کودکان برنامه‌نویس، کودکان باسواد

«میشل رسنیک» (Mitchel Resnick) مخترع و استاد دانشگاه MIT آمریکا می‌گوید: «اگر کسی در قرن ۲۱ نتواند با یک زبان برنامه‌نویسی برنامه‌ای کامپیوتری بسازد بی‌سواد است.» چندین سال است که در کشورهای بزرگ حتی به کودکان ابتدایی برنامه‌نویسی آموزش می‌دهند و کودکان از سن هفت‌هشت سالگی وارد دنیای فناوری می‌شوند. این درحالی است که حتی دانشجوهای رشته‌ی کامپیوتر دانشگاه‌های بزرگ در کشور ما از برنامه‌نویسی وحشت دارند!

‌‌‌‌‌‌   ‌‌

یادگرفتن برنامه‌نویسی نیازمند دلیلی مثل شغل و حرفه‌ی آینده نیست. با یادگیری و درک برنامه‌نویسی، علاوه بر اینکه شما با نحوه‌ی عملکرد ابزارها و فناوری‌ها آشنا می‌شوید، حتی در زندگی شخصی خود نگرشی متفاوت خواهید یافت و در برابر مشکلات زندگی صبورانه به‌دنبال راه‌حل رفع مشکل می‌گردید.

از آنجاکه شرایط فعلی کودکان ابتدایی در کشورهای بزرگ نتیجه‌ی دور‌اندیشی و سیاست‌های سیستم آموزشی آن کشورهاست، موسسات خصوصی زیادی برای آموزش برنامه‌نویسی به گروه‌های سنی متفاوت وجود دارند. یکی از این موسسات code.org است که بازهم ایرانی‌ها در آن حضوری فعال دارند. code.org با شعار زیبای «هر فردی می‌تواند برنامه‌نویسی یاد بگیرد.» فقط یک سایت نیست بلکه یک سیستم آموزشی خوب برای یاد دادن برنامه‌نویسی به همه‌ی افراد است. کافی است آدرس سایت را در مرورگرتان وارد کنید و کلید اینتر را بزنید.

نمایی از وب‌سایت Code.org

سایت با سرعت بالایی بارگذاری می‌شود. یک پنجره پاپ‌آپ در ابتدا از شما می‌خواهد که زبان خودتان را انتخاب کنید. خوشبختانه به لطف وجود ایرانی‌ها در این موسسه، زبان فارسی به‌صورت کامل و بی‌نقص (نه مثل سایت‌های ترجمه‌شده توسط گوگل) پشتیبانی می‌شود. از بنرهای موجود در سایت و شعارهای‌اش متوجه می‌شوید که بیشترین تمرکز این وب‌سایت، آموزش به کودکان از جمله دختران است. جالب است که بدانید در پشت این وب‌سایت یا به‌قول خودشان استودیو، شرکت‌های بزرگی مانند مایکروسافت، فیسبوک و گوگل قرار دارند و از کودکان حمایت می‌کنند. در code.org قسمتی برای آموزگارانی که تمایل دارند به دانش‌آموزان‌شان برنامه‌نویسی یاد بدهند وجود دارد. مدرسان می‌توانند با افزودن دانش‌آموزان، آن‌ها را مدیریت و راهبری کنند. در code.org کودکان با ساخت بازی‌های دو بعدی جذاب و اشتراک‌گذاری آن‌ها، دید بسیار خوبی در مورد حلقه‌ها، شرط‌ها و به‌طور کلی ساختار برنامه‌نویسی به‌دست می‌آورند.

نمایی از وب‌سایت Scratch

سیستم آموزش برنامه‌نویسی دیگری به نام «اسکرچ» (Scratch) وجود دارد. اسکرچ یک نرم‌افزار ساده و دوست‌داشتنی است که توسط «میشل رسنیک» خلق شده است. آقای رسنیک و گروه توسعه‌ی اسکرچ، علاوه بر تلاش روزافزون جهت ساده‌سازی این زبان و بررسی شیوه‌های آموزشی از دید برنامه‌نویسی، از دید روان‌شناسانه نیز این موضوع را پیگیری می‌کنند. چرا که کودکان دارای دنیای متفاوتی هستند و انجام یک کار خطا باعث می‌شود که این آموزش‌ها اثر معکوسی داشته باشد و نه‌تنها کودکان عاشقانه برنامه‌نویسی را دنبال نکنند بلکه دچار یک حس تنفر نسبت به برنامه‌نویسی شوند.

اسکرچ با ارایه‌ی یک ساختار پازل‌گونه مانند code.org امکان برنامه‌نویسی انواع بازی، انیمیشن و برنامه را برای کودک‌تان فراهم می‌کند. این نرم‌افزار نیز از زبان فارسی پشتیبانی می‌کند و راهنمایی‌های هر مرحله‌‌‌ی آن کاملا فارسی است. اسکرچ دارای نرم‌افزار مخصوص ویندوز، لینوکس و مک است که می‌توانید نسخه‌ی مربوط به سیستم عامل خود را به‌صورت رایگان از وب‌سایت اسکرچ دانلود کنید. برای کودکان ۷ تا ۱۲ سال استفاده از شیوه‌های اسکرچ و Code.org پیشنهاد می‌شود و همین‌طور برای سنین بالاتر (۱۳ تا ۱۷ سال) استفاده از دوره‌های آموزشی وب‌سایت‌های Codecademy و KhanAcademy می‌تواند مفید باشد.

تمامی شیوه‌های مطرح‌شده (وب‌سایت و نرم‌افزار) در این مقاله به‌طور رایگان در دسترس شما هستند. تنها چیزی که شما برای یادگیری برنامه‌نویسی نیاز دارید، علاقه و پشتکار است؛ البته در کودکان، وظیفه‌ی ایجاد این علاقه‌مندی بر عهده‌ی پدر و مادر و اعضای خانواده است.

منابع: Code ،Scratch