب بیشترین توجه مخاطبان را همین آثار به خود جلب می‌کنند. این گروه از منتقدانِ شرایط فعلی، در عین حال معتقدند از لحاظ تاریخی، فیلم‌هایی که توسط زنان ساخته می‌شوند به اندازه فیلم‌هایی که توسط کارگردانان برجسته مرد ساخته شده‌اند، مهم و از نظر هنری تاثیرگذار در نظر گرفته نشده‌اند نه آنکه لزوما مهم و تاثیرگذار نبوده باشند.

از سوی دیگر اما بخشی از ناظران، این اتهامات مطرح‌شده را چندان جدی نمی‌گیرند. آن‌ها باور ندارند که تبعیضی آنقدرها اساسی علیه زنان مانع شکوفایی استعدادهایشان شده باشد یا دست کم معتقدند اگر هم مشکلات بزرگی سر راه بوده حالا دیگر تا حد زیادی رفع شده‌اند. آن‌ها می‌گویند اگر هنوز هم زنان سهم کمی از آثار پرفروش را در اختیار دارند یا چندان در جوایز اسکار خوش نمی‌درخشند احتمالا به دلیل توانایی‌های فعلی خودشان است و بس. شاید پوشش رسانه‌ای درباره کارگردان‌های زن کمتر بوده باشد اما دلیلش سلیقه مخاطبان است و نمی‌توان معتقد بود تمام بخش‌های این سلیقه را رسانه شکل داده است؛ به هر حال باید برای این مخاطبان هم فاعلیت و عاملیتی قائل شد نه آنکه سلیقه تماشاگران را به تمامی ساخته دست نیروهای بیرونی در نظر گرفت و از آن‌ها تصویر برده‌هایی را ساخت که قادر به اندیشیدن و تحلیل نیستند.

مدت‌ها است که دو سوی این مجادله نقطه نظراتشان را ابراز می‌کنند اما طی سال‌های اخیر شدت این رویارویی‌ها به اوج خود رسیده. پس شاید در چنین بستری بیراه نباشد که نگاهی بیاندازیم به فهرست ۱۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما که زنان کارگردانی کرده‌اند؛ فهرستی که بهتر از هر بحث و مجادله، خود می‌تواند گواهی دهد که طی دهه‌های گوناگون تاریخ سینما چه استعدادهایی در کار کارگردانی سینما بوده‌اند و از خود چه آثار ماندگاری را به جا گذاشته‌اند. بگذاریم خود سینما با صراحت مثال‌زدنی‌اش سخن بگوید و قضاوت را به مخاطبان بسپاریم.

• ۱۰ نکته درباره‌ی نظرسنجی انتخاب بهترین فیلم‌های تاریخ سینما توسط مجله سایت اند ساوند

۱۰۰. بچه‌ها حالشان خوب است (The Kids Are All Right)

• کارگردان: Lisa Cholodenko
• بازیگران: Annette Bening, Julianne Moore, Mark Ruffalo
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۶ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۰

جولیان مور و آنت بنینگ در این اثر سینمایی نقش زوج والد دو نوجوان را ایفا می‌کنند. هر دو زن با استفاده از یک اهداکننده اسپرم باردار شده‌اند. رابطه میان این زوج هنگامی دچار تنش و تیرگی می‌شود که با اهداکننده اسپرم ملاقات می‌کنند. اهداکننده اسپرم با جذابیت‌هایش پای خود را به حلقه خانواده باز می‌کند و مسیر فیلم از همین جا دچار پیچ و خم‌های بعدی می‌شود.

«بچه‌ها حالشان خوب است» را لیسا چولودنکو کارگردانی کرده و در عین حال یکی از فیلم‌نامه‌نویسان اثر هم بوده است. ظاهرا چولودنکو فیلم را براساس تجربیات زندگی شخصی‌اش با شریک زندگی‌اش جلوی دوربین برده است.

فیلم اولین‌بار سال ۲۰۱۰ در جشنواره فیلم ساندنس توجه منتقدان و سینمادوستان را به خود جلب کرد. این اثر سینمایی جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم موزیکال یا کمدی را دریافت کرد و آنت بنینگ هم بابت ایفای نقشش در این اثر سینمایی جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر زن فیلم موزیکال یا کمدی را به دست آورد.

۹۹. سوغات (The Souvenir)

• کارگردان: Joanna Hogg
• بازیگران: Honor Swinton Byrne, Tom Burke, Tilda Swinton
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۱ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، ۲۰۱۹

جولی یک دانشجوی سینمای محتاط، کم‌حرف و نسبتا خجالتی از یک خانواده سطح بالا است. اما رابطه با یک مرد هیجان‌انگیز و در عین حال خطرناک تمام نقشه‌های جاه‌طلبانه‌ی او را از مسیر خود خارج می‌کند.

جوآنا هاگ در فیلم «سوغات» نگاهی تاثیرگذار به عشق سنین جوانی و جایگاه طبقاتی ارائه می‌دهد. این فیلم نیمه‌زندگی‌نامه‌ای براساس تجربیات خود کارگردان هنگام تحصیل رشته سینما ساخته شده است و به دلیل کیفیت متمایزش در فهرست بسیاری از منتقدان به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سال ۲۰۱۹ جای گرفت.

استقبال از فیلم هاگ آنقدر خوب بود که باعث شد این کارگردان قسمت دوم «سوغات» را سال ۲۰۲۱ اکران کند. فیلم که دنباله‌ای بود بر قسمت قبلی برای اولین‌بار در جشنواره بین‌المللی فیلم کن به نمایش درآمد و این‌بار هم توسط منتقدان تحسین شد.

• سوغات ۲؛ فیلمی هنرمندانه با بلندپروازی بلاک‌باسترهای بزرگ

۹۸. یک جایی (Somewhere)

• کارگردان: Sofia Coppola
• بازیگران: Stephen Dorff, Elle Fanning, Chris Pontius
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۷ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، فرانسه،ژاپن، ۲۰۱۰

این درام موفق به نویسندگی و کارگردانی سوفیا کوپولا روایتگر داستان جانی مارکو (با بازی استفان دورف) بازیگر تازه‌کار مشهوری است که پس از یک جراحت جزئی در یک اقامتگاه معروف هالیوود بهبود می یابد. او با وجود پول، شهرت و موفقیت حرفه‌ای درون یک بحران وجودی گرفتار شده است و از نظر عاطفی زندگی روزمره‌ای تهی و فاقد معنا دارد.

وقتی همسر سابق جانی مارکو دچار یک بحران غیرقابل توضیح شده و ناپدید می‌شود، کلئو (ال فانینگ)، دختر ۱۱ ساله آن‌ها، تحت مراقبت این هنرپیشه قرار می‌گیرد. این دو با هم وقت می گذرانند و حضور دختر به مارکو کمک می‌کند تا نوعی بلوغ واقعی و دیررس را تجربه کند و مسئولیت دوران بزرگسالی را بپذیرد. این فیلم به بررسی احساسات ستارگان هالیوود و عمق رابطه پدر و دختری می‌پردازد. فیلم اساسا نسبت به کسب‌وکاری که در هالیوود جریان دارد و زندگی ستارگان آن نگاهی انتقادی دارد و واجد نوعی لحن کمدی غیرمستقیم است.

فیلم سینمایی «یک جایی» سال ۲۰۱۰ برنده شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز شد تا علاوه بر استقبال نسبی منتقدان توجه رویدادهای سینمایی جهانی را هم به خود جلب کند.

۹۷. فرزندخواندگی (Adoption)

• کارگردان: Márta Mészáros
• بازیگران: Katalin Berek, Gyöngyvér Vigh, Péter Fried
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: مجارستان، ۱۹۷۵

کاتا یک زن کارگر کارخانه میان‌سال و تنها است که با آنا آشنا می‌شود؛ کودکی که از تیم‌خانه فرار کرده و دوست دارد با او زندگی کند. این وقایع کاتا را به پذیرش فرزندخواندگی کودکان خردسال با گذشته تلخ و دردناک علاقه‌مند می‌کند.

مارتا میساروش کارگردان اهل مجارستان از چهره‌های شاخص زن سینمای این کشور است. او که اولین فیلم‌ساز زن سینمای مجارستان به حساب می‌آید با فیلم سینمایی «فرزندخواندگی» در دوره بیست و پنجم جشنواره بین‌المللی فیلم برلین شرکت کرد و موفق شد مهم‌ترین جایزه این رویداد هنری یعنی خرس طلایی جشنواره را تصاحب کند.

فیلم مارتا میساروش در عین حال نماینده سینمای مجارستان در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان دوره چهل و هشتم مراسم اسکار هم بود گرچه موفق نشد خود را به فهرست منتخب‌های نهایی آکادمی برساند. میساروش سابقه دریافت خرس نقره‌ای جشنواره برلین، صدف نقره‌ای جشنواره سن سباستین و جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم در جشنواره بین‌المللی کن را در کارنامه خود دارد.

۹۶. ملاقات‌های آنا (The Meetings of Anna)

• کارگردان: Chantal Akerman
• بازیگران: Aurore Clément, Jean-Pierre Cassel, Magali Noël
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: بلژیک، فرانسه، آلمان غربی، ۱۹۷۸

شانتال آکرمن فیلمساز سرشناس بلژیکی، این فیلم را درباره کارگردانی ساخته است که برای تبلیغ آخرین فیلمش به چندین کشور اروپایی سفر می‌کند.

همچنان که سفر کارگردان (آنا سیلور با بازی اورور کلمان) به آلمان غربی، بلژیک و فرانسه ادامه دارد، افراد گوناگون به سوی او جذب می‌شوند و تمایل دارند مسائل شخصی زندگی‌شان را با این هنرمند درمیان بگذارند حتی اگر به نظر برسد که این مسائل چندان شخصیت اصلی فیلم را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. او با غریبه‌ها، دوستان، عشاق سابق و حتی اعضای خانواده‌اش روبرو می‌شود.

فیلم سینمایی «ملاقات‌های آنا» ابتدا با هیاهوی کمتری در مقایسه با دیگر فیلم‌های آکرمن که ظاهراً رادیکال‌تر بودند مورد استقبال قرار گرفت اما با گذر زمان جایگاه خاص خود را پیدا کرد و به تدریج به یکی از آثار تحسین‌شده این کارگردان تبدیل شد.

۹۵. آیین در زمان تغییرشکل‌یافته (Ritual in Transfigured Time)

• کارگردان: Maya Deren
• بازیگران: Rita Christiani, Maya Deren, Anaïs Nin
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۴۶

مایا درن فیلمساز آوانگارد و طراح رقص در این فیلم کوتاه رابطه بین فیلم و رقص را به شیوه خاص خود بررسی می‌کند. درن از طریق داستان‌سرایی پراکنده و حرکات نسبتا گیج‌کننده و غافلگیرکننده دوربینش، زنانی را نشان می‌دهد که مراسمی را روی پرده اجرا می‌کنند. یکی از زنانی که در این فیلم به نقش‌آفرینی پرداخته، نویسنده معروف، آنائیس نین است.

فیلم کوتاه ۱۵ دقیقه‌ای «آیین در زمان تغییرشکل‌یافته» یک اثر صامت و تجربی است و همچون فیلم قبلی درن «مطالعه‌ای در طراحی رقص برای دوربین»، مساله استفاده از رقص را در فیلم از زاویه دید هنجارهای اجتماعی مورد تحلیل قرار می‌دهد. این اثر به دلیل داستان سرایی ناهماهنگ و غیرمنسجم، استفاده از حرکات آهسته و بهره‌گیری از نماهای فریز-فریم مشهور است.

۹۴. خبرهایی از خانه (News from Home)

• کارگردان: Chantal Akerman
• بازیگران: Chantal Akerman
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه، بلژیک، ۱۹۷۶

شانتال آکرمن از چهره‌های سرشناس سینمای هنری اروپا است که در زمینه فیلم‌سازی تجربی و آوانگارد طی دهه‌های اخیر آثار ماندگاری از خود به جا گذاشته است. معروف‌ترین فیلم آکرمن «ژان دیلمان» است که در جدیدترین نظرسنجی بزرگ مجله سایت‌اندساوند به عنوان برترین فیلم تاریخ سینما برگزیده شده و در این فهرست هم رتبه سوم را در اختیار دارد. با این حال یکی دیگر از فیلم‌های مهم این هنرمند هم راه خود را به فهرست ۱۰۰ فیلم برتر کارگردان‌های زن باز کرده است.

«خبرهایی از خانه»، یکی از فیلم‌های تحسین‌شده این کارگردان بلژیکی، یک مستند آوانگارد است. فیلم درباره دوره‌ای است که آکرمن در نیویورک سپری کرده و در این مستند شاهد خواندن نامه‌هایی هستیم که مادر آکرمن طی آن دوره برایش نوشته است. نامه‌ها در حالی خوانده می‌شوند که نماهای بلندی از مکان‌های مختلف در نیویورک را می‌‌بینیم. فیلم نگاهی بسیار جذاب به نیویورک دهه ۱۹۷۰ دارد و نشان می‌دهد مهاجربودن طی آن سال‌ها در این شهر چه معنا و حال‌وهوایی داشته است.

۹۳. رد رود (Red Road)

• کارگردان: Andrea Arnold
• بازیگران: Kate Dickie, Tony Curran, Martin Compston
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، دانمارک، ۲۰۰۶

جکی مسئول یک سامانه نظارت تصویری (CCTV) است و تصاویر دوربین‌های امنیتی را چک می‌کند. جکی طی همین فرایند یک مرد ترسناک را می‌بیند که با گذشته او در ارتباط است؛ حالا این زن مجبور است که با مرد ترسناک و مرموز مواجه شود.

فیلم سینمایی «رد رود» اولین اثر آندریا آرنولد از فیلم‌سازان توانمند بریتانیایی است که فیلم‌هایی چون «تنگ ماهی» و «عزیز آمریکایی» را در کارنامه دارد. آرنولد تا به حال سه‌بار جایزه ویژه هیات داوران جشنواره بین‌المللی فیلم کن را تصاحب کرده که یک‌بارش بابت همین فیلم بوده است.

۹۲. خام (Raw)

• کارگردان: Julia Ducournau
• بازیگران: Garance Marillier, Ella Rumpf, Laurent Lucas
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، بلژیک، ۲۰۱۶

بیشتر علاقه‌مندان به سینما نام ژولیا دوکورنو را زمانی شنیدند که فیلم عجیب و پرسروصدای او «تیتان» موفق شد به شکلی غیرقابل پیش‌بینی نخل طلای جشنواره بین‌المللی فیلم کن را به دست آورد.

اما «تیتان» دومین فیلم بلند سینمایی دوکورنو بود و بسیاری از منتقدان همان‌زمان اشاره کردند از این فیلم‌ساز اثر دیگری به نام «خام» را هم سال ۲۰۱۶ تماشا کردند که بیانگر استعداد و توانمندی‌های این هنرمند بود.

«خام» یک درام ترسناک درباره زنی جوان و گیاه‌خوار به نام جاستین است؛ او که دانشجوی سال اول رشته دامپزشکی است در دانشگاه برای اولین‌بار طعم گوشت را امتحان می‌کند و از آن پس در خود میل عجیبی به خوردن گوشت انسان حس می‌کند. احتمالا تا همین‌جای داستان هم برای‌تان روشن شده باشد که داستان فیلم اول ژولیا دوکورنو چندان از داستان فیلم دومش متعارف‌تر نیست.

۹۱. ماده سفید (White Material)

• کارگردان: Claire Denis
• بازیگران: Isabelle Huppert, Christophe Lambert, Nicolas Duvauchelle
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه،‌۲۰۰۹

ایزابل هوپر در این فیلم ساخته کلر دنی نقش زنی را بازی می‌کند که در یک کشور بدون نام آفریقایی فرانسه‌زبان کسب‌وکار تولید قهوه را پیش می‌برد. زن تصمیم دارد با وجود درگرفتن جنگ داخلی در کشور، در مزرعه قهوه‌اش باقی بماند. هوپر و دنی پیش از همکاری در این فیلم از سال‌ها قبل یکدیگر را می‌شناختند اما این اثر سینمایی اولین همکاری آن دو به حساب می‌آمد که منجر به یک شخصیت‌پردازی عمیق در یک تریلر سیاسی جذاب شد.

فیلم سینمایی «ماده سفید» نظر منتقدان را به خود جلب کرد و در بسیاری از فهرست‌های برترین آثار سال جای گرفت.

۹۰. اوقات خوش در ریجمونت های (Fast Times at Ridgemont High)

• کارگردان: Amy Heckerling
• بازیگران: Sean Penn, Jennifer Jason Leigh, Judge Reinhold
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۱ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۸۲

«اوقات خوش در ریجمونت های» یک فیلم نوجوانانه کلاسیک است که احتمالا بسیاری از مخاطبانش بدون توجه به نام کارگردان درنخواهند یافت که توسط یک زن کارگردانی شده است.

فیلم ماجراهای مرتبط با تعدادی نوجوان دبیرستانی را دنبال می‌کند که در کالیفرنیای جنوبی شیطنت‌ها و رفتارهای معمول این دوران سنی را تجربه می‌کنند.

۸۹. سواحل اگنس (The Beaches of Agnès)

• کارگردان: Agnès Varda
• بازیگران: Agnès Varda
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۶ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، ۲۰۰۸

این مستند فرانسوی نوعی مقاله خودزندگی‌نامه‌ای است که در آن انیس واردا یکی از مشهورترین چهره‌های زن سینمای فرانسه و جهان، مکان‌هایی از دوران گذشته را دوباره می‌بیند، به مرور خاطرات می‌پردازد و تولد ۸۰ سالگی‌اش را جلوی دوربین جشن می‌گیرد.

مثل همیشه بازیگوشی‌های تماشایی واردا و عشق او به زندگی باعث تولید یک اثر خودزندگی‌نامه‌ای کاملا متفاوت با آثار متعارف این گونه شده است.

۸۸. سکوت قصر (The Silences of the Palace)

• کارگردان: Moufida Tlatli
• بازیگران: Amel Hedhili, Hend Sabri, Najia Ouerghi
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: تونس، ۱۹۹۴

کارگردان این فیلم آفریقایی، مفیدا تالاتلی، با نگاهی موشکافانه به موضوعی می‌پردازد که عمدتا توسط فیلم‌سازان نادیده گرفته شده؛ زندگی زنانی که در جامعه‌ای سرکوبگر زندگی می‌کنند. فیلم به شکل پیاپی میان گذشته و حال نوسان می‌کند و به داستان آلیا در کاخ خانواده سلطنتی فرمانروایان تونس می‌پردازد.

«سکوت قصر» یک فیلم تأثیرگذار و عمیق سیاسی و اجتماعی است که از نظر تاریخی در آستانه استقلال تونس و پایان کنترل فرانسوی‌ها طی دهه ۱۹۵۰ می‌گذرد.

قهرمان جوان فیلم دختر نامشروع یک خدمتکار است و آواز خواندن را همچون روزنه‌ای برای فرار از انسداد و فضای بسته زندگی‌اش می‌یابد. فیلم نگاهی دقیق و بسیار جدی به ماهیت ظلمی دارد که جوامع مردسالار در حق زنان روا داشته‌اند.

• ۳۰ فیلم آفریقایی برتر تاریخ سینما که نباید از دست بدهید

۸۷. ۳۵ پیک رام (۳۵ Shots of Rum)

• کارگردان: Claire Denis
• بازیگران: Alex Descas, Mati Diop, Nicole Dogue
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۲ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، آلمان، ۲۰۰۸

فیلم سینمایی «۳۵ پیک رام» زندگی چهار شخصیت مرکزی را که در آپارتمانی در پاریس زندگی می‌کنند و میان‌شان ارتباطی پیچیده برقرار می‌شود، دنبال می‌کند؛ از جمله این شخصیت‌ها پدر و دختری‌اند که همیشه به یکدیگر وابسته بوده‌اند.

این رابطه میان پدر و دختر با حضور یک مرد جوان جذاب دچار چالش می‌شود. ظاهرا دنی در ساخت این فیلم از یاسوجیرو اوزو الهام گرفته است در حالی که بخشی از اثر هم تحت تاثیر زندگی شخصی و رابطه مادر خودش با پدربزرگش بوده است. روزنامه نیویورک تایمز با اشاره به همین نکات این اثر سینمایی را یکی از شخصی‌ترین ساخته‌های کلر دنی ارزیابی کرد.

۸۶. وجده (Wadjda)

• کارگردان: Haifaa al-Mansour
• بازیگران: Waad Mohammed, Reem Abdullah, Abdulrahman al-Juhani
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• محصول: عربستان سعودی، ۲۰۱۲

وجده یک دختر جوان و دردسرساز است که در عربستان سعودی زندگی ‌می‌کند و به شدت دنبال تملک یک دوچرخه است. با این حال خانواده و سنت‌های موجود در آن منطقه دوچرخه‌سواری این دختر جوان را نامناسب می‌دانند و معتقدند چنین اقدامی باعث از میان‌رفتن فضلیت‌های اخلاقی‌اش می‌شود. با این اوصاف مادر وجده برای خرید دوچرخه هیچ کمکی به دخترش نمی‌کند.

وجده برای حل این مشکل و خرید دوچرخه بدون کمک‌گرفتن از مادرش، وارد مسابقه قرائت قرآن می‌شود تا از طریق بردن‌ جایزه و کسب پول خود بتواند دوچرخه بخرد. با این وجود در این مسیر موانع بسیاری هنوز سر راه او قرار دارند.

این اثر سینمایی ساخته حیفا المنصور اولین فیلم بلند داستانی است که توسط یک کارگردان زن در عربستان سعودی ساخته شده و اولین فیلمی از این دست آثار است که تمام بخش‌هایش در خود کشور عربستان تصویربرداری و تولید شده‌اند.

۸۵. یکی آواز می‌خواند، دیگری نمی‌خواند (One Sings, the Other Doesn’t)

• کارگردان: Agnès Varda
• بازیگران: Thérèse Liotard, Valérie Mairesse, Ali Rafie
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه، ۱۹۷۷

دومین فیلم انیس واردا در این فهرست یک فیلم شبه موزیکال است که داستان دوستی میان دو زن را پی می‌گیرد؛ دو زن که از سنین پایین رابطه‌شان را آغاز کردند و محور این رابطه تقاضای یکی از دیگری برای کمک‌کردن به او در فرایند سقط جنین بوده است.

فیلم رابطه بادوام این دو را طی سالیان بررسی می‌کند؛ دو دوست که در بسیاری موارد به یکدیگر دسترسی ندارند و در غیاب هم روزگار می‌گذرانند و دوران جوانی را طی می‌کنند. واردا داستان دو زن متفاوت را روایت می‌کند که هر کدام ملاحظات و نگرش‌های ویژه خود را در زندگی دارند.

۸۴. پرتره جیسون (Portrait of Jason)

• کارگردان: Shirley Clarke
• بازیگران: Jason Holliday, Shirley Clarke, Carl Lee
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۷ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۶۷

«پرتره جیسون» ساخته شرلی کلارک یک مستند درباره مردی به نام جیسون هالیدی است که از کودکی به خودفروشی مشغول بوده و البته در کنار آن به اجرا در کلوب‌های شبانه هم می‌پردازد.

این اثر سومین فیلم شرلی کلارک کارگردان مستقل‌ساز آمریکایی است. فیلم در به تصویر‌کشیدن شخصیت جیسون و عمیق‌شدن در ابعاد مختلف آن، بسیار موفق عمل می‌کند. موفقیت این اثر به حدی بود که اینگمار برگمان، یکی از غول‌های تاریخ سینما آن را «خارق‌العاده‌ترین اثری که در زندگی دیده‌ام» لقب داد.

۸۳. بی‌خواب در سیاتل (Sleepless in Seattle)

• کارگردان: Nora Ephron
• بازیگران: Tom Hanks, Meg Ryan, Bill Pullman
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۲ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۳

نورا افرون، سلطان کمدی-رمانتیک در این فیلم تام هنکس و مگ رایان را کنار هم قرار داده تا احتمالا به باور بسیاری از ناظران و منتقدان بهترین همکاری این دو چهره را رقم بزند.

در فیلم سینمایی «بی‌خواب در سیاتل» شاهد تماس‌گرفتن جونا – پسر سام بالدوین – با یک برنامه رادیویی هستیم که از طریق آن قصد دارد برای پدرش یک همسر جدید پیدا کند. آنی که داستان زندگی سام را می‌شنود با وجود اینکه خود به زودی قصد ازدواج دارد تلاش می‌کند با او ارتباط برقرار کند. شروع این ارتباط، یک ماجرای رمانتیک و کمدی گیرا و تماشایی را رقم می‌زند.

فیلم واجد نوعی شوخ‌طبعی متفاوت و اعتماد به نفس خاص است که همیشه می‌توان در آثار نورا افرون سراغش را گرفت و بسیاری از فیلم‌سازان دیگر هم تلاش کرده‌اند به چنین حال و هوایی نزدیک شوند اما در این مسیر توفیق چندانی نداشته‌اند.

۸۲. در سرزمین (At Land)

• کارگردان: Maya Deren
• بازیگران: Maya Deren, Alexander Hammid, John Cage
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۴۴

فیلم تجربی صامت کوتاه «در سرزمین» را مایا درن کارگردانی کرده است. او از چهره‌های شناخته‌شده سینمای تجربی است که خودش هم در این فیلم کوتاه به ایفای نقش پرداخته.

فیلم یک ساختار روایی رویامانند دارد که در آن زن از طریق امواج به ساحل انداخته می‌شود و پس از آن یک سفر مرموز و عجیب را آغاز می‌کند، با افراد گوناگون برخورد دارد و البته با نسخ‌هایی دیگر از خودش هم مواجه می‌شود. درن در یکی از مصاحبه‌هایش درباره این فیلم گفته بود که «در سرزمین» درباره مبارزه برای حفظ هویت فردی است.

۸۱. دختری شب تنها به خانه می‌رود (A Girl Walks Home Alone at Night)

• کارگردان: Ana Lily Amirpour
• بازیگران: Sheila Vand, Arash Marandi, Mozhan Marnò
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۴

در یک شهر ارواح به نام «شهر بد» واقع در ایران، جایی که بوی مرگ و تنهایی می‌دهد، مردم شهر بی‌خبر از آنکه یک خون‌‌آشام آن‌ها را زیر نظر دارد روزگار می‌گذرانند.

در این فیلم ترسناک سیاه و سفید ایرانی به کارگردانی آنا لیلی امیرپور می‌توان نشانه‌های واضحی از ژانر وسترن، رمان‌های گرافیکی و موج نوی سینمای ایران را مشاهده کرد. این فیلم اولین اثر سینمایی بلند امیرپور در مقام کارگردان بود و موفق شد توجه منتقدان سینما و طرفداران ژانر وحشت را جلب کند.

۸۰. بزرگ (Big)

• کارگردان: Penny Marshall
• بازیگران: Tom Hanks, Elizabeth Perkins, Robert Loggia
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۸۸

فیلم سینمایی «بزرگ» یک کمدی-درام فانتزی درباره کودکی است به نام جاش که آرزو دارد بزرگ شود. جاش بلافاصله با برآورده‌شدن غیرمنتظره این آرزو روبه‌رو می‌شود که مشکلات و تبعات عجیبی را برایش به همراه می‌آورد از جمله اینکه وقتی جاش قصد دارد شرایط جدیدش را درک کند، زنی عاشق‌اش می‌شود.

پنی مارشال فیلم جذاب و سرگرم‌کننده‌ای ساخته که در عین حال قادر است حال‌وهوای کودکانه‌ی درونی بسیاری از بزرگسالان را هم تحریک کند.

۷۹. کفش (Shoes)

• کارگردان: Lois Weber
• بازیگران: Mary MacLaren, Harry Griffith, Mattie Witting
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۱۶

لوییس وبر از چهره‌های بسیار مشهور زن طی دوران صامت صنعت سینما این فیلم را براساس داستان کوتاهی از استلا وین هرون و رمانی از جین آدامز کارگردانی کرد. مری مک‌لارن در فیلم صامت «کفش» محصول سال ۱۹۱۶ نقش کارگری را بازی می‌کند که برای حمایت از خانواده‌اش به سختی در یک مغازه خواربار فروشی مشغول به کار است اما کفش‌هایش در حال از بین رفتن است. زن برای به دست‌آوردن یک کفش بهتر و مد روز به تن‌فروشی روی می‌آورد اما آیا چنین کاری واقعا ارزش‌اش را دارد؟

بی‌شک تماشایی است که این مضامین اجتماعی چطور بیش از ۱۰۰ سال پیش در یک فیلم صامت به شکلی عمیق و با پرهیز از احساسات‌گرایی سطحی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

۷۸. سیب (The Apple)

• کارگردان: Samira Makhmalbaf
• بازیگران: Ghorban Ali Naderi, Azizeh Mohamadi, Massoumah Naderi
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایران، ۱۹۹۸

«سیب» اولین فیلم سمیرا مخملباف است. اثری درباره دو دختر که به مدت ۱۱ سال توسط والدینشان در خانه حبس شده‌اند. وقتی دو دختر توسط مددکاران اجتماعی نجات می‌یابند باید در جهانی زندگی کنند که برای‌شان از بسیاری جهات کاملا گیج‌کننده است.

سمیرا مخملباف فیلم‌نامه این اثر سینمایی را با کمک و همراهی پدرش محسن مخملباف نوشته است.

۷۷. تام‌بوی (Tomboy)

• کارگردان: Céline Sciamma
• بازیگران: Zoé Héran, Malonn Lévana, Sophie Cattani
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، ۲۰۱۱

قبل از اینکه نام سلین سیاما را به عنوان کارگردان آثاری چون «پرتره بانوی سوزان» بشنویم این کارگردان آثار درخور توجه دیگری همچون «تام‌بوی» را جلوی دوربین برد. فیلم درباره دختری جوان است که ظاهرش به پسرها شباهت دارد و از همین زاویه مواجهه با او برای دیگران از نظر هویت جنسیتی تا حدی گیج‌کننده است.

در این شرایط دختر تصمیم می‌گیرد با توجه به فرض عمومی افراد که گمان می‌کنند او یک پسر است، برای خود نام پسرانه مایکل را انتخاب کند. فیلم در همین حوزه پیش می‌رود و اعماق لایه‌های گره‌خورده و پیچ در پیچ هویت و جنسیت را می‌شکافد؛ سوالات برجسته‌ای که در دوران نوجوانی و جوانی پاسخ به آن اهمیت بسیاری دارد.

۷۶. دختربچگی (Girlhood)

• کارگردان: Céline Sciamma
• بازیگران: Karidja Touré, Assa Sylla, Lindsay Karamoh
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۵ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، ۲۰۱۴

«دختربچگی» یکی از فیلم‌های مهم سلین سیاما است که نباید از دیدنش غافل شد. این درام بلوغ (Coming-of-age) بر زندگی مریم دختر نوجوانی که در محله‌ای پرخشونت واقع‌ در حومه پاریس ساکن است تمرکز دارد. فیلم درک و دریافت معمول از نژاد، جنسیت و طبقه را به چالش کشیده و به بحث می‌گذارد. یکی از اهداف سیاما روایتگری داستان دختران نوجوان سیاه‌پوست بوده که به باور او در آثار سینمای فرانسه صدای چندانی ندارند و کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

ظاهرا مشاهده‌ گروه‌های دوستی دختران نوجوان سیاه‌پوست اطراف پاریس برای فیلم‌ساز الهام‌بخش بوده و اثر هم به هدف نمایش دوستی، رابطه خواهرانه و پیوند خاص میان این دختران نوجوان ساخته شده است.

دختربچگی در ادامه دو فیلم دیگر این کارگردان یعنی «نیلوفرهای آبی» (Water Lilies) و «تام‌بوی» (Tomboy‎) نوعی سه‌گانه جوانی (Youth Trilogy) را تشکیل دادند.

بازیگر نقش اصلی فیلم کاریدجا توره در نقش مریم عملکردی شگفت‌انگیز نشان داده و به بهترین شکل تنش‌های خاص یک نوجوان را میان دو دوره کودکی و جوانی که به دلیل جنسیت،‌ سن و نژادش به حاشیه رانده شده نمایش داده است. سیاما تعداد قابل توجهی از بازیگران دیگر فیلم را از میان غیرحرفه‌ای‌ها و لابه‌لای نوجوانان عادی محله‌های مورد توجهش برگزید.

دختربچگی زبان و جهان شخصیت‌هایش را می‌شناسد و با هوشمندی، بلاغت و بینشی مثال‌زدنی قدرت و پیچیدگی‌ روانی این شخصیت‌ها را آشکار و البته تحسین می‌کند.

۷۵. میان‌بر میک (Meek’s Cutoff)

• کارگردان: Kelly Reichardt
• بازیگران: Michelle Williams, Paul Dano, Bruce Greenwood
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۵ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۰

کلی رایکارد یکی از فیلم‌سازان مطرح و توانمند آمریکایی است که از سال ۱۹۹۴ به ساخت آثار بلند داستانی می‌پردازد و سال ۲۰۱۹ هم با فیلم «اولین گاو» خوش درخشید و توجه منتقدان و سینمادوستان را به خود جلب کرد. فیلم سینمایی «میان‌بر میک» یکی دیگر از آثار شناخته‌شده این هنرمند است که براساس وقایع تاریخی رخ داده در مسیر اورگن طی سال ۱۸۴۵ ساخته شده است. در این واقعه استیون میک، یک راهنمای محلی در مناطق مرزی واگن قطار را درون صحرای اورگن در مسیری هدایت می‌کند که سال‌ها بعد تحت عنوان میان‌بر میک شناخته شد.

«میان‌بر میک» از آثار پخته و جذاب رایکارد است که عناصر سبک سینمای او را به شکلی منسجم پیش چشم مخاطبان می‌آورد. یک وسترن با نقش محوری‌تر زنان نسبت به آثار معمول سینمای وسترن اما خالی از کلیشه‌های رایجی که ممکن است با حضور پررنگ‌تر زنان شاهدشان باشیم.

۷۴. شکلات (Chocolat)

• کارگردان: Claire Denis
• بازیگران: Isaach de Bankolé, François Cluzet, Giulia Boschi
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه،‌ کامرون، ۱۹۸۸

یک زن فرانسوی در آفریقای تحت سیطره استعمار به ظلمی می‌اندیشد که طی دوران کودکی او نسبت به سیاه پوستان رخ داده است. نام فیلم برگرفته از عناصر زبان عامه فرانسوی است و ریشه در اصطلاح عامیانه‌ای در معنای فریب‌خوردن دارد. فیلم مضمون فریب‌خوردن را در یک فضای مرتبط با مسائل نژادی می‌کاود و تحلیل می‌کند.

کلر دنی فیلم‌ساز شاخص فرانسوی است که اساسا علاقه‌ی خاصی به بررسی مسائل مرتبط با استعمار و به ویژه تاریخ و نقش فرانسه در فرایندهای مرتبط با استعمار کشورهای آفریقایی دارد. در نتیجه اگر وارد جهان سینمایی دنی شوید نباید از تماشای چندین فیلم دیگر غافلگیر شوید که با همین مضامین به شیوه‌های مختلف به مساله مرکزی دنی می‌پردازند.

۷۳. در جسم و روح (On Body and Soul)

• کارگردان: Ildikó Enyedi
• بازیگران: Alexandra Borbély, Géza Morcsányi, Réka Tenki
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۷ از ۱۰۰
• محصول: مجارستان، ۲۰۱۷

«در جسم و روح»، یکی از آثار از نظر تاریخی جدیدتر این لیست به سینمای مجارستان تعلق دارد. داستان فیلم درباره رابطه عاطفی عجیب اندره، مدیر مالی یک کشتارگاه و ماریا، بازرس کیفیت گوشت است که به تازگی در این کشتارگاه استخدام شده. ماریا در رویایی تکراری می‌بیند که در جنگل کنار یک گوزن و به‌عنوان جفت او حرکت می‌کند؛ نکته جالب اینجاست که اندره هم رویای مشابهی را در خواب می‌بیند. این اثر تحسین‌شده موفق شد جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را تصاحب کند.

این داستان عاشقانه خیال‌‌انگیز و پیچیده در پس‌زمینه فضای بی‌رحمانه یک کشتارگاه، گستره وسیعی از احساسات متفاوت را در مخاطب بیدار می‌کند؛ فیلمی که زیبایی، وحشت، لذت، غم، مرگ و زندگی را به شکل توامان کنار هم گذاشته و با نوعی زبردستی شاعرانه مخاطبان را مسحور خود می‌کند.

۷۲. اروپا اروپا (Europa Europa)

• کارگردان: Agnieszka Holland
• بازیگران: Marco Hofschneider, Julie Delpy, Hanns Zischler
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۵ از ۱۰۰
• محصول: آلمان، لهستان، فرانسه،‌ ۱۹۹۰

فیلم سینمایی «اروپا اروپا» درباره یک نوجوان یهودی است که به دلیل شباهت ظاهری‌اش با آلمانی‌های غیریهودی موفق می‌شود تظاهر به آلمانی‌بودن کند و میان جوانان هیتلری در خط مقدم و دانشگاه‌های آلمانی حضور پیدا کند. این فیلم که برگرفته از داستان واقعی فردی به نام سولومون پرل است در کنار پرداختن به مساله هولوکاست تلاش دارد نشان دهد که تقسیم‌بندی‌های نژادی تا چه حد پوچ و بی‌معنا بوده‌اند.

فیلم سینمایی «اروپا اروپا» تنها ساخته این کارگردان زن لهستانی درباره کشتار یهودیان طی جنگ جهانی دوم نیست. او سال ۲۰۱۱ با فیلم «در تاریکی» به همین موضوع پرداخت و بر مباحثی مرتبط با یهودی‌ستیزی هم متمرکز شد.

۷۱. صدف و کشیش (The Seashell and the Clergyman)

• کارگردان: Germaine Dulac
• بازیگران: Alex Allin, Genica Athanasiou, Lucien Bataille
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه، ۱۹۲۸

«صدف و کشیش» اثری است متعلق به سینمای تجربی فرانسه که توسط ژرمن دولاک ساخته شده است. یک اثر کوتاه، تجربی، سوررئالیستی با فضایی وهم‌انگیز و خیالی.

فیلم درباره یک کشیش است که در رویایش با هوس‌ها و شهوات خود مواجه می‌شود. این اثر یک سال پیش از فیلم بسیار مشهور «سگ اندلسی» ساخته لوئیس بونوئل و سالوادور دالی به نمایش درآمد ولی عموما به اشتباه فیلم بونوئل را به عنوان اولین فیلم سوررئالیستی می‌شناسند در حالی که چنین نبوده است. دولاک در این فیلم علاوه بر استفاده جالب توجه از تکنیک‌های سوررئالیسیتی نوعی زنانگی خاص و ویژه به فیلم بخشیده که می‌توان با قاطعیت گفت اگر این اثر توسط یک مرد ساخته می‌شد احتمالا شاهد این ویژگی‌ها نمی‌بودیم.

۷۰. سوارکار نهنگ (Whale Rider)

• کارگردان: Niki Caro
• بازیگران: Keisha Castle-Hughes, Rawiri Paratene, Vicky Haughton
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۰ از ۱۰۰
• محصول: نیوزیلند، آلمان،‌ ۲۰۰۲

«سوارکار نهنگ» یک درام نیوزیلندی است که براساس رمانی به همین نام اقتباس شده و روایتگر داستان دختری ۱۲ ساله از قبیله مائوری و جاه‌طلبی‌هایش است. دختر دوست دارد در آینده رییس قبیله شود اما واقعیت این است که چنین نقشی طبق سنت‌های قبیله نقشی مردانه در نظر گرفته می‌شود و فقط برای یک جنسیت خاص محفوظ نگه داشته می‌شود.

نیکی کارو هنرمند نیوزیلندی اثری نشاط‌بخش و جذاب خلق کرده که تلاش می‌کند علاوه بر پرداختن به یکی از مسائل مهم زنان نگاه دقیقی هم به مفاهیم اخلاقی محلی بیندازد.

۶۹. ارتباط (The Connection)

• کارگردان: Shirley Clarke
• بازیگران: Warren Finnerty, Jerome Raphael, Garry Goodrow
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایالات متحده آمریکا،‌ ۱۹۶۱

اولین فیلم سینمایی شرلی کلارک اقتباسی است از نمایشنامه‌ای نوشته جک گلبر با همین عنوان و داستان فیلمساز جوانی را دنبال می‌کند که قصد دارد از معتادان به هرویین از جمله تعدادی نوازنده جاز که در انتظار رسیدن پخش‌کننده موادشان هستند، فیلم بگیرد.

در کمال تعجب با توجه به قوانین آن دوره فیلم ممکن بود به دلیل نمایش استفاده از مواد مخدر به دادگاه کشیده شود اما این اتفاق رخ نداد. جالب اینکه فحش‌های به کار رفته در فیلم باعث ایجاد جنجال و بازشدن پای سازندگان فیلم به دادگاه شد. نهایتا کلارک دادگاه را برد و فیلم سانسور نشد.

۶۸. جویبار ایو (Eve’s Bayou)

• کارگردان: Kasi Lemmons
• بازیگران: Samuel L. Jackson, Lynn Whitfield, Debbi Morgan
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۸ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۷

یک فیلم اول دیگر، این بار اولین ساخته کاسی لمونز. لمونز پس از مدت‌های بازیگری، کارگردانی آثار سینمایی را آغاز و «جویبار ایو» را در سال ۱۹۹۷ اکران کرد.

فیلم داستان ایو و خانواده‌ آمریکایی‌اش در لوئیزیانا را روایت می‌کند. ایو هنوز راز خیانت‌کاری‌های پدرش را در سینه حفظ کرده اما با افزایش سن‌اش این خاطرات هم در ذهنش متحول می‌شوند.

۶۷. ماریانه و یولیانه (Marianne & Juliane)

• کارگردان: Margarethe von Trotta
• بازیگران: Jutta Lampe, Barbara Sukowa, Rüdiger Vogler
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: آلمان غربی، ۱۹۸۱

مارگارته فون تروتا کارگردان فیلم سینمایی «ماریانه و یولیانه» از چهره‌های شناخته‌شده سینمای آلمان و از کارگردان‌های صاحب‌نام موج نوی سینمای این کشور است. در سینمای فون تروتا زنانگی و روابط خواهرانه نقش پررنگ و معنی‌داری را برعهده دارد گرچه او خود پرهیز دارد که مخاطبان سینمایی‌اش را به زنان محدود کند یا تمامی دغدغه‌هایش را لزوما از زاویه دید فمینیستی به تصویر بکشد. با این اوصاف همانقدر که مسائل مربوط به پیوندهای زنانه در آثار این هنرمند برجسته است، مسائل سیاسی هم نقشی پررنگ ایفا می‌کنند.

فیلم «ماریانه و یولیانه» که تحت عنوان «خواهران آلمانی» هم شناخته می‌شود یکی از آثار مشهور فون تروتا است که برای او شیر طلایی جشنواره ونیز را به ارمغان آورد. داستان فیلم از زندگی کریستین و گودرون انسلین وام گرفته شده است. دو خواهر که در خانواده‌ای با ارزش‌های چپ‌گرایانه رشد کردند. کریستین یک فمینیست فعال بود اما انسلین وارد فعالیت‌ در گروه‌های تروریست چپ‌گرای آن دوران آلمان شد و در راه‌اندازی فراکسیون ارتش سرخ که یکی از خشن‌ترین گروه‌های چپ آلمان طی دوران پس از جنگ بود سهم پررنگی ایفا کرد. با این اوصاف می‌شود ادعا کرد با فیلمی روبروییم که مواجهه متفاوت دو خواهر با نگاه تقریبا مشابه به جهان را در برابر آنچه از دید آن‌ها بی‌عدالتی است، به تصویر می‌کشد. این دو رویکرد متفاوت و واکنش به آن با ایجاد تراژدی برای یکی از خواهرها به نقطه عمیق‌تری می‌رسد.

۶۶. شکارچی موش (Ratcatcher)

• کارگردان: Lynne Ramsay
• بازیگران: William Eadie, Tommy Flanagan, Mandy Matthews
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، فرانسه، ۱۹۹۹

سال ۱۹۷۳ در گلاسکو دولت برای بازسازی بافت رو به ویرانی شهری قصد دارد ساختمان‌های قدیم ویکتوریایی را تخریب کند؛ اقدامی که منجر به آوارگی ساکنان فعلی این ساختمان‌ها تا آماده‌شدن ساختمان‌های جدید می‌شود.

لین رمزی از کارگردان‌های زن مطرح سینمای بریتانیا که آثاری چون «تو هرگز واقعاً اینجا نبودی» و «باید درباره کوین صحبت کنیم» را در کارنامه دارد، این اثر سینمایی را جلوی دوربین برد. او با ساخت این اثر سینمایی فضای مملو از ناامیدی زندگی بخش‌هایی از فقرای شهری در جامعه بریتانیا را بازتاب داد.

۶۵. ردی به جا نگذار (Leave No Trace)

• کارگردان: Debra Granik
• بازیگران: Ben Foster, Thomasin McKenzie, Jeff Kober
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۸ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۸

«ردی به جا نگذار» اثری متفاوت درباره افرادی عجیب و متفاوت است. ویل و دخترش تام مانند انسان‌های بدوی به دور از تمدن و سایر افراد جامعه در پارک جنگلی پورتلند مخفیانه زندگی می‌کنند. این زندگی صلح‌آمیز و هم‌نوا با طبیعت از طریق دخالت مقامات قانونی و محلی مختل می‌شود. آن‌ها نوع دیگری از زندگی را به ویل و دخترش تحمیل می‌کنند و البته با گذر زمان به نظر می‌رسد شکاف و نگاهی متفاوت که میان دختر و پدر وجود دارد هم خود را به نمایش می‌گذارد. دختر زندگی جدید را پسندیده اما پدر چندان با این شکل جدید سر سازگاری ندارد.

فیلم به روابط این دختر و پدر، گذشته آن‌ها و برخی سوالات اخلاقی مهم که درباره شیوه زندگی آن‌ها اهمیت دارد می‌پردازد. دبرا گرانیک کارگردان فیلم سینمایی «ردی به جا نگذار» پیش از این بابت ساخت فیلم «پایین به سمت استخوان» محصول سال ۲۰۰۴ مشهور بود.

۶۴. سوارکار (The Rider)

• کارگردان: Chloé Zhao
• بازیگران: Brady Jandreau, Lilly Jandreau, Tim Jandreau
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۲ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۷

فیلم سینمایی «سوارکار» اثری درخشان به کارگردانی کلوئی ژائو  است که در نشان دادن جغرافیای مناطق مرکزی ایالات متحده آمریکا و فرهنگ گاوچرانی آن بی‌نظیر ظاهر شده است. فیلم سوارکار دومین اثر سینمایی کارنامه این کارگردان چینی‌تبار است که ابتدا در هفتادمین جشنواره فیلم کن پخش شد و در ادامه سال میلادی ۲۰۱۷ موفق شد تحسین‌ گسترده منتقدان مختلف را جلب کند.

برادی جندرو در نقش مردی به نام برادی بلکبرن نقش اصلی این فیلم را بازی می‌کند؛ برادی سعی دارد بعد از تصادف سختی که منجر به جراحتی همیشگی در وی شده به دنیای سوارکاری برگردد. این گاوچران با این تراژدی که زخم‌هایش قدرت سوارکاری را از او گرفته است دست به گریبان است و بااینکه خطرات بازگشتن به سوارکاری را می‌داند نمی‌تواند از آن بگذرد چرا که گویی هویت خود را در این فرهنگ قدیمی که با آن بزرگ شده است می‌بیند و می‌یابد.

شاید یکی از مهم‌ترین برجستگی‌های فیلم سینمایی سوارکار در این باشد که با کیفیتی مثال‌زدنی نشان می‌دهد فرهنگ سوارکاری برای مردم این منطقه از امریکا تا چه اندازه اهمیت دارد؛ لذتی که مردم با آن اوضاع و احوال دشوار زندگی‌شان را دست کم برای مدتی فراموش می‌کنند.

از بهترین صحنه‌های فیلم می‌شود به ملاقات برادی و دوستش لین اشاره کرد. لین نیز هنگام گاوسواری دچار سانحه‌ای شده که صدمه‌ای جدی به او وارد کرده است و ملاقات این دو در بستر وقایع فیلم تاثیری ویژه برمخاطب دارد. سکانس‌های حضور برادی در علفزار و تنهایی او در محیط پیرامونش از جمله سکانس‌های درخشانی است که به شدت زنده‌ و موثر کارگردانی شده‌اند و به این اثر وسترن غنایی چندبرابر بخشیده‌اند.

فیلم سینمایی سوارکار موفق شد از میان ۱۷۶ نقدی که در وبسایت راتن تومیتوز درباره آن نوشته شده رضایت ۹۷ درصدی منتقدان انگلیسی‌زبان را به دست آورد. این فیلم با توجه به نقدهای بسیار مثبت در میان فیلم‌های برجسته سال قرار گرفت و علاوه بر شرکت در جشنواره‌های مختلف نام کلوئی ژائو را بیش از گذشته بر سر زبان‌ها انداخت. باید به این نکته هم اشاره کنیم که ژائو بعد از ساخت این وسترن که جنبه‌های تجاری برجسته‌ای هم ندارد وارد یک پروژه بزرگ تجاری شد. این هنرمند چینی‌تبار «جاودانگان» (The Eternals) از فیلم‌های ابرقهرمانی جهان سینمایی مارول را کارگردانی کرد.

• ۵ وسترن شاخص یک دهه اخیر که باید ببینید

۶۳. ماری آنتوانت (Marie Antoinette)

• کارگردان: Sofia Coppola
• بازیگران: Kirsten Dunst, Jason Schwartzman, Judy Davis
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۵ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، ایالات متحده آمریکا، ژاپن، ۲۰۰۶

یکی دیگر از فیلم‌های سوفیا کوپولا در این فهرست، «ماری آنتوانت» است. اثری که زندگی ملکه فرانسوی را البته با برخی تفاوت‌های ظریف هنری بازآفرینی می‌کند. نگاه کوپولا به زندگی آنتوانت که در نهایت به سقوط کاخ ورسای منجر شد پر است از بازی‌های درخشان، رنگ‌های چشمگیر، موسیقی درگیرکننده و البته طراحی صحنه برجسته.

۶۲. روزهای عجیب و غریب (Strange Days)

• کارگردان: Kathryn Bigelow
• بازیگران: Ralph Fiennes, Angela Bassett, Juliette Lewis
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۶ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا

چندین فیلم کاترین بیگلو در این فهرست قرار گرفته‌اند که خود نشان می‌دهد بیگلو بدون اغراق یکی از مهم‌ترین کارگردان‌های تاریخ معاصر سینمای جهان بوده است. گرچه معروف‌ترین آثار بیگلو مهلکه و سی دقیقه پس از نیمه‌شب در نظر گرفته می‌شوند که هر دو تریلرهایی نفس‌گیر به حساب می‌آیند اما «روزهای عجیب و غریب» هم یکی دیگر از فیلم‌های تماشایی این هنرمند آمریکایی است.

فیلم یک تریلر علمی‌-تخیلی است در زیرژانر سایبرپانک و داستان لنی نرو را روایت می‌کند که پس از ترک پلیس لس‌آنجلس دیسک‌هایی را می‌فروشد که از حافظه افراد و مشاهدات حسگرهای محیطی پرشده‌اند. او با بررسی یکی از این دیسک‌ها از یک ماجرای قتل خبردار می‌شود. ماجرای قتل در بستر تنش‌های نژادی سال ۱۹۹۹ در لس‌آنجلس ابعاد ماجرا را پیچیده‌تر هم می‌کند.

۶۱. آوای هند (India Song)

• کارگردان: Marguerite Duras
• بازیگران: Delphine Seyrig, Michael Lonsdale, Mathieu Carrière
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه، ۱۹۷۵

مارگریت دوراس نه برای فیلم‌سازی بلکه برای رمان‌ها و نوشته‌هایش شهرت دارد. اما بانوی داستان‌نویسی مدرن چند فیلم سینمایی هم کارگردانی کرده که «آوای هند» یکی از نمونه‌های شاخص‌شان به حساب می‌آید.

فیلم درباره همسر یک دیپلمات فرانسوی است که برای پرت‌کردن حواس خود از واقعیت‌های تلخ جامعه هند طی دهه ۱۹۳۰، روابط عاشقانه متعددی را تجربه می‌کند. دوراس حال و هوای عاشقانه را به دقت می‌شناسد و پیش از ساختن این اثر، فیلم‌نامه بعضی آثار عاشقانه سینمایی همچون فیلم مشهور «هیروشیما عشق من» اثر آلن رنه را به رشته تحریر درآورده بود.

۶۰. لیگ خودشان (A League of Their Own)

• کارگردان: Penny Marshall
• بازیگران: Tom Hanks, Geena Davis, Madonna
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۷ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۲

در این کمدی ورزشی یک بار دیگر شاهد همکاری پنی مارشال با تام هنکس برای ساخت یک اثر الهام‌بخش و جذاب بودیم. «لیگ خودشان» فیلمی است درباره اولین لیگ حرفه‌ای بیسبال زنان و یکی از آثار برجسته فمینیستی دهه ۱۹۹۰ به حساب می‌آید.

فیلم سینمایی «لیگ خودشان» هم از زاویه دید منتقدان نمره قبولی گرفت و هم با فروشی بیش از ۳ برابر بودجه اولیه توانست به موفقیت تجاری دست پیدا کند.

۵۹. خداحافظی طولانی (The Long Farewell)

• کارگردان: Kira Muratova
• بازیگران: Zinaida Sharko, Oleg Vladimirsky, Yuri Kayurov
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: اتحاد جماهیر شوروی، ۱۹۷۱

فیلمی محصول اتحاد جماهیر شوروی سابق که به رابطه زنی با پسرش می‌پردازد؛ اینکه پس از دیدار پسر با پدرش چطور رابطه او با مادرش هم کاملا متحول می‌شود.

کیرا جورجیونا موراتووا کارگردان اوکراینی فیلم «خداحافظی طولانی» آن را سال ۱۹۷۱ ساخت اما فیلم تا سال ۱۹۸۷ توقیف ماند. او از آن زمان تا سال ۲۰۱۸ که از دنیا رفت چندین درام شاخص دیگر ساخت اما اساسا نامش با سانسور طی دوران شوروی گره خورده است چرا که سانسور به آثار این هنرمند ضربات زیادی وارد کرد. با وجود همه محدودیت‌ها، موراتووا به عنوان یکی از چهره‌های کلیدی سینمای شوروی شناخته می‌شد که سقوط شوروی هم مانع کار و تاثیرگذاری‌ فرهنگی‌اش نشد.

۵۸. ناامیدانه در جستجوی سوزان (Desperately Seeking Susan)

• کارگردان: Susan Seidelman
• بازیگران: Rosanna Arquette, Aidan Quinn, Madonna
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۱ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۸۵

در این کمدی-درام یک زن خانه‌دار که از زندگی‌اش ناراضی است با توجه به مجموعه‌ای از وقایع با یک زن جسور، دوره‌گرد و مستقل، اهل نیویورک اشتباه گرفته می‌شود. این فیلم اولین حضور سینمایی شاخص مدونا به حساب می‌آید و در عین حال به سکوی پرتاب برای تعداد دیگری از بازیگران خود هم تبدیل شد.

«ناامیدانه در جستجوی سوزان» علاوه بر ایجاد رضایت میان منتقدان به موفقیت تجاری قابل توجهی رسید و یکی از چند فیلم پرفروش سال اکرانش لقب گرفت. این فیلم اولین اثر سینمایی بلند داستانی سوزان سایدلمن بود. سایدلمن پس از این اثر به فعالیت‌های سینمایی‌اش ادامه داد و فیلم‌هایی ساخت که در آن‌ها فرهنگ پاپ و سینما را در هم می‌آمیخت.

۵۷. بابادوک (The Babadook)

• کارگردان: Jennifer Kent
• بازیگران: Essie Davis, Noah Wiseman, Hayley McElhinney
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۶ از ۱۰۰
• محصول: استرالیا، ۲۰۱۴

یک فیلم ترسناک موفق که طی سال‌های اخیر بارها مورد توجه قرار گرفته. جنیفر کنت با اولین فیل خود درباره مادری مجرد که به سختی تلاش می‌کند از پسرش مراقبت کند، ژانر وحشت را تحت تاثیر قرار داد. فیلم بابادوک روایتگر زندگی آملیا وانک با پسرش ساموئل است. ساموئل معتقد است هیولای یکی از کتاب‌هایش واقعی است و همین باور عامل ایجاد ترس، بی‌خوابی و پس از آن برخی وقایع عجیب و باورنکردنی در خانه آن‌ها می‌شود.

فیلم «بابادوک» مادربودن و مفهوم آن را از طریق نشان دادن دشواری‌ها و جنبه‌های آزاردهنده‌تر آن، به گونه‌ای بسیار متفاوت نسبت به اغلب آثار سینمایی دیگر به تصویر کشیده است.

۵۶. سیزدهمین (13th)

• کارگردان: Ava DuVernay
• بازیگران: –
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۶

«سیزدهمین» یک اثر مستند است که نگاه عمیقی به سیستم زندان‌های ایالات متحده آمریکا می‌اندازد؛ این نگاه در زمینه تاریخ طولانی نابرابری‌های نژادی در ایالات متحده معنی‌دارتر از قبل می‌شود.

ایوا دوورنی کارگردان این فیلم مستند برای اولین‌بار سال ۲۰۱۴ برای ساخت فیلم «سلما» مورد توجه گسترده قرار گرفت. «سلما» یک درام تاریخی درباره تلاش‌ها و تاثیرگذاری مارتین لوتر کینگ جونیور بود و باعث شد دوورنی به عنوان اولین کارگردان زن آفریقایی-آمریکایی که نامزد جایزه بهترین فیلم در مراسم‌های گلدن گلوب و اسکار شده، شناخته شود.

۵۵. هیولا (Monster)

• کارگردان: Patty Jenkins
• بازیگران: Charlize Theron, Christina Ricci, Bruce Dern
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۴ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۰۳

پتی جنکینز،‌ کارگردانی که عموما نامش با ساخت دو فیلم «زن شگفت‌انگیز» محصول سال ۲۰۱۷ و «زن شگفت‌انگیز ۱۹۸۴» محصول سال ۲۰۲۰ گره خورده سال‌ها قبل از کارگردانی این دو اثر سینمایی فیلم اولش را ساخت.

جنکینز سال ۲۰۰۳ فیلم «هیولا» را درباره آیلین وورنوس، یک قاتل زن سریالی ساخت که از اواخر دهه ۱۹۸۰ تا اوایل دهه ۱۹۹۰ حداقل ۷ مرد را کشت. در فیلم «هیولا» شارلیز ترون نقش آیلین وورنوس را برعهده داشت و بابت همین نقش هم برنده جایزه اسکار شد. جنکینز در فرایند کارگردانی و ساخت این فیلم تا حد زیادی از جزییاتی کمک گرفت که وورنوس پیش از اعدامش در سال ۲۰۰۲ به اشتراک گذاشته بود.

۵۴. ستاره فروزان (Bright Star)

• کارگردان: Jane Campion
• بازیگران: Ben Whishaw, Abbie Cornish, Paul Schneider
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک:۸۱ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، استرالیا، فرانسه، ۲۰۰۹

جین کمپیون از کارگردان‌های زن کلیدی تاریخ سینما در نظر گرفته می‌شود و در همین فهرست حداقل به چند فیلم از او برمی‌خوریم. یکی از این آثار «ستاره فروزان» است؛ یک درام رمانتیک و زندگینامه‌ای که براساس سه سال آخر زندگی جان کیتس و رابطه عاشقانه‌اش طی این دوره ساخته شده است.

فیلم با بهره‌گیری از اشعار و نامه‌های کیتس موفق شده بهترین و شفاف‌ترین بازآفرینی ممکن را از این رابطه و شخصیت این شاعر بزرگ مکتب رمانتیسم به دست دهد.

۵۳. زن بی‌سر (The Headless Woman)

• کارگردان: Lucrecia Martel
• بازیگران: María Onetto, Claudia Cantero, Ines Efron
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• محصول: آرژانتین، اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، ۲۰۰۸

لوکرسیا مارتل از چهره‌های مهم سینمای هنری آرژانتین و از اعضای موج نوی سینمای این کشور است که به خاطر آثاری چون «مرداب» و «ساما» (که هر دو هم در این فهرست وجود دارند) مشهور است. «زن بی‌سر» یکی دیگر از فیلم‌های مطرح این هنرمند به حساب می‌آید. یک تریلر روانشناختی درباره یک زن ثروتمند آرژانتینی که در جاده با چیزی تصادف می‌کند اما دقیقا نمی‌داند چه چیزی را مورد اصابت قرار داده و طی ادامه مسیر فکرکردن به همین موضوع او را به شدت نگران و مضطرب می‌کند.

۵۲. لازاروی خوشحال (Happy as Lazzaro)

• کارگردان: Alice Rohrwacher
• بازیگران: Nicoletta Braschi, Adriano Tardiolo, Sergi López
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۷ از ۱۰۰
• محصول: ایتالیا، ۲۰۱۸

آلیچه رورواکر را باید یکی از جذاب‌ترین کارگردانان معاصر ایتالیا دانست و فیلم سینمایی لازاروی خوشحال که برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه از جشنواره بین‌المللی فیلم کن سال ۲۰۱۸ میلادی شد هم این موضوع را به نوعی اثبات می‌کند.

لازارو (با بازی آدریانو تاردیولو)  دهقانی سخت‌کوش و ساده است که روی زمین‌های کشاورزی زن سلطه‌گری به نام مارچسا آلفونسیا د لونا معروف به ملکه سیگار (با بازی نیکولتا براسکی) کار می‌کند. فیلم به روابط دوستانه لازارو با تانکردی (با بازی لوکا کیووانی)  پسر آلفونسیا می‌پردازد. روابط دوستانه‌ای که از لحظه ورود تانکردی به روستا بین این دو نفر شکل می‌گیرد تا جایی که یکدیگر را برادر صدا می‌کنند. فیلم تلاش کرده بر مسائل ظاهرا ساده‌تر قصه خود متمرکز شود و به خوبی تضاد میان خلوص و پاک‌نیتی و تکبر و شرارت را به تصویر کشد. در عین حال رورواکر در بازتاب دادن مسائل جهانی چون مهاجرت، بحران اقتصادی، پیری، وفاداری و گذر زمان نیز ناکام نمانده است.

گرچه رورواکر به وضوح از سینماگرانی چون پیر پائولو پازولینی و سرجیو چیتی الهام گرفته است اما موفق شده سبک ویژه و خاص خود را نمایش دهد. این فیلم‌ساز داستانی تاثیرگذار و سرشار از زیبایی‌های شاعرانه را به تصویر کشیده که ریشه در فرهنگ و هنر غنی ایتالیا دارد.

فیلم سینمایی لازاروی خوشحال در جلب نظر عموم منتقدان موفق عمل کرد به شکلی که بررسی نظرات منتقدان انگلیسی‌زبان در وبسایت راتن تومیتوز حاکی از رضایت ۹۰ درصدی این گروه از اهالی سینما نسبت به این اثر است. رورواکر کارگردان زن ۳۸ ساله این فیلم از سال ۲۰۰۶ به شکل حرفه‌ای وارد حوزه ساخت فیلم شد و تا به امروز ۷ فیلم سینمایی مختلف را کارگردانی کرده است.

۵۱. هارلن کانتی، آمریکا (Harlan County, USA)

• کارگردان: Barbara Kopple
• بازیگران: –
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۰ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۷۶

«هارلن کانتی، آمریکا» یک مستند آمریکایی است درباره اعتصاب بروکساید؛ جریانی که توسط ۱۸۰ معدنچی و همسرانشان علیه شرکت دوک انرژی رقم خورد. این فیلم موفق شد جایزه اسکار بهترین مستند را در چهل و نهمین دوره جوایز اسکار دریافت کند.

باربارا کاپل کارگردان این فیلم اساسا بابت مستندهای برجسته‌اش شناخته می‌شود. او سال‌ها بعد برای کارگردانی مستند «رویای آمریکایی» جایزه اسکار بهترین مستند را مجددا به خود اختصاص داد.

۵۰. خشم (Outrage)

• کارگردان: Ida Lupino
• بازیگران: Mala Powers, Tod Andrews, Robert Clarke
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۵۰

آیدا لوپینو یکی از معدود کارگردان‌های فعال در هالیوود طی دهه ۱۹۵۰ بود که نشان داد فرضیات رایج سینمای استودیویی مبنی بر اینکه زنان نمی‌توانند کارگردان‌های برجسته‌ای باشند لزوما همیشه صحت ندارد.

لوپینو فیلم نوار «خشم» را درباره زندگی زنی ساخت که در مسیرش از محل کار به خانه مورد تجاوز قرار می‌گیرد. گرچه فیلم در رویکردهایش بعضی جنبه‌های پررنگ تجاری را مد نظر قرار داده اما فیلم در عین حال چشم‌انداز ویژه‌ زنانه‌ای دارد که بعید بود یک کارگردان مرد بتواند آن را خلق کند.

۴۹. سلام بمبئی (Salaam Bombay!)

• کارگردان: Mira Nair
• بازیگران: Shafiq Syed, Hansa Vithal, Chanda Sharma
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۸ از ۱۰۰
• محصول: هند، ۱۹۸۸

فیلم سینمایی «سلام بمبئی» درباره پسری است که در محله‌های فقیرنشین دهلی تلاش می‌کند به سختی گلیمش را از آب بیرون بکشد. همه بازیگران این اثر سینمایی، بازیگران غیرحرفه‌ای‌اند که توسط میرا نایر به خدمت گرفته شدند.

تجربه نایر و سابقه کار او به عنوان یک مستندساز در نحوه فیلم‌برداری و ساخت این فیلم مشهود است. اما با وجود نگاه واقع‌گرایانه و تلخ نایر او دریچه‌های محدود امیدبخشی را هم باز گذاشته تا فیلمش از سطح یک مرثیه‌سرایی فراتر رفته و عامل تغییر در اندیشه یا عمل باشد.

۴۸. سندرم آستنیک (The Asthenic Syndrome)

• کارگردان: Kira Muratova
• بازیگران: Olga Antonova, Sergei Popov, Galina Zakhurdayeva
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: اتحاد جماهیر شوروی، ۱۹۸۹

«سندرم آستنیک» یکی دیگر از آثار کیرا موراتووا در این فهرست است. فیلم دو داستان متفاوت را به شیوه‌های متضاد روایت می‌کند. اولین داستان که به شیوه سیاه و سفید فیلم‌برداری شده درباره زنی است که همسرش پس از دست‌وپنجه‌ نرم کردن با یک افسردگی سنگین فلج‌کننده، می‌میرد. دومین بخش، رنگی است و معلم مدرسه‌ای را نشان می‌دهد که در می‌یابد به «سندرم آستنیک» مبتلا است. او را به بیمارستان روانی می‌فرستند و در ادامه داستان کارگردان با ظرافت تلاش می‌کند سلامت عقلانی نسبی افراد محذوف و طردشده از اجتماع را با کسانی مقایسه کند که آزادانه در حال زندگی‌اند.

۴۷. فرشته‌ای سر میز من (An Angel at My Table)

• کارگردان: Jane Campion
• بازیگران: Kerry Fox, Alexia Keogh, Karen Fergusson
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰
• محصول: استرالیا، نیوزیلند، بریتانیا، ۱۹۹۰

کودکی به نام جانت فریم در نیوزیلند دهه ۱۹۳۰ به اشتباه به عنوان فرد مبتلا به شیزوفرنی تشخیص داده شده و پس از آن مجبور است سال‌ها از زندگی‌اش را در یک بیمارستان روانی سپری کند.

به محض اینکه جانت از بیمارستان روانی مرخص یا بهتر است بگوییم آزاد می‌شود، نوشتن یک رمان را آغاز می‌کند که برایش موفقیت گسترده و چشمگیری را به ارمغان می‌آورد. فیلم براساس یک داستان واقعی ساخته شده و اولین فیلم نیوزیلندی است که در جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز به نمایش درآمد.

۴۶. تاریکی نزدیک (Near Dark)

• کارگردان: Kathryn Bigelow
• بازیگران: Adrian Pasdar, Jenny Wright, Lance Henriksen
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۸۷

کاترین بیگلو یکی از نویسندگان و همینطور کارگردان این فیلم ترسناک است؛ اثری درباره گروهی از خون‌آشام‌ها که آمریکای غربی را درمی‌نوردند تا طعمه‌های نگون‌بخت‌شان را شکار ‌کنند.

فیلم سینمایی «تاریکی نزدیک» در کنار تصاویر تلخ و دلخراشش، واجد نوعی طنز غیرقابل انکار و هوشمندانه است که آن را به تجربه بصری بی‌نقص تبدیل کرده است.

۴۵. پیروزی اراده (Triumph of the Will)

• کارگردان: Leni Riefenstahl
• بازیگران: Adolf Hitler, Heinrich Himmler, Viktor Lutze
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: آلمان، ۱۹۳۵

هیتلر که از کیفیت کلی فیلم «پیروزی ایمان»، اثر قبلی ریفنشتال رضایت داشت و تحت تاثیر قرار گرفته بود درخواست یک اثر تبلیغاتی جدید را از تظاهرات سال ۱۹۳۴ حزب مطرح کرد. تظاهراتی که در آن بیش از یک میلیون آلمانی شرکت جستند. این مستند تولیدی عظیم و خارق العاده بود؛ اثری شامل دستیاران متعدد، عکاسان هوایی و ثابت، خدمه نورپردازی، پرسنل امنیتی و چندین و چند فیلم‌بردار. یک چالش تدارکاتی غریب و بزرگ. فرای جاه‌طلبی آتشین لنی ریفنشتال کارگردان این فیلم، تحسین ‌بی‌پایانش از هیتلر و استعدادش، در واقع او توانست نقشه‌ای را برای ساخت فیلم پرورش دهد که از نوعی دقت نظامی برخوردار بود. فیلم همه خوبی‌های آثار قبلی او را داشت، نواقص کاهش یافته یا حذف شده بودند و در کنار آن از طریق فیلم تقدیس گسترده‌ای از شمایل نازی‌ها به عمل می‌آمد.

با وجود تمام ویژگی‌های سمی و ترسناک درونی مستند «پیروزی اراده»، اثر سرشار از سیالیت و صیقل‌یافتگی بصری بود. باخ نویسنده کتابی درباره این هنرمند پرحاشیه، معتقد است لنی ریفنشتال با این اثر هنر و صنعت را در خدمت خود گرفت و قدرت و شعر را چنان با هم پیوند زد که نتیجه با هر آنچه تا آن روز در سینما به انجام رسیده بود فاصله‌ای معنادار داشت. نوآوری‌های ریفنشتال در فیلم‌برداری و تدوین، استانداردهای جدیدی را تعیین کرد که برای دهه‌ها بعد فیلم‌سازان متنوعی از آن بهره گرفتند. در واقع می‌شود گفت جنجال‌برانگیزماندن فیلم و کارگردانش احتمالا به این دلیل بود که طی دهه‌ها کماکان موثر باقی ماند.

«پیروزی اراده» فراتر از تجلیل ایده‌های حزب، در درجه اول اثری بود مختص هیتلر. او که سوار هواپیما در حال پرواز بر فراز شهر همچون چهره‌ای مسیحایی از بالا فرود می‌آمد یا همراه با کاروان موتوری خود در شهر حرکت می‌کند. تصاویر هیتلر تماشایی، مهیج و بسیار تاثیرگذار از‌ آب درآمدند. باخ معتقد است تقریبا کلیت نگاه امروزی به هیتلر به عنوان یک سخنور مسحورکننده تا حد قابل توجهی میراثی است که لنی از او در فیلم‌هایش به جا گذاشت و البته این را هم می‌افزاید که به شکل کلی شاید این افسانه‌پردازی‌ها نوعی توجیه اخلاقی برای میلیون‌ها نفری بودند که به ایده‌های نژادپرستانه و برتری‌جویانه نازی‌ها گردن نهادند و ترجیح دادند در فردای پس از جنگ گناه را تا حدودی به گردن توانایی‌های هیپنوتیزم‌گر هیتلر بیاندازند.

• لنی ریفنشتال؛ فیلم‌ساز محبوب هیتلر یا هنرمندی ساختارشکن؟

۴۴. عزیز آمریکایی (American Honey)

• کارگردان: Andrea Arnold
• بازیگران: Sasha Lane, Shia LaBeouf, Riley Keough
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۶

آندریا آرنولد هنرپیشه سابق و فیلم‌ساز بااستعداد و برجسته حال حاضر بریتانیایی با سه فیلم در این فهرست حاضر است. «رد رود» که پیشتر درباره‌اش نوشتیم، «عزیز آمریکایی» که در رتبه ۴۴ میان ۱۰۰ فیلم برتر قرار گرفته و فیلم تلخ و تماشایی «تنگ ماهی» که در میان ۱۰ فیلم برتر این فهرست جا خوش کرده است و شاهکار او به حساب می‌آید.

«عزیز آمریکایی» یک داستان بلوغ است که به دست آندریا آرنولد به اثری بسیار پرجنب و جوش‌تر و هیجان‌انگیزتر از مدل‌های تکراری رایج تبدیل شده است. ستاره فیلم یک نوجوان دردسرساز است که با یک گروه از فروشندگان دوره‌گرد مجله، سراسر ایالات غرب میانه آمریکا را زیر پا می‌گذارد. آن‌ها که خانه به خانه مجله می‌فروشند به نوجوان که چهره اصلی این فیلم است اعتماد به نفسی فوق‌العاده می‌بخشند؛ اعتماد به نفس و حمایتی که در خانه و میان اعضای خانواده‌اش از او دریغ شده بود.

این جواهر سینمای مستقل اولین فیلم آرنولد نیست که به مشکلات نوجوانان مساله‌دار پرداخته اما یکی دیگر از فیلم‌های او است که می‌تواند مخاطبان جوان‌تر را پای آثارش بکشاند.

۴۳. خودکشی باکره‌ها (The Virgin Suicides)

• کارگردان: Sofia Coppola
• بازیگران: James Woods, AJ Cook, Kathleen Turner
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۹

«خودکشی باکره‌ها» اولین فیلم بلند داستانی سوفیا کوپولا، اثری دلخراش و خیره‌کننده است درباره دختران نوجوانی که درون یک خانواده به شدت خشک، مذهبی و غیرمنعطف زندگی می‌کنند. واکنش دخترها به این شرایط چالش‌های خاصی را برای خانواده ایجاد می‌کند و واقعیت شرایط را به شکلی تند و صریح آشکار می‌سازد.

کوپولا با اقتباس از رمان جفری اجنیدیس فیلم فوق‌العاده‌ای ساخت که می‌تواند احساسات و امیدهای دختران نوجوان را به شکلی کاملا ماندگار و البته متفاوت با آثار معمول نمایش دهد.

۴۲. ماجراهای شاهزاده احمد (The Adventures of Prince Achmed)

• کارگردان: Lotte Reiniger, Carl Koch
• بازیگران: –
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: آلمان (جمهوری وایمار)، ۱۹۲۶

«ماجراهای شاهزاده احمد» یکی از قدیمی‌ترین انیمیشن‌های بلند داستانی در تاریخ سینما است و آن را یک زن – لوته راینیگر – به همراه همسرش کارل کخ کارگردانی کرده است.

فیلم که براساس داستان هزار و یک شب ساخته شده، ماجرای شاهزاده احمد و اسب پرنده‌اش را دنبال می‌کند. این فیلم با تکنیک انیمیشن‌سازی سیلوئت ساخته شده و از این نظر هم جایگاه ویژه‌ای در تاریخ سینما و انیمیشن دارد. راینیگر آثار سینمایی زیادی را کارگردانی کرده و در بهره‌گیری از تکنیک‌های گوناگون فیلم‌برداری و انیمیشن‌سازی از پیشگامان به حساب می‌آید.

۴۱. کفرناحوم (Capernaum)

• کارگردان: Nadine Labaki
• بازیگران: Zain Al Rafeea, Yordanos Shiferaw, Boluwatife Bankole
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۵ از ۱۰۰
• محصول: لبنان، ۲۰۱۸

نادین لبکی فیلم‌نامه این اثر را نوشت اما پس از استخدام بازیگران غیرحرفه‌ای و بررسی بداهه‌پردازی‌ها و نظرات آن‌ها از خط قبلی فیلم‌نامه‌اش منحرف شد و از این طریق تلاش کرد تا خط داستانی‌اش را با واقعیت‌های خودانگیخته‌ زیست بازیگرانش تطبیق دهد.

فیلم سینمایی «کفرناحوم» درباره پسر کم‌سن‌وسالی است که به تازگی از زندان خارج شده و به دلیل سهل‌انگاری و بی‌مسئولیتی از والدینش شکایت می‌کند. این اثر دومین فیلم کارنامه کاری لبکی بود اما توجه گسترده‌ای را به خود جلب کرد و نشان داد این هنرمند پتانسیلی دارد که احتمالا در آینده به بلوغ و پختگی بیشتری خواهد رسید.

۴۰. پسرها گریه نمی‌کنند (Boys Don’t Cry)

• کارگردان: Kimberly Peirce
• بازیگران: Hilary Swank, Chloë Sevigny, Peter Sarsgaard
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۶ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۹

این فیلم زندگینامه‌ای زندگی و تحولات جنسیتی براندون تینا، یک مرد تراجنسیتی در مناطق روستایی نبراسکا را دنبال می‌کند. کیمبرلی پیرس این فیلم را به عنوان اولین اثر سینمایی‌ بلندش پس از ساخت یک فیلم کوتاه به همین نام و با همین موضوع کارگردانی کرد.

فیلم سینمایی «پسرها گریه نمی‌کنند» با استقبال گرم منتقدان روبرو شد و برای هیلاری سوانک هم جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را به همراه داشت.

۳۹. پرتره بانوی سوزان (Portrait of a Lady on Fire)

• کارگردان: Céline Sciamma
• بازیگران: Noémie Merlant, Adèle Haenel, Luàna Bajrami
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۵ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، ۲۰۱۹

فیلم سینمایی فرانسوی «پرتره بانوی سوزان» ارتباط میان دو زن یعنی ماریان (با بازی نوئمی مرلان) و هلوئیز (با بازی آدل انل) را در منطقه بریتان فرانسه و در اواخر قرن هجدهم میلادی نشان می‌دهد. ماریان یک نقاش است که توسط مادر هلوئیز استخدام شده تا یک پرتره عروسی از ماریان نقاشی کند.

سلین سیاما کارگردان و نویسنده این اثر سینمایی است که ابتدا در جشنواره کن مورد توجه قرار گرفت. این اثر در بخش اصلی جشنواره کن به رقابت پرداخت و جایزه بهترین فیلمنامه را از این فستیوال هنری دریافت کرد. اثر سیاما در سال ۲۰۱۹ مورد توجه منتقدین بسیاری قرار گرفت و از طرف بسیاری از مجلات و نشریات در فهرست بهترین فیلم‌های سال جا داشت. صحنه‌های خیره‌کننده‌ و قاب‌بندی‌های فوق‌العاده‌ای که سیاما در فیلم خلق کرده در کنار موسیقی گوش‌نوازی که در این اثر سینمایی شنیده می‌شود تماشاگران را تحت تاثیر قرار داده و موجب می‌شود «پرتره بانوی سوزان» یک دستاورد بزرگ و ماندگار از سینمای اروپا در سال ۲۰۱۹ باشد.

سیاما برخلاف معمول به جای بهره‌گیری از تضادها یا دنبال‌کردن جریان متعارف درام برای بیان داستان خود و القای احساس درونی آن به تماشاگر از دیالوگ‌ها‌، حرکات و اشارات کوچک اما موثر بهره می‌گیرد.

«پرتره بانوی سوزان» فیلمی عمیق و قابل تامل است که به تماشاگر این امکان را می‌دهد تا تاثیر هنر را بر تغییر سرنوشت و روابط عاطفی بررسی کند.

۳۸. پاریس در حال سوختن است (Paris Is Burning)

• کارگردان: Jennie Livingston
• بازیگران: Dorian Corey, Pepper LaBeija, Venus Xtravaganza
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۰

این مستند تاثیرگذار ریشه‌های رقص مدرن «وگ» (Vogue) و «فرهنگ بال» (Ball cuture) را در میان جامعه دگرباشان سیاه‌پوست نیویورک به تصویر می‌کشد.

اگر خود را یکی از علاقه‌مندان به سریال تلویزیونی «ژست» (Pose) می‌دانید باید در نظر بگیرید که این مجموعه تلویزیونی برخی از عناصر خود را مدیون این مستند جنی لیوینگستون است. لیوینگستون با ساخت این مستند درباره هنر نیویورک دهه ۱۹۸۰ اجازه داد سوژه‌هایی روی صحنه بیایند و رودررو با مردم سخن بگویند که تا پیش از آن از نظرها پنهان مانده بودند.

۳۷. المپیا قسمت اول: جشنواره ملل (Olympia Part One: Festival of Nations)

• کارگردان: Leni Riefenstahl
• بازیگران: –
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: آلمان، ۱۹۳۸

اگرچه هیتلر از لنی ریفنشتال برای فیلم‌برداری بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۳۶ دعوت کرد اما خود این کارگردان مدعی است که پروژه اساسا از طریق سفارش کمیته بین‌المللی المپیک انجام شده است در حالی که اسناد خلاف این ادعا را ثابت می‌کند. به هر حال طبق اسناد امروز می‌دانیم که «المپیا» (Olympia) قطعا توسط رایش سوم تامین مالی شد. البته با وجود محل تامین بودجه به نظر می‌رسد در این فیلم سیاست‌های آلمان نازی مهم‌ترین مساله نیست و دستاوردهای ورزشی در سطح اول اهمیت قرار دارند. سوای حضور نسبتا کوتاه هیتلر در استادیوم (او اساسا تمایلی به برگزاری المپیک نداشت و تصمیم پیش از رسیدن او به قدرت اخذ شده بود)، المپیا اثری بود تماما درباره ورزش و کیفیت کار لنی چنان بالا بود که از توقعات سخت‌گیرترین ناظران هم فراتر رفت.

در واقع باید گفت المپیا یکی از برجسته‌ترین آثار سینمایی کارنامه لنی بود و باعث شد با وجود تمام جنجال‌ها، موقعیت خاصی در تاریخ سینما پیدا کند. او در مستندش با تثبیت جایگاه المپیک در تاریخ، کار را آغاز کرد؛ به طور نمادین مسیر رسیدن مشعل را از ریشه‌های یونان باستان تا برلین ترسیم کرد. به‌کارگیری جلوه‌های ویژه، جلوه‌های گرافیکی متحرک، نماهای باشکوه و دیزالوهایی که تندیس‌ها را به بدن‌های ورزشکارانه پیوند می‌زدند از المپیا اثری ماندگار ساخت.

۳۶. وندی و لوسی (Wendy and Lucy)

• کارگردان: Kelly Reichardt
• بازیگران: Michelle Williams, Walter Dalton, Will Patton
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۰ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۰۸

احتمالا باید «وندی و لوسی» را تراژیک‌ترین فیلم سینمایی کلی ریکارد تا به امروز در نظر گرفت. فیلمی که با یک همکاری دیگر میان او و جان ریموند برای نوشتن فیلم‌نامه همراه بود (ریموند همکار فیلم‌نامه‌نویس ریکارد در چندین اثر دیگر او از جمله فیلم جدیدترش «اولین گاو» بوده است).

وندی با بازی میشل ویلیامز برای پیداکردن شغل به آلاسکا سفر می‌کند و تنها به اندازه تامین خرج سفرش پول به همراه دارد. این زن بی‌خانه سگش را گم می‌کند و در جست‌وجوی این سگ که لوسی نام دارد ماهیت تراژیک زندگی و شرایط او بیش از پیش برای مخاطب روشن می‌شود. «وندی و لوسی» را باید تصویری همدلانه و واقع‌بینانه از فقر و فداکاری‌هایی که انسان‌ها برای ادامه زندگی از خود نشان می‌دهند در نظر گرفت.

۳۵. ماتریکس (The Matrix)

• کارگردان: The Wachowskis
• بازیگران: Keanu Reeves, Laurence Fishburne, Carrie-Anne Moss
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، استرالیا، ۱۹۹۹

«ماتریکس» یکی از شناخته‌شده‌ترین فیلم‌های اکشن علمی-تخیلی دوران خود و احتمالا تمام تاریخ سینما است که توسط واچوفسکی‌ها ساخته شده. دو سابقا برادر که بعد از تغییر جنسیت به دو خواهر تبدیل شده‌اند؛ پس در واقع می‌شود این فیلم را ساخته دو زن ترنس دانست و به همین دلیل هم درون این فهرست قرار گرفته است

در فیلم سینمایی «ماتریکس» نئو با هکری آشنا می‌شود که به او می‌گوید هیچ یک از چیزهایی که طی طول روز کاری‌اش تجربه می‌کند واقعیت ندارد. در واقع روشن می‌شود که انسان‌ها درون یک سیستم پیچیده از فناوری گیرافتاده‌اند و توسط هوش مصنوعی برای تامین انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این وجود گاهی اوقات و به ندرت برخی انسان‌ها موفق می‌شوند از درون این سیستم واقعیت مجازی یا همان ماتریکس فرار کنند.

موفقیت فیلم سینمایی «ماتریکس» باعث شد تا دنباله‌هایی برای این اثر ساخته شود؛ دنباله‌هایی که آخرین‌شان سال ۲۰۲۱ تحت عنوان «رستاخیزهای ماتریکس» روی پرده رفت.

• وقایع‌‌نگاری ماتریکس؛ تشریح کامل دنیای ماتریکس از زمان صلح تا سلطه‌ی ماشین‌ها

۳۴. مورورن کالار (Morvern Callar)

• کارگردان: Lynne Ramsay
• بازیگران: Samantha Morton, Kathleen McDermott, Paul Popplewell
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۸ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، ۲۰۰۲

مورورن پس از خودکشی دوست پسرش، برای امرار معاش و زنده‌ماندن رمان چاپ نشده او را به عنوان رمان خودش به ناشر سپرده و چاپ می‌کند. مورورن پس از آن برای فرار از اندوه عمیق و جان‌گزای خود روانه سفر می‌شود اما به سرعت در می‌یابد که با سفر نمی‌تواند از شر این اندوه خلاص شود.

لین رمزی در این درام روانشناختی که براساس رمان سال ۱۹۹۵ آلن وارنر به همین نام ساخته شده است، بی‌پرده‌پوشی و همراه با صراحتی مثال‌زدنی به وضعیت بشر نگاه می‌اندازد.

۳۳. تو هرگز واقعاً اینجا نبودی (You Were Never Really Here)

• کارگردان: Lynne Ramsay
• بازیگران: Joaquin Phoenix, Judith Roberts, Ekaterina Samsonov
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۴ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، فرانسه، ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۷

یک فیلم دیگر از لین رمزی که در این فهرست چهار فیلم دارد. «تو هرگز واقعاً اینجا نبودی» با یکی از بهترین بازی‌های واکین فینیکس در نقش یک کهنه‌سرباز ظاهرا سرد و خشن همراه است که برای امرار معاش به دنبال دختران گمشده می‌گردد.

شخصیت اصلی فیلم در یکی از همین عملیات‌های جست‌وجو به ماجرایی تلخ و پیچیده برمی‌خورد که عمیق‌ترین احساسات سرکوفته درونی‌اش را بیدار می‌کند و به مخاطب امکان می‌دهد لایه‌های پیچیده‌تری از شخصیت‌ قهرمان یا بهتر است بگوییم ضدقهرمان فیلم را تحلیل کند.

۳۲. نگهبان شب (The Night Porter)

• کارگردان: Liliana Cavani
• بازیگران: Dirk Bogarde, Charlotte Rampling, Philippe Leroy
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایتالیا، ۱۹۷۴

یک زن بازمانده از اردوگاه‌های مرگ نازی‌ها و یک نازی سابق از روی اتفاق در یک هتل به هم برمی‌خورند و در کمال شگفتی حدود ۱۳ سال پس از پایان جنگ جهانی دوم رابطه سواستفاده‌گرانه و آسیب‌زای پیشین میان این زندانی و زندان‌بان از سر گرفته می‌شود.

لیلیانا کاوانی کارگردان این اثر تماشایی و تفکربرانگیز در میان هنرمندان زن شاخص سینمای ایتالیا دسته‌بندی می‌شود اما حتی فراتر از جنسیت می‌توان او را از اسامی برجسته سینمای دهه ۱۹۷۰ ایتالیا در کنار برتولوچی و پازولینی قرار داد.

۳۱. خوشه‌چین‌ها و من (The Gleaners and I)

• کارگردان: Agnès Varda
• بازیگران: François Wertheimer, Agnès Varda, Jean La Planche
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، ۲۰۰۰

«خوشه‌چین‌ها و من» یک مستند فرانسوی است ساخته انیس واردا یکی از مشهورترین چهره‌های سینمای فرانسه و یکی از چند زنی که در تاریخ سینما واجد بیشترین شهرت بوده‌اند. منتقدان از این مستند به کفایت تقدیر کرده‌اند و نویسندگان سینمایی آن را در فهرست‌های گوناگونی میان برترین‌ها قرار داده‌اند.

در این مستند واردا سرتاسر مناطق روستایی و شهری فرانسه را طی می‌کند تا انواع مختلف خوشه‌چین‌ها را مستند کند؛ کسانی که چه به دلیل ضرورت، چه به دلایل هنری یا مسائل اخلاقی، محصولات باقی‌مانده در مزرعه را پس از برداشت محصول جمع‌آوری می‌کنند.

۳۰. ساما (Zama)

• کارگردان: Lucrecia Martel
• بازیگران: Daniel Giménez Cacho, Lola Dueñas, Matheus Nachtergaele
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰
• محصول: آرژانتین، اسپانیا، ۲۰۱۷

«ساما» فیلمی آرژانتینی ساخته لوکرسیا مارتل است که براساس رمانی به همین عنوان ساخته شده و روایتگر فراز و نشیب‌های زندگی دن دیگو د ساما، افسر اسپانیایی است که در یک مستعمره حضور دارد و منتظر پذیرفته‌شدن حکم انتقال و رفتن به جایی نزدیک‌تر به خانه است.

در حالی که ساما به سختی انتظار می‌کشد، فیلم به شیوه‌ای رویاوار تلاش می‌کند به تاثیرات استعمار بپردازد. گرچه ساما فیلمی است که از سوی منتقدان مورد توجه قرار گرفته اما سبک کند فیلم و شیوه‌های خاص سینمای مارتل ممکن است برای بعضی از مخاطبان چندان خوشایند نباشد.

۲۹. عروسی مانسون (Monsoon Wedding)

• کارگردان: Mira Nair
• بازیگران: Naseeruddin Shah, Lillete Dubey, Shefali Shah
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۷ از ۱۰۰
• محصول: هند، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ایالات متحده آمریکا، ۲۰۰۱

«عروسی مانسون» یک کمدی رمانتیک است که داستان یک درگیری عاشقانه را طی یک عروسی سنتی در دهلی به تصویر می‌کشد.

این فیلم عاشقانه موفق شد شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز را تصاحب کند. میرا نایر کارگردان این اثر سینمایی اولین زن و دومین کارگردان هندی تاریخ این کشور بود که موفق شده است این جایزه را به دست آورد.

۲۸. شادی (Happiness)

• کارگردان: Agnès Varda
• بازیگران: Jean-Claude Drouot, Claire Drouot, Olivier Drouot
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه، ۱۹۶۵

این فیلم یکی از خصیصه‌نماترین فیلم‌های موج نوی سینمای فرانسه است. این اثر ساخته انیس واردا در مورد مردی متاهل است که با یک زن رابطه عاشقانه برقرار می‌کند و زندگی‌اش برای همیشه تغییر می‌کند. فیلم یک داستان تراژیک را با تصاویری دلپذیر از فضاهای باز، از جمله نماهای معروفی از گل‌های آفتابگردان آمیخته است. فیلم «شادی» نشان می‌دهد واردا طی دوران فعالیت‌های حرفه‌ای‌اش تا چه اندازه منعطف بوده و در حوزه‌هایی با مضامین مختلف به فعالیت پرداخته است.

۲۷. سلما (Selma)

• کارگردان: Ava DuVernay
• بازیگران: David Oyelowo, Carmen Ejogo, Tom Wilkinson
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۰ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۴

راهپیمایی معروف حقوق مدنی مارتین لوتر کینگ جونیور از سلما به مونتگمری در ایالت آلاباما در این درام قدرتمند به تصویر کشیده شده است. سه راهپیمایی اعتراضی طی سال ۱۹۶۵ تا نشان دهد آفریقایی-آمریکایی‌ها به دنبال تغییر قوانین تبعیض‌آمیزند و در این زمینه قصد کوتاه‌آمدن ندارند.

در فیلم «سلما» مشکلاتی که کینگ و پیروانش برای برپایی این راهپیمایی از سرگذراندند را به وضوح می‌بینیم و از این طریق، عکس‌هایی که در کتاب‌های تاریخ با آن‌ها مواجه شده بودیم جانی دوباره می‌گیرند و روی پرده زنده می‌شوند تا هر یک داستان‌های خود را روایت کنند.

۲۶. داستان‌هایی که می‌گوییم (Stories We Tell)

• کارگردان: Sarah Polley
• بازیگران: Rebecca Jenkins
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۱ از ۱۰۰
• محصول: کانادا، ۲۰۱۲

سارا پلی در مقام کارگردان این اثر سینمایی سعی می‌کند از طریق مصاحبه با اعضای خانواده‌، حقیقت را درباره رازهای خانواده‌اش به دست آورد و در مورد هر داستانی دقیقا روایت هر یک از اعضا را هم در اختیار داشته باشد. همانطور که پلی با دقت میان جریانی از این خاطرات حرکت می‌کند و تلاش دارد به دقت صحت‌شان را هم مورد ارزیابی قرار دهد، تاریخچه خانوادگی پیچیده خود را هم برای بینندگان شفاف می‌کند. قبل از اینکه پلی این مستند را کارگردانی کند، بیشتر در نقش یک بازیگر در عرصه سینما فعال بود.

۲۵. خانه سیاه است (The House Is Black)

• کارگردان: Forugh Farrokhzad
• بازیگران: Forugh Farrokhzad, Ebrahim Golestan, Hossein Mansouri
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایران، ۱۹۶۳

در این مستند کوتاه، زندگی میان جذامیان در معرض دید و توجه جهان بیرونی قرار می‌گیرد. فیلم پس از دیدار فرخزاد از جذامیان روستای بابا باغی تبریز ساخته شد و انزوا و رنج‌شان را نشان می‎‌دهد.

این اثر محصول استودیوی گلستان، به سرعت با درخشش جهانی همراه شد. طی دهه‌های بعد هم از میزان ارزش این فیلم کم نشد و به عنوان یکی از آثار تاثیرگذار و برجسته سینمای ایران در تاریخ سینما جایگاهی مخصوص به خود یافت. فروغ فرخزاد مدت کوتاهی پس از کارگردانی این فیلم که تنها اثر سینمایی‌اش هم به حساب می‌آید در یک سانحه رانندگی درگذشت.

۲۴. لیدی برد (Lady Bird)

• کارگردان: Greta Gerwig
• بازیگران: Saoirse Ronan, Laurie Metcalf, Tracy Letts
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۳ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۷

گرتا گرویگ سال‌ها بازیگر آثار سینمایی مستقل از جمله بازیگر فیلم‌های نوا بامباک همسرش بود. اما فیلم سینمایی «لیدی برد» به عنوان اولین فیلم کارنامه کاری او، مسیرش را تغییر داد و حالا گرویگ به عنوان یک کارگردان مستعد هم شناخته می‌شود.

فیلم سینمایی «لیدی برد» براساس تجربیات خود گرویگ در کنار بخشی از آینده‌ای است که او آرزوی تجربه‌اش را داشت اما در عمل نتوانست تجربه کند. این درام بلوغ که با بازی‌هایی کاملا تاثیرگذار همراه است تماشاگران را از فراز و نشیب زندگی یک زن عبور می‌دهد تا رشد و بلوغش را مورد بررسی قرار دهد.

• ۱۰ فیلم برتر درباره‌ی فارغ‌التحصیلی؛ از «بوک اسمارت» تا «لیدی برد»

۲۳. هیچهایکر (The Hitch-Hiker)

• کارگردان: Ida Lupino
• بازیگران: Edmond O’Brien, Frank Lovejoy, William Talman
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۵۳

در این تریلر ساخته آیدا لوپینو دو مرد در سفر ماهیگیری خود مردی را به عنوان یک هیچهایکر سوار ماشین می‌کنند. طولی نمی‌کشد که آن‌ها درمی‌یابند مرد یک مجرم فراری است و قصد دارد درست به محض پایان یافتن سفر، هر دو آن‌ها را بکشد.

این دو که حالا دیگر گروگان به حساب می‌آیند باید خواسته‌های مسافر روان‌پریش‌شان را بپذیرند و امیدوار باشند که در نهایت راهی برای فرار و دریچه‌ای امیدبخش باز شود. اساسا لوپینو را برای فعالیت‌هایش در ژانر نوار می‌شناسیم و این فیلم هم در همین حال و هوا قرار دارد.

۲۲. باید درباره کوین صحبت کنیم (We Need to Talk About Kevin)

• کارگردان: Lynne Ramsay
• بازیگران: Tilda Swinton, John C. Reilly, Ezra Miller
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۸ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۱

یکی دیگر از آثار لین رمزی در این فهرست. یکی از دلخراش‌ترین درام‌های مربوط به ایفای نقش مادری، تیلدا سوینتون نقش مادری را برعهده دارد که تلاش می‌کند پسر پردردسرش را دوست داشته باشد.

فیلم از نظر زمانی روی دو نقطه متمرکز شده است. زمانی که زن با پسرش زندگی می‌کند و مدتی بعد، پس از یک اتفاق مرموز که زن را تنها و منفور می‌کند. باید گفت رمزی فیلمی تکان‌دهنده ساخته که تا آخرین لحظاتش هم می‌تواند مخاطبان را شگفت‌زده کند.

۲۱. زمستان استخوان‌سوز (Winter’s Bone)

• کارگردان: Debra Granik
• بازیگران: Jennifer Lawrence, Isaiah Stone, Ashlee Thompson
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۰ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۰

این درام تیره و تار داستان یک دختر نوجوان را دنبال می‌کند که برای جلوگیری از بیرون‌انداخته‌شدن خانواده‌اش از خانه‌شان، دنبال پدرش می‌گردد. او شینده که پدرش از دنیا رفته است اما باور نمی‌کند، گویی خود باید حقیقت را به شیوه خودش کشف کند. جنیفر لارنس در این فیلم تاثیرگذار درخششی قابل توجه داشت و با نقش‌‌آفرینی تماشایی‌اش نامزد دریافت جایزه اسکار شد.

این درام اسرارآمیز به موضوعاتی چون پیوند میان فامیل‌های دور و نزدیک، قدرت و سرعت شایعات، به‌خودمتکی‌بودن، فقر و پدرسالاری می‌پردازد.

۲۰. بی‌سرنخ (Clueless)

• کارگردان: Amy Heckerling
• بازیگران: Alicia Silverstone, Stacey Dash, Brittany Murphy
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۸ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۵

ایمی هکرلینگ یکی از معروف‎‌ترین فیلم‌های نوجوانانه آمریکایی به نام «بی‌سرنخ» را کارگردانی کرد. قهرمان داستان دختری به نام کر، زندگی سطح بالایی دارد و در عالم نوجوانی خیال می‌کند همه چیز را بهتر از باقی درک می‌کند؛ از جمله مسائل گوناگون را درباره روابط عاطفی.

کر با دختر جدیدی دوست می‌شود و در همین حال و احوالات تصمیم می‌گیرد برای این دختر به دنبال یک شریک عاطفی بگردد. این کمدی سرپا و مفرح با مضامین نوجوانانه که بر اساس «اما» (Emma) رمانی از جین آستین ساخته شده است، جایگاه رفیعی در فرهنگ پاپ دارد و امروزه هنوز هم محبوب است.

۱۹. اورلاندو (Orlando)

• کارگردان: Sally Potter
• بازیگران: Tilda Swinton, Billy Zane, Lothaire Bluteau
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک:  ۷۴ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، هلند، روسیه، ۱۹۹۲

اورلاندو چندین قرن را پس از اینکه ملکه الیزابت به او دستور داد برای همیشه جوان بماند پشت سر می‌گذارد و در این مسیر تغییرات زیادی از جمله تغییر جنسیت را تجربه می‌کند. این اثر سینمایی با الهام از رمان «اورلاندو: یک زندگینامه» نوشته ویرجینیا وولف ساخته شده و مانند رمان،‌ فیلم هم مرزهای داستان‌گویی را به سهم خود جابه‌جا می‌کند.

۱۸. روانی آمریکایی (American Psycho)

• کارگردان: Mary Harron
• بازیگران: Christian Bale, Willem Dafoe, Jared Leto
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۴ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، کانادا، ۲۰۰۰

«روانی آمریکایی» یک کمدی سیاه و یک اثر اسلشر از زیرگونه‌های ژانر ترسناک است که براساس رمان مشهور سال ۱۹۹۱ برت ایستون الیس به همین نام ساخته شده.

داستان فیلم در دهه ۱۹۸۰ می‌گذرد و اقدامات پاتریک بیتمن (با بازی کریستین بیل) را دنبال می‌کند؛ مردی که در نگاه اول یک مشاور مالی ساده به نظر می‌رسد اما به تدریج روشن می‌شود که زندگی خونین موازی خاصی در قامت یک قاتل‌ زنجیره‌ای دارد.

این اثر سینمایی تاثیر زیادی در شهرت کریستین بیل داشت آن هم در زمانی که هنوز صرفا بابت نقشش در فیلم «امپراتوری خورشید» (Empire of the Sun) استیون اسپیلبرگ شناخته می‌شد؛ او این نقش را در ۱۲ سالگی بازی کرده بود.

بیل در روانی آمریکایی به خوبی از پس ایفای نقش بیتمن برآمده؛ بیتمن مشاور مالی یک شرکت سرمایه‌گذاری و البته نمادی است از حرص، خودخواهی و البته بدبینی و خرده‌گیری نسبت به مردم عادی که در دهه ۱۹۸۰ در میان طبقه متوسط مرفه آمریکایی به چشم می‌خورد. او غرق در رویای موفقیت، مد و خوش‌پوشی است اما زیر این ظاهر فریبنده یک قاتل خون‌ریز پنهان شده؛ در واقع با یک زندگی دوگانه تمام‌عیار طرف‌ایم.

با شروع‌شدن تحقیقات کارآگاه (با بازی ویلم دفو)، به تدریج خونسردی پاتریک بیتمن فرو می‌پاشد و خطوط میان واقعیت و فانتزی‌های مریض او مبهم‌تر از قبل می‌شود.

روانی آمریکایی که موفق‌ترین اقتباس رمان پرفروش ایستون الیس است بخش بزرگ موفقیت خود را مدیون کارگردانی ماری هرون است؛ زنی در میان کارگردانان مستقل آمریکایی که موفق شد این بازنمایی زیست دهه هشتاد طبقه متوسط آمریکا را به اثری پیچیده‌تر و البته چندلایه‌تر از آنچه به ظاهر بود تبدیل کرده و نقدی بر زن‌ستیزی و قدرت‌ مردانه را هم به اثر وارد کند در حالی که کمدی سیاه درونی فیلم هم کارکرد فوق‌العاده خود را حفظ کرده است.

روانی آمریکایی به شکل نسبی در گیشه موفق بود گرچه مخاطبان خود را به دو دسته تقسیم کرد؛ با این حال امروز اثر به یک کالت تبدیل شده و یکی از سرگرم‌کننده‌ترین عناوین این لیست است چرا که طنز و خشونت خونین را با مهارت در هم آمیخته. همین کیفیت باعث شده اثر در جلب نظر منتقدان هم موفق عمل کند و بابت بازی شخصیت نقش اول و همچنین فیلم‌نامه حساب‌شده‌اش مورد تحسین‌ قرار بگیرد.

۱۷. هفت زیبا (Seven Beauties)

• کارگردان: Lina Wertmüller
• بازیگران: Giancarlo Giannini, Fernando Rey, Shirley Stoler
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایتالیا، ۱۹۷۵

پاسکواله به سختی از وضعیت‌های فاجعه‌بار از جمله جنگ جهانی دوم و آسیب‌دیدن در خود جنگ، جان سالم به در می‌برد. او از ارتش ایتالیا می‌گریزد و به اردوگاه‌های آلمان‌ها فرستاده می‌شود.

در حالی که پاسکواله زندانی است به گذشته خود می‌اندیشد و نقشه می‌کشد که چطور در ادامه مسیر بتواند دوباره از شر حوادث گوناگون جان سالم به در ببرد. لینا ورتمولر کارگردان این اثر سینمایی اولین زنی بود که به لطف این فیلم نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین کارگردانی شد.

۱۶. واندا (Wanda)

• کارگردان: Barbara Loden
• بازیگران: Barbara Loden, Michael Higgins, Frank Jourdano
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۱ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۷۰

باربارا لودن فیلم سینمایی «واندا» را کارگردانی کرده، فیلم‌نامه آن را به رشته تحریر درآورده و خود هم در آن به نقش‌آفرینی پرداخته است. فیلم درامی است مستقل و تند و تیز درباره زنی فقیر در مناطق شرقی پنسیلوانیا.

لودن به قهرمان بی‌تفاوت و خونسرد این اثر سینمایی که خود آفریده بود علاقه داشت چرا که این شخصیت را به شکلی آزادانه و خلاقانه بر مبنای تجربیات شخصی خود بنا کرده بود و بیشتر دیالوگ‌های فیلم را هم بداهه‌پردازی کرد. این اثر سینمایی پرپیچ و خم تقریبا تمام ویژگی‌های شاخص سینمای مستقل دهه ۱۹۷۰ را داشت اما تا زمان بازیابی و اکران مجددش در سال ۲۰۱۸، دسترسی به آن چندان ساده نبود.

۱۵. مرداب (The Swamp‎)

• کارگردان: Lucrecia Martel
• بازیگران: Graciela Borges, Mercedes Morán, Martín Adjemián
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۷۵ از ۱۰۰
• محصول: ارژانتین، اسپانیا، فرانسه، ۲۰۰۱

در سال‌های اخیر تعداد کارگردان‌های زن صاحب‌ نام بسیار محدود و پیداکردن چنین هنرمندانی دشوار بوده است. اما پیداکردن کارگردان زنی که بتواند با فراغ بال سبک منحصربه‌فرد خود را پیش ببرد و از نظر خلاقیت‌ هنری تحت کنترل و محدودیت قرار نگیرد از این هم دشوارتر است.

با این وجود لوکرسیا مارتل کارگردان آرژانتینی با وجود آثار نسبتا کم‌تعداد کارنامه هنری‌اش موفق شده همچون یک فیلم‌ساز مؤلف صاحب سبک ظاهر شود و از نگاه برخی کارشناسان و اهالی سینما از جمله تحسین‌برانگیزترین آثار سال‌های اخیر سینمای هنری را کارگردانی کرده است.

گرچه مارتل از سال ۲۰۰۱ تا کنون تنها چند فیلم بلند کارگردانی کرده است اما در هر کدام از این آثار تسلط سینمایی فوق‌العاده‌ای از خود نشان داده. در آثار این کارگردان آرژانتینی عموما به مطرح‌شدن مضامین مهم سیاسی و اجتماعی برمی‌خوریم گرچه این مضامین نه به شکل مستقیم بلکه به شکلی پیچیده‌تر از معمول رخ می‌نمایند؛ مضامینی در رابطه با مردسالاری، استعمار، نژادپرستی و قدرت‌طلبی.

جهانی که مارتل تصویر می‌کند همچون رویایی است که بیماری تب‌دار دیده باشد؛ صداهایی از سرچشمه‌های نامعلوم، تصاویری مشوش‌کننده در ترکیب با چشمه‌هایی از سوررئالیسم شما را ناگهان در اثر غوطه‌ور می‌کند تا به تدریج متوجه شوید دقیقا چه در حال رخ دادن است. نکته جالب توجه درباره مارتل این است که پختگی سبکش از اولین فیلم بلندی که کارگردانی کرد بسیار مشهود بود. زمانی که او در سال ۲۰۰۱ «مرداب» (The Swamp) را اکران کرد بسیاری از منتقدین معتقد بودند با بهترین اثر سینمای آمریکای لاتین در یک دهه گذشته مواجه شده‌اند.

۱۴. نقطه شکست (Point Break)

• کارگردان: Kathryn Bigelow
• بازیگران: Patrick Swayze, Keanu Reeves, Gary Busey
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۵۸ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۱

یک مامور FBI مخفیانه به گروهی از موج‌سواران که به عقیده این سازمان در واقع گروهی از سارقان بانک‌اند نفوذ می‌کند. او مدت کوتاهی بعد با یکی از این موج‌سواران دوست شده و واقعا از سبک زندگی آن‌ها لذت می‌برد.

کاترین بیگلو در این فیلم سینمایی از کیانو ریوز در نقش اصلی استفاده کرده اما ظاهرا تصمیم او در ابتدا چندان با توافق تهیه‌کننده همراه نبوده و بیگلو برای به‌کارگیری ریوز در این نقش مجبور شده حسابی برای خواسته‌اش بجنگد و بر آن پافشاری کند. عاقبت کارگردان موافقت کرد که حضور ریوز در این اثر برای فیلم از نظر تجاری یک سرمایه‌گذاری است و خطری به همراه ندارد. البته نباید فراموش کرد که ریوز آن زمان هنوز بسیار بی‌تجربه بود و بازیگر جاافتاده و سردوگرم‌چشیده کنونی به حساب نمی‌آمد. در هر حال اصرار بیگلو نتیجه داد و این فیلم سینمایی تا پیش از ساختن فیلم «سی دقیقه پس از نیمه‌شب» پرفروش‌ترین اثر سینمایی این کارگردان در نظر گرفته می‌شد.

۱۳. خانه‌به‌دوش (Vagabond‎)

• کارگردان: Agnès Varda
• بازیگران: Sandrine Bonnaire, Macha Méril, Yolande Moreau
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه، ۱۹۸۵

یکی از غم‌انگیزترین و تاریک‌ترین فیلم‌های انیس واردا درباره زن جوانی است که از شهری به شهر دیگر هیچهایک می‌کند و به سختی زندگی می‌گذراند. این فیلم داستان زن را به شیوه‌ای عقب‌رونده روایت می‌کند، ابتدا جسد مرده او را نشان‌مان می‌دهد و پس از آن، هر فردی را که قبل از مرگ با او در ارتباط بوده است، ردیابی می‌کند تا بتواند داستان را به شکلی عمیق‌تر برای مخاطبان آشکار کند. واردا معنا و پیچیدگی انسانیت را در زشتی و زیبایی‌های عجیب آن از طریق مبارزات و تعاملات شخصیت اصلی فیلم با دیگران، نشان می‌دهد.

۱۲. سی دقیقه بامداد (Zero Dark Thirty)

• کارگردان: Kathryn Bigelow
• بازیگران: Jessica Chastain, Jason Clarke, Joel Edgerton
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۵ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۱۲

این فیلم کاترین بیگلو که در گیشه بیش از ۱۳۲.۸ میلیون دلار فروخت داستان شکار اسامه بن لادن، رهبر مشهور سازمان القاعده را روایت می‌کند که پس از حملات به مرکز تجارت جهانی در سال ۲۰۰۱ به مهم‌ترین هدف سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا تبدیل شد.

فیلم با تمرکز بر اقدامات یک مامور سازمان سیا به نام مایا (با بازی جسیکا چستین) پرونده و اقدامات سرویس‌های امنیتی و آماده‌شدن برای لحظه‌ی نفسگیر مقابله با رهبر القاعده را نمایش می‌دهد. چستین برای ایفای نقش مایا موفق شد جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر زن در فیلم درام را به دست آورد.

۱۱. عروج (The Ascent)

• کارگردان: Larisa Shepitko
• بازیگران: Boris Plotnikov. Vladimir Gostyukhin, Sergei Yakovlev
• امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: اتحاد جماهیر شوروی، ۱۹۷۷

دو سرباز ارتش شوروی در حالی که به دنبال غذا می گردند، توسط نیروهای گشتی نازی‌ها دستگیر می‌شوند و با وجود اینکه اطلاعات ارزشمندی در اختیار ندارند، ساعت‌ها مورد بازجویی بی‌ثمر قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی دو سرباز باید هر تلاشی ممکن است به خرج دهند تا نازی‌ها را متقاعد کنند ارزش زنده‌‌‌نگه‌داشته‌شدن دارند. تصمیم دو سرباز و رویکردشان نسبت به این مساله پیچیدگی‌ها و عمق فیلم را روشن می‌کند.

فیلم سینمایی «عروج» محبوب‌ترین و آخرین فیلم کارگردان اوکراینی لاریسا شپیتکو است. او پیش از مرگ نابه‌هنگامش چندین فیلم دیگر هم در مورد جنگ جهانی دوم ساخت.

۱۰. دختران غبار (Daughters of the Dust)

• کارگردان: Julie Dash
• بازیگران: Cora Lee Day, Barbara O, Alva Rogers
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۱۹۹۱

این فیلم به نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی جولی دش، داستان سه نسل از زنان خانواده‌ای ساکن جزیره سنت هلنا، خارج از کارولینای جنوبی را روایت می‌کند که قصد دارند جزیره را ترک کرده و به مناطق شمالی بروند.

این فیلم مستقل اولین فیلم بلند داستانی بود که توسط یک زن آفریقایی-آمریکایی ساخته شد و در ایالات متحده آمریکا به شکل رسمی در سالن‌های سینما توزیع شد.

۹. تنگ ماهی (Fish Tank)

• کارگردان: Andrea Arnold
• بازیگران: Katie Jarvis, Michael Fassbender, Kierston Wareing
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• محصول: بریتانیا، ۲۰۰۹

گرچه در این فهرست دو فیلم دیگر از آندریا آرنولد هم قرار گرفته اما «تنگ ماهی» به حق به عنوان بهترین فیلم او، بهترین جایگاه را هم از نظر رتبه در میان این سه اثر سینمایی به خود اختصاص داده است.

در این فیلم میا، دختر نوجوان پانزده ساله از مدرسه اخراج شده و با دوست پسر جدید مادرش رابطه‌ای نامناسب و‌ آسیب‌زا برقرار می‌کند. احتمالا مهم‌ترین دلیل علاقه دختر نوجوان به مرد این باشد که او مشوق تنها فعالیتی است که میا از انجامش واقعا لذت می‌برد؛ یعنی مشوق رقصیدن. آرنولد در فیلم «تنگ ماهی» تقلای دختری از طبقه کارگر را برای زندگی در محیطی ناآرام نشان می‌دهد و رویکرد ملموس و از نظر فرمی قدرتمند او، تجربه‌ای عمیقا عاطفی و درگیرکننده را برای بینندگانش ایجاد می‌کند.

۸. تونی اردمان (Toni Erdmann)

• کارگردان: Maren Ade
• بازیگران: Peter Simonischek, Sandra Hüller, Ingrid Bisu
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۳ از ۱۰۰
• محصول: آلمان، اتریش، ۲۰۱۶

وینیفرد با وجود تلاش‌هایش رابطه چندان خوبی با دخترش اینس ندارد. او در آخرین تلاش همراه با شوخ‌طبعی‌اش، وانمود می‌کند فرد دیگری است، مردی به نام تونی اردمان و از طریق این دیگری ساختگی تلاش می‌کند وارد زندگی دخترش شود.

مارن آده فیلمی بامزه،‌ سرگرم‌کننده و در عین حال عمیقا تکان‌دهنده ساخته که زمان اکرانش به شدت محبوب شد. آده علاوه بر نقش‌آفرینی هنری به عنوان کارگردان، پس از ساخت این فیلم در مقام تهیه‌کننده هم چندین فیلم هنری شاخص را تولید کرده و در این زمینه هم عملکرد موفقی داشته است.

۷. مهلکه (The Hurt Locker)

• کارگردان: Kathryn Bigelow
• بازیگران: Jeremy Renner, Anthony Mackie, Brian Geraghty
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۵ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ۲۰۰۸

«مهلکه» از فیلم‌های برجسته جنگی قرن بیست‌و‌یکم است. این فیلم جنگ عراق را در محوریت خود دارد و داستان اعضای یک تیم خنثی‌سازی بمب‌ را روایت می‌کند. فیلم درگیری اعضای این واحدها با شورشیان و واکنش روانی این افراد به استرس‌های مهلک جنگ را نشان می‌دهد؛ استرسی که برای برخی غیرقابل تحمل و برای گروهی دیگر اعتیادآور و تنها معنای زندگی است. مهلکه با تحسین گسترده منتقدان روبرو شد؛ بازی جرمی رنر، کارگردانی کاترین بیگلو، فیلم‌نامه و البته تعلیق و تنش میخکوب‌کننده صحنه‌های اکشن از جمله نقاط قوت این اثر ارزیابی شدند.

مهلکه در ۹ بخش مختلف نامزد دریافت جایزه اسکار شد و در نهایت موفق شد شش جایزه اسکار از جمله اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی را به خود اختصاص دهد. این فیلم جنگی به تنها اثری تبدیل شد که توسط یک کارگردان زن جلوی دوربین رفته و موفق شده هم‌زمان دو اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به خود اختصاص دهد.

• فیلم‌های کاترین بیگلو از بدترین تا بهترین؛ «Hurt Locker» اول است

۶. بابونه‌ها (Daisies)

• کارگردان: Věra Chytilová
• بازیگران: Jitka Cerhová, Ivana Karbanová, Marie Češková
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: چکسلواکی، ۱۹۶۶

«بابونه‌ها» که تحت نام «گل‌های مینا» هم شناخته می‌شود یک کمدی درام سوررئالیستی از جمله آثار برجسته و مهم موج نو سینمای چکسلواکی است. فیلم ماجرای دو دختر جوان را که هر دو مری نام دارند دنبال می‌کند. ابتدا قرار بود فیلم هجویه‌ای بر انحطاط بورژوازی باشد اما سپس در مسیر دیگری قرار گرفت و افرادی را هدف قرار داد که در زندگی با نوعی قانون‌مداری تصنعی تعریف می‌شوند.

این فیلم که ویژگی‌های آنارشیستی داشت هم عناصری علیه آن جمع‌گرایی خاص کشورهای کمونیستی از خود نشان داد و هم مواضعی علیه مردسالاری اتخاذ کرد.

فضای سوررئالیستی فیلم ویه‌را خیتیلووا متاثر بود از ویژگی‌های سینمای نو در چکسلواکی که به سوی تخیلی ناب حرکت می‌کرد. این جریان سینمایی که دوران اوج خود را در سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۷ سپری کرد از فیلم‌سازانی تشکیل شده بود که از نظر مضمونی علایق مشترکی داشتند و تقریبا اغلب سعی می‌کردند از آن نوع واقع‌گرایی موجود در «رئالیسم سوسیالیستی» که به کشورهای تحت نفوذ شوروی تحمیل شده بود فرار کنند.

گرایش‌های سوررئالیستی می‌توانست یکی از همین راه‌های فرار باشد و فیلم بابونه‌ها از این زاویه بهتر قابل درک است. یان نمچ که خود از فیلم‌سازان برجسته این جریان بود زمانی در یکی از سخنرانی‌هایش که باعث خشم مقامات کمونیستی شد گفته بود: «کارگردان باید دنیای خاص خود را بیافریند، دنیایی مستقل از واقعیت.»

۵. ازدست‌رفته در ترجمه (Lost in Translation)

• کارگردان: Sofia Coppola
• بازیگران: Bill Murray, Scarlett Johansson, Giovanni Ribisi
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰
• محصول: ایالات متحده آمریکا، ژاپن، ۲۰۰۳

گمشده در ترجمه که وقایع‌نگاری رابطه صمیمانه میان باب هریس (با بازی بیل مری) و شارلوت (با بازی اسکارلت جوهانسون) است در توکیو می‌گذرد. فیلم تعدادی از متاثرکننده‌ترین صحنه‌های سینمای قرن بیستم را در خود جا داده است و در نهایت یکی از مبهم‌ترین و معمایی‌ترین پایان‌بندی‌های دهه‌های اخیر را دارد که ممکن است به دلیل همین پیچیدگی پایانی از نظر بعضی مخاطبان آزاردهنده به نظر برسد.

گرچه در نگاهی کلی‌تر «گمشده در ترجمه» یک فیلم ساده و تهی از ادا و اطوار است که به جز تلاش برای ایجاد احساسات و صمیمت میان شخصیت‌های اصلی‌اش به چیز دیگری نمی‌اندیشد.

هماهنگی و شیمی میان دو بازیگر اصلی فیلم حقیقتا بی‌نظیر است؛ رابطه‌ای که از نظر سینمایی با قدرت آغاز می‌شود و دقیقا جایی به پایان می‌رسد که شخصیت‌ها وجوه عمیق درونی خود را تا حد قابل قبولی آشکار کرده‌اند.

جالب است که سوفیا کوپولا در کارنامه‌ کاری‌اش فیلم‌های دیگری نیز درباره موضوع تنهایی و بحران‌های عاطفی ناشی از آن ساخته است از جمله فیلم سینمایی «یک جایی» (Somewhere) که برنده شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز شد و ممکن است از نگاه بعضی از منتقدان و مخاطبان، فیلم بهتری هم به نظر برسد. اما با این وجود گمان می‌کنیم اگر قرار باشد فیلمی از میان آثار این کارگردان خلاق زن را در این زمینه معرفی کنیم که احتمالا به مذاق طیف وسیع‌تری از مخاطبان خوش بیاید باید سراغ فیلم سینمایی «گمشده در ترجمه» برویم؛ اثری که احتمالا یکی از احساسات‌برانگیزترین فیلم‌های ساخته شده درباره تنهایی در سال‌های اخیر است.

• سینمای سوفیا کوپولا؛ میراث دختر پدر‌خوانده (فیلمساز زیر ذره‌بین)

۴. کار نیکو (Beau Travail‎)

• کارگردان: Claire Denis
• بازیگران: Denis Lavant, Michel Subor, Grégoire Colin
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۹۱ از ۱۰۰
• محصول: فرانسه، ۱۹۹۹

فیلم سینمایی «کار نیکو» که اقتباس نه‌چندان دقیقی است از داستان «بیلی باد» (Billy Budd) نوشته هرمان ملویل در جیبوتی جریان دارد و قهرمان فیلم را در قامت یکی از سربازان ارتش نیروهای خارجی فرانسه (یکی از واحدهای ارتش فرانسه که نیروهایی با تابعیت غیر فرانسوی را جذب می‌کند) نمایش می‌دهد.

«کار نیکو» را اغلب منتقدان به‌عنوان یکی از آثار برجسته اواخر دهه ۱۹۹۰ و بهترین فیلم کارگردانش می‌شناسند. فیلم شاهکاری است که به وضوح نشان می‌دهد کلر دنی در داستان‌گویی بصری تا چه حد مستعد است.

این اثر سینمایی در آمریکا به شکل نسبتا گسترده‌ای تحسین شد و منتقدان درباره شیوه‌های فیلم‌برداری، تدوین و داستان‌گویی‌اش نکات مثبت متعددی را مطرح کردند. از نظر منتقدان دنی موفق شد با این اثر یک داستان متعلق به ادبیات کلاسیک را به زیباترین شکل اقتباس کرده و درون قالب یک تراژدی مدرن قرار دهد.

۳. ژان دیلمان (Jeanne Dielman)

• کارگردان: Chantal Akerman
• بازیگران: Delphine Seyrig, Jan Decorte, Jacques Doniol-Valcroze
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: بلژیک، فرانسه، ۱۹۷۵

«ژان دیلمان، شماره ۲۳ که‌دو کومرس، ۱۰۸۰ بروکسل» مشهورترین اثر شانتال آکرمن کارگردان زن اهل بلژیک است.

ژان دیلمان از آن دست آثاری است که تحت عنوان «برشی از زندگی» (Slice of life) مقوله‌بندی می‌شوند و به شیوه‌ای واقع‌گرایانه و البته هنرمندانه تکه‌ای از زندگی عادی افراد را با همه ویژگی‌هایش جلوی دوربین می‌برند. این دست از آثار عموما از شیوه‌های معمول گسترش طرح داستان استفاده نمی‌کنند یا از تضادهای آشنای طرح داستانی بهره نمی‌برند.

ژان دیلمان با گذر زمان جایگاه ویژه‌ای در تاریخ سینما پیدا کرد و به‌عنوان یکی از آثار شاخص سینمای هنری شناخته شد؛‌ این جایگاه تا آنجا پیش رفته که در جدیدترین نظرسنجی مجله مشهور سایت‌اندساوند فیلم آکرمن بالاتر از دو فیلم «سرگیجه» و «همشهری کین» به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما انتخاب شده است. این فیلم سه ساعت و نیمه پاسخی بود به فشارهای سنگین و خفه‌کننده کار خانگی و آکرمن در این اثر با استفاده از برداشت‌های بلند و به‌کارگیری محسوس نماهای متوسط (Medium shot) روند تکراری و روزمره زندگی ژان را طی سه روز به دقت مورد بررسی قرار می‌دهد.

او آشپری می‌کند، تمیزکاری می‌کند، دوش می‌گیرد، موهایش را شست‌وشو می‌دهد و چرخه زیست روزمره‌اش دوباره و دوباره می‌چرخد. فیلم احساسات متفاوتی را در مخاطبش ایجاد می‌کند؛ ممکن است برای بسیاری از تماشاگران تحمل این روزمرگی دشوار باشد و به‌تدریج در آن‌ها بی‌حوصلگی، خشم و حتی وحشت از این تکرار مکررات ایجاد شود اما در عین حال فیلم انتظارات تماشاگر از درام را هم کاملا دگرگون می‌کند. در واقع آکرمان با کندکردن تعمدی روند حرکت داستان و رساندن آن به مرز زندگی واقعی باعث می‌شود به نکاتی توجه کنیم که آثار تجاری سینمای بدنه اصلی با ریتم تندشان کاملا از ذهن‌مان زدوده‌اند.

۲. کلئو از ۵ تا ۷ (Cléo from 5 to 7)

• کارگردان: Agnès Varda
• بازیگران: Corinne Marchand, Antoine Bourseiller, Dominique Davray
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: –
• محصول: فرانسه، ایتالیا، ۱۹۶۲

بعضی از سینمادوستان معتقدند آنیس واردا بزرگترین کارگردان زن تاریخ سینما بود. حتی اگر این نظر مناقشه‌برانگیز را نپذیریم باید قبول کنیم که او در بدترین حالت یکی از برجسته‌ترین کارگردان‌های زن سینما بود.

واردا که فعالیت حرفه‌ای خود را از دوران آغاز موج نو سینمای فرانسه آغاز کرد در سال ۱۹۶۲ به عنوان دومین اثر سینمایی‌اش فیلم «کلئو از ۵ تا ۷» را جلوی دوربین برد. موج نوی سینمای فرانسه فضایی برای خلاقیت‌های گسترده و آزمایش‌های بدیع فراهم کرده بود؛ فضایی که به مذاق واردا خوش می‌آمد و این جسارت در بیان هنری در تمام طول زندگی حرفه‌ای با او ماند.

عموما فیلم سینمایی «کلئو از ۵ تا ۷» را بهترین اثر واردا می‌دانند؛ برخی دیگر این فیلم را بهترین اثر او در دوران اولیه فیلم‌سازی این چهره‌ی صاحب‌نام سینمای فرانسه ارزیابی می‌کنند. فیلم داستان یک خواننده زن خیال‌پرداز را روایت می‌کند که ساعاتی را با اضطراب در انتظار نتیجه یک آزمایش مربوط به سرطان سپری می‌کند.

«کلئو از ۵ تا ۷» با شخصیت‌های تأثیرگذار و تفسیر ظریفی که از وضعیت زن مدرن در جامعه ارائه می‌داد، قلب بسیاری از سینمادوستان را در جهان تسخیر کرد. در حالی که امروز فیلم آنیس واردا یکی از آثار کلیدی سینمای فمینیستی ارزیابی می‌شود، در دوران اکران با واکنش‌های منفی بعضی منتقدان افراطی مواجه شد؛ آن‌ها فیلم را ضد فمینیسم و طرفدار استعمار دانستند و مدعی شدند اثر تلاش می‌کند زن را به‌عنوان موجودی ساده‌اندیش و ناتوان در اداره امور به تصویر بکشد.

با وجود این نگاه‌های انتقادی، عجیب نبود که در رقابت‌های آن سال جشنواره فیلم کن جایزه اصلی جشنواره به فیلم بزرگ آنیس واردا تعلق نگیرد بلکه سهم درام برزیلی «قول» (The Given Word) به کارگردانی آنسلمو دوراتچی شود.

• بهترین فیلم‌های آنیس واردا که مادربزرگ موج نوی سینمای فرانسه بود

۱. پیانو (The Piano)

• کارگردان: Jane Campion
• بازیگران: Holly Hunter, Harvey Keitel, Sam Neill
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۹ از ۱۰۰
• محصول: نیوزیلند، استرالیا، فرانسه، ۱۹۹۳

در فیلم سینمایی «پیانو» هالی هانتر نقش یک زن اسکاتلندی فاقد قدرت تکلم را بازی می‌کند که در یک ازدواج فرمایشی به یک مرزنشین نیوزیلندی که تا به حال او را ندیده فروخته می‌شود. وقتی شوهر زن، پیانوی او را می‌فروشد، زن برای آموزش به ملاقات مردی می‌رود که پیانو را خریده؛ این رفت‌وآمدها باعث ایجاد رابطه‌ای میان این دو می‌شود.

این رابطه ساختارهای سکونتگاه کوچک اروپایی آن‌ها را به هم زده و عواقب تلخ و پیچیده‌ای را به همراه داد. داستان فیلم سینمایی «پیانو» به جذاب‌ترین شکل ممکن پیش می‌رود و مخاطب را با خود پیوسته همراه نگه می‌دارد. کمپیون با این درام یک شاهکار واقعی خلق کرد، موفق شد نخل طلای جشنواره بین‌المللی فیلم کن را تصاحب کند و فیلمش در صدر آثار سینمایی این فهرست قرار گرفته است.

فیلم‌های سینمایی خارجی و ایرانی در دیجی‌کالا

• تمام فیلم‌های جین کمپیون از بدترین تا بهترین؛ «قدرت سگ» دوم است