۱۰ فیلم جاسوسی نفسگیر که ممکن است ندیده باشید
فیلمهای جاسوسی بهتنهایی میتوانند بهعنوان یک ژانر سینمایی در نظر گرفته شوند و یا حکم سابژانر گونههایی نظیر اکشن، رمزآلود، تریلر، درام و… را داشته باشند. اما با گذشت زمان، برخی از آثار ارزشمند تاریخ سینما بهدست فراموشی سپرده میشوند. در اکثر موارد، این فیلمها میان سینمادوستان ناشناخته ماندهاند، اعتبار خود را در برابر آثار مشابه و بزرگتر از دست دادهاند و یا تنها توسط تماشاگران دیده نشدهاند و نتوانستهاند آنان را جذب کنند. فهرست پیشرو به ۱۰ فیلم جاسوسی بزرگ و جذاب اختصاص دارد که ممکن است تابهحال نه آنها را دیده باشید و نه راجعبهشان چیزی بدانید؛ بنابراین این فیلمها برای عاشقان آثار مرموز، تریلرهای غیرقابل پیشبینی و کسانی که از قصههای جنایی و جاسوسی لذت میبرند، بهشدت دیدنی و حائز اهمیت خواهند بود.
- ۲۵ فیلم جاسوسی که هرگز فراموش نمیشوند
- ۱۰ فیلم جاسوسی که در تعطیلات عید باید ببینید
- ۷ فیلم شبیه «زمانی برای مردن نیست» با داستان جاسوسی درجه یک
۱. شهوت، احتیاط (Lust, Caution)
- کارگردان: انگ لی
- بازیگران: تونی لیانگ، تانگ وی، جوآن چن، وانگ لیهوم و…
- محصول: ۲۰۰۷
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷/۵ از ۱۰
انگ لی بهعنوان فیلمساز خلاقی که بهشکل مداوم در رزومهی کاری خود بهدنبال تغییر و تنوع بوده است، علاقهی عجیبی به مقولهی ژانر دارد. او در ژانرهای گوناگونی فیلم ساخته و سال ۲۰۰۷ نیز با «شهوت، احتیاط» بهسراغ خلق یک فیلم جاسوسی و مهیج رفت. داستان فیلم در اواخر دههی ۳۰ و اوایل دههی ۴۰ میلادی در چین جریان دارد و به شبکهی پیچیدهای از دروغ، فریب و اروتیسم میپردازد. داستان فیلم دربارهی وانگ چیا چی (با بازی تانگ وی) است که وظیفه دارد یک مقام عالیرتبه بهنام آقای یی (با بازی تونی لیانگ) را بهسمت سوءقصدی بزرگ سوق دهد.
آنچه در طول جنگ میان چین و ژاپن، اشغال ژاپن توسط چین و اوج جنگ جهانی دوم آغاز میشود، بهسرعت به نوعی پسزمینهی تکاندهنده و ویرانگر در جهان فیلم تبدیل میگردد. انگ لی در فیلم، اتمسفر و حالوهوای مرموز و فریبندهای را بهجود میآورد که مخاطب را مجذوب خود میکند. بدون شک فیلم «شهوت، احتیاط» درامی تکاندهنده و مملو از لحظات اروتیک است که بههیچعنوان هیجانات لازمهی یک فیلم جاسوسی را نادیده نمیگیرد.
انگ لی تمام تخصص و مهارتهای خود را در زمینهی خلق روابط پیچیدهی انسانی و استفاده از بافت تاریخی آسیایی بهکار میگیرد و نتیجهی آن فیلمی است که امروزه باید بسیار بیشتر شناخته شود و مورد توجه قرار گیرد. این فیلم در گیشه با موفقیت نسبتا خوبی مواجه شد و توانست نامزدیها و جوایز بسیاری را ازآن خود کند که از مهمترین آنها باید به دریافت شیر طلایی جشنوارهی فیلم ونیز در سال ۲۰۰۷ اشاره کرد.
۲. جاسوسی غیرممکن (The Impossible Spy)
- کارگردان: جیم گدارد
- بازیگران: ایلای والاک، جان شی، میشل بت آدام و…
- محصول: ۱۹۸۷
- امتیاز کاربران راتن تومیتوز: ۸۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶/۵ از ۱۰
الی کوهن بهعنوان یک جاسوس اسرائیلی، در دستگاه دولتی سوریه نفوذ کرد و این اقدام او در پیروزی اسرائیل در جنگ ششروزه (سال ۱۹۶۷) نقش بسیار مهمی داشت. داستان فیلم «جاسوسی غیرممکن» به ماجراهای حقیقی زندگی الی کوهن میپردازد؛ فیلمی تلویزیونی که سال ۱۹۸۷ با بازی ایلای والاک و جان شی پخش شد و در سال ۲۰۰۵ دوباره مورد توجه قرار گرفت.
این فیلم با بودجهی نهچندان زیادی ساخته شد و از لحاظ بافت تصویر و زیباییشناسی، ضعیفتر از آثار همنسل خود بهحساب میآمد. اما ظرایف و پیچیدگیهای مأموریت کوهن و استفادهی جیم گدارد از یک واقعهی جاسوسی حقیقی که توسط یک فرد اسرائیلی در دل دولت سوریه اتفاق میافتد، این فیلم را مؤثرتر جلوه داد.
اگر امروز به «جاسوسی غیرممکن» نگاه کنیم، بیشتر شبیه یک فیلم علمیتخیلی بهنظر میرسد. با این حال، برخلاف بیشتر فیلمهای اکشن یا بعضی از آثار کلیشهای دههی ۱۹۸۰، این فیلم جاسوسی بهسراغ یک واقعهی مهم تاریخی میرود و با سرمایهگذاری روی کاراکتر اصلیاش، یکی از عوامل اصلی پیروزی اسرائیل در جنگ ششروزه را بهتصویر میکشد. فیلمی که با بازی درخشان ایلای والاک و همچنین جان شی در نقش الی کوهن، مخاطب را تا انتها درگیر میکند.
۳. شعله و لیمو (Flammen & Citronen)
- کارگردان: اوله کریستیان مدسن
- بازیگران: مس میکلسن، توره لینهارت، یسپر کریستنسن، لارس میکلسن، هانس تسیشلر و…
- محصول: ۲۰۰۸
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷/۲ از ۱۰
یک فیلم جاسوسی، تاریخی، جنگی و درامی متمرکز بر رابطهای پیچیده میان دو رفیق. اوله کریستیان مدسن در این داستان دانمارکی، ماجرای دو مبارز افسانهای جنبش مقاومت دانمارک در طول جنگ جهانی دوم را ارائه میدهد. فیلمی با بازی مس میکلسن و توره لینهارت و قصهای که کاراکترهای اصلیاش را با پیچوتابهای فراوانی مواجه میکند.
از برخی جهات میتوان این فیلم را با ساختهی ماندگار ژان پیر ملویل، یعنی «ارتش سایهها» مقایسه کرد؛ زیرا ما در این اثر دانمارکی نیز جنبههای پنهان و در عین حال صادقانهی جنبشهای مقاومت را میبینیم. علیرغم تمام لحظات هیجانانگیز و فیلمبرداری پرتنش اثر، چیزی از ابعاد انسانی فیلم کم نمیشود. این فیلم جاسوسی به دلایل گوناگون جنگیدن -و نه فقط یک اکشن خالص- شخصیتها میپردازد و بهجای تمرکز بر لذایذ تاریخی، احساسات واقعی را به مخاطب منتقل میکند.
از اخلاقگرایی تا فداکاری و نتایج تأثیرگذار و باورپذیر، این فیلم بهراحتی در فهرست بهترین آثار جنگی دربارهی مقاومت قرار میگیرد و تماشای آن خیرهکننده خواهد بود. ساختهی مهم مدسن علیرغم اینکه یکی از پرهزینهترین و بزرگترین تولیدات سینمایی دانمارک بهشمار میرود، اما نتوانست در گیشه موفقیت زیادی کسب کند و کماکان ناشناخته باقی مانده است؛ یا باید بگویم آنچنان که باید، دربارهاش صحبت نمیشود. شاید مخاطبان فقط به داستانهای برلین یا لندن علاقه داشته باشند اما اگر از فیلمهای جاسوسی و آثار مرتبط با جنگ جهانی دوم لذت میبرید، فیلم «شعله و لیمو» را از دست ندهید.
۴. قاچاق (Contraband)
- کارگردان: مایکل پاول
- بازیگران: کنراد فایت، والری هابسن، چارلز ویکتور و…
- محصول: ۱۹۴۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶/۹ از ۱۰
فیلمی کلاسیک به کارگردانی مایکل پاول و نویسندگی امریک پرسبرگر که با نام «خاموشی» هم شناخته میشود؛ عنوان فرعی فیلم بهدلیل اینکه این اثر جزو فیلمهای جریانساز آن دوران و آغازگر فیلم نوآر بود، عنوان مناسبی بهحساب میآید. «قاچاق» راجعبه کاپیتان اندرسن، ناخدایی دانمارکی است که در یک بندر انگلیسی گیر میافتد و در مقابل حلقهی جاسوسی نازیها قرار میگیرد.
از فیلمبرداری خیرهکننده در محیطهای تنگوتاریک و کلاستروفوبیک و فضای رویاگون و عجیب فیلم گرفته تا ویژگیهای رواییاش که آن را در جایگاه یک فیلم جاسوسی قرار میدهد، همگی باعث شدهاند تا «قاچاق» یک اثر کلاسیک مهجورمانده و فراموششده باشد؛ اتفاقی که بهدلیل شاهکارهای کلاسیک و ماندگار آن دوران که بلافاصله پس از این فیلم ساخته شدند رخ داد. اما حضور کنراد فایت (بازیگر افسانهای آلمانی) در این فیلم، در جلب توجه تماشاگران نقش مهمی ایفا کرد.
این فیلم مدت زمان نسبتا کوتاهی دارد و در حال حاضر از ساخت آن ۸۲ سال میگذرد. اما با وجود تمام این موارد، «قاچاق» داستان خود را در میان بنادر بریتانیا و در دوران جنگ جهانی دوم روایت میکند و بدون شک میتوان آن را بهعنوان یکی از نخستین فیلمهای جاسوسی خوشساخت و تاثیرگذار تاریخ سینما در نظر گرفت.
۵. تحلیلگر رئیس جمهور (The President’s Analyst)
- کارگردان: تئودور جی. فلیکر
- بازیگران: جیمز کابرن، جون دلینی، گادفری کمبریج، سورن داردن و…
- محصول: ۱۹۶۷
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶/۹ از ۱۰
تحلیلگر رئیس جمهور چه کاری میتواند انجام دهد تا به کشور آسیب برساند؟ علیرغم یک استدلال قانعکننده، بیشتر این موضوع مطرح است که چگونه آژانسها و سازمانهای دیگری مانند سیا و افبیآی، میتوانند بر دکتر سیدنی شیفر (با بازی جیمز کابرن) تسلط یابند که در نهایت او توانایی کنترل کردن رئیس جمهور و همچنین کشور را داشته باشد. اگر این اتفاق دور از ذهن و مضحک بهنظر میرسد، دقیقا به همین خاطر است که باید چنین باشد. طنز سیاسی و کمدی جاسوسی فلیکر در اواخر دههی ۶۰ میلادی، دقیقا همان ژانر مورد نیاز آن زمان را به شما ارائه میدهد.
در اوج محبوبیت «جیمز باند»، سریال O.S.S و… مردم مجبور بودند تا سوال مشهور «چه میشد اگر؟» را برای مسئلهی رقابت سازمانها بهمنظور کسب قدرت و جاسوسیهای آژانسهای امنیتی-اطلاعاتی طرح کنند. بنابراین تئودور جی. فلیکر با این فیلم جاسوسی و داستان هجوآمیزش از راه رسید و با قرار دادن جیمز کابرن بهعنوان تحلیلگر رئیس جمهور، اثر متفاوت و کنایهآمیزی را خلق کرد.
آژانسهای داخلی و خارجی، رباتها، پارانویا، شستوشوی مغزی و حتی روانکاوی، همه در این بازی هستند تا نشان دهند چه کسی میتواند دنیای آزاد را کنترل کند. با تماشای این فیلم جاسوسی و داستان چندلایهاش، سوالات فراوان، تصاویر گوناگون و جرقههای عجیبی در ذهنتان ایجاد خواهد شد؛ چیزی شبیه به یک جلسهی رواندرمانی.
۶. پروتکل چهارم (The Fourth Protocol)
- کارگردان: جان مکنزی
- بازیگران: مایکل کین، پیرس برازنان، ند بیتی، جوانا کسیدی و…
- محصول: ۱۹۸۷
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶/۶ از ۱۰
پیرس برازنان که بهخاطر نقشآفرینی بهعنوان جیمز باند در فیلمهای مختلف شهرت دارد، در این فیلم نقش یک جاسوس روسیِ جداشده را ایفا میکند که نوعی هولوکاست هستهای را به انگلستان میآورد و مأموری بهنام جان پرستون (مایکل کین) نیز در مقابل او قرار میگیرد. فیلم جاسوسی جان مکنزی با ارائهی اکشن، تعقیبوگریز و صحنههای تیراندازی نفسگیر متعلق به دههی ۸۰ میلادی که در زیر آسمان خاکستری انگلستان جریان دارند، تماشاگر خود را راضی نگه میدارد.
«پروتکل چهارم» یک فیلم جاسوسی تماشایی است که مانند رمانهای بزرگ جان لو کار یا تام کلنسی، با شخصیتهای جذاب، فضاسازی و اتمسفر درگیرکننده و تمام ویژگیهایی که از یک اثر جاسوسی انتظار دارید همراه شده است. شاید در نگاه اول، این فیلم مانند یک اکشن معمولی دههی هشتادی بهنظر برسد اما ساختهی ماندگار جان مکنزی حتی همین امروز هم جذاب و پابرجاست و در بطن خود، چیزهای بسیار بیشتری از لحظات اکشن دارد. به تمام این موارد، رویاروییِ نفسگیر و پرتنشِ مایکل کین و پیرس برازنان را نیز اضافه کنید؛ دیگر چه میخواهید؟
مایکل کین در آن زمان با ژانر جاسوسی بیگانه نبوده است اما پیرس برازنان تازه مسیر حرفهای را آغاز کرده بود؛ بنابراین تقابل این دو بازیگر، حکم نوعی نبرد بزرگ میان هنرپیشهای کهنهکار و بازیگری نسبتا جوان و مستعد را داشته که بهخوبی ازآب درامده و کماکان جذاب و دیدنی است.
۷. لِیلِی (Hopscotch)
- کارگردان: رونالد نیم
- بازیگران: والتر ماتائو، گلندا جکسون، سم واترستون، هربرت لام و…
- محصول: ۱۹۸۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷/۲ از ۱۰
به بیان ساده، «لِیلِی» یکی از بهترین کمدیهای جاسوسی تاریخ سینماست. داستان و رمان برایان گارفیلد، تمام تعقیبوگریزها و لازمههای این ژانر را ارائه میدهد اما از گرایشات رایج در کمدی اسکروبال و المانهای کمدی اسلپاستیک (بزنبکوب) نیز استفاده میکند.
والتر ماتائو در نقش افسر بازنشستهی سیا (مایلز کندیگ) بازی میکند که قرار است خاطرات خود را به انتشار درآورد و بهشکلی عمدی و خودآگاهانه، اسرار و پنهانکاریهای رئیس سابق خود را فاش کند؛ بدین ترتیب، ادیسهای از ماجراهای ناگوار در سراسر ایالات متحده و اروپا آغاز میشود.
این فیلم جاسوسی و سرگرمکننده با حضور بازیگران برجستهای از جمله گلندا جکسون و سم واترستون همراه است. اما تمرکز فیلمساز و نویسندهی داستان، به مایلز کندیگ اختصاص دارد. از تعقیبوگریزهای مختلف گرفته تا سرقت و حتی آواز خواندن، در طول فیلم با تمام ویژگیهای جذاب این کاراکتر آشنا میشویم.
این فیلم بهخوبی میداند که چیست و چه میخواهد و به همین دلیل است که با تماشاگر ارتباط برقرار میکند. فیلمی بامزه و جذاب که کمدی، ماجراجویی و لحظات هیجانانگیز را بهخوبی ارائه میدهد؛ در حالی که حتی ذرهای از بار دیوانگیِ کاراکتر اصلی و سایر شخصیتها نمیکاهد.
۸. وزارت ترس (Ministry of Fear)
- کارگردان: فریتز لانگ
- بازیگران: ری میلند، مارجوری رینولدز، کارل ازموند، هیلاری بروک و…
- محصول: ۱۹۴۴
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷/۲ از ۱۰
خالق فیلم صامت و جریانساز «جاسوسان» بههیچعنوان با این ژانر بیگانه نیست. فریتز لانگ با قصهای پربار که بر پایهی رمان «وزارت ترس» از گراهام گرین نوشته شده است، تمام استادیاش در خلق فیلم نوآر را بهکار گرفت و یک فیلم جاسوسی تمامعیار ساخت. استفن نیل (ری میلند) که از یک پناهگاه انگلیسی آزاد شده، بهطور تصادفی نقشهای جاسوسی و مرگبار را کشف میکند؛ نقشهای که متعلق به نازیهاست.
از کنتراستهای شدید، عناصر رنگ و نور تا سایهها و شخصیتهای جذاب، همگی نشان میدهند که این یک فیلم نوآر در بهترین فرم ممکن است؛ در حالی که از تمام ویژگیهای ژانر جاسوسی آن زمان نیز بهره میبرد. «فیلم وزارت ترس» برای فریتز لانگ نوعی تمرین بهحساب میآید که در آن از تردستیهای تکنیکال خود با دوربین و سایر ویژگیهای سینمایی استفاده میکند تا به بالاترین سطح اکسپرسیونیسم آلمانی برسد.
در این فیلم کلاسیک و تماشایی، تمام بازیگران کارشان را بهخوبی انجام میدهند. اما فارغ از ویژگیهای داستانی و هنرنمایی بازیگران، «وزارت ترس» از لحاظ سبک -با توجه به زمان ساخت- و جلوههای بصری، یک اثر عالی و خوشساخت است که کماکان میتوانید از دیدنش لذت ببرید.
۹. تعقیب جاسوسیِ بزرگ (The Great Spy Chase)
- کارگردان: ژرژ لوتنر
- بازیگران: لینو ونتورا، برنار بلیه، میری دارک، فرانسیس بالانش و…
- محصول: ۱۹۶۴
- امتیاز کاربران راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
لینو ونتورا، برنار بلیه و فرانسیس بالانش در یک فیلم جاسوسی کلاسیک و جذاب با یکدیگر همبازی شدهاند؛ جایی که آنها میخواهند اشیاء و وسایل قیمتی یک دلال اسلحهی مرحومشده را بهدست آورند. این فیلم در واقع یک پارودیِ هجوآمیز از جنگ سرد است و با کارگردانی فوقالعاده و تبحر لوتنر در زمینهی خلق کمدیهای جاسوسی، در جایگاه یک اثر کلاسیک کالت قرار میگیرد.
«تعقیب جاسوسیِ بزرگ» یک اثر ماجراجویانه و سرگرمکننده است با مجموعهای از شخصیتهایی که سعی دارند یکدیگر را فریب دهند. چیزی که واقعا این فیلم جاسوسی را برجسته میکند، بار کمدی سیاه موجود در متن است که در آن کاراکترها دائما در تلاشاند تا همدیگر را بهقتل برسانند؛ اما بهخاطر منافع کشورشان و حفظ صلح!
عنوان فیلم بهشدت جذاب و وسوسهانگیز است و در کنار فیلمبرداری زیبا و سیاهوسفید موریس فلوس، بازیگران درخشان و شخصیتهای بهیادماندنی، بهخوبی نشان میدهد که چرا «تعقیب جاسوسیِ بزرگ» یک فیلم کالت واقعی است.
۱۰. شمارهی ۱۳ خیابان مادلن (۱۳ Rue Madeleine)
- کارگردان: هنری هاتاوی
- بازیگران: جیمز کاگنی، ریچارد کونته، آنابلا، ملویل کوپر و…
- محصول: ۱۹۴۶
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶/۹ از ۱۰
هنری هاتاوی بهعنوان یکی از فیلمسازان نادیده گرفتهشدهی تاریخ هالیوود، در این فیلم جیمز کاگنی و ریچارد کونته را وارد عملیات سازمان اطلاعاتی OSS (دفتر خدمات استراتژیک) میکند که در آن کاراکتر کاگنی (رابرت امرت) متوجه میشود کونته (بیل اوکُنِل) در حال آموزش است و در واقع برای نازیها کار میکند. چیزی که این فیلم جاسوسی را برجسته میسازد، تمرکز فیلمساز بر عملیات سازمان OSS در طول جنگ حهانی دوم است. اما اگر فیلم را تماشا کنید، متوجه خواهید شد که بیشتر به یک نوع درام روانشناختیِ دادگاهی شباهت دارد.
در طول فیلم با بازجوییهای متعدد، بحثهای فراوان و نوعی جاسوسی واقعبینانه بر اساس اطلاعات و وقایع تاریخی مواجه خواهید شد. اما با این وجود، بهصورت ناخودآگاه احساس میکنید که انگار هیچچیز سر جای خود نیست. این احساس از طریق رئالیسم و حتی ناتورالیسم موجود در فیلم درون ذهن تماشاگر ایجاد میشود و فضایی عجیب را بهوجود میآورد.
هنری هاتاوی با تکیه بر قابهای ساده و دوربین مستندگونهاش (در برخی لحظات) بهگونهای عمل میکند که مخاطب هنگام مواجهه با دوراهیهای اخلاقی و تصمیمات دشوار شخصیتها، خودش را جای آنها بگذارد و همهچیز را بهشکلی ملموستر احساس کند. اما با وجود این تفاوتها و سبک منحصربهفرد هاتاوی، «شمارهی ۱۳ خیابان مادلن» یک فیلم جاسوسی پرکشش و دیدنی است که دوستداران این ژانر و علاقهمندان به سینمای کلاسیک، نباید آن را از دست دهند.
منبع: taste of cinema
ارتش سایه ها (ژان پیر ملویل)
روز شغال (فرد زینه مان)
مونیخ (استیون اسپیلبرگ)
جلادان هم می میرند (فریتز لانگ)
مکالمه(فرانسیس فورد کاپولا)
دشمن ملت (تونی اسکات)
سه روز کندور (سیدنی پولاک)
مرد سوم (کارول رید)
شاید Deoparted اسکورسیزی و زندگی دیگران هم توی این لیست میبود بد نبود
کلا اون موضوع فیلم در یه چز دیگست! جاسوسی فقط جزئی از اونه.
تو این لیست کلا در مورد فیلم هایی که با تم اصلی جاسوسی ساخته شده، حرف زده شده.
یه نکته دیگه ای هم که هست، اینه که این فیلم ها کمتر دیده شدن! ماشالله همه دیگه “دیپارتد” اسکورسیزی رو دیدن.