۱۰ فیلم و انیمیشن تلخ و ترسناک که از افسانه‌های کودکانه سرچشمه می‌گیرند
افسانه، نوعی قصه یا داستان است که همیشه برای روایت در قالب فیلم‌های فانتزی محبوب بوده. افسانه‌ها معمولا به راحتی درک می‌شوند، اغلب قدمتی چندهزار ساله دارند، و برای کودکان بسیار جذابند. داستان‌های افسانه‌ای از اولین قصه‌هایی به شما می‌روند که بسیاری از ما در دوران کودکی شنیده‌ایم. افسانه‌های کودکانه اغلب با سرزمین‌های خارق‌العاده، موجودات خیالی و قرار گرفتن در دنیایی جادویی از دیگر اشکال قصه و داستان متمایز می‌شوند.
علیرغم جذابیتی که افسانه‌های کودکانه برای مخاطبان دارند، همیشه هم برای کودکان مناسب نیستند و بعضی از آن‌ها حتی بزرگسالان را هم می‌ترسانند. ۱۰ فیلم و انیمیشنی که در این مطلب نام بردیم همگی به طور کلی از افسانه‌های کودکانه الهام گرفته‌اند، اما احتمالا آن دسته از فیلم‌های فانتزی نیستند که بخواهید به کودکان خردسال نشان دهید. برخی از این فیلم‌ها افسانه‌های کلاسیک تاریک و سیاه را بازگو می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از اجزای افسانه‌های سنتی بهره می‌برند و آن‌ها را به روش‌های مدرن‌تری ارتقا می‌دهند که بیشتر برای بینندگان بزرگسال مناسب است.
۱۰. پینوکیو گیرمو دل‌تورو (Guillermo del Toro’s Pinocchio)
- کارگردان: گیرمو دل‌تورو
- صداپیشه‌ها: ایوان مک‌گرگور، دیوید بردلی، گریگوری مان
- محصول: ۲۰۲۲
- امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰
«پینوکیو گیرمو دل‌تورو»، اقتباسی از داستان کلاسیک «پینوکیو»، ممکن است واضح‌ترین برداشت دل‌تورو از یک افسانه باشد. به هر حال، داستان یک عروسک چوبی که زنده می‌شود، بارها روایت شده است و شاید به لطف انیمیشن کلاسیک دیزنی محصول سال ۱۹۴۰، دیگر کسی در دنیا باقی نمانده که این داستان را نشنیده باشد.
این انیمیشن استاپ‌موشن بسیار حیرت‌انگیز است، جلوه‌های بصری آن در قسمت‌هایی بسیار ترسناک است و مضامین آن به طرز شگفت‌آوری تاریک و دلهره‌آور روایت شده‌اند. این روشی است که دل‌تورو از این داستان معروف برای کشف موضوعات عمیق‌تر، مانند غم و اندوه، ظهور فاشیسم در ایتالیا قبل از جنگ جهانی دوم، و مرگ استفاده می‌کند، که در نهایت و با وجود این ویژگی‌ها برای بینندگان خردسال چندان مناسب نیست، حتی اگر مملو از موسیقی و شوخی و طنز باشد که برای هر کودکی جذابیت دارد.
۹. شهر کودکان گمشده (The City of Lost Children)
- کارگردان: ژان پیر ژونه
- بازیگران: ران پرلمن، دنیل امیلفورک، ژودیت ویته
- محصول: ۱۹۹۵
- امتیاز متاکریتیک: ۷۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
«شهر کودکان گمشده» فیلمی است که درست به اندازه‌ی تاریک و ترسناک بودنش، می‌تواند خارق‌العاده و عجیب هم باشد. داستان در دنیایی عجیب و کابوس‌وار اتفاق می‌افتد که در آن یک دانشمند به دنبال ربودن کودکان است تا برای عمر ابدی و جوانی پایان‌ناپذیری که به دنبالش است، رویاهای آن‌ها را بدزدد.
این فیلم مرز بین فانتزی و علمی-تخیلی را به شیوه‌ای فوق‌العاده جالب محو می‌کند و موفق می‌شود به اثری تبدیل شود که دیدنش همیشه تازگی دارد. حتی اگر برخی از کودکان با سکانس‌های خشونت‌آمیز و پرتنش فیلم موافق باشند، بعید است داستان یا دنیایی که فیلم در آن اتفاق می‌افتد برایشان جذاب باشد.
۸. سقوط (The Fall)
- کارگردان: تارسم سینگ
- بازیگران: لی پیس، جاستین ودل، کاتینکا آنتارو
- محصول: ۲۰۰۶
- امتیاز متاکریتیک: ۶۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
فیلم «سقوط» با کاوش در تاثیر افسانه‌های کودکانه و داستان‌سرایی، بر روی بیماری تمرکز می‌کند که با دختر جوانی در بیمارستان دوست می‌شود و داستانی عمیق درباره‌ی یک ماجراجویی فانتزی را برای او تعریف می‌کند. بنابراین ساختار و بن‌مایه‌ی اصلی آن با «عروس شاهزاده» (The Princess Bride) قابل مقایسه است، اما در غیر این صورت، این دو فیلم بسیار متفاوتند.
با بدتر شدن وضعیت سلامتی و نگرش نویسنده به زندگی، داستان او تیره‌تر، و در نهایت به صحنه‌های خشن و ناراحت‌کننده ختم می‌شود. چیزی که به عنوان یک افسانه شروع می‌شود، از بسیاری جهات، جنبه‌های معمول این ژانر را زیر و رو می‌کند، اما همچنان هم به‌عنوان فیلمی شناخته می‌شود که افسانه‌های کودکانه را به شکل فانتزی، اما به شیوه‌ای تاریک‌تر از نسخه‌های مشابه روایت می‌کند.
۷. دیو و دلبر (Beauty and the Beast)
- کارگردان: ژان کوکتو
- بازیگران: ژان ماره، ژوزت دی، میشل اوکلر
- محصول: ۱۹۴۶
- امتیاز متاکریتیک: ۹۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
اقتباس‌های سینمایی بسیاری از افسانه‌ی «دیو و دلبر» ساخته شده است، اما تعداد کمی از آن‌ها به اندازه‌ی نسخه‌ی ۱۹۴۶ متمایز، خاطره‌انگیز و وهم‌آورند. این ویژگی‌ها در محتوای آن خیلی افراطی به نظر نمی‌رسد، اما عمدتا به لطف ظاهر خود هیولا و البته آنچه در داخل قلعه دیده می‌شود ترسناک است.
«دیو و دلبر» به کارگردانی ژان کوکتو در ابتدا به عنوان فیلمی برای بزرگسالان معرفی شد، چرا که در ابتدای تیتراژ خود این جمله را نوشت: «کودکان آنچه را که ما به آن‌ها می‌گوییم باور می‌کنند… من از شما کمی از این همدلی کودکانه می‌خواهم». گویی از بینندگان بزرگتر می‌خواهد به فیلم مانند یک داستان فانتزی کودکانه نگاه کنند. منصفانه است که بگوییم بینندگان جوان‌تر نیازی به گوش‌زد کردن این موضوع ندارند، و همچنین فیلم بالغ‌تر و ترسناک‌تر از چیزی است که در داستانی خانوادگی برای بچه‌های کوچک‌تر جذابیت دارد.
۶. آلیس (Alice)
- کارگردان: یان شوانمایکر
- بازیگران: کامیلا پاور، کریستینا کاتوا
- محصول: ۱۹۸۸
- امتیاز متاکریتیک: –
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
اگر به عمق داستان «آلیس در سرزمین عجایب» (Alice’s Adventures in Wonderland) بیاندیشید، بسیار ترسناک است. شاید در سال ۱۹۵۱، به لطف دیزنی، جنبه‌ی تاریک این داستان آنقدر کمرنگ شده باشد که (بیشتر) کودکانه شناخته شود، اما خود داستان هنوز به طرز باورنکردنی سورئال و ترسناک است، زیرا بر دختر جوانی تمرکز دارد که در یک قلمرو فانتزی عجیب و خطرناک گیر افتاده است. جایی که به نظر می‌رسد در آن خبری از منطق و قوانین دنیای واقعی نیست.
اقتباس سینمایی سال ۱۹۸۸ از این داستان، با نام ساده‌ی «آلیس»، وحشت بیشتری به داستان اصلی می‌افزاید. این فیلم با ترکیب دلهره‌آوری از لایواکشن و استاپ‌موشن، شامل تعداد زیادی موجود اسکلتی و خرگوشی است که به نظر می‌رسد از یک خرگوش تاکسیدرمی شده‌ی واقعی ساخته شده باشد. بزرگسالان بعد از تماشای این فیلم قطعا کابوس خواهند دید، کودکان که دیگر جای خود دارند!
۵. هزارتوی پن (Pan’s Labyrinth)
- کارگردان: گیرمو دل‌تورو
- بازیگران: سرژی لوپس، ماریبل وردو، ایوانا باکرو
- محصول: ۲۰۰۶
- امتیاز متاکریتیک: ۹۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۲ از ۱۰
«هزارتوی پن» ممکن است بهترین فیلم به کارگردانی گیرمو دل‌تورو باشد که حرف‌های زیادی از فیلم‌سازی و ژانر فانتزی به زبان آورد. این یک افسانه‌ی تاریک و فانتزی است که از یک داستان کلاسیک اقتباس نشده است، البته شاید از آن‌ها الهام گرفته باشد. فیلم داستان دختر جوانی را روایت می‌کند که به یک دنیای خیالی تیره و تار پناه می‌برد چرا که زندگی واقعی او از این توهم دلهره‌آور، خشن‌تر و ترسناک‌تر است.
به سختی می‌توان تصویر و احساس صحنه‌های خارق‌العاده در «هزارتوی پن» را حتی مدت‌ها پس از تماشای فیلم فراموش کرد. صحنه‌هایی که زندگی در اسپانیای فاشیستی را در طول دهه‌ی ۱۹۴۰ به تصویر می‌کشند، که با حقایقی بی‌رحم و فانتزی کابوس‌وار، تاثیری قدرتمند بر جای می‌گذارد. این فیلم با آنکه به افسانه‌های کودکانه بسیار شباهت دارد، اما به خاطر ماهیت تاریک و خشنش، برای بچه‌ها چندان مناسب به نظر نمی‌رسد، اما تماشای آن برای هر بیننده‌ی بزرگسالی ضروری است.
۴. خانه‌ی گرگ (The Wolf House)
- کارگردان: خواکین کاکینا، کریستوبال لیون
- صداپیشه‌ها: آمالیا کاسای، رینر کروز
- محصول: ۲۰۱۸
- امتیاز متاکریتیک: ۸۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
«خانه‌ی گرگ» به عنوان یکی دیگر از تفسیرهای تاریک و مدرن از افسانه‌های کودکانه که اقتباسی از یک خط داستانی کلاسیک نیست، ممکن است یکی از ترسناک‌ترین فیلم‌های انیمیشن تمام دوران باشد. توصیف سبک انیمیشن آن دشوار است، زیرا انواع مختلفی از انیمیشن را در مجموعه‌های سه‌بعدی لایواکشن ترکیب کرده، و یک اثر کاملا منحصربه‌فرد بوجود آورده است.
این انیمیشن فراتر از سورئال، و داستانی که روایت می‌کند فوق‌العاده تاریک است. فیلم بر روی دختر جوانی متمرکز است که پس از فرار از یک فرقه‌ی خطرناک در خانه‌ای عجیب پنهان می‌شود. همه چیز بد و آزاردهنده شروع شده و هرچه پیش می‌رویم به تلخی شرایط افزوده می‌شود و آن را تبدیل به یک فیلم انیمیشنی می‌کند که قطعا برای بینندگان کم سن و سال مناسب نیست.
۳. اسلیپی هالو (Sleepy Hollow)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: جانی دپ، کریستینا ریچی، کریستوفر لی
- محصول: ۱۹۹۹
- امتیاز متاکریتیک: ۶۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
اگر بتوان برداشت تیم برتون از «افسانه‌ی سوار بی‌سر» (The Legend of Sleepy Hollow) را به عنوان یکی از افسانه‌های کودکانه به حساب آورد، پس باید این فیلم را یکی از ترسناک‌ترین‌های این لیست در نظر گرفت. «اسلیپی هالو» ایکابد کرین را دنبال می‌کند که در حال تحقیق در مورد یک سری قتل‌هایی است که گفته می‌شود توسط یک اسب‌سوار بی‌سر و بسیار ترسناک انجام شده. فیلم چیزی شبیه به یک داستان جنایی/کارآگاهی را همراه با تصاویر و داستان‌های افسانه‌ای تاریک روایت می‌کند.
با طرح داستانی در مورد قاتلی که سر قربانیان خود را از تن جدا می‌کند، انتظار می‌رود که شاهد صحنه‌های خشونت‌آمیز فراوانی باشیم، اما برتون واقعا در اینجا قدم فراتر گذاشته و «اسلیپی هالو» را به فیلمی بسیار خونین تبدیل می‌کند. بعضی از بینندگان بزرگسال هم ممکن است سطح خشونت به تصویر کشیده شده در این فیلم را دوست نداشته باشند، اما همین موضوع است که به فضای تلخ کلی که قبلا توسط داستان و تصاویر فیلم بوجود آمده است دامن می‌زند.
۲. شکل آب (The Shape of Water)
- کارگردان: گیرمو دل‌تورو
- بازیگران: سالی هاوکینز، مایکل شنون، ریچارد جکینز
- محصول: ۲۰۱۷
- امتیاز متاکریتیک: ۸۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۳ از ۱۰
اگرچه «شکل آب» ممکن است مانند دیگر فیلم‌های ساخته‌شده توسط گیلرمو دل‌تورو آن نقوش افسانه‌ای را در خود نداشته باشد، اما همچنان آنقدر ویژگی‌های خارق‌العاده را حفظ می‌کند که حس یک داستان افسانه‌ای را به خوبی منتقل کند. در این داستان که درباره‌ی زن لالی است که عاشق موجودی عجیب و غریب دوزیست می‌شود، مطمئنا کنایه‌هایی به افسانه‌های کلاسیکی مانند «دیو و دلبر» و «پری دریایی کوچولو» (The Little Mermaid) وجود دارد.
دل‌تورو همچنین این جنبه‌های خارق‌العاده در فیلم «شکل آب» را همانطور که اغلب دوست دارد، به اوج جنگ سرد، یعنی اوایل دهه ۱۹۶۰، دوره‌ای پرفراز و نشیب در تاریخ گره می‌زند. این فیلم همچون افسانه‌های امروزی، بسیار عجیب، کمی پارادوکسیکال، و کاملا خشن، در عین حال تکان‌دهنده و منحصربه‌فرد است.
۱. شاهزاده مونونوکه (Princess Mononoke)
- کارگردان: هایائو میازاکی
- صداپیشه‌ها: یوجی ماتسودا، یوریکو ایشیدا، یوکو تاناکا
- محصول: ۱۹۹۷
- امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
«شاهزاده مونونوکه» تمام عناصر فانتزی، ماجراجویی و حتی کمی اکشن را در چرخش منحصربه‌فرد خود در زیرژانر افسانه‌ای ترکیب، و علاوه بر تمام این‌ها یک داستان کاملا طرفدار محیط زیست را روایت می‌کند. داستان مرد جوانی را دنبال می‌کند که به منظور یافتن درمان برای بیماری خاصی که به آن مبتلا شده است، وارد یک ماجراجویی می‌شود، اما در این بین گرفتار درگیری بین یک دهکده‌ی صنعتی و نیروهای درون جنگل می‌شود.
تا آنجا که از آثار هایائو میازاکی می‌توان انتظار داشت، «شاهزاده مونونوکه» یکی از تاریک‌ترین انیمه‌های او است که از نظر احساسی سنگین، و در برخی نقاط به طرز شگفت‌انگیزی خشن می‌شود. فیلم‌های فانتزی خانوادگی بیشتری به کارگردانی میازاکی وجود دارد که حتما ارزش دیدن دارند، اما «شاهزاده مونونوکه» بیشتر برای بینندگان بزرگسال مناسب است.
منبع: collider
شاهزاده ی مونونوکه قشنگه ببینید…
شهر اشباح هم قشنگه اونم ببینید