چرا شنا کردن در دریا این‌قدر خطرناک است؟
شنا در دریا سالانه جان حدود ۹۰۰ ایرانی را می‌گیرد و علت اصلی بخش زیادی از این مرگ‌ومیر پدیده‌ای به نام جریان شکافنده (Rip Current) است. مرگ‌ومیر ناشی از شنا در دریای خزر قابل مقایسه با تلفات زلزله‌های متوسط در ایران است. این آمار برای کشور آمریکا و به‌طور خاص مرگ‌ومیر ناشی از این پدیده چیزی حدود ۱۵۰ نفر در سال است که این تعداد مرگ میر برابر با کل تلفات ناشی از رعدوبرق، طوفان و گردباد سالانه در این کشور است. تحقیقات نشان می‌دهد که ۸۰ درصد عملیات‌های نجات در دریا مربوط به حوادث جریان شکافنده است. این در حالی است که اکثر افرادی که به سواحل کشور برای شنا سفر می‌کنند چیزی از این پدیده نمی‌دانند.
امواج دریا با حرکت به سمت ساحل همواره حجم زیادی از آب را به طرف خشکی منتقل می‌کنند. این حجم وسیع از آب می‌باید دوباره به داخل دریا برگردد. لذا به صورت تقریباً غیر قابل پیش‌بینی در نواحی ساحلی آب دریا، آبراهه‌هایی کم عرض و قدرتمند به سمت دریا ایجاد می‌شود و آب دریا در این آبراهه‌ها با سرعت زیادی به سمت دریا بازمی‌گردد. به این آبراهه‌ها جریان شکافنده گفته می‌شود. اگر فردی درون این جریان قرار گیرد، توسط جریان شدید آب به سرعت به سمت داخل دریا کشیده می‌شود. هرچند مشاهده جریان شکافنده از ارتفاع زیاد بالای آب، به خوبی ماهیت آن را نشان می‌دهد، لیکن فردی که داخل آب باشد صرفاً احساس میکند که در حال دور شدن از ساحل است و نمی‌تواند به سمت ساحل برگردد که مسلماً این امر وحشت زیادی را در فرد ایجاد می‌نماید. در ویدئو زیر با رنگی کردن آب می‌توانید شکل حرکت آب را در جزیان شکافنده مشاهده کنید: همچنین ویدیو را می‌توانید از این لینک دانلود کنید.
صرف‌نظر از اینکه چقدر شنا بلد باشید یا حتی توان جسمی فوق‌العاده بالایی هم داشته باشید، جریان شکافنده عملاً برگشت به سمت ساحل را برای هرکسی غیرممکن می‌سازد. برای درک بهتری از قدرت جریان شکافنده باید گفت این جریان‌ها از حدود ۶۰ تا ۷۶۰ متر می‌توانند در عمق دریا پیشروی کنند در حالی که عرض کمی در حدود ۹ متر دارند. این جریان‌ها به‌طور معمول در حدود ۲۲/۲ متر بر ثانیه سرعت دارند. می‌توان این عدد را با رکوردهای شنای المپیک مقایسه کرد. به عنوان مثال سزار سیه لو از کشور برزیل رکورددار شنای ۵۰ متر آزاد، این فاصله (۵۰ متر) را در ۲۱٫۳۰ ثانیه پیمود یعنی سرعت متوسط ۲٫۳۲ متر بر ثانیه و یا ایمون سالیوان استرالیایی در شنای ۱۰۰ متر آزاد رکورد ۴۷٫۰۵ ثانیه را ثبت کرده است یعنی او با سرعت متوسط ۲٫۲۱ متر بر ثانیه شنا کرده است. با مقایسه این اعداد، می‌توان نتیجه گرفت که اگر زمانی در دریا گرفتار این پدیده شدید به هیچ وجه سعی نکنید در خلاف جهت حرکت آب و به سمت ساحل شنا کنید. چرا که اگر قهرمان شنای المپیک باشید و شانس نیز همراه شما باشد و بیشتر از فاصله مشخصی نیز از ساحل دور نشده باشید در آن صورت شاید بتوانید به این روش خود را نجات دهید، در نتیجه می‌توان گفت این راهی غیرممکن برای یک فرد عادی است.
فردی که در جریان شکافنده گرفتار شده باشد، ناگهان متوجه می‌شود که بدون خواست خود در حال دور شدن از ساحل و کشیده شدن به نواحی عمیق دریا است. دلیل مرگ شناگرانی که در مورد جریان شکافنده آگاهی ندارند، تلاش آن‌ها برای مبارزه با جریان و برگشت مستقیم به سمت ساحل است. این اقدام بی‌ثمر موجب خستگی مفرط، وحشت‌زدگی شدید، از رمق افتادن و نهایتاً غرق شدن حتی شناگران بسیار ماهر می‌شود. بااین‌حال، جریان شکافنده قربانیان خود را صرفاً از بین شناگران انتخاب نمی‌کند؛ حتی فردی که در حال آبتنی بوده و صرفاً تا قسمتی از بدن خود در آب رفته است و شنا بلد نیست نیز ممکن است به واسطه کشش جریان شکافنده به داخل دریا کشیده شود. قرار گرفتن چنین فردی در قسمت عمیق دریا به راحتی می‌تواند موجب غرق شدن وی شود.
اما در صورت گرفتار شدن در جریان شکافنده راه نجات چیست؟
نخست آرامش خود را حفظ کنید. وحشت و هیجان‌زدگی موجب هدر رفتن انرژی شما شده و مانع تفکر صحیح می‌گردد. سپس با تکان دادن دست و فریاد زدن از نجات‌غریق کمک بخواهید. (این امر لازمه این است که در ساحل واجد نجات‌غریق شنا کنید.)
دوم اینکه هرگز برخلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکنید. این اقدام مرگبار منجر به خسته شدن کامل شناگر شده و شناگر از رمق افتاده به راحتی غرق خواهد شد. در عوض خود را بر روی آب نگاه دارید؛ اکنون دو گزینه پیش روی شماست:
به صورت موازی با ساحل حرکت کرده و از مسیر جریان کاملاً خارج شوید و سپس به صورت مورب به سمت ساحل برگردید. این احتمال وجود دارد که به واسطه جریان‌های آب موازی ساحلی (که ممکن است از چپ یا راست شما در جریان باشند) مجدداً به داخل جریان شکافنده بازگردید. در این صورت از سمت دیگر (راست یا چپ) نسبت به فرار از جریان اقدام کنید.
اگر به روش قبل قادر به خروج از جریان نشدید، فقط خود را بر روی آب نگه دارید و با جریان مبارزه نکنید. معمولاً به پشت خوابیدن بر روی آب روش ساده‌تری برای شناور ماندن است. معمولاً جریان پس از طی مسافتی قدرت خود را از دست می‌دهد. در این هنگام می‌توانید به صورت موازی با ساحل از جریان فرار کرده و پس از طی چندین متر و دور شدن از جریان، ابتدا نفس بگیرید، سپس تقاضای کمک کنید و بعد به صورت مورب به سمت ساحل برگردید.
لازم به ذکر است که معمولاً دریا در خارج ناحیه شکست امواج آرام‌تر است. ناحیه شکست امواج، ناحیه‌ای است که موج در آنجا فرو ریخته و به رنگ کف سفید دیده می‌شود. بنابراین تا جایی که به جریان‌های شکافنده مرتبط باشد، شناگری که بتواند خود را در خارج ناحیه شکست امواج روی سطح آب نگاه دارد، از جریان شکافنده در امان خواهد بود. لیکن باید توجه داشت که فاصله گرفتن زیاد از ساحل برای بیشتر شناگران به هیچ وجه قابل توصیه نیست و خطرات و تبعات مرگبار دیگری به جز جریان‌های شکافنده دارد.
در هر دو دسته افراد با توان بدنی بالا و با توان بدنی معمولی:
اگر تشخیص دادید که کمکی به شما نخواهد رسید و باید با توان خود به طرف ساحل برگردید، همراه با امواج دریا خود را به ساحل برسانید. هنگامی که امواج بزرگ به سمت شما می‌آیند، چند ثانیه نفس بگیرید و کمی زیر آب بروید تا از ضربه موج در امان بمانید. در تمام این موارد خونسرد بوده، کاملاً به خود مسلط باشید، چرا که این امر نخستین رمز نجات جان شما است. توجه داشته باشید که ممکن است دوباره درون جریان شکافنده دیگری گرفتار شوید. اگر دوباره گرفتار شدید، همان مراحل قبل را تکرار کنید و طبق اصول پیش‌گفته به سمت ساحل بازگشت کنید.
اگر فردی را مشاهده کردید که در جریان شکافنده گرفتار شده:
از نجات‌غریق کمک بخواهید. اگر نجات‌غریق در محل نیست با آتش‌نشانی و اورژانس و یا شماره تلفن‌های محلی ویژه عملیات غریق نجات تماس بگیرید. برای فرد گرفتار شده در جریان شکافنده شیئی پرتاب کنید که بتواند روی آب شناور بماند و با صدای بلند روش فرار از جریان شکافنده را به او بگویید. از ساحل سعی کنید طنابی برای او پرتاب کنید، یا با یک میله بلند، شاخه بلند درخت، یا اشیاء مشابه که بتواند آن‌ها را بگیرد، به او کمک کنید.
اگر شناگر قوی و ماهری نیستید و به قابلیت‌های امداد و نجات خود ایمان ندارید برای نجات فرد گرفتار در جریان شکافنده وارد آب نشوید. به یاد داشته باشید: بسیاری از افراد فاقد تجربه نجات‌غریق در حین تلاش برای نجات فرد گرفتار در جریان شکافنده، خود نیز غرق می‌شوند. اگر باوجود تمام موارد بالا خواستید وارد آب شوید حتماً یک جسم قابل شناور شدن بر روی آب که تحمل وزن شما و فرد دیگری را داشته باشد (نظیر یک تیوب پر باد، یک تکه بزرگ استیروفوم یا …) همراه خود ببرید.
جریان شکافنده صرفاً یکی از خطرات متعدد آب‌های دریایی است. جریان‌های Undertow که افراد را به زیر آب می‌کشند و جریان‌های Riptide یا Tidal jets که به دنبال جزر و مد ایجاد می‌شوند، از جمله خطرات دیگر جریانات دریایی هستند. در بستر آب سواحل دریای خزر (به ویژه از آستارا تا نکا) پشته‌های ماسه‌ای وجود دارد که با ایستادن بر روی آن‌ها چنین تصور می‌شود که در ناحیۀ کم‌عمقی هستیم. ولی با فقط اندکی جابه‌جایی، عمق آب شدیداً افزایش می‌یابد؛ ضمناً پشته‌های ماسه‌ای ناپایدار بوده و گاهی زیر پای فرد فرو ریخته و او را در عمق زیاد آب گرفتار می‌کنند. در برخی مناطق نیز عمق آب به صورت ناگهانی زیاد می‌شود. این حالت مشابه این است که بر روی لبۀ کوهی حرکت کنید که با یک قدم به طرفین، زیر پایتان درّه‌ای پدیدار شود. بالا آمدن آب دریای خزر در سال‌های اخیر موجب شد که بسیاری از ساختمان‌ها و تأسیسات ساحلی، و چاه‌های آب و فاضلاب آن‌ها در زیر آب ساحل مدفون شوند. دهانه باز این چاه‌های آب و فاضلاب ممکن است شناگران را به داخل خود بکشند.
اگه تیوپ داشته باشیم و دچار موج شکافنده بشیم.غرق نمیشیم؟؟؟؟و اینکه موج شکافنده چقدر از ساحل دور میکند؟؟
من مثل بقیه شناگر ماهر نیستم وکلا دریا نمیرم ولی این متن خیلی به دردم خورد نه بخواطر غرق نشدن یا نجات جون چون انشامو ۲۰ شدم ممنون از نویسندش
ازتون متشکرم بابت این پیام.
یه سوال داشتم که چطور میشه این پیام رو به صورت لینک یا مطلبی که چشمگیر باشه توی گروهها اطلاع داد. ممنونم
من معمولا دیدگاه ارسال نمی کنم ولی این مطلب شما عالی بود.من اینو تا اونجایی که تونستم پخش کردم.من خودم غریق نجات هستم ولی تا حالا از حد مجاز دریا جلوتر نرفتم چون به احتمال۶۰ درصد امکان غرق شدن من جود داره
احسنت
واقعا کار خطرناکیه منم خودم شناگرم از بچگی دریا میرفتم و استخر زیاد میرفتم ولی یبار تو ترکیه رفته بودم تو دریا قسمت عمیقش شنا یهو دیدم زیاد اومدم جلو خواستم برگردم ولی میدیدم هرچی دارم پا میزنم نمیرسم اصطلاحا یک چهارم زحمتی که میکشم جلو میرم اب دریای اونجا هم فوق العاده شور بود اگه یه قلپ میخوردی از شوریش سرفه و حال بهم زنی میاورد.خلاصه این که واقعا کم اوردم چون ساحل رو در نزدیکی میدیدم ولی هرچی پا میزدم به جایی نمیرسیدم که بتونم پامو بزارم رو شن و وایسم.فقط شانسی که اوردم یه نفر غربیه ترک تو ساحل بود داد زدم پرید اومد پشتمو گرفت و کمک کرد،اگه نبود احساس میکنم شاید نمیتونستم خودمو برسونم.
سلام
این بخش اطلاعات عمومی که اضافه شده به دیجی کالا خیلی ایده ی باحالیه
آفرین چه مطلب واقعا مفید و جالبی بود، یکی از بهترین مطلب های دیجی مگ تا به امروز به نظر من