کارتون نوستالژیک؛ تیتراژ لوک خوش شانس که هرگز ندیده‌اید

میان کارتون‌های غم‌انگیز بچه‌های فقیری که دنبال مادران و خانواده‌شان می‌گشتند یا درس و پندهای اخلاقی که قرار بود از طریق انیمیشن‌ها به ما داده شود، دیدن کارتون لوک خوش شانس در آن سال‌های دهه ۷۰ موهبتی بود. مفرح و گرم مثل همان دشت‌های غرب وحشی که لوک خوش شانس با اسبش در آنها می‌تاخت و با حضور سگ احمق او و برادران جنایتکار دالتون شوخ‌طبعانه هم می‌شد.

داستان کارتون در غرب وحشی می‌گذشت و درباره یک کابوی خوش‌شانس بود که اسب وفاداری به نام جالی داشت. از شانس بدش یک سگ خنگ هم در یکی از سفرها با او همراه می‌شود. نکته مهم درباره لوک سرعت او در تیراندازی است و البته مثل لقبش خوش شانسی هم باعث می‌شود که جلوی خیلی از خلافکارها را بگیرد. این که خیلی از این خلافکارها کمی بلاهت دارند هم البته موثر است. مهم‌ترین دشمنان لوک خوش شانس هم چهار برادر دالتون هستند.

چیزهایی که درباره‌ کارتون لوک خوش شانس نمی‌دانید

• کارتون لوک خوش شانس هم اقتباس از یک کمیک بوک است. کمیک بوکی که سال ۱۹۴۶ برای اولین‌بار در مجله اسپیرو منتشر شد. روزهای بعد از جنگ جهانی دوم بود و کمک آمریکایی‌ها به متفقین به پیروزی آنها در جنگ کمک زیادی کرده بود. درنتیجه پرداختن به قهرمانان آمریکایی امری طبیعی بود. موریس کاریکاتوریست بلژیکی شروع به نقاشی و نوشتن داستان‌هایی درباره یک کابوی تنها به نام لوک کرد و تا سال ۱۹۵۵ هم چاپ کمیک‌بوک‌های «لوک خوش شانس» ادامه داشت.
• از سال ۱۹۵۵ به بعد موریس از نویسندگان دیگری برای کمیک‌بوک‌هایش استفاده کرد. رنه گوسینی خالق «آستریکس» و همکار سامپه در سری کتاب‌های «نیکولا کوچولو» اولین نویسنده‌ای بود که به او پیوست.
• لقب لوک خوش شانس این بود: مردی که سریع‌تر از سایه‌اش شلیک می‌کند. لوک خوش شانس یک اسب باهوش و روشنفکر داشت. در حقیقت جالی تنها کاراکتر واقعا باهوش کارتون است.
• بسیاری از دشمنان لوک خوش شانس از جمله دالتون‌ها از داستان‌های فولکلور یا تاریخ آمریکا اقتباس شده بودند. حتی دار و داسته جسی جیمز هم در این انیمیشن سر و کله‌شان پیدا می‌شد یا کاراکتر بیلی د کید که جزو چهره‌های مشهور غرب وحشی است.
• عناصر زیادی در این کمیک‌بوک‌ها وجود داشت که ژانر وسترن را به سخره می‌گرفت و دست می‌انداخت.
• «لوک خوش شانس» یکی از مشهورترین و پرفروش‌ترین سری‌های کمیک‌بوک در اروپا شد و به زبان‌های زیادی هم ترجمه‌اش کردند. کتاب‌های به ۲۳ زبان تجربه شد که بیشتر آنها اروپایی و برخی هم آفریقایی و آمریکایی بودند.
• از کمیک‌بوک‌های «لوک خوش‌ شانس» به شیوه‌های مختلفی استفاده شد که مهم‌ترین‌اش همان انیمیشنی است که ما می‌دیدیم. به جز آن فیلم داستانی و سریال و حتی اسباب‌بازی هم از روی کاراکترهایش ساختند.
• موریس تا زمان مرگش یعنی سال ۲۰۰۱ به کشیدن کمیک‌های «لوک خوش شانس» ادامه داد.
• سریال کارتونی «لوک خوش شانس» محصول مشترک فرانسه، آلمان و آمریکا بود. این سریال در ۲۶ اپیزود تهیه شد. مدت هر اپیزود ۲۲ دقیقه بود.
• اسم فرانسوی انیمیشن «لوک زیر آسمان غرب» بود.
• کمپانی‌های تولیدکننده کارتون «لوک خوش شانس» هانا باربرا، گومون و FR3 بودند. از میان آنها کانال ۳ فرانسه که مشهور بود و کمپانی آمریکایی انیمیشن هانا باربرا هم که به خاطر نام «تام و جری» شناخته شده بود.
• انیمیشن به دو زبان فرانسه و انگلیسی عرضه شد.
• موقعی که قرار بود این کارتون در آمریکا به نمایش دربیاید باید در برخی موارد اصلاح می‌شد وگرنه طبق قانون سانسور آن زمان آمریکا نمی‌توانست جزو برنامه‌های کودک قرار بگیرد. اولین تغییر در کارتون این بود: لوک خوش شانس دیگر نمی‌بایست سیگار می‌کشید. تغییرات جزیی دیگری هم در کار بود. نباید هیچ پیشخدمت سیاهپوستی در انیمیشن به تصویر کشیده می‌شد. آمریکایی‌های کارتون نباید به زبان سرخپوست‌ها حرف می‌زدند. در صورتی که خط داستانی لطمه نمی‌خورد مکزیکی‌ها باید از آن حذف می‌شدند. و جایگاه حیوانات یعنی اسب و سگ به نسبت کتاب‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرد و در پیشبرد داستان موثرتر بودند. با توجه به این همه ممیزی که قبل‌تر در انیمیشن صورت گرفته بود عجیب نیست که صدا و سیما توانست برای ما کارتون «لوک خوش شانس» را پخش کند.
• نکته جالب این که از آنجایی که استودیوهای زیادی درگیر ساخت این انیمیشن بودند طراحی برخی اپیزودهای آن با یکدیگر فرق داشت.
• تیتراژ ابتدایی کارتون (که البته ما در نسخه صدا و سیما ندیدیم) توسط فیلیپ لاندرو کارگردانی شده بود.
• سه تا از اپیزودهای مربوط به دالتون‌ها بعدتر با هم ترکیب و یک فیلم انیمیشن از روی آن ساخته شد.
• حالا می‌رسیم به نکته‌های مربوط به کارتونی که برای ما پخش شد. شاید باورتان نشود اما سگی که یک عمر است به اسم بوشوگ می‌شناسیم اسم اصلی‌اش رانتانپلان است که احتمالا به دلیل تلفظ دشوارش اسمش را عوض کردند. در برابر مترجم و مدیر دوبلاژ اثر باید سر تعظیم فرود آورد که اسم جذابی مثل بوشوگ را برای سگ انتخاب کردند که کاملا هم برازنده‌اش بود.
• «لوک خوش شانس» چند بار در ایران دوبله شد. مدیر دوبلاژ نسخه قدیمی‌تر خسرو خسروشاهی بود (دوبلور صدای آلن دلون) اما بیشتر علاقمندان این انیمیشن لوک خوش شانس را با صدای منوچهر والی زاده می‌شناسند. مرحوم حسین عرفانی به جای جالی، اسب متفکر لوک صحبت می‌کرد و محمد عبادی هم دوبلور نقش بوشوگ بود.
• سال ۱۹۹۱ یک کمدی وسترن با بازی ترنس هیل و به کارگردانی او از روی کمیک‌بوک «لوک خوش‌ شانس» اقتباس شد. این کمدی-وسترن به زبان انگلیسی بود ولی کشور ایتالیا آن را تولید کرد.
• یک سال بعد از فیلم سینمایی «لوک خوش شانس»، یک سریال تلویزیونی ایتالیایی هم دوباره با بازی ترنس هیل ساخته شد. نه فیلم و نه سریال به موفقیت کارتون نرسیدند.
• دانلود تیتراژ کامل کارتون لوک خوش شانس

بیشتر بخوانید: کارتون‌ نوستالژیک؛ پت و مت رفقای دست و پاچلفتی!