گردن زرافه‌ها چگونه دراز شد؟
زرافه‌ها یکی از جذاب‌ترین و بامزه‌ترین موجودات روی کره‌ی زمین به حساب می‌آیند. این موجودات با پاهای دراز و لاغر و گردن برج‌مانندشان و با ۴.۵ تا ۵.۷ متر درازا، قدبلندترین پستانداران هستند. حالا دانشمندان ژنوم زرافه‌ها و اوکاپی (زرافه‌های گردن کوتاه که خیشاوند زرافه‌های عادی هستند) را تعیین توالی کردند تا اسرار ژنتیکی در پس جثه‌ی منحصر به فرد و گردن دراز این جانور را بفهمند.
قلب یک زرافه برای اینکه بتواند خون را به مغز پمپاژ کند، بسیار بزرگ بوده و فشار خون آن هم ۲.۵ برابر فشار خون انسان است. اما اوکاپی که یک گیاه‌خوار به اندازه‌ی اسب است، گردن دراز زرافه یا قلب قوی آن را ندارد. اوکاپی به خاطر همین تفاوت‌های فیزیکی مهم ایده‌آل‌ترین بستر برای تشخیص ویژگی‌های منحصر به فرد زرافه است.
«داگلاس کاونر» (Douglas Cavener)،یک زیست‌شناس مولکولی از دانشگاه پنسیلوانیا و نویسنده‌ی این مقاله‌ی پژوهشی به همراه همکارانش ژنوم دو زرافه‌ی «ماسای» و یک اوکاپی را تعیین توالی کرد. اول آنها ژنوم زرافه و اوکاپی را با هم مقایسه کردند. سپس این دانشمندان ژن‌های زرافه و اوکاپی را با چند جانور پستاندار دیگر مثل دام‌ها و موش‌ها مقایسه کردند تا تصویر بهتری از تفاوت‌های ژنتیکی آنها با دیگر پستانداران به دست بیاورند.
دانشمندان در ژورنال Nature Communications نوشته‌اند که آنها ۷۰ واریته‌ی ژنتیکی منحصر به زرافه‌ها را پیدا کردند. حدود نیمی از این ژن‌ها میزان رشد فیزیکی را کنترل می‌کنند که شامل استخوان‌بندی و سیستم گردش خون می‌شود. کاونر می‌گوید این دو مورد، مهم‌ترین چیزهایی هستند که زرافه‌ها را واقعا از دیگر پستانداران متمایز می‌کنند. دانشمندان حدس می‌زنند که احتمالا همه‌ی این واریته‌های ژنتیکی در کنار هم روی زرافه تاثیر می‌گذارند تا تک تک مهره‌های گردن آن را دراز کنند. با اینکه گردن این موجودات نسبت به ما بسیار دراز است، اما گردن آنها هم درست مثل انسان‌ها تنها هفت مهره دارد.
محققان می‌گویند یک جهش ژنتیکی در یکی از این ۷۰ ژن، نقص‌هایی را در رشد استخوان‌ها و تکمیل سیستم قلبی عروقی انسان‌ها و موش‌ها ایجاد کردند. شاید همان ژن‌ها عامل اصلی صفت‌های عجیب زرافه‌ها باشند.
قدمی بعدی برای محققان این است که آزمایش‌هایی انجام دهند تا ببینند که آیا واریته‌های ژنتیکی زرافه‌ها منجر به همان تفاوت‌های فیزیکی مورد انتظار محققان می‌شوند یا خیر. کاونر می‌گوید می‌توانیم این کار را برای موش‌ها انجام دهیم. محققان می‌گویند هنوز زمان زیادی مانده تا بتوانند همه‌ی اسرار مربوط به ویژگی‌های متمایز زرافه را بفهمند. با این حال، مقایسه‌ی دو جانور مثل زرافه و اوکاپی که خویشاوندی نزدیکی با هم دارند و اما در عین حال از لحاظ فیزیولوژیکی متفاوت هستند، کار هوشمندانه‌ای است.
اگر محققان می‌خواهند معمای ژنتیکی زرافه را حل کنند، باید هرچه سریع‌تر دست به کار شوند. چون تعداد این موجود در آفریقا رو به کاهش است. نویسندگان این پژوهش اشاره می‌کنند که از سال ۲۰۰۰ جمعیت این جانور ۴۰ درصد کمتر شده است. حالا که در شرف کشف کدهای ژنتیکی این جانور باشکوه هستیم، اگر زرافه‌ها منقرض شوند، واقعا حیف می‌شود.
منبع: Science Mag
<
