کشف فسیل دستگاه عصبی جانداری ۵۲۰ میلیون ساله
بیش از نیم میلیارد سال پیش خویشاوندان سخت‌پوستان امروزی در بستر اقیانوس زندگی می‌کردند. حالا پس از ۵۲۰ میلیون سال، گروهی از باستان‌شناسان بقایای یکی از آنها را یافته و قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین دستگاه عصبی فسیل شده را کشف کرده‌اند.
بقایای فسیل شده‌ی این جاندار به قدری خوب حفظ شده‌اند که تک تک شاخه‌های عصبی را می‌توان دید. به کمک این فسیل، دانشمندان می‌توانند بفهمند که دستگاه‌های عصبی حشرات، خرچنگ‌ها و عنکبوت‌ها با گذر زمان چگونه تکامل پیدا کرده است.
این موجود که به سخت‌پوستان شبیه است، Chengjiangocaris kunmingensis نام دارد. آنها از اجداد اولیه‌ی بندپایان امروزی بودند. فسیل آن مربوط به جانوری ۱۰ سانتی‌متری است که بدنی چندبخشی داشته. این موجود در دوره‌ی «انفجار کامبرین» (Cambrian Explosion) زندگی می‌کرده است. انفجار کامبرین یک دوره‌ی تکاملی کوتاه مدت بود که از ۵۴۲ میلیون سال قبل آغاز شد. طی این دوره بسیاری از شاخه‌های اصلی حیوانات به وجود آمدند.
اما نکته‌ی جالب درباره‌ی این جانور، رشته‌ی عصبی مرکزی و نورون‌های متصل به آن است. این فسیل کل دستگاه عصبی این جاندار، به جز مغزش را نشان می‌دهد. این رشته‌ی عصبی در طول بدن جانور امتداد یافته بود. خوشه‌هایی از بافت‌های عصبی هم در طول این رشته قرار داشتند که کاملا قابل مشاهده بودند. حتی دانشمندان می‌توانستند ساختارهای مجزای عصبی را تشخیص دهند.
آنها متوجه شدند که این توده‌های عصبی که به آنها «گانگلیا» (Ganglia) می‌گویند، هرچه بیشتر در طول رشته‌ی عصبی مرکزی پیش می‌رفتند، کوچک‌تر می‌شدند. کوچک‌ترین توده‌ها در بیشترین فاصله از سر این موجود قرار داشتند. محققان همچنین پی بردند که هر جفت پای این جاندار یک گانگلیا داشت. این پاها هم در طول بدن جانور کوچک‌تر می‌شدند. دکتر «خاویر اورتگا هرناندز»، از دانشکده‌ی جانورشناسی دانشگاه کمبریج و نویسنده‌ی این مطالعه می‌گوید: «این توده‌ها مثل یک مغز کوچک برای هر جفت پا بودند.»
هرناندز می‌گوید: «با این فسیل می‌توانیم نگاه متفاوت و عمیق‌تری به دستگاه عصبی جانوران باستانی داشته باشیم. فسیل یافت شده کامل‌ترین نمونه‌ی دستگاه عصبی مرکزی از دوره‌ی کامبرین را نشان می‌دهد. هر چه فسیل‌های بیشتری پیدا کنیم، بهتر می‌توانیم نحوه‌ی تکامل دستگاه عصبی و جانوران اولیه را درک کنیم.»
ساختارهای دیگری در دستگاه عصبی C. kunmingensis وجود داشتند که به بعضی از ساختارهای عصبی گونه‌ی خاصی از کرم‌های امروزی شبیه هستند. به این ترتیب، دانشمندان با مقایسه‌ی آنها می‌توانند بفهمند که دستگاه عصبی در خویشاوند این موجود چگونه تکامل پیدا کرد.
منبع: New Scientist
عالی بود.